چکیده : مجاز در مفهوم ساده و اولیه آن که بر پایه ی تفکر انتقال دلالت از یک معنا به معنای دیگر ، در لفظ شکل گرفت ، در آغاز از چنان اهمیّتی برخوردار بود که مباحث کلامی گسترده ای به خصوص در بررسی های مربوط به متن قرآن کریم ، پیرامون آن مطرح شد . بررسی این مفهوم در نامه های حضرت علی ( ع ) که توسّط شریف رضی ، به همراه خطب و حکمت ها ، در کتابی به نام نهج البلاغه گرد آوری شده است. ابعاد گوناگون مجاز را در آثار منثوری چون نامه ها به تصویر می کشد . به عنوان مثال ، آنچه در اکثر نامه ها مشهود است ، ایجاز و اختصاریست که با کمک مجاز پدید آمده ، زیرا سخنی که در سبک و سیاق نامه ( رساله ) به نگارش در می آید ، غالباً پرهیز از اطناب و سخنوری را می طلبد و استفاده از مجاز با توجّه با اینکه کارکرد گسترش مفهوم را می توان برای آن متصوّر شد ؛ امری مطلوب و مناسب است . از سوی دیگر موضوع نامه ها ، دستور به انجام عملی یا نهی از آن است . استعمال مجازی کلمات نیز در مواردی در خدمت این هدف قرار گرفته است . از این رو مجاز به کار رفته ، تأمّل مخاطب را در واژگان ؛ برای دریافت کنه مقصود می طلبد ؛ نه در گیر شدن در ظواهر لفظ آن چنان که درگونه ای ادبی به نام رسائل اخوانیه می بینیم. مجاز های به کار رفته غالباً از نوع استعاره می باشند . طرفین آن نیز حسی ، و برگرفته از فرهنگ محیطی است که مخاطب بدان مأنوس شده است ، این اسلوب در قرآن نیز قابل مشاهده است . در این نوشتار سعی بر این بوده تا با رویکردی تازه ، نامه های حضرت علی ( ع ) از جهت مجاز های به کار رفته در آن ها مورد بررسی قرار گیرد . تا بدین شکل مقدمه ای برای پژوهش های ادبی در سایر ابعاد باشد . از این رو پس از تشخیص تعابیر و الفاظ مجازی به شرح آن ها با استناد به آیات و شواهد شعری موجود پرداخته شده است . کلید واژه : نهج البلاغه ، نامه ها، مجاز.

چکیده: عدی بن زید عبادی از شاعران مسیحی در عصر جاهلی است. وی نویسنده و سفیر دربار ساسانی بوده و از آغاز نوجوانی به هر دو زبان فارسی و عربی تسلط کامل داشت. بیشتراشعار این شاعر، در دوره جاهلی از بین رفته و شعر هایی که از این شاعر به جای مانده در کتاب های لغوی و ادبی پراکنده است. موضوع این شعرها اغلب حکمت، پند، اندرز و اعتذاریاتی است که در زندان سروده و برای نعمان بن منذر فرستاده است. این شعرها با بیان و اسلوبی ساده و روان و با رنگ و بوی مدنیت می باشد که از عاطفه صادق شاعر سرچشمه گرفته است. شاعر در اغراض مشهور شعر جاهلی شعر نسروده است. مدح و رثاء در دیوان او موجود نیست و فخر و هجاء منحصر در چند بیت است. وی برای اولین بار خمر را به عنوان فن مستقل به کار برده ودر این زمینه، شاعرانی مثل اعشی و اخطل از او پیروی کرده اند و نیز در شعر قصصی واعتذاریات نیز بردیگر شاعران جاهلی پیشی گرفته است. غزل عدی بن زید مادی و در آن از زیبایی و دوری معشوق سخن گفته است. عدی بن زید به خاطر ابتکار در اغراض، شکل و مضمون قصاید جاهلی، شاعری نوآور به شمار می آید، اشعار وی در بیشتر قصاید دارای معانی جدید بوده و از تقلید فاصله دارد . هرچند که بعضی از ناقدان و ادیبان عیب هایی را در اشعار او دیده و بیان کرده اند .

چکیده ابوفراس از نجیبان و امیران شجاع بنی حمدان و از شاعران بزرگ دوره عباسی است که زندگی در محیط فرهنگی و ادبی دیار حلب وی را شاعری توانا و نکته دان ساخت. به لحاظ شعری مقام او آن چنان بلند است که برخی او را بر متنبی، شاعر معروف معاصر وی مقدم شمرده اند و گویند متنبی به تقدم و برتری ابوفراس معترف و از برخورد با او هراسان بود و هیچ گاه برای شرکت در مناظره ادبی با او تمایلی نشان نمی داد. ولی با وجود چنین جایگاه رفیعی، توجه چندانی به او نشده و درخشش ستاره ای چون او در کنار متنبی بی فروغ مانده است. اشعار وی از زندگی شخصی و حالات درونی اش بسیار الهام گرفته است لذا چهار سال اسارت برای شاعری بلند طبع و توانا چون ابوفراس این نتیجه را در بر داشت که از او اشعاری موثر و پرسوز و گداز به نام حبسیات به یادگار بماند. وی در دیوانش از اشعار جاهلی بسیار تاثیر پذیرفته و مضامین شعری او بر پایه مدح، فخر، حماسه و اندکی وصف می باشد. بیشتر اشعارش در شرح مفاخر آل حمدان، مدح سیف الدوله، شرح دلاوری ها و رزم آوری های خود در جنگ است. ابوفراس از نجیبان و امیران شجاع بنی حمدان و از شاعران بزرگ دوره عباسی است که زندگی در محیط فرهنگی و ادبی دیار حلب وی را شاعری توانا و نکته دان ساخت. به لحاظ شعری مقام او آن چنان بلند است که برخی او را بر متنبی، شاعر معروف معاصر وی مقدم شمرده اند و گویند متنبی به تقدم و برتری ابوفراس معترف و از برخورد با او هراسان بود و هیچ گاه برای شرکت در مناظره ادبی با او تمایلی نشان نمی داد. ولی با وجود چنین جایگاه رفیعی، توجه چندانی به او نشده و درخشش ستاره ای چون او در کنار متنبی بی فروغ مانده است. اشعار وی از زندگی شخصی و حالات درونی اش بسیار الهام گرفته است لذا چهار سال اسارت برای شاعری بلند طبع و توانا چون ابوفراس این نتیجه را در بر داشت که از او اشعاری موثر و پرسوز و گداز به نام حبسیات به یادگار بماند. وی در دیوانش از اشعار جاهلی بسیار تاثیر پذیرفته و مضامین شعری او بر پایه مدح، فخر، حماسه و اندکی وصف می باشد. بیشتر اشعارش در شرح مفاخر آل حمدان، مدح سیف الدوله، شرح دلاوری ها و رزم آوری های خود در جنگ است.

وی نقش زیادی در ساخت تاریخ دولت حمدانی چه با شمشیر وچه با قلم، چه در اسارت وچه در آزادی داشته که در هرحالت منبع سرشاری برای شعرعربی و وجدان انسانی وعاطفه ی صادق بوده وبزرگ منشی را در تاریخ وشعر تمثیل می کند زیرا او شاهزاده ایست که هرگز شعررا برای تکسب ونیاز مالی نسروده است. ابوفراس شاعری یتیم وجوانی قوی بود که روزگار او سلسله ای از جنگهای پی در پی با رومیان بوده و او با مناعت طبع در بسیاری از این جنگها همراه پسر عمویش ،سیف الدوله حضور داشت و آن گاه که اسیر رومیان شد بردرد تنهایی و قیدوبند زندان صبوری کرده ورومیاتش را که شاهکار ادبی ونماد قدرت شعریش است به ارمغان آورده.که بیانگر غرور وعزت نفس وپایداری او در مصائب واعتماد او به خداوند وعشق عمیق او به یار ودیار است. آنچه ابوفراس بر جای نهاده همه مولود عاطفه ای عمیق است ودلیل صدق این عواطف، تاثیر بلیغی است که در خوانندگان خود دارد. کلمات کلیدی: ابوفراس، شاعر، صدق عاطفه، رومیات، جنگاور، اسارت

به درستی که شعر از هنرهای کلام عرب است،همانطور که در سایر زبان های زنده ی دنیا وجود دارد.شعر زبان روح است،زیرا بیانگر آنچه در وجود شاعر و ذهن اوست می _ باشد،و آن را با الفاظ و معانی ترکیب می کند،شعر از دیرباز وسیله ای برای رسیدن به اهداف شاعر و بیان مقصودش بود و این امر شاعر را بر آن داشت که در اغراض مختلف شعر بسراید،از جمله:وصف، فخر،حماسه و رثاء... . کعب بن زهیر یکی از شاعران مخضرم است که در شعر پیرو پدرش زهیر است،زمانی که اسلام ظهور یافت پیامبر (ص) را هجو نمود،به همین علت ریختن خونش حلال شد.برادرش بجیر برایش فرستاد که جهت غذرخواهی نزد پیامبر (ص) بیاید.کعب نزد پیامبر (ص) آمد و قصیده مشهورش را سرود،و بوسیله قصیده از پیامبر عذرخواهی نمود. این قصیده جایگاه رفیعی در میراث عربی دارد. بدین وسیله به عفو پیامبر (ص) نائل شد،این قصیده را برده نامیدند زیرا رسول خدا (ص) بعد از سرودن قصیده برده خود را روی کعب قرار دادند،و این اولین برده ای است که در مدح نبی (ص) سروده شده است، قصیده بارها مورد شرح قرار گرفت،مهمترین آنها شرح ابن هشام و زمخشری است. در این رساله به تحقیق شرح ابن هشام می پردازیم،رساله به ترجمه و اعراب ابیات قصیده می پردازد،و شامل استخراج آیات و احادیث است.و همچنین با استفاده از کتاب های ابن هشام و سایر نحویون به تبیین شواهد شعری و مسائل نحوی مبهم می پردازد.

چکیده: ابی فراس حمدانی شاعر بنی حمدان یکی از شاعران مشهور عصر عباسی دوم می باشد که شعرهای ایشان سرشار از عاطفه است،وی هیچگاه شعر را به عنوان حرفه در نظر نگرفته است.اغراض شعری وی غزل و فخر و وصف است. در شعر هایش رگه هایی از غزل تقلیدی و تشبیهات جاهلی وجود دارد و از مدح تکسّبی و هجو غیر اخلاقی دور بودند و شاعری درون گرا و پر احساس بود. ابی فراس شاعری عاطفی و رومانسی بودند نه شاعر حماسی.همه زندگیش را فخر در بر گرفته به گونه ای که وصف نیز در فخریات او قرار گرفته است و وصف او وصفی محسوس است که دارای الفاظ شیرین و عبارات سهل است.بیشترین اشتهار ابی فراس به رومیات اوست که در آن هم غزل و هم رثاء و هم شکایت از روزگار وجود دارد. همه زندگی ابوفراس را فخر در بر گرفته است که ابیات فخری در تمام قصائد او در هر نوعی که باشد به نحوی گنجانده شده است.

یکی از نام آورترین و برجسته ترین شاعران ادبیات عربی ابو نواس (متوفی 195 ه.ق) است. این شاعر که اصالتی ایرانی دارد، و به دربار خلفای عباسی بویژه امین عباسی راه یافته بود، نوآوری های بسیاری در شعر عربی بنیان نهاد، و با بیان ساده، روان و دلنشین خود، به الگوی بسیاری از شاعران دیگر تبدیل شد. علی رغم اینکه او شاعری توانا و پرآوازه بود، لکن عوامل مختلفی دست به دست هم داده و از او فردی فاسق ساختند که موصوف به پست ترین رذایل اخلاقی بود ... او در نهایت از تمام اعمال زشت خویش پشیمان گشته و به سوی خدا و رحمت بی انتهایش توبه می کند. همین موضوع باعث شده است که ابو نواس مورد توجه افراد بسیاری قرار گیرد و کتاب ها و شرح های مختلفی درباره ی او نوشته شود. یکی از این افراد، که کتاب جامعی در باره ی او نوشت، ابن منظور (متوفی 711 ه.ق) است. صاحب لغت نامه ی «لسان العرب» زمانی که مشغول تلخیص، و ترتیب کتاب «الأغانی» اثر ابو الفرج اصفهانی بود، دریافت که او در تمام کتاب خود، یک جلد، یا یک بخش جداگانه ای را به ابو نواس اختصاص نداده است. ابن منظور این امر را برای چنان کتابی نقص دید و خود یک جلد کتاب، با عنوان «اخبار ابی نواس» نوشت و در آن هر آنچه را که در مورد ابو نواس خوانده یا شنیده بود را گرد آورد، و کتاب خویش را به کتاب الأغانی پیوست نمود. در این پایان نامه نیمه ی نخستین این کتاب مورد تحقیق و شرح جامع قرار گرفته است.

چکیده قرآن کریم یک دستاورد بی نظیر است که زبان آن در میان افراد بشر حتّی در میان فصیح ترین عرب ها تقلیدناپذیر می باشد، این کتاب بشر را به مبارزه طلبید تا اگر می توانند مانند آن را بیاورند ولی بشر از آوردن حتی یک آیه ناتوان شد و در برابر اعجاز قرآن سر تسلیم فرود آورد. این ناتوانی محققان و پژوهشگران را بر آن داشت تا در خصوص اعجاز آن به پژوهش بپردازند. اعجاز قرآن در سه سطح مطرح شد که هر کدام به طور جداگانه در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته اند. این سطوح رویکردهای قائل به صرفه، بلاغت و نظم بودند. بخش اعظم این کتاب به رویکردهای دوم و سوم پرداخته است که هر یک طرفداران خود را دارند. این کتاب در سال 2004م./1383هـ..ش در 243 صفحه نگاشته شده و در انتشارات اتحاد الکتاب العرب در دمشق به چاپ رسیده است. متن قرآنی علی رغم استفاده فراوان از اسالیب و سبک های متداول زبان عربی، تدوینی نو به خود گرفته و شاهکاری ادبی به شمار می رود. در نتیجه به نوعی از قواعد متداول این زبان خروج کرده و این خروج به بهترین شکل در این کتاب مقدس نمود یافته است. درج متن قرآن در ضمن هیچ کدام از قالب های مشخص ادبی همچون شعر، نثر، خطابه و... به راحتی امکان پذیر نبود. از این رو مخالفان پیامبر تعابیر مختلفی را به آن نسبت دادند همچون: سحر، جنون، شاعری، کهانت و ... که این خود دلیلی است بر ناتوانی آنان در درک سبک قرآن. در این کتاب سعی شده رویکردهای نقدی مطرح شده در حوزه اعجاز مورد بررسی قرار گیرد. واژگان کلیدی: قرآن، اعجاز، تحدی، بلاغت، نظم.

چکیده پایان نامه ی حاضر ترجمه ای است از کتاب «تداخل الأجناس الأدبیه فی الروایه الأدبیه» اثر صبحه أحمد علقم. این کتاب با اشاره ای کلی به موضوع انواع ادبی و تحولات ناشی از نو شدن آن ها و نیز برخی از نظریه های ناقدان در این زمینه، آغاز شده است. سپس وارد بحث اصلی خود یعنی رمان و ارتباط محکم آن با درام شده و سعی کرده است به ریشه یابی اصطلاح رمان دراماتیک و علل شکل گیری این شیوه از رمان نویسی بپردازد. در ادامه این کتاب به بحث رمان دراماتیک عربی و تحولات موجود در آن و نیز گرایش رمان نویسان به رهایی از بند انواع ادبی کلاسیک و تالیف یک نوع ادبی جدید مانند «نمایشنامه- رمان» تاکید کرده است، و سرانجام به تحلیل گسترده ی پنج «نمایشنامه- رمان» عربی پرداخته و هر یک از آ ن ها را از زاویه-ای مورد بررسی قرار می دهد. واژگان کلیدی: انواع ادبی، رمان عربی، دراماتیک، نمایشنامه، نمایشنامه- رمان.

چکیده: صاحب بن عبّاد ادیب دانشمند و دانش پرور شیعی که از بزرگترین وزرا و رجال سیاسی ایران در قرن چهارم هجری بشمار می رود، در طالقان اصفهان چشم به جهان گشود. وی از خانواده ایرانی و اصیل و نجیب بود، و پدر و اجداد صاحب همگی از محترمین و فضلا و دانشمندان عصر خود بودند. او در حکومت آل بویه ابتدا در دوره ی موید الدوله و سپس فخر الدوله سمت وزارت را داشته است. صاحب از شعرای معروف، و از لحاظ ادبی دارای جایگاه برجسته ای بود، و در دانشهایی چون علوم قرآن و تفسیر، حدیث، کلام، لغت، نحو، عروض، نقد ادبی، تاریخ، طب، نجوم، موسیقی، منطق و هندسه تسلط و تبحر خاصی داشت و با آثار متعدد در عصر خود به بازار شعر و ادب رونقی نوین بخشید. صاحب همچون خاندان بویی شیعی مذهب بود و به خاندان نبوت ارادتی شایان داشت، و در مدح آن بزرگواران قصائد بسیاری سروده است. این مجموعه اشعار مذهبی و اعتقادی که بخش مهمی از دیوان او را در برگرفته، وسیله ای است برای بیان اعتقادات مذهبی، کلامی و معتزلی او، که در این قصاید به دفاع از مذهب عدل، توحید، اعتقادات شیعی و حقّانیت اهل بیت(ع) می پردازد. صاحب برای «تحکیم قضایای دینی بوسیله ی نیروی عقل و منطق» در برابر دشمنان اسلام از روش عقلی معتزله و فلسفه کلامی استفاده می کند، و در این مسیر از قاضی عبدالجبّار معتزلی که در علم کلام از اساتید زبر دست عصر خود و متکلمی نظام مند بوده است، پیروی می کند. اساس کار این پایان نامه نیز بر پایه ی دیوان اشعار صاحب بن عبّاد است که در آن تلاش شده به بررسی جوانب زندگی، مذهب، عقاید معتزلی، ترجمه و شرح اشعار او پرداخته شود. و تأثیر پذیری و پیوندهای صاحب با عبد الجبار در اشعارش مورد تحلیل و بررسی دقیق قرار گیرد.

سید شهاب الدین بن سعید موسوی حویزی معروف به ابن معتوق شاعر قرن یازدهم هجری و از شاعران عصر انحطاط، دوره ی عثمانیمی باشد که با وجود برخی از تأثیرات نامطلوب ناشی از جوّ سیاسی و اجتماعی این عصر که تأثیری مستقیم بر ادبیات و فرهنگ آن دوره داشت،توانسته است ادب خود را از پیچیدگی های معنایی و لفظی حاکم بر شعر شاعران این دوره دور نگاه دارد و اشعار خود را در اوج رقّت و لطافت به اوج برساند. عقاید و گرایش های شیعی ابن معتوق که در مدایح نبوی اش نمایان شده است و اغراق ا و در آوردن صفات مدح گونه برای ممدوحانی با اصل و تبار موسوی که بیانگر دیدگاه مذهبی او می باشد، از عوامل و انگیزه های پرداختن به این موضوع و گویای بخشی از اهمّیّت این شاعر و دیوان بزرگ شعرش است و سبب دیگر اهمّیّت این پژوهش، وجود اشعار زیبای شاعر است که توانسته است آن ها را از وجود برخی نقاط ضعفی که در اشعار بعضی از شاعران این عصر مشهود است دور نگاه دارد.مطالعه در زندگینامه ی شاعر و بررسی ویژگی های عصر حیات ا و و تصحیح، تحقیق، ترجمه و شرح ابیات ا و که کار اصلی پژوهش حاضر است، این امکان را فراهم نموده است که بتوان به عمق احساسات دینی، گرایش های مذهبی، و کیفیّت شعری او پی برد. این پایان نامه به دو بخش تقسیم می شود که در بخش نخست آن به ویژگی های عصر انحطاط که عصر حیات ابن معتوق است پرداخته می شود و شعر، و مضامین، ویژگی ها و عیوب شعری او مورد بررسی قرار می گیرد و بخش دوّم در بردارنده ی تصحیح،تحقیق،ترجمه و شرح نوزده مدیحه از دیوان شاعر است. یکی از ویژگی های شعر او را می توان تکرار الفاظ و معانی و کاربرد فراوان استعاره و تشبیه دانست. غزل، نسیب، خمریه- سرایی و موضوعاتی از این قبیل تشکیل دهنده ی مقدمه ی اکثر مدایح او می باشند. عمده ی شهرت وی به شعری نثرگونه به نام بند است.

چکیده شهاب الدین الموسوی الحویزی از شاعران عصر عثمانی است. از زندگانی او آگاهی اندکی در دست است. وی در زمان حکومت مشعشعیان در حویزه که دست نشانده حکومت صفویه در غرب خوزستان بوده، می زیسته است. پسرش معتوق اشعار او را در یک جلد تحت عنوان (دیوان ابن معتوق) گردآوردی نموده است. وی اشعار خود را در اغراضی همچون مدح، غزل و نسیب، خمریات و مراثی به نظم در آورده است. البته اغلب اشعار او مدح است؛ مدح هایی که آنها را در مورد خاندان مشعشعیان؛ به خصوص سید علی خان؛ سروده است. همچنین در دیوان او دو بیتی هایی وجود دارد که اکثر آنها مدح و برخی هم الهامات شاعر از محیط اطرافش می باشد . شهرت او به اشعار نثر گونه ای به نام بند است که وی در آنها با بهره گیری از تصاویر طبیعی و محسوسات اطراف خود و نیز با استفاده فراوان از صنایع بدیعی و بیانی زیباییهای طبیعت و ممدوح خود را به تصویر کشیده است . شاعر اشعار خود را به تقلید از ساختار شعر جاهلی سروده است و قصاید خود را با نسیب و خمریات آغاز می کند و همچنین قصاید طولانی دارد. وی اگرچه در اشعار خود بسیار از صنعت های بیانی و بدیعی بهره جسته اما توانسته با اسلوبی قوی و تعبیراتی ساده از صور بیانی معقدی که شاعران آن دوره در مصر و شام به آن گرایش داشتند، خود را حفظ کند و از صنعت پردازیهای متکلفانه و متطرفانه به دور باشد . کلید واژگان : ابن معتوق، مدح، مرثیه، دو بیتی، بند

این پایان نامه در 5 فصل تنظیم شده است که فصل اول آن شامل: تعریف فصل و وصل ،مواضع آن و به تفکیک انواع فصل و انواع وصل ذکر شده است.در فصل دوم تمام جملات در کلیه آیات سوره توبه پس از آوردن ترجمه به صورت یک به یک مورد بررسی قرار گرفته است در فصل سوم و چهارم نیز در مورد سوره های یوسف و اسرا نیز به همین شیوه عمل شده است.در فصل پایانی که شامل نتیجه گیری است ،پس از ارایه آمار از تعداد فصل و وصل های سور مذکور،تاثیر موضوع آیات بر کیفیت ،نوع و تعداد فصل و وصل ها ارزیابی شده است.

پایان نامه ی حاضر ترجمه ای است از کتاب (الانتفاضه فی ادب اولوطن المحتل) اثر محمد توفیق صواف. این کتاب شامل تحلیل های ادبی،سیاسی، تاریخی اجتماعی در زمینه ی انتفاضه می باشد ،نویسنده موضوع انتفاضه را با انعکاس از ادبیاتن داخلی دنبال کرده است وبه نقدو بررسی داستان های کوتاه سرزمین اشغالی فلسطین پیرامون انتفاضه پرداخته است وحس همدردی خواننده را با این ملت مظلوم برمی انگیزدوبه ویژه خوانندگان عرب را به فعالیت در انتفاضه تشویق می کند. واژگان کلیدی:انتفاضه -انتفاضه در ادبیات -مقاومت-داستان های انتفاضه

زبان عربی به عنوان یکی از زبانهای اصیل خانواده سامی، دارای ویژگی مشترکی با این زبانهاست. یکی از مشترکات مهم این خانواده که تقریبا در همه آنها به شکلی بروز و ظهور یافته است ویژگی اشتقاقی این زبانهاست. یعنی واژگان دارای اصلی غالباً سه حرفی هستند و برای ایجاد واژگان جدید اعم از فعل یا اسم،بر اساس قالبها و ساختارهایی از پیش¬ مشخص، واژه¬سازی صورت می¬گیرد. این ویژگی در زبان عربی نمود و وسعت بسیار زیادی دارد. از این رو تعریف اشتقاق، انواع اشتقاق و تحولات تاریخی زبان و نظریه¬های مختلف در خصوص اشتقاق جای بسی تأمّل و تحقیق دارد. این کاوشها به شناخت گونه های مختلف واژگان و تشخیص قواعد حاکم بر دگرگونی های آن می¬انجامد. نتایج حاصل ازاین مطالعات و بررسی ها در پیدایش علم صرف و نگارش لغت نامه های زبان تجلّی کرده، و در اثر این پژوهش ها، قواعد اشتقاق و واژه سازی عربی قانونمند گردید. هدف اساسی از نگارش و تدوین این رساله با بهره گرفتن از مطالعه منابع و مآخذ پربار قدیم و جدید، تلاشی است در جهت یافتن جوابهای منطقی و قابل قبول به سوالات تحقیق و تقریباً هر نوع ابهام، در ارتباط با پدیده اشتقاق و واژه سازی در زبان عربی می باشد.

چکیده ندارد.

چکیده فصل ووصل ازمهمترین مباحث بلاغی است .به دلیل آنکه با مباحث دیگری ازجمله توابع درعلم نحو ،اطناب وایجاز در بلاغت ،اصول زیبایی شناسی وروانشناسی ارتباط پیدا می کند . وصل آوردن حرف عطف است وفصل ترک آنست ودرکتابهای جدید، وصل ربط دوجمله به وسیله رابط لفظی وفصل ربط دو جمله بدون حرف ربط تعریف می شود. مواضع فصل کمال اتصال ،کمال انقطاع،شبه کمال انقطاع وشبه کمال اتصال می باشد.درکمال اتصال که جمله حکم تأکید، بدل یاعطف بیان برای جمله اول است ،فصل باعلم توابع ارتباط پیدا میکند.درشبه کمال اتصال که جمله درحکم جواب برای سوال مقدر است ،فصل بااطناب،ایجازوروانشناسی ارتباط دارد؛چراکه حذف این سوال به دلیل آنست که متکلم ،مخاطب را دارای هوشی سرشار می داند که بدون آمدن سوال منتظر جواب است. فصل ووصل با اصول زیبایی شناسی ارتباط دارد،چون درفصل ووصل باید مسندومسند الیه درهردوجمله مشخص شود وبررسی گردد که آیا بین این دو جمله رابطه ای وجود دارد که عقل ،وهم، یا خیال آن دو را به هم متصل گرداند؟ این پدیده می تواند درفهم خواننده وبرداشتی که ازآیات قرآنی دارد تأثیرگذار باشد ،امّا درترجمه حرف واو موثر نیست. درهردو جزء فصل بروصل غالب است ودلیل آن نیز این است که اصل براین است که جمله ها به شکلی به زبان آیند که هریک ازآنها مفهوم جدیدی را به مخاطب القاء کنند.ومستقل باشند،تا ناچارنشویم برای فهمیدن آنها به قبل مراجعه کنیم . درجزء 28 به دلیل مدنی بودن سوره ها موضوع آیات حول احکام شرعی دورمی زند ومعمولاً درهرآیه حکم جدیدی بیان می شود ودرجزء 30 آیات معمولاً از موضوع معاد وقیامت سخن می گوید ومخاطبان آن منکران دین هستند ، پس آیات با تکراروتأکید بیان می شوند وکوتاهند.مخاطبان حوصله شنیدن آیات الهی راندارند پس دراین جزء اسلوب ندا کم است ودرعوض اسلوب قسم بسیار است ، بااین حال کمال انقطاع درهردوجزء بیشترین مورد فصل است . کلید واژه ها:فصل،وصل،کمال الاتصال،کمال الانقطاع ،شبه کمال الانقطاع