نام پژوهشگر: حمید رضا ارباب

بررسی درون زایی ارتباط سرمایه گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی (بر اساس مدلهای پانل و همزمان)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده اقتصاد 1385
  محمد رضا سلمانی بی شک   حمید رضا ارباب

با گذشت زمان و با رعایت بهتر اصول جهانی شدن توسط کشورهای جهان و با ورود بیشتر جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشور میزبان می توان گفت رشد اقتصادی کشور میزبان افزایش یافته و در نتیجه اندازه بازار کشور مربوطه بزرگتر شده و این عامل خود باعث جذب بیشتر سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشور مربوطه می شود لذا می توان ارتباط درون زای بین fdi و رشد اقتصادی را مطرح کرد که بررسی این موضوع هدف اصلی این تحقیق می باشد.

بررسی رابطه حجم گازهای گلخانه ای و تولید ناخالص داخلی سرانه در ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1388
  سعیده رحیمی بافرانی   حمید رضا ارباب

بررسی ابعاد اقتصادی انتشار گازهای گلخانه ای و آثار زیست محیطی آنها خصوصا در شرایط کنونی که حجم گازهای گلخانه ای در حال افزایش است، از اهمیت قابل توجهی بر خوردار است. در این مقاله رابطه انتشار گاز گلخانه ای دی اکسیدکربن و تولید ناخالص داخلی سرانه طی سال های 1353 تا 1384 مورد بررسی قرار گرفت ، و سپس با استفاده از نتایج حاصل منحنی زیست محیطی کوزنتس ) (ekcدر شرایط ایران بدست آمد. نتایج بدست آمده حاکی از وجود یک الگویekc ناقص در ایران است. با توجه به این واقعیت که نرخ رشد انتشار گاز دی اکسیدکربن در ایران بیشتر از نرخ رشد تولید ناخالص داخلی سرانه می باشد، اقتصاد ایران بر روی قسمت صعودی منحنی زیست محیطی کوزنتس قرار دارد. به عبارتی موقعیت اقتصادی – اجتماعی کشور و شرایط رشد اقتصادی کشور هنوز در شرایطی نیست که بتوان از طریق رشد اقتصادی باعث کاهش آلاینده های زیست محیطی گردید

اثر نا اطمینانی نرخ واقعی ارز بر سرمایه گذاری با استفاده از روش panel data در کشورهای منتخب نفتی وغیر نفتی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده اقتصاد 1389
  سعید خضرساخته گر   حمید رضا ارباب

متغیرهای کلان اقتصادی در کشورهای در حال توسعه درجه بالاتری از نااطمینانی را نسبت به کشورهای صنعتی دارا هستند. از آن جهت که نوسانات نرخ ارز واقعی، پیش بینی سود آوری در بخش های تجاری و غیر تجاری و هزینه کالاهای سرمایه ای وارداتی را دچار مشکل می کند، منجر به ایجاد نااطمینانی برای تصمیم گیری های سرمایه گذاری می شود. عدم اطمینان می تواند ناشی از موارد زیادی از جمله تورم، نوسانات اقتصادی ، سیاست های پولی و مالی و . . . باشد. مجموعه این نا اطمینانی ها در قالب اندازه گیری متغیر های اقتصادی مثل نرخ ارز، قـیمت کالا ها، نرخ بهره و . . . تصمیمـات مهمی چون سرمایه گـذاری را مخاطـره آمیـز می کند. عوامل اقتصادی تصمیم گیری های خود در زمینه های تولید، سرمایه گذاری و مصرف را بر پایه اطلاعاتی که سیستم قیمت ها برای آن فراهم می سازد، پی ریزی می کنند. عدم اطمینان در نرخ ارز واقعی باعث عدم اطمینان در قیمت های آتی شده و تصمیم گیری عوامل اقتصادی دچار خطای بیشتری می گردد. در این پژوهش تاثیر نااطمینانی نرخ واقعی ارز بر سرمایه گذاری بر مبنای نظریه شتاب انعطاف پذیر سرمایه گذاری در قالب داده های تلفیقی (panel data) مدل سازی شده و ابتدا برای 25 کشور نمونه ای برآورد و سپس با تقسیم کشورهای منتخب به کشورهای نفتی و غیر نفتی جداگانه برآورد گردید. با این توضیح که برای تمام کشورهای نمـونـه از طـریق روش garch داده های مربوط به نااطمینانی نرخ ارز واقعی استخراج و به مدل وارد گردید. نتایج به دست آمده حاکی از اثر منفی نااطمینانی نرخ ارز واقعی بر سرمایه گذاری در کل نمونه می باشد، همچنین برآورد مدل در گروه کشورهای غیر نفتی نشان میدهد، کاهش نااطمینانی نرخ ارز واقعی سبب بهبود سرمایه گذاری می گردد و در نهایت در کشورهای نفتی اثر نااطمینانی نرخ ارز واقعی بر سرمایه گذاری مثبت نتیجه گردید. سیستم نرخ ارز مناسب موجب کاهش بی ثباتی در نرخ ارز واقعی می شود. تلاش برای کاهش نرخ تورم، عدم دخالت در بازار ارز و ایجـاد صندق ذخیـره ارزی بـرای کشور های نفتی (برای کنترل اثر نوسانات قیمت نفت بر اقتصاد)، سبب بهبود مکانیزم قیمت در بازار می شود و پیش بینی قیمت های آتی توسط عوامل اقتصادی را دچار خطای کمتری می کند و در نهایت موجب بهبود سرمایه گذاری می گردد.

منافع اقتصادی ایران از تجارت با کشورهای کشورهای عضو گروه d8
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده اقتصاد 1389
  فائزه خراسانچی   حمید رضا ارباب

چکیده در این پایان نامه، به بررسی آثار و نتایج حاصل از تشکیل گروه d-8 بر اقتصاد کشورهای عضو (با تمرکز بر اقتصاد ایران) پرداخته شده است. بر این اساس، سهم تجارت کشورهای عضو این گروه با یکدیگر، سهم آن ها در تجارت جهانی، مکمل تجاری بودن کشورهای عضو گروه، تجارت متقابل دوجانبه این کشورها، اثر خالص رفاهی حاصل از تشکیل گروه بر تجارت ایران و خلق تجارت و انحراف تجارت ناشی از عضویت ایران در این گروه، مورد کنکاش و بررسی قرار گرفته است. در این رساله از روش تحقیق تجربی- توصیفی استفاده گردیده و جامعه آماری، کلیه کشورهای عضو گروهd-8 در نظر گرفته شده و اطلاعات مورد نیاز درباره این کشورها نیز طی سال های 2007-1990، از منابع آماری ذکر شده استخراج گردیده است. در مبانی نظری این تحقیق از شاخص خلق تجارت، شاخص انحراف تجارت، شاخص تراکم تجاری، شاخص تکمیل تجاری و شاخص جانبداری تجاری استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد، کشورهای عضو با دارا بودن منابع عظیم نیروی انسانی جوان، فعال و پویا و نیز حجم عظیمی از منابع معدنی غنی همچون نفت و گاز و مواد معدنی فلزی، قابلیت ها و توانائی های بسیار زیادی از نظر رشد اقتصادی و صنعتی دارند و با بهرهگیری از این منابع و همکاری متقابل فی مابین میتوانند اتحادیه بینالمللی بزرگ و قدرتمندی را در عرصه بینالملل ایجاد نمایند. جهت تحقق چنین امر مهمی، توافق بر یک سیاست مشترک در موضوعات مختلف از قبیل آزادسازی، خصوصیسازی، سرمایهگذاری خارجی، رقابت و تأسیس آژانسهای پولی و مالی ضروری خواهد بود. در این راستا، سلسله اقداماتی ذیل پیشنهاد می گردد: همکاری در راستای تدوین و توسعه نشان تجاری d-8، تولید و ارائه محصولات ساخت d-8 و تأسیس شرکت های مشترک المنافع در کشورهای عضو، بسترسازی لازم جهت تشویق سرمایه گذاری متقابل از طریق انعقاد موافقتنامه های دو جانبه یا چند جانبه و موافقتنامه های عدم اخذ مالیات مضاعف، ایجاد همکاری میان موسسأت استاندارد کشورهای عضو خصوصاً با هدف تدوین استانداردهای تجاری مشترک، ایجاد یک بانک اطلاعاتی برای تسهیل دسترسی به اطلاعات تجاری مرتبط به بازار کشورهای عضو، فراهم سازی تسهیلات لازم برای برگزاری نشست های تجاری- تخصصی و برپایی نمایشگاه توسط کشورهای عضو، تبادل نیروی کار متخصص و همکاری های بانکی، حرکت به سوی همگون سازی قوانین و مقررات در کشورهای عضو خصوصاً جهت تسهیل روابط تجاری فی مابین. کلید واژه: گروه d-8؛ شاخص تراکم تجاری؛ شاخص تکمیل تجاری؛ شاخص جانبداری تجاری؛ شاخص خلق تجارت؛ شاخص انحراف تجارت.

: طراحی مدل تقاضای حمل و نقل بار در راه آهن ایران (رویکرد شبکه عصبی مصنوعی)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده اقتصاد 1389
  افسانه فیل کوش مقدم   حمید بهمن پور

اقتصاد حمل و نقل رشته ای از علم اقتصاد است که در جریان تجزیه و تحلیل عوامل عرضه و تقاضا، شیوه استفاده بهینه و مطلوب از امکانات و سرمایه های حمل و نقل را برای رفع نیازهای حمل و نقل در زمان و مکان معین ارائه می دهد. حمل و نقل از ضرورت ها و اساس مبادلات بازرگانی و کلید توسعه اقتصادی و اجتماعی است. بنابراین نارسایی در حمل و نقل، رشد اقتصادی را متوقف ساخته و از کارایی بخش های اقتصادی می کاهد. در این پایان نامه با بررسی عوامل موثر بر تقاضای حمل و نقل ریلی بار به تخمین تابع تقاضای آن پرداخته شده است .عواملی را که بر تقاضای ریلی بار موثرند شناسایی شده و با استفاده از روش اقتصادسنجی ardl، معنی داری هر کدام از متغیرها بررسی شد. پس از شناخت عوامل موثر، با تلفیق عناصری که در روش اقتصادسنجی معنی دارند با روش شبکه عصبی، اثرات هر یک از این مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا یک معادله رگرسیون تقاضای حمل و نقل بار در ایران از طریق راه آهن، با استفاده از داده های فصلی دوره های بهار 1375 تا زمستان 1386 برآورد گردید. پس از انجام آزمون مانایی متغیرهای مدل، به برآورد معادلات رگرسیونی پرداخته شد. نتایج برآورد تقاضای حمل و نقل بار ریلی در ایران حاکی از آن است که متغیرهای میزان خالص بار ریلی جا به جا شده در کشور، تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت سال 1376 ، قیمت واقعی گازوئیل،کرایه حمل هر تن بار از طریق ریلی، کرایه حمل هر تن بار از طریق جاده ای و نسبت تعداد واگن های باری در گردش به تعداد ناوگان باری جاده ای در سطح 90 درصد از نظر آماری معنا دار می باشد.همچنین ضرایب تمامی متغیرها به جز متغیر lngdp دارای علامت مورد نظر می باشند.ضریب تولید ناخالص داخلی کشور را می توان به عنوان کشش درآمدی تقاضای بار ریلی درنظر گرفت. از سوی دیگر، انتظار تئوریک بر این بود که علامت این متغیر مثبت می بود، به طوری که با افزایش میزان درآمد در جامعه، تقاضا برای حمل بار و کالا از طریق راه آهن ، افزایش یابد اما نتایج، حاکی از این امر می باشد که حمل بار از طریق راه آهن، یک کالای پست در کشور محسوب می گردد به طوری که با توجه به معنادار بودن این متغیر، به ازای یک درصد افزایش در gdp کشور، تقاضای بار ریلی، 0.94 درصد کاهش یابد. بدین صورت باید به جای تمرکز بر حمل و نقل بار از طریق ریل، بر سایر طرق حمل بار تمرکز کرد. ضریب عبارت ecm(-1) که برابر 0.16- بوده، نشان می دهد که تعدیل از کوتاه مدت به بلند مدت به کندی صورت خواهد پذیرفت. در گام بعدی یک شبکه عصبی با مجموعه متغیرهای ورودی برگرفته شده از معادله رگرسیون و دو لایه پنهان، با تابع فعال سازی تانژانت هیپربولیک درنظر گرفته شد. در این مدل، متغیر خروجی، تقاضای حمل و نقل ریلی بار می باشد و یک تابع فعال سازی برای نرون های خروجی پذیرفته شد. در نهایت قدرت پیش بینی دو مدل برای دوره فصول مختلف سال 1386 با استفاده از معیارهای مختلف آماری انجام گرفت. نتایج ارزیابی قدرت پیش بینی بر اساس آماره دایبولد- ماریانو نشان می دهد که در مدل تقاضای حمل و نقل ریلی بار، مدل شبکه عصبی از مدل تخمین زده شده توسط ardl برتر است، اما این برتری معنی دار نمی باشد.

آزمون فرض رفتار تبانی میان اعضای اوپک بااستفاده از مدل پورتر
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1389
  علیرضا اندیش گر   حمید رضا ارباب

در این تحقیق، رفتار انحصاری اوپک که به عنوان بزرگ ترین و پایدارترین کارتل بین المللی تلقی گردیده است، در طول عمر پنجاه ساله اش مورد بررسی قرار می گیرد. برای این منظور مهمترین مدل های اقتصادی رفتار اوپک را در بستر تحولات بازار جهانی نفت خام مورد نقد و بررسی قرار داده ایم. ضمناً جهت بررسی استراتژی های ممکن برای اوپک، به آسیب شناسی رفتار اوپک در طول عمر پنجاه ساله اش پرداخته ایم. در ادامه چارچوب مدل نظری پورتر (1983) را ملاک عمل قرار داده و به منظور ایجاد معیاری برای تشخیص رفتار تبانی میان اعضای اوپک در بازار جهانی نفت خام، مدل سیستم معادلات همزمان را بر مبنای متغیرهای توضیحی عرضه و تقاضای نفت خام اوپک شکل داده و به وسیله آن فرضیه رفتار رقابتی در مقابل فرضیه تبانی مورد آزمون قرار میگیرد. برای برآورد این مدل سیستم معادلات همزمان، از روشیهای سیستمی (2sls و 3sls) استفاده شده است. نتایج تخمین های به دست آمده نشان می دهد که با وجود انتظار کارشناسان نفت، نه تنها اوپک به عنوان یک رهبر برجسته در بازار نیست، بلکه حتی نسبت به رفتار کورنو نیز عملکرد ضعیفتری دارد. به بیان دیگر، اوپک از یک ساختار دیوانسالارانه تبعیت می کند که با رفتار کارتل سازگار انطباق ندارد. واژههای کلیدی: اوپک، نظریه کارتل نفتی، رفتار تبانی، وابستگی متقابل بنگاه ها، سندیکای بروکراتیک

برآورد ارزش تفریحی باغ گیاه شناسی ارم با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده اقتصاد 1392
  جاسم عبدالهی   حمید آماده

باغ گیاهشناسی ارم در شهرستان شیراز و در استان فارس قرار گرفته و به دلیل دارا بودن جاذبه های توریستی و داشتن 450 نوع گونه گیاهی متفاوت یکی از آثار تاریخی و تفریحی مهم کشور به شمار می آید. هدف این پژوهش برآورد ارزش تفریحی باغ گیاهشناسی ارم با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط می باشد. برای این منظور پرسش نامه ای تدوین و بوسیله 170 نفر به طور تصادفی در سال 1391 تکمیل گردید. نتایج نشان داد که حدود 85 درصد افراد مبلغ پیشنهادی را می پذیرند و بر اساس الگوی برآورده شده، میانگین تمایل به پرداخت افراد 18385 ریال به ازای هر بازدید برآورد گردید. همچنین ارزش کل تفریحی سالانه باغ 14929906950 ریال ، متوسط ارزش تفریحی سالانه باغ برای هر خانوار 816294 ریال و ارزش تفریحی هر هکتار باغ گیاهشناسی ارم 1194392556 ریال برآورد گردید. یافته های این پژوهش می تواند راهنمای مناسبی برای سیاست گذاران و برنامه ریزان میراث فرهنگی کشور و شهرداری شیراز در جهت تعیین بهای مناسب بلیط و تأمین مالی هزینه های ارائه خدمات و نگهداری و بازسازی این اثر باشد.