اعتماد بیش از اندازه به علم و تفکر فن‏آورانه در رفع نیاهای مادی انسان و غفلت از نیازهای معنوی و روحی بشر، سبب بروز مشکلی بس بزرگ در زندگی به ظاهر سرشار از رفاه و آسایش انسان در دوران جدید شده و او را به پوچ و بیهوده انگاشتن نظام آفرینش و انسان سوق داده است. انسانی که برای شأن و منزلت نهایی‏ خود در عالم، صرفاً به فن‏آوری متّکی است، از نومیدی و پوچی گریزی ندارد چرا که فن‏آوری فقط در متن زندگی‏ای موجب پیش‏رفت می‏شود که خود آن زندگی محکوم به فناست. تفکر فن‏آورانه از ارائه غایات و ارزش‏هایی که برای هدایت زندگی ضرورت دارند نیز عاجز است. بر خلاف انسانِ ما قبلِ دوران جدید، که به جهان و انسان به عنوان مجموعه ای برخوردار از مبدأ و در حال حرکت به سوی مقصدی معین می نگریست، انسان امروز نظام آفرینش و از جمله زندگی انسان را تهی از هر گونه معنا و هدف دانسته و خود را چونان شیئی که بدین عالم پرتاب شده، در نظر می گیرد. با این نوع نگرش به جهان و انسان، بشر امروز که از سویی زندگی را امری تحمیل شده بر خود می داند و از سوی دیگر چاره ای جز گذران این زندگی، فراروی خود نمی بیند، برای تحمل پذیر ساختن آن دست به کار خلق و ابداع معناها و اهدافی ساختگی می شود تا بلکه بدین وسیله اندکی از احساس پوچی و دشواری زیستن در این جهان بکاهد. از این رو برخی از اندیشمندان دنیای مدرن برای هموار ساختن راه کنارآمدن با دشواری زندگی، راه حلهای متفاوتی ارائه کرده اند که از سوی دیگران با انتقادهایی نیز مواجه شده است. این راه حل ها در دو گروه: فراطبیعت باور و طبیعت باور قابل دسته بندی است که در این نوشتار بدانها پرداخته و مورد نقد و بررسی واقع شده اند. در ادامه، از نگاه یکی از بزرگترین شخصیت های دینی، که از افقی بس برتر و فراتر از افق طبیعت به انسان و حیات می نگرد؛ یعنی علی(ع)، به موضوع «معنای زندگی» پرداخته شده و با مراجعه به آراء و نظریات علامه محمد تقی جعفری، این نوع نگاه به زندگی، تفسیر و تبیین گشته و مولفه های آن از نگاه امام علی (ع) معرفی گردیده است. در پایان نوشتار حاضر از حیات طیبه، که ثمره جهان بینی توحیدی توأم با کردار شایسته است، به عنوان زندگی معنادار، یاد شده است.

بنده به حسب توان علمی خود، بحث «خداشناسی در صحیفه سجادیه» را به ترتیب ذیل پرداختم: بحث ما مشتمل بر شش فصل می باشد، فصل اوّل مشتمل بر کلیات است که در آنها، مختصر زندگی امام سجاد(ع)، معرفی اجمالی صحیفه سجادیه، انواع شناخت، اهمیت شناخت خدا، ضرورت بحث، طرح مسأله، سوالات فرعی، فرضیه ها، هدف، پیشینه بحث، پرداخته ام. در فصل دوم: بحث را به دو قسم تقسیم کرده ام: 1. امکان شناخت خدا، 2. ابزار شناخت، امکان شناخت از جهت کنه ذات الهی محال می باشد، البته از شناخت لازم محروم نیستم، می توانیم خداوند قدوس را در یک حد بشناسیم، در ابزار شناخت، عقل، فطرت، حس، قلب را مطرح نموده ام، با عقل، فطرت، قلب می توان خداوند را درک کنیم، البته از حس هرگز شناخت خداوند قدوس ممکن نمی باشد، از براهین عقل که مطرح نموده ایم، برهان نظم، برهان وجوب و امکان، و برهان صدیقین هستند، شناخت به عقل و فطرت، شناخت حصولی است، و شناخت به قلب شناخت حضوری است که اشرف ترین راه به رسیدن و شناخت خداوند می باشد. در فصل سوم: شناخت خدا از راه، آیات، مطرح نموده ام، که این بحث به دو بخش تقسیم نمودم: 1. آیات انفس، 2. آیات آفاق، در بحث اوّل، نشاهای خداوند که در خود جسم انسان، می باشند مطرح نمودیم، مثل آفرینش انسان، خواب انسان روزی انسان و غیره، در بحث دوم نشاهای که در عالم جهان موجود می باشد بحث کرده ام، که حسب ذیل می باشند: 1. آیات خدا در قمر، 2. آیات خداوند در آفرینش شب و روز 3. آیات الهی در رعد، برق، ابر، باران، 4. آیات الهی در کوه ها از دعای صحیفه سجادیه و آیاتی قرآنی بحث را پرداختم. در فصل چهارم، درباره صفات خداوند بحث کرده ام اوّل تقسیمات صفات را ذکر کرده و سپس از جهت صفات ثبوتیه و سلبیه بحث کرده ام، در صفات ثبوتیه خدا، عالم، قادر، حی، عزیز، مرید، سمیع، بصیر، ازلی و ابدی، رحمن، رحیم، حکیم، حلیم را ذکر کردم، و در صفات سلبیه، نفی مثل نفی ضد، نفی شرک، نفی رویت، نفی جسم، مکان، جهت، و نفی حلول را بیان کرده ام. فصل پنجم درباره آثار معرفت خداوند است که در آنها، خوف، امید، اطمینان، آمادگی آخرت، موحد بودن، شکر، خشوع و خضوع و توکل را بیان نموده ام. فصل ششم، استنتاج و جمع بندی است، که کل فصول را به طور اجمال از جهت جمع بندی و استنتاج ذکر کرده ام.

این رساله از یک مقدمه و چهار بخش فراهم آمده است : در مقدمه حقوق جزای اسلام و رفع شبهه از خشن بودن قوانین جزایی اسلام ، و روش کار در این رساله بحث شده است . بخش اول نیز شامل کلیات شش فصل دیگر است . بخش دوم اجرای حد در اشخاص ، به شرایطی پرداخته شده که مرتکب جرم حدی است و اگر دارای آن باشد حد بر او جاری می شود. بخش سوم اجرای حد در زمان ائمه معصوم (ع) و حکومت صالح دینی پرداخته شده است . بخش چهارم اجرای حد در مکان است ، که مربوط به علنی بودن مکان اجرا و مقدس نبودن آن است.