هدف از این مطالعه بررسی تجمع و تعیین فرم های شیمیایی فلزات سنگین در خاک و مزارع برنج است. با این هدف نمونه برداری به صورت تصادفی در 9 مزرعه برنج اطراف شهرک صنعتی آمل که با فاضلاب آلوده این شهرک آبیاری شده اند، صورت گرفت. فرم های شیمیایی فلزات سنگین با استفاده از روش استخراج ترتیبی bcr اصلاحی تعیین شدند. کادمیوم توسط کوره گرافیتی و میزان عناصر روی، مس، نیکل و سرب به وسیله جذب اتمی شعله ای اندازه گیری شد. میانگین غلظت روی، مس، نیکل، کادمیوم و سرب در خاک به ترتیب 48/100، 68/29، 59/42، 097/0 و 97/24 میکروگرم بر گرم بدست آمد، همچنین متوسط عناصر مذکور در دانه برنج 62/6، 95/1، 53/2، 041/0 و 16/0 است که پایین تر از استاندارد های جهانی بودند. میانگین غلظت این عناصر در ریشه برنج بیشتر از ساقه و ساقه بیشتر از دانه است. نتایج تعیین فرم شیمیایی فلزات سنگین در خاک نشان داد که درصد فراوانی فلزات سنگین به ترتیب از بیشترین به کمترین شامل: در فلز روی فرم باقیمانده، فرم اکسایشی، فرم کاهشی و فرم قابل حل در اسید-تبادلی-کربنات، در فلز مس فرم باقیمانده، فرم اکسایشی، فرم کاهشی، فرم قابل حل در اسید-تبادلی-کربنات و در فلز کادمیوم فرم کاهشی، فرم قابل حل در اسید-تبادلی-کربنات، فرم اکسایشی و فرم باقیمانده است. در فلز سرب فرم باقیمانده، فرم کاهشی، فرم اکسایشی، فرم قابل حل در اسید- تبادلی-کربنات و برای فلز نیکل فرم باقیمانده، فرم اکسایشی، فرم کاهشی، فرم قابل حل در آب-تبادلی-کربنات است. تحرک و ماندگاری فلزات سنگین نیز مورد بررسی قرار گرفتند، نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین تحرک را به ترتیب کادمیوم و روی دارا هستند. همچنین کمترین و بیشترین ماندگاری را کادمیوم و روی به خود اختصاص می دهد. منبع عمده آلودگی کادمیوم را منابع انسانی و بقیه فلزات را منابع طبیعی تشکیل داده است. کلمات کلیدی: فلزات سنگین، فرم های شیمیایی، خاک، برنج، استخراج ترتیبی اصلاحی bcr

جیوه و ترکیبات آلی آن سمی ترین ماده برای اکوسیستم های آبی هستند. سمیت، پایداری و تجمع زیستی جیوه به فرم شیمیایی جیوه بستگی دارد. تعیین جیوه کل و معدنی اطلاعات کافی و مناسبی را در باره اثرات جیوه بر محیط زیست فراهم نمی کند. مطالعه حاضر توزیع و تجمع جیوه کل و جیوه آلی و نسبت حیوه آلی به جیوه کل را در بافت های مختلف دو گونه از مهمترین پرندگان مهاجر و مقیم در تالاب بین المللی حرا بررسی می کند. در این مطالعه تاثیر پارامترهای بیولوژیکی همچون جنس، سن، پارامترهای مورفومتریک ( وزن، طول کل ، طول دو سر بال) و اختلافات درون گونه ای و بین گونه ای در پرندگان مورد مطالعه بررسی و مورد ارزیابی قرار گرفته است. اندازه گیری جیوه کل و آلی با استفاده از دستگاه ama 254 و مطابق روش 7473 epa انجام گرفت. نتایج نشان داد که غلظت جیوه آلی و کل در بافت های گونه مهاجر بیشتر از مقیم بود و در میان بافت های داخلی بالاترین غلظت جیوه کل در کاکایی سیبری در کلیه و در اگرت ساحلی در کبد به ترتیب 16/0±2/1 و21/0 ±97/1 میلی گرم بر کیلو گرم وزن خشک مشاهده شد. مقدار نسبی جیوه آلی به کل به طور میانگین 8/44 ،7/50 و 1/72 درصد به ترتیب در کبد، کلیه و عضله بدست آمد. بین در صد جیوه آلی به کل دربافت های مختلف دو گونه اختلاف معنی داری وجود نداشت(05/0 p>)، به طورکلی با افزایش جیوه کل میانگین درصد جیوه آلی به جیوه کل در بافت ها کاهش یافت. همچنین نتایج نشان داد که پارامترهای بیولوژیکی تاثیری بر روی تجمع جیوه آلی و کل در پرندگان ندارند. سطوح جیوه در بافت های هر دو گونه زیر سطح آستانه اثرگذاری 5-15میلی گرم بر کیلوگرم بود و متعاقبا آلودگی جیوه در حال حاضر در تالاب بین المللی حرا خطرناک محسوب نمی شود.

برای حفظ محیط زیست و کنترل آلودگی باید اطلاع دقیقی از میزان آلاینده ها بخصوص فلزات سنگین و پراکنش آنها در محیط هایی همچون تالاب ها داشته باشیم. از جمله آلاینده های اکوسیستم های آبی جیوه می باشد. این عنصر نگرانی ویژه اکوسیستم های آبی است، جایی که طی فرآیند انتقال زیستی، متیلاسیون صورت می گیرد و در جانوران تجمع پیدا می کند و طی فرآیند بزرگنمایی زیستی در زنجیره غذایی افزایش می یابد. انتخاب پرندگان، می تواند انتخاب مناسبی برای پایش آلودگی های محیط زیستی از جمله جیوه باشد. به این دلیل که بیولوژی آنها به خوبی شناخته شده، نسبتاً قابل مشاهده بوده و به تغییرات محیط زیست نیز حساس می باشند. در این مطالعه مقادیر جیوه در بافت های (کبد، کلیه و عضله سینه) 16 قطعه چنگر و 15 قطعه خوتکا در تالاب بین المللی فریدونکنار که از پر مصرف ترین پرندگان توسط مردم بومی می باشد، مورد بررسی قرار گرفت. اندازه گیری جیوه با استفاده از دستگاه جذب اتمی با تکنیک بخار سرد انجام شد. آنالیزهای آماری با استفاده از نرم افزار spss و excel انجام گردید. غلظت جیوه در بافت های کبد، کلیه و عضله سینه چنگر دارای اختلاف معنی دار آماری بود (05/0 > p). اما هیچ گونه اختلاف معنی دار آماری در میزان جیوه کبد، کلیه و عضله سینه خوتکا مشاهده نشد. به طور کلی میزان جیوه در کبد هر دو گونه بیشتر از کلیه و عضله سینه بود. همچنین هیچ گونه اختلاف معنی دار آماری در غلظت جیوه بین چنگر و خوتکا مشاهده نشد. غلظت جیوه بین نر و ماده و بالغ و نابالغ هر دو گونه فاقد ارتباط معنی دار آماری بود. در ارتباط بین وزن با غلظت فلز جیوه در اندام های مختلف چنگر و خوتکا و همچنین غلظت جیوه بین بافت های مختلف هر دو گونه همبستگی معنی داری وجود نداشت. در نهایت غلظت جیوه در چنگر و خوتکای تالاب بین المللی فریدونکنار پایین تر از بیشترین حد مجاز مصرف جیوه در غذا توسط انسان بود.

خور موسی بزرگترین اکوسیستم خلیجی موجود در خلیج فارس بوده و به شدت آلوده به مواد نفتی و سایر آلاینده ها می باشد. در مطالعه حاضر، برای اولین بار غلظت ترکیبات pahs در تخم پرندگان منطقه خورموسی و ارتباط بین تجمع این آلاینده ها در تخم پرندگان دریایی و رسوبات منطقه بین جزر و مدی مورد بررسی قرار گرفت. رسوبات سطحی از 18 ایستگاه و 34 تخم پرنده از 4 گونه واقع در دو جزیره غیرمسکونی در منطقه خورموسی، نمونه برداری شدند. گونه های مورد مطالعه شامل سلیم خرچنگ خوار (dromas ardeola)، پرستوی دریایی پشت دودی (sterna anaethetus)، اگرت ساحلی (egretta gularis) و پرستوی دریایی کاکلی کوچک (sterna bengalensis) بودند. نمونه ها در اردیبهشت ماه سال 1390 جمع آوری شدند و غلظت 23 ترکیب pahs در آنها اندازه گیری و تعیین منشأ شد. غلظت کل ترکیبات pahs در رسوبات در محدوده 1974-774 نانوگرم بر گرم وزن خشک و در نمونه های تخم پرندگان در محدوده 335-44 نانوگرم بر گرم وزن تر قرار داشت. غلظت متوسط pahs/toc در رسوبات و pahs/lipid در تخم پرندگان جمع آوری شده از هر منطقه، ارتباط همبستگی مثبت و معنی داری با هم داشتند. غلظت ترکیبات pahs در دو جزیره مورد مطالعه، تفاوت معنی داری با هم نشان ندادند. غلظت pahs/lipid در تخم اگرت ساحلی به طور معنی داری بیش از سایر گونه ها بود. نسبت های تشخیصی در هر دو نوع نمونه رسوبات و تخم پرندگان، منشأ غالب ترکیبات pahs را پایروژنیک نشان دادند. در نتیجه می توان گفت، محیط زادآوری پرندگان دریایی نقش عمده ای در انتقال آلودگی به پرنده و در نتیجه تخم آن دارد.

زیر خانواده saxicolinae از گنجشک سانان همچنان دارای برخی ابهامات آرایه شناختی هستند. چک چک ابلق (oenanthe pleschanka) با پراکنش در نواحی شرقی پالئارکتیک و چک چک گوش سیاه (o.hispanica) با گسترش در اروپا و شمال آفریقا، در بخش هایی از ایران و عرض های شمالی تر مناطق تماس ثانویه ایجاد می کنند. این مطالعه به منظور روشن شدن جایگاه تبارشناسی و وضعیت آرایه شناسی دو گونه از چک چک های هیبرید در شمال ایران انجام شد. نمونه برداری در سال های 1389 تا 1390 از دره منجیل تا سرخس انجام شد. علاوه بر آن نمونه های موجود در موزه جانوری دانشگاه بن نیز مطالعه گردید. در بخش مطالعات ریخت شناسی، روش های آماری تک متغیره قادر به جداسازی 30% از صفات برای افراد هیبرید بوده است. این تفاوت ها در تحلیل های چند متغیره بصورت گروه-هایی با تفکیک بالاتر ظاهر می شود. مطالعه مولکولی ژن های cox1 و cytb در درخت های میانبرترین، محتمل ترین و بیزین، چهار کلاد اصلی آرایه شناختی و پنج کلاد داخلی فیلوجغرافیایی را جدا می کند. نمونه های هیبرید و زیرگونه o.hispanica melanoluca همراه با تعداد معدودی o.pleschanka در یک کلاد قرار می گیرند. با توجه به مادری بودن ژنوم میتوکندریایی این پدیده حاکی از انتقال صفات و جریان ژنتیکی از جمعیت ماده ابلق به جمعیت گوش سیاه دارد. انتقال طوق و اتصال آن به سیاهی بال در چک چک گوش سیاه ایران به عنوان تاییدی بر این فرض است. مدلسازی نیچ اکولوژیک تکامل مستقل و همگرا را در هاپلوتایپ های مشابه اما غیر متصل تایید می کند. بعلاوه، واگرایی ژنتیکی بالا (08/0 ± 18/5) در دو زیرگونه چک چک گوش سیاه ایران (o.hispanica melanoleuca) و چک چک گوش سیاه اروپا (o.hispanica hispanica) در کنار صفات ریخت شناسی و ریخت سنجی موید جدایی دو زیرگونه و حضور دو گونه جغرافیایی و ژنتیکی جدا از هم می باشند. این نتیجه بر اساس مفاهیم اولیه بارکدگذاری dna و میانگین فاصله مولکولی k2p گونه جدیدی به جنس oenanthe اضافه شده است.

ساختار ژنتیکی جمعیت قو های فریادکش در ایران به دلیل پراکندگی بالای کلونی های زاد آوری در عرض های شمالی از بیشترین نفوذ ژن برخوردار بوده به نحوی که قو های مهاجر پاییزه و زمستانه در فریدونکنار بطور نسبی از دو جمعیت و قو های منطقه گیلان نیز از یک جمعیت برخوردار می باشد.

صدف های دوکفه ای با توانایی فیلتر حجم عظیمی از آب در طول شبانه روز، مقادیر زیادی از آلاینده ها را در بافت های خود تجمع می دهند. در تحقیق حاضر، با هدف بررسی منشأ و پایشگری ترکیبات آلکان های نرمال از رسوبات و سه گونه صدف دوکفه ای saccostrea cucullata، solen. brevis و callista umbonella، در پارک جهانگردی سورو واقع در سواحل غربی بندرعباس نمونه برداری انجام گرفت.