درک کامل و دقیق واکنش های فیزیولوژیک گیاهان درمقابل تنش های محیطی، برای اعمال روش های جدید جهت کاهش اثرات تنش، لازم و اساسی می باشد.صدمه ناشی از یخبندان یکی ازمشکلات عمده در تولید سیب زمینی، خصوصاً در مناطق کشت استمرار تولیدآن درطی فصل پاییزوزمستان می باشد.در این مناطق برخی از ارقام پس از تنش یخبندان و از بین رفتن اندام های هوایی گیاه،قادرندتاحدودزیادی رشدخودرابازیابند(رشدمجدد). لذاآزمایشی جهت ارزیابی رشدرویشی مجددپس ازتنش یخبندان ومقایسه عملکردواجزاعملکرد، جهت معرفی رقم برتر ضروری به نظر می رسد. دراین آزمایشات سه رقم سیب زمینی آریندا، سانته و سانتینا در سال اول وهشت رقم، آریندا، سانته، سانتینا، دیامونت، مارادونا، کنکورد، مارفوناواگریا درسال دوم آزمایش، از نظر توانایی رشدمجدددرمراحل مختلف رشد شامل1- مرحله رشد رویشی 2- مرحله آغاز تشکیل غده ها3- مرحله بزرگ شدن غده ها، مقایسه شدند.نتایج نشان دادکه تفاوت معنی داری بین تعدادساقه های رشد یافته و وزن غده در ارقام وجود دارد.این در حالیست که تعداد ساقه قبل از یخبندان وتعداد غده های تولید شده در ارقام مورد مطالعه وهمچنین اثر متقابل(دوره رشد × رقم) برای صفات مورد مطالعه معنی دار نمی باشد.(آزمایش سال اول)نتایج مقایسه میانگین برای صفت تعدادساقه رشدیافته پس ازیخبندان مشخص کردکه مرحله(ii)بیشترین ومرحله(?v)کمترین تعداد ساقه را پس ازیخبندان ایجادکرده اند .این نتایج همچنین نشان می دهدکه بین ارقام موردآزمایش رقم آریندا بیشترین ورقم سانتیناکمترین تعدادساقه راپس ازیخبندان ایجادکردند. مقایسه میانگین نشان دادکه بین ارقام مختلف از نظر عملکردوزنی غده هاتفاوت معنی داری وجودداردبه طوری که رقم آریندا بیشترین ورقم سانته کمترین عملکردراداشته اند(سال اول). تجزیه واریانس نشان دادکه اثررقم ومرحله رشد برتعداد ساقه رشدمجددیافته وبروزن غده های تولیدشده پس ازیخبندان درسطح1% معنی داربوده و اثرمتقابل(رقم×مرحله رشد) برتعداد غده های تولید شده پس از یخبندان معنی دار نمی باشد. نتایج تجزیه واریانس نشان دادکه اثرمراحل مختلف رشد برتعدادغده ها بسیارمعنی داربود.این نتایج همچنین نشان داد که اثر متقابل(مرحله رشد×رقم)برای صفت وزن غده های ایجادشده پس ازیخبندان در سطح 5%معنی دارمی باشد. مقایسه میانگین ها نشان داد که رقم آریندا بیشترین و رقم سانته کمترین عملکرد وزنی غده را نشان دادند.(سال دوم) واژه های کلیدی: تنش یخبندان – رشد مجدد– سیب زمینی– مرحله رشد گیاه– مقایسه عملکرد

چکیده بمنظور بررسی و تعیین مناسبترین نسبت کاشت بین پایه های پدری و مادری و اثر نسبت های مختلف (آرایش کاشت) بر روی عملکرد و اجزاء عملکرد تولید بذر هیبرید ذرت سینگل کراس 704 ازمایشی در شهرستان بردسیر کرمان در سال زراعی 1388 بمدت یکسال انجام شد.ازمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مرحله اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی شامل نسبت های مختلف کاشت پایه مادری به پایه پدری و بقرار ذیل بودند: تیمار4:2 معمولی(a )، 4:2 متراکم ( b)، 4:1 متراکم(c ) و نهایتا 4:1 معمولی (d) . صفات اندازه گیری شده شامل طول بلال، قطر بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف در بلال، درصد چوب، وزن چوب، وزن هزار دانه، میزان تلقیح، تعداد دانه در بلال و نهایتا" عملکرد بودند. تجزیه واریانس نتایج نشان داد که همه صفات اندازه گیری شده بخصوص اجزاء عملکرد بصورت معنی داری تحت تاثیر آرایش کاشتهای مختلف قرار گرفتند و نتایج مربوط به مقایسه میانگین ها مشخص کرد که تیمارd (4:1 معمولی) با عملکرد 8/2 تن در هکتاربیشترین مقدار عملکردرا در مقایسه با سه تیمار دیگر داشت.لذا این تیمار بدلیل عملکرد بالاتر می تواند قابل توصیه باشد. همچنین در این تحقیق پس از انجام عملیات آماری وبررسی صفات اندازه گیری شده و به خصوص عملکرد هر تیمار ومقایسه آنها با استفاده ازنرم افزارهای sas و spss اقدام به مدل سازی رگرسیون چند متغیره خطی شد و با استفاده از روش گام به گام (stepwise) نهایتا"مدل رگرسیونی y=-0.31+0.6668x10برای برآورد عملکرد از طریق صفات مورد مطالعه به دست آمد.صفت تعداد دانه در بلال(x10) با r-square =0.531 به عنوان موثر ترین صفت وارد مدل شد و مدل رگرسیونی در سطح 1%توجیه کننده خوبی از تغییرات عملکرد است

به منظور ارزیابی توانایی تولید بیولوژیک، اقتصادی و کارایی مصرف آب ژنوتیپ های جو بدون پوشینه، دو آزمایش به صورت جداگانه در گلخانه و مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 88-1387 اجرا شد. در آزمایش گلخانه ای از طرح کاملاً تصادفی و در آزمایش مزرعه-ای از طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار استفاده شد. صفاتی از قبیل میزان آب مصرفی، ماد? خشک تولیدی، کارایی مصرف آب، اجزای عملکرد، ارتفاع بوته، عملکرد اقتصادی، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، اندازه گیری و محاسبه شدند. نتایج حاصل از 2 آزمایش نشان داد که بین ژنوتیپ ها از نظر تمامی صفات مورد بررسی، در سطح احتمال 1 درصد تفاوت معنی-داری وجود دارد. مقایسه میانگین عملکرد ارقام نشان داد که ژنوتیپ هایeh83-7) g7 (، g1 (eh83-16) و g3 (ehbyt-85-3) دارای بیشترین عملکرد دانه بودند. همچنین این ارقام از عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت نسبتاً بالایی برخوردار بودند. ارقام g1 (eh83-16)، g2 (ehbyt-85-2)، g3 (ehbyt-85-3)، g5 (ehbyt-85-5)، g6 (ehbyt-85-6)، g8 (ehd-8)و g10 (eh-81-5) از نظر کارایی مصرف آب در یک گروه آماری قرار گرفتند. بدین ترتیب ارقام g1 و g3 به علت داشتن خصوصیات زراعی مطلوب و کارایی مصرف آب بالا به عنوان ژنوتیپ های برتر در کرمان انتخاب شدند و می توانند جهت کشت مورد توجه قرار گیرند. واژه های کلیدی: جو بدون پوشینه، کارایی مصرف آب، عملکرد، اجزاء عملکرد

تنش شوری از مهمترین مشکلات کشاورزی جهان به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد که از طریق تاثیرات مخرب اسمزی و یونی از رشد گیاهان جلوگیری می کند. به جز مناطق شمال کشور، ایران دارای آب و هوای خشک و نیمه خشک بوده که بیش از نیمی از زمین های قابل کشت آن دارای مشکل شوری می باشند. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های کنجد و گزینش ومعرفی ژنوتیپ های متحمل به شوری با استفاده از شاخص های تحمل به شوری، تعداد 8 توده بومی کنجد( توده بومی ارزوئیه، اردستان، شیراز، صفی آباد، گرگان، سیرجان، مرکزی و بیرجند) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط معمولی و شور در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها بیانگر اثر منفی معنی دار تنش شوری بر اکثر صفات(عملکرد دانه، طول بزرگترین غلاف، تعداد غلاف در بوته، وزن دانه در بوته، وزن خشک کل و ارتفاع بوته) به استثنای صفت تعداد دانه در غلاف بود. تنش شوری باعث افزایش معنی-دار وزن هزار دانه گردید. توده ها از نظر برخی صفات از جمله عملکرد دانه، طول بزرگترین غلاف، تعداد دانه درغلاف، وزن دانه در بوته، وزن هزار دانهو ارتفاع بوته اختلاف بسیار معنی داری را نشان دادند. بر اساس عملکرد توده ها در دو محیط معمولیyp)( و شور)ys(، شاخص های کمی تحمل به شوری شامل: شاخص تحمل)tol(، شاخص حساسیت به تنش(ssi)، شاخص تحمل تنش (sti)، میانگین هندسی بهره وری(gmp) و میانگین هارمونیک ( hm ) محاسبه شدند. تجزیه واریانس شاخص های مورد استفاده نشان داد که توده ها از نظر شاخص های gmp،sti و hm اختلاف آماری بسیار معنی داری با یکدیگر داشتندکه به عنوان بهترین شاخص ها جهت گزینش توده های مقاوم به شوری انتخاب شدند. از نظر شاخص های tol و ssi،توده ها فاقد اختلاف آماری معنی دار بودند. در پایان پس از ترسیم نمودار پراکنش سه بعدی و همچنین بای پلات حاصل از مولفه های اول و دوم، توده های ارزوئیه، اردستان و مرکزی بر اساس شاخص های gmp، hm و sti به عنوان توده های متحمل با پتانسیل تولید بالا شناخته شدند. توده های بیرجند، شیراز، سیرجان و صفی آباد دارای عملکرد بالا اما حساس به شوری که جهت کاشت در مناطق غیر شور مناسب بودند. توده گرگان با کمترین پتانسیل تولید، بیشترین تحمل را نسبت به شوری نشان دادکه جهت شناسایی و استخراج ژن های تحمل به شوری مناسب بود.

نتایج نشان داد در آزمایش اول ارقام شهریار پیشتاز امید الوند به ترتیب بیشترین طول ریشه چه و ساقه چه را داشتند و متوسط زمان جوانه زنی در تیمارهای اسید کلریدریک نسبت به آب مقطر و کلریدسدیم افزایش یافت.

کشت سیب زمینی در مناطق سرد بعد از کاشت با روزهایی که بتدریج گرمتر و طولانی تر می شود مواجه است. ولی در مناطق جنوبی کشت در شرایط گرم صورت می گیرد و روزها بتدریج سردتر و کوتاه تر می شود. دمای زیاد خاک که سبب پوسیدگی و سوختگی بذور در خاک می شود. پس برای رفع این مشکل ما باید دمای خاک را کاهش دهیم. راهکار پیشنهادی استفاده از کشت مخلوط سور گوم با سیب زمینی که از طریق سایه اندازی سور گوم بروی خاک تا حد زیادی از گرم شدن خاک جلوگیری کنیم. این تحقیق در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش کشاورزی جیرفت وکهنوج به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با3 تکرار انجام شد. فاکتور های آزمایش شامل: تاریخ کاشت در دو سطح و آرایش کاشت در پنج سطح می باشد. با توجه به اینکه هدف از انجام این آزمایش کشت زود هنگام سیب زمینی به منظور عدم برخورد محصول با سرمازدگی آخر فصل بود، نتایج نشان داد که استفاده از سیستم کشت مخلوط سورگوم- سیب زمینی می تواند در دسترسی به این امکان موثر باشد چرا که کشت زود هنگام در منطقه با مشکل گرمای زیاد خاک و هوا روبه رو است ولی استفاده از گیاه سایه انداز سورگوم نقش موثری در کاهش دمای خاک داشت.

چکیده تنش خشکی از مه مترین مشکلات کشاورزی جهان به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. به جز مناطق شما لی کشور، ایران دارای آب و هوا ی خشک و نیمه خشک است. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپهای کنجد و گزینش و معرفی ژنوتیپ های متحمل به خشکی با استفاده از شاخصهای کمی تحمل به خشکی، تعداد 10 تودهی بومی کنجد( تودهی بومی جیرفت، شیراز، اردستان، دزفول، شهربابک، گرگان، سیرجان، مرکزی، بیرجند و ارزوئیه ) که به صورت کر تهای خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سه محیط معمولی، تنش به صورت قطع آبیاری در مرحلهی گلدهی و در مرحلهی غلافبندی در مزرعهی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس بیانگر اثر من فی و معنیدار تنش خشکی بر کلیهی صفات مورد مطالعه بود. با توجه به هبمستگی مثبت و معنیدار صفات تعداد غلاف در بو ته، تعداد دانه در غلاف و وزن دانه در بو ته با عملکرد دانه، صفات مذکور به عنوان صفات ک لیدی و تعیین کننده در عملکرد دانهی کنجد شناخته شدند. تودهها از نظر ک لیهی صفات به غیر از تعداد دانه در غلاف اختلاف بسیار معنیداری با یکدیگر داشتند. و (yp) بر اساس عملکرد تودهها در دو محیط معمولی شاخصهای کمی (ys)( خشکی(قطع آ بیاری در مرحلهی گلدهی محاسبه hm ،gmp ،sti ،ssi ،tol : تحمل به خشکی شامل شدند. تجزیه واریانس شاخصهای مورد استفاده نشان داد که تودهها از نظر ک لیه شاخصها دارای اختلاف معنیدار با یکدیگر بودند. وجود اختلاف ز یاد بین تودهها از نظر این شاخصها و عملکردهای دو محیط بیانگر وجود تنوع ژنتیکی و امکان انتخاب برای تحمل به خشکی و دو- رگ گیری در مطالعات ژنتیکی و اصلاحی بعدی میباشد واژه های کلیدی: کنجد، عملکرد و اجزای عملکرد، تنوع ژنتیکی، شاخصهای کمی تحمل به خشکی

به منظور بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری و مقادیر مختلف سوپرجاذب زئولیت بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی سورگوم (sorghum bicolor l.) آزمایشی با استفاده از طرح کرت های خرد شده در مکان و زمان و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 90 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. رژیم های آبیاری (fc، 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی) به کرت های اصلی و مقادیر مختلف سوپرجاذب (صفر کیلوگرم ، 150 کیلوگرم و300 کیلوگرم) به کرت های فرعی اختصاص داده شدند. نتایج نشان داد کلیه صفات به جز تعداد گره بین رژیم های مختلف آبیاری تفاوت معنی داری داشتند، همچنین تمام صفات به جز ارتفاع، محتوی نسبی آب در نمونه گیری اول و سرعت رشد در مراحل اول و چهارم نمو نه گیری تحت تأثیر سوپرجاذب قرار گرفتند به طوری که بیشترین مقدار صفات اندازه گیری شده از سطح 300 کیلوگرم سوپرجاذب در هکتار بدست آمد. اثر متقابل آبیاری × سوپرجاذب× برداشت تنها برای علوفه تر و wue معنی دارشد. بطور کلی میتوان نتیجه گیری کرد که مصرف سوپر جاذب در سطح 300 کیلوگرم در هکتار در سطوح آبیاری کمتر از ظرفیت زراعی منجر به افزایش 20 درصدی عملکرد میگردد.

کمبود آب یکی از مهمترین عوامل محدود کننده تولید محصولات زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. به منظور تعیین مناسب ترین شاخص های تحمل به تنش خشکی و شناسایی ژنوتیپ های مقاوم، تعداد 12 ژنوتیپ سورگوم دانه ای در دو محیط تنش و بدون تنش خشکی به صورت طرح کرت های خرد شده و در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهید با هنر کرمان در سال 1390 کشت شدند. بررسی همبستگی ساده بین شاخص های تحمل به خشکی و عملکرد ارقام در دو محیط تنش و بدون تنش خشکی نشان دهنده این بود که شاخص های sti، mp، gmp و yi همبستگی مثبت، بالا و معنی داری با عملکرد دانه در شرایط نرمال و تنش خشکی داشتند، لذا به عنوان بهترین شاخص های تحمل شناخته شدند. مقایسه میانگین ارقام مختلف از نظر بهترین شاخص های تحمل به تنش خشکی و همچنین نمره مقاومت (sts) مبین این مطلب بود که لاین های tn-04-39 و tn-04-62 متحمل ترین و رقم و لاین کیمیا و tn-04-95 حساس ترین ارقام نسبت به خشکی می باشند. در حالت کلی معادله رگرسیون چند متغیره به روش گام به گام بیانگر این مطلب بود که عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد برگ در بوته و شاخص سطح برگ بیشترین تغییرات عملکرد را توجیه می کنند.

به منظور بررسی سازگاری ژنوتیپ های برنج به تنش خشکی و شناسایی ژنوتیپ های متحمل وحساس به این تنش، 15 ژنوتیپ برنج در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط بدون تنش (غرقاب) و تنش خشکی در سال زراعی 1389 در مزرعه تحققیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس، مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس نشان داد، تفاوت بسیار معنی داری (p <0/01) بین ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر کلیه ی صفات مورد مطالعه در دو شرایط محیطی تنش و غرقاب وجود دارد. مقایسه میانگین ژنوتیپ های مورد مطالعه نشان داد که در شرایط غرقاب، بیشترین عملکرد متعلق به ژنوتیپ دم سیاه و در شرایط تنش خشکی گرده بیشترین عملکرد را داشت. بررسی درصد کاهش میانگین صفات در اثر تنش خشکی نشان داد که بیشترین آسیب ناشی از تنش خشکی، مربوط به تعداد دانه پوک (23/45 درصد) و عملکرد (53/42 درصد) بود. در شرایط غرقاب وزن صد دانه (89 درصد) و در شرایط تنش خشکی تعداد دانه پر (92 درصد) بالاترین همبستگی مثبت و معنی داری را با عملکرد داشتند. بر اساس اکثر شاخص های تحمل به تنش، ژنوتیپ گرده از پایداری عملکرد بالاتری برخوردار بود. شاخص های میانگین هندسی بهره وری gmpو میانگین هارمونیک harm به عنوان بهترین شاخص ها در این بررسی شناخته شدند.

به منظور تعیین کنترل ژنتیکی صفات کمی مرتبط با تحمل به خشکی در گلرنگ، نسل های f1، f2 و f3 حاصل از تلاقی 111il- (حساس) × 191-22.mex (مقاوم) تهیه و به همراه والدین به طور جداگانه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی، تعداد غوزه در بوته، وزن خشک کل بوته، عملکرد بوته، تعداد دانه در هر بوته، تعداد دانه در هر غوزه و وزن هزار دانه در نسل های مختلف اندازه گیری شد. تجزیه میانگین نسل ها با استفاده از100خانواده f3 و نسل های p1،p2 ،f2 و1f برای هریک از صفات صورت گرفت و نتایج نشان داد که اثرات غالبیت و افزایشی ژن ها تاٌثیر متفاوتی در کنترل ژنتیکی صفات مختلف دارند. می توان برای صفات وزن خشک بوته، عملکرد بوته، وزن هزار دانه، تعداد بذر در بوته و تعداد بذر درغوزه که بیشتر تحت تاثیر اثرات افزایشی می باشند از انتخاب در نسل های اولیه استفاده کرد و برای صفات ارتفاع بوته،تعداد شاخه اصلی و تعداد غوزه در بوته که اثر غالبیت نقش عمده را برعهده دارد از دورگ گیری و ادامه جامعه بعد از آن با روش های مختلف بهره-گرفت. از طرفی با توجه به پیچیدگی اصلاح برای تحمل به خشکی با استفاده از روش های کلاسیک و نظر به پتانسیل روش های اصلاح ملکولی، بدین منظور با استفاده از نشانگرهای ملکولی ssr و issr مکان یابی qtl انجام گرفت، تا با تشخیص تعداد، مکان و میزان اثر qtl های مورد بررسی بتوان قدم اول را برای تحقیقات بعدی جهت توسعه اصلاح به کمک نشانگر برداشت. در این راستا 66 خانواده f3 با 96 نشانگر ssr و 23 نشانگر issr ارزیابی شد و نقشه لینکاژی جمعیت ترسیم گردید. این نقشه 24 گروه لینکاژی مستقل برابر با 646 سانتی مورگان را نشان داد. با توجه به تجزیه qtl به روش مکان یابی فاصله ای مرکب برای صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی، تعداد غوزه در بوته، وزن خشک کل بوته، عملکرد بوته، تعداد دانه در هر بوته و وزن هزار دانه به ترتیب 2، 3، 1، 4، 2، 6 و 1 qtl شناسایی شد. بیشترین تعداد qtl های بزرگ اثر بر روی گروه های لینکاژی2،4و6 به تعداد 4 qtl شناسایی شد. که نشان دهنده اهمیت بالای این مناطق ژنومی برای کنترل تحمل به خشکی است. بنابراین با اشباع بیشتر ملکولی نواحی qtl یافت شده و براساس میزان مطابقت پارامترهای ژنتیکی بیومتریک و ارزش های افزایشی و غالبیت qtl ها می توان جهت استفاده از نشانگرهای یافت شده برای اصلاح ملکولی تحمل به خشکی گلرنگ برنامه ریزی دقیق نمود.

کلمات کلیدی: نیکل، سیلیس، ارزن و یونجه، آنزیم های آنتی اکسیداتیو، پراکسیدهیدروژن

چکیده: اخیرا کاربرد سالیسیلیک اسید در افزایش مقاومت گیاهان به تنش خشکی افزایش یافته است. از این رو جهت بررسی تاثیر سالیسیلیک اسید بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه رازیانه (foeniculum vulgare mill.) تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح مربع لاتین با سه تکرار در سال زراعی 1391 به مرحله اجرا در آمد. تنش خشکی در سه سطح(50،75،100 درصد ظرفیت زراعی) به عنوان فاکتور اصلی و غلظت سالیسیلیک اسید در سه سطح (صفر، نیم و یک میلی مولار) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. اسپری برگی سالیسیلیک اسید در مرحله سه تا چهار برگی و قبل از اعمال تنش خشکی انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش اکثر صفات مورفولوژیکی، عملکرد دانه ، عملکرد بیولوژیک، محتوی نسبی آب ، عملکرد اسانس، رنگیزه های فتوسنتزی(a و b ، کلروفیل کل و کارتنوئید)، پروتئین و افزایش نشت الکترولیت، پراکسید هیدروژن، ترکیبات پلی فنل ، آنتوسیانین، فلاونوئید، پراکسیداسیون لیپیدها، پرولین، قند محلول، قند احیاء ، آنزیم کاتالاز، آنزیم آسکوربات پراکسیداز و آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز می شود. همچنین سالیسیلیک اسید باعث کاهش نشت الکترولیت، پراکسیداسیون لیپید و پراکسیداسیون هیدروژن و افزایش در اکثر صفات مورفولوژیکی ، عملکرد دانه ، عملکرد بیولوژیک ، محتوی نسبی آب، عملکرد اسانس ، فلاونوئید، پرولین، قند احیاء، پروتئین ، رنگیزه های فتوسنتزی ، آنزیم کاتالاز،آنزیم آسکوربات پراکسیداز و آنزیم فنیل آلانین آمونیالاز نسبت به عدم استفاده از سالیسیلیک (شاهد) می شود. در این آزمایش مشاهده شد که سالیسیلیک اسید در غلظت 1 میلی مولار در رفع آسیب های ناشی از تنش خشکی نقش موثری دارد. بنابراین بکار بردن ترکیبات حفاظتی مانند سالیسیلیک اسید می تواند ظرفیت آنتی اکسیدانی این گیاه را در شرایط تنش افزایش دهد.

به منظور بررسی اثر تنش خشکی برکشت مخلوط دو رقم ارزن (باستان، پیشاهنگ) و شنبلیله (کشت مخلوط لگوم با غلات) آزمایشی به صورت کرت های خردشده و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال زارعی 1391در مزرعه ی تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنرکرمان انجام گرفت. فاکتور اصلی شامل دو سطح تنش نرمال و50 درصد ظرفیت زراعی مزرعه . فاکتور فرعی شامل 9 نسبت کاشتb100 (تک کشتی ارزن باستان)، p100 (تک کشتی ارزن پیشاهنگ)، f100 (تک کشنتی شنبلیله)، )f25b7575% ارزن باستان +25 % شنبلیله (،f50b50( 50% ارزن باستان +50% شنبلیله)، f75b25 (25% ارزن باستان +75% شنبلیله f25p75 ( (75% ارزن پیشاهنگ +25% شنبلیله)،) f50p5050% ارزن پیشاهنگ +50% شنبلیله)،f75p25 (25% ارزن پیشاهنگ +75% شنبلیله) بود. در مزرعه، محتوای نسبی آب برگ،شاخص کلروفیل ، نسبت برابری زمیتن، ارتفاع، قطرساقه، عملکرد ماده خشک، تعداد برگ، طول برگ، تعداد پنجه، شاخه فرعی و اجزای عملکرد اندازه گیری شد. نتایج نشان داد اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه ارزن معنی دار شد. اثر نسبت کاشت بر عملکرد دانه، میزان کلروفیل و محتوای نسبی آب ارزن معنی دار شد. اثر متقابل تنش در نسبت کاشت بر عملکرد دانه ارزن معنی دار شد، همچنین نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی و اثر نسبت های کاشت بر عملکر دانه، محتوای نسبی آب و میزان کلروفیل شنبلیله معنی دار شد. اثر متقابل تنش در نسبت کاشت بر عملکرد دانه و محتوای نسبی آب شنبلیله معنی دار شد. بیشترین میزان کلروفیل، محتوای نسبی آب، نسبت برابری زمین و عملکرد دانه در شرایط نرمال و شرایط تنش از کشت مخلوط 50% ارزن باستان +50% شنبلیله بدست آمد. بنابرین کشت مخلوط نسبت به تک کشتی در شرایط نرمال و تنش برتری دارد.

به منظور بررسی واکنش صفات کیفی، عملکرد و اجزای عملکرد گندم دوروم تحت تاثیرتنوع ژنتیکیلاین ها، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در دو سال زراعی 92-91در 4 منطقه اصفهان، کرج، نیشابور و کرمانشاهانجام شد. تیمارهای مورد آزمون شامل تعداد 18رقم ولاین امید بخش گندم دوروم مورد کشت در ایران به همراه گندم دوروم دنا ونیزگندم نان پارسی هر منطقه به عنوان ارقام شاهد به کار رفتند. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین ایستگاهها برای عملکرد دانه وجود دارد.بالاترین علکرد دانه مربوط به کرمانشاه با میانگین 8.44 تن در هکتار و پایین ترین آن مربوط به نیشابور با میانگین عملکرد 6.02 تن در هکتار بود.بر اساس میانگین عملکرد دانه در ایستگا های تحقیقاتی لاین 16 با عملکرد 8.4 تن در هکتار برای اصفهان، لاین 4 با عملکرد 7.57 تن در هکتار برای کرج، لاین 20 با عملکرد 9 تن در هکتار برای کرمانشاه و لاین 15 با عملکرد 6.55 تن در هکتار برای نیشابور سازگاری بیشتری نشان دادند. بر اساس سایر صفات مهم زراعی نظیر ارتفاع بوته، زودرسی، کیفیت نانوایی لاینهای 3، 4، 14 و 15 انتخاب شدند.

به منطور بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژی شنبلیله تحت تنش خشکی سه آزمایش مجزا درآزمایشگاه، گلخانه و مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان اجرا شد. آزمایش مزرعه ای به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل 3 سطح تنش (آبیاری تا حد 100% ظرفیت زراعی یا شاهد، آبیاری تا حد 80% ظرفیت زراعی و آبیاری تا حد 60% ظرفیت زراعی) به عنوان فاکتور اصلی و 4 سطح اسید سالیسیلیک (0/25، 0/5و 0/75 میلی مولار و شاهد) بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی تأثیر معنی داری بر صفات شاخه فرعی، شاخص کلروفیل، عملکرد برگ و ساقه، محتوای نسبی آب، نشت یونی و شاخص پایداری غشا داشت. اسید سالیسیلیک و اثر متقابل تنش خشکی و اسید سالیسیلیک نیز تأثیر معنی داری بر ارتفاع، شاخص کلروفیل و عملکرد برگ و ساقه داشتند. آزمایش دوم به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح خشکی (0، 3- و 6- بار) و چهار سطح اسید سالیسیلیک (صفر، 10، 15 و 20 میکرو مولار) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی بر تمامی صفات اندازه گیری شده در گلخانه معنی دار بود. تیمار اسیدسالیسیلیک نیز بر همه ی صفات به غیر از کلروفیل a و قندهای احیا معنی دار شد و اثر متقابل تنش خشکی و اسید سالیسیلیک تأثیر معنی داری بر روی صفات محتوای نسبی آب برگ، رنگیزه های گیاهی(کلروفیل هایa ، b و a+b)، کاروتنوئید، نشت یونی و شاخص پایداری غشا داشت. آزمایش سوم به منظور بررسی اثر تنش خشکی و سالیسیلیک اسید بر تنفس به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 8 تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشکده ی کشاورزی دانشگاه باهنر کرمان اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل 7 سطح خشکی و 4 سطح اسید سالیسیلیک (0/25، 0/5 و 0/75 میلی مولار و شاهد) بود. برای اعمال تنش خشکی از محلول های سوربیتول با غلظت های 0 ، 0/1، 0/2، 0/3، 0/4، 0/5و 0/6مولار استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس حاکی از معنی دار شدن اثر تنش خشکی بر تنفس بود و اثر اسید سالیسیلیک و اثر متقابل تنش خشکی و اسید سالیسیلیک بر تنفس معنی دار نبود.

به منظور بررسی اثر مواد ضد تعرق و مالچ بر عملکرد ، صفات فیزیولوژیک و موفولوژیک گیاه علوفه ای ارزن نوتریفید در شرایط تنش خشکی ، آزمایشی به صورت اسپلیت-اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در در سه تکرار دراردیبهشت ماه سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد . ترکیبی از تنش خشکی به عنوان فاکتور اصلی در دوسطح (100% و 50% ظرفیت زراعی) و محلول پاشی با مواد ضدتعرق به عنوان فاکتو فرعی درسه سطح (آب مقطر ، فنیل مرکوریک استات µm 500, کائولین 5/2% ) و مالچ پاشی به عنوان فاکتور فرعی – فرعی در چهار سطح ( کود دامی ، کاه گندم ، مازوت وشاهد ) تیمارهای آزمایشی را تشکیل دادند. صفات محتوای کلروفیل a ،b و کاروتنوئید ها ، محتوای رطوبت نسبی، نشت یونی ، میزان پرولین و قندهای احیاء ، ارتفاع بوته ، تعداد برگ ، تعداد پنجه ، عملکرد علوفه خشک وتر و کارایی مصرف آب اندازه گیری شدند.تنش خشکی ارتفاع ، تعداد برگ ، تعداد پنجه و محتوای رطوبت نسبی ، عملکرد علوفه خشک و تر و کارایی مصرف آب را کاهش و نشت یونی ، میزان پرولین و قندها و کلروفیل ها را افزایش داد. تمامی مالچ های به کاربرده شده بر روی روی تمامی صفات مرد بررسی موثر واقع شدند. مالچ مازوت ارتفاع بوته، تعداد برگ ، محتوای رطوبت نسبی ، عملکرد علوفه تر را افزایش و تعداد پنجه و محتوای پرولین و قندها را در شرایط تنش کاهش داد.در نتیجه ی اثر متقابل مالچ کاه و کائولین ، محتوای پرولین کاهش و میزان کلروفیل b و عملکرد علوفه تر در شرایط تنش افزایش یافت.افزایش عملکرد بیولوژیک (عملکرد علوفه خشک) و کارایی مصرف آب نیز در اثر استفاده از کود دامی حاصل شد. به نظر می رسد کائولین به دلیل بالاتر نگه داشتن محتوای رطوبت نسبی و افزایش مقاومت غشای پلاسمایی ، افزایش ارتفاع گیاه و تعداد برگ باعث افزایش عملکرد ارزن نوتریفید در شرایط تنش خشکی شد.

امروزه تنش های محیطی از مهم ترین عوامل کاهش دهنده عملکرد و تولید گیاهان زراعی به شمار رفته و تخفیف اثر تنش ها به عنوان راهکاری مفید در جهت افزایش عملکرد این محصولات در نظر گرفته شده است. از این رو به منظور بررسی تاثیر سیلیکون در افزایش تحمل سورگوم دانه ای به شوری، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط تنش شوری و نرمال در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 93-1392 به اجرا گذاشته شد. عامل اصلی شامل سیلیسیم در دو سطح (صفر و 6 میلی مولار) و عامل فرعی شامل ژنوتیپ ها (ارقام سپیده، پیام و لاین هایtn-04-95 ,tn-04-70 ,tn-04-71, tn-04-39, tn-04-107 tn-04-100 tn-04-37, tn-04-68, tn-04-83, tn-04-62 ) بود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که سیلیسیم به طور معنی دار عملکرد دانه، وزن هزار دانه و نفوذپذیری غشاء پلاسمایی را تحت شرایط تنش شوری بهبود بخشید. همچنین سیلیسیم توانست با اختلاف معنی داری در شرایط تنش شوری بیشترین میزان عملکرد را در رقم سپیده و پیام ایجاد کند. براساس نتایج این تحقیق مقاوم ترین و حساس ترین ژنوتیپ به ترتیب پیام و tn-04-39 بودند. با توجه به نتایج حاصل می توان گفت به طور کلی سیلیسیم تا حدی توانسته است اثرات منفی شوری را بر عملکرد و اجزای آن، در هر دو شرایط تنش و غیر تنش کاهش دهد. کلمات کلیدی: تعداد گره، شاخص برداشت، طول میانگره، عدد کلروفیل، عملکرد دانه، محتوای آب نسبی، نشت یونی، وزن خشک اندام هوایی.

اخیرا کاربرد پلی آمین ها در افزایش مقاومت گیاهان به تنش خشکی افزایش یافته است. از این رو جهت بررسی تاثیر پلی آمین ها بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و شیمیایی گیاه ارزن علوفه ای نوتریفید (panicum miliaceum cv. notrifed) تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی در گلخانه دانشگاه شهید باهنر کرمان، به صورت فاکتوریل (کرت موهوم یا غیر واقعی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391 به مرحله اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی در دو سطح(50 و 100 درصد ظرفیت زراعی)، پلی آمین ها شامل(پوترسین، اسپرمین و اسپرمیدین)، سطوح محلول پاشی در سه سطح (صفر، نیم و یک میلی مولار) و تیمار شاهد(عدم پرایمینگ و محلول پاشی) در نظر گرفته شدند. اسپری برگی در مرحله چهار برگی و قبل از اعمال تنش خشکی انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش اکثر صفات مورفولوژیکی، عملکرد علوفه تر و عملکرد بیولوژیک، محتوای رطوبت نسبی، کارآیی مصرف آب، فلورسانس کلروفیل، رنگریزه های فتوسنتزی و افزایش نشت الکترولیت، پرولین و آنتوسیانین شد. همچنین پلی آمین ها باعث کاهش نشت الکترولیت و افزایش در اکثر صفات مورفولوژیکی، عملکرد علوفه تر و خشک، محتوی نسبی آب، کارآیی مصرف آب، فلورسانس کلروفیل، پرولین، رنگیزه های فتوسنتزی نسبت به عدم استفاده از پلی آمین ها (شاهد) می شود. در این آزمایش مشاهده شد که پلی آمین ها اسپرمین در غلظت 1 میلی مولار در رفع آسیب های ناشی از تنش خشکی نقش موثرتری دارد. بنابراین بکار بردن پلی آمین ها می تواند ظرفیت آنتی اکسیدانی این گیاه را در شرایط تنش افزایش دهد.

به منظور بررسی تأثیر کمبود آب و عنصر مفید سیلیسیم بر گیاه سورگوم دانه ای (sorghum bicolor l.) آزمایشی به صورت کرت های دوبار خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 1392 انجام پذیرفت.تیمارهای آبیاری شامل دو سطح تنش و بدون تنش به عنوان کرت های اصلی، تیمارهای سیلیسیم با دو سطح پاشش و عدم پاشش سیلیسیم به عنوان کرت فرعی و ژنوتیپ های مختلف سورگوم (پیام، کیمیا، سپیده، tn-04-62، tn-04-39،tn-04-95، tn-04-100، tn-04-70، tn-04-68، tn-04-71، tn-04-83، tn-04-107، tn-04-37) به عنوان کرت فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از: شاخص سطح برگ، شاخص کلروفیل، محتوای نسبی آب، نشت یونی، وزن خشک، عملکرد اقتصادی، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، ارتفاع، طول میانگره و تعداد گره. بر اساس نتایج تجزیه واریانس اثر سه گانه آبیاری، محلول پاشی سیلیسیم و ژنو تیپ برای همه صفات به جز کلروفیل معنی دار شد. در مورد کلروفیل اثر متقابل آبیاری، ژنو تیپ و همچنین اثر ساده محلول پاشی سیلیسیم معنی دار شد. ژنو تیپ tn-04-95 با وجود این که در شرایط آبیاری کامل عملکرد بالایی داشت اما در شرایط تنش خشکی به طور معنی داری تحت تاثیر سیلیسیم قرار نگرفت. تحت شرایط تنش خشکی سیلیسیم بیش ترین اثر را بر صفات اندازه گیری شده ژنوتیپ های tn-04-62و tn-04-39 در شرایط تنش خشکی داشت. بنا بر نتایج حاصل می توان گفت که اثر سیلیسیم بر ژنوتیپ های مقاوم به خشکی بیش تر از ژنوتیپ های حساس به خشکی است.

چکیده به منظور شناسایی ژن های کمی کنترل کننده صفات مهم زراعی گندم نان از 76 لاین اینبرد نوترکیب حاصل از تلاقی روشن × سوپرهد استفاده شد که بررسی فنوتیپی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 2 تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام گرفت. آنالیز واریانس برای همه صفات بجزء صفات تعداد گره و وزن هزار دانه اختلاف معنی دار را نشان داد. صفات طول ریشک و تعداد گره به ترتیب بیش ترین و کم ترین (81/0)، (07/0) وراثت پذیری را دارا بودند. از طرفی مدلسازی تغییرات عملکرد بر حسب سایر صفات در جمعیت مورد بررسینشان داد که عملکرد با تعداد پنجه بارور بیش ترین همبستگی معنی دار را نشان داد(**823/0). در این بین صفت تعداد پنجه بارور بیش ترین اثر مستقیم (62/0) را بر عملکرد داشت. همچنین طبق نتایج حاصل از مدلسازی رگرسیون حدود 67 درصد از تغییرات عملکرد دانه توسط متغیر تعداد پنجه بارورتوجیه شد.مطالعه مولکولی به منظور شناسایی qtl ها با استفاده از 347 نشانگر dartانجام پذیرفت و ابتدا نقشه لینکاژی با پوشش کل 5/630 سانتی مورگان و متوسط فاصله 8/1 سانتی مورگان ترسیم گردید به طوری که کروموزو های 3dو 4bکم ترین و کروموزوم 7dبیش ترین تعداد نشانگر را داشتند. تجزیه qtlبه روش مکان یابی فاصله ای مرکب نشان داد که برای صفات ارتفاع بوته، وزن ساقه اصلی، تعداد پنجه کل، تعداد پنجه بارور، شاخص برداشت، تعداد گره، تعداد دانه اصلی و و وزن هزار دانه به ترتیب 2، 1، 1، 1، 1، 1 ، 1 و 3 qtlوجود دارد. در این پژوهش همچنین به منظور بررسی آثار متقابل ژنوتیپ × محیط برای عملکرد دانه از 76اینبرد لاین حاصل از تلاقی رقم روشن × سوپرهد در 5 محیط( کرمان (2سال)، ماهان، یزد، اردکان )تجزیه واریانس مرکب اثر متقابل ژنوتیپ در محیط ، معنی داری را نشان داد. ارزیابی لاین ها بر مبنای اکووالانس ریک و واریانس پایداری شوکلا گروه بندی های یکسانی از پایداری آن ها ارائه دادند. از بین لاین ها،لاین 188 پایدارترین و لاین 200 ناپایدارترین آن ها معرفی شد.تجزیه پایداری عملکرد دانه براساس پارامترهای روش ابرهارت و راسل نشان داد که لاین 309 با عملکرد بالاتر از میانگین و ضریب رگرسیونی نزدیک به یک دارای سازگاری مطلوب هستند. بر مبنای پارامتر دوم روش ابرهارت و راسلاز بین لاین ها، لاین های 314، 188 و 251 با کم ترین انحراف از رگرسیون خطی پایدارترین آن ها تشخیص داده شدند. بر مبنای بای پلات اجزاء ژنوتیپی و محیطی اولین مولفه اصلی و میانگین عملکرد نتیجه گیری شد که لاین-های147، 271، 33، 36، 9، 194، 161، 280، 22، 264، 321، 320، 309، 3،188، 44 پایدارترین واکنش را دارند و از این بین آن ها، لاین های 36 و 271 کم ترین ipc1را داشت. تجزیه الگوی واکنش ژنوتیپی براساس دو مولفه اصلی مدل لاین های 36 و 271 را به عنوان پایدارترین لاین ها متمایز کرد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.