چکیده سازند شوریجه در برش مورد مطالعه در 134 کیلومتری شمال شرق مشهد و در حوض? رسوبی کپه داغ واقع است. این برش دارای 380 متر ضخامت بوده و بطور عمده از یکسری ماسه سنگ قرمز و خاکستری، میان لایه های شیل و لایه های بسیار نازک سنگ آهک تشکیل شده است. سن سازند شوریجه در این برش تیتونین ـ نئوکومین است که بطور همشیب بر روی رسوبات آهکی مزدوران و بطور پیوسته در زیر لایه های آهکی تیرگان قرار گرفته است. سنگهای آواری دانه درشت شامل کنگلومراهای ارتوکوارتزیتی است ضمن آنکه سنگهای آواری دانه متوسط بر اساس نامگذاری فولک]38[ به ترتیب شامل: لیت آرنایت، ساب لیت آرنایت، کوارتز آرنایت، لیت آرنایت فلدسپاتی و ساب آرکوز است. سنگ های آواری دانه ریز شامل شیل ها و سیلتستون ها می باشد. عمده ترین ساختمان های رسوبی در این مجموع? سنگی لایه بندی، طبقات توده ای، طبقات تدریجی و طبقه بندی مورب می باشد. مهمترین رخساره های سنگی شامل sm,sh,sp,gh,gcm وsr است. مجموع? لیتوفاسیس های موجود و روابط آنها با یکدیگر همراه با ماهیت ریز شوندگی توالی ها، رسوبگذاری این مجموعه در یک سیستم رودخانه ای را مشخص می سازد. فراوانی اکسید های آهن اولیه، گسترش آنها را در یک محیط اکسیدان (دشت سیلابی یا حاشیه کانالهای اصلی) نشان می دهد.

رودخانه تجن ازرودخانه های مهم استان مازنداران است که از کوه های هزار جریب وچشمه سارهای پشتکوه سرچشمه می گیرد. این رودخانه پس از عبور از شهر ساری در به دریای خزر می ریزد. بستر رود در بالا دست گراولی وبه سوی پایین دست ماسه ای وسیلتی می شود. مورفولوژی رودخانه تجن از بریده بریده تا مئاندری در بالا دست به مئاندری وبه ندرت مستقیم در پایین دست تغییر می کند. کانال عریض وکم عمق این رود به سوی پایین دست باریک وعمیق می شود وبه بررسی شکل نمونه های گراولی سنگ آهک، ماسه سنگ در این روند تغییر فرم گراول های آهکی از تیغه ای به کروی تیغه ای وکروی ، وگراول های ماسه سنگی از تیغه ای کروی به کروی را نشان می دهد .گردشدگی وکرویت این گراول ها به سوی پایین رود افزایش می یابد. .رخساره رسوبی رودخانه تجن شامل3 رخساره سنگی gmm، gmc، gmg و رخساره ماسه ای sh،sp،sm و 3رخساره گلی fr، fi، fsm می باشد. مدل رسوبی پیشنهاد شده برای رودخانه تجن از بالا رود به پایین رود: 1- بریده بریده گراولی با رسوبات جریان های ثقلی 2- رودخانه مئاندری با بار گراولی 3- رودخانه مئاندری با بار ماسه ای 4- رودخانه مئاندری با بار معلق می باشد .

به منظور بررسی و مطالعه ی رخساره ها و محیط رسوبی نهشته های پرمین در منطقه ی ساختاری البرز شرقی ، یک برش چینه شناسی در منطقه قطار زرشک واقع در 30کیلومتری شمال شاهرود انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت . در این منطقه نهشته های پرمین با ضخامت 389 متر شامل واحدهای سنگی دورود و روته می باشند . سازند دورود با ضخامت 62/201 متر شامل کنگلومرا ، ماسه سنگ ، سیلتستون و شیل است و سازند روته با ضخامت 34/187 متر شامل سنگ آهک با بین لایه هایی از آهک شیلی در پایین ، سنگ آهک پرفسیل همراه با آهک مارنی در وسط و تناوبی از آهک های آنکوئیدی ضخیم لایه به همراه آهک های مارنی در بالا است . سازند روته با ناپیوستگی هم شیب بر روی سازند دورود قرار می گیرد . از برش مورد نظر تعداد 136 نمونه برداشت گردید تاجهت تهیه مقطع نازک و مطالعات تکمیلی و میکروسکوپی مورد استفاده قرار گیرد . مطالعه ی مقاطع میکروسکوپی نمونه های برداشت شده و مقایسه آن با داده های صحرایی ، منجر به کسب نتایج زیر گردید: نهشته های سازند دورود که رخساره های کاملاً آواری را تشکیل می دهند عبارتند از : - مجموعه ( m ) شامل رخساره های کنگلومرایی ، ماسه سنگی وسیلتستونی وشیلی متعلق به محیط رسوبی رودخانه مئاندری . - مجموعه ( g ) شامل رخساره های سیلتستونی و ماسه سنگی وکنگلومرایی متعلق به محیط رسوبی دلتایی . - مجموعه ( s ) شامل رخساره های شیلی و ماسه سنگی متعلق به محیط رسوبی ساحلی . نهشته های سازند روته نیزدر چهار کمربند رخساره ای قرار می گیرند که عبارتند از : الف- گروه رخساره ای a ، پهنه های جزرو مدی( tidal flat ) ب - گروه رخساره ای b ، تالاب ( lagoon ) ج - گروه رخساره ای c، سد ( shoal ) د - گروه رخساره ای d، دریای باز ( open marine ) بررسی ارتباط عمودی رخساره ها و محیط رسوبی سازند روته در برش مورد نظر نشان می دهدکه رخساره های این سازند در یک پلاتفرم کربناته از نوع رمپ هم شیب ( homoclinal ramp ) نهشته شده اند . در راستای مطالعات خاستگاه بخصوص خاستگاه تکتونیکی ، براساس روش ( dickinson, 1988 ) و بررسی پتروگرافی دقیق بخش های ماسه سنگی سازند دورود ، برخاستگاه زمین ساختی این ماسه سنگ ها ، کراتون و چرخه مجدد رسوبی تعیین شد .

به منظور بررسی و مطالعه ی رخساره ها و محیط رسوبی نهشته های متعلق به سازند روته، یک برش چینه شناسی در منطقه حلالان واقع در 55 کیلومتری شمال غرب شهرستان دامغان انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. در این برش سازند روته با ضخامت 47/214 متر شامل تناوبی از سنگ آهک های آنکوئیدی ضخیم لایه به همراه آهک های مارنی، سنگ آهک با بین لایه هایی از آهک شیلی و سنگ آهک پرفسیل همراه با آهک مارنی است. که این سازند با ناپیوستگی هم شیب بر روی سازند دورود قرار می گیرد. از برش مورد نظر تعداد 74 نمونه برداشت گردید تا جهت تهیه مقطع نازک و مطالعات تکمیلی و میکروسکوپی مورد استفاده قرار گیرد. مطالعه ی مقاطع میکروسکوپی نمونه های برداشت شده و مقایسه آن با داده های صحرایی، منجر به کسب نتایج زیر گردید: نهشته های سازند روته در چهار کمربند رخساره ای زیر قرار می گیرند که عبارتند از: الف- گروه رخساره ای a، پهنه های جزرو مدی ب - گروه رخساره ای b، تالاب ج - گروه رخساره ای c، سد د - گروه رخساره ای d، دریای باز بررسی ارتباط عمودی رخساره ها و محیط رسوبی سازند روته در برش مورد نظر نشان می دهد که رخساره های این سازند در یک پلاتفرم کربناته از نوع رمپ هم شیب نهشته شده اند. همچنین بررسی تغییرات عمودی رخساره ها و مطالعات پتروگرافی و صحرایی موید نهشته گذاری سازند روته طی دو سکانس رسوبی دسته سوم می باشد.

چکیده سازند چمن بید با رسوبات ژوراسیک میانی- پسین(باژوسین پسین-آکسفوردین) بخش باختری پهنه کپه داغ از نوع نهشته های مارنی تیره رنگ، قیری، پیریتی و آمونیت دار به همراه سنگ آهک های نازک لایه با توان نفت و گاز زایی است، که با مرزی همساز و تدریجی بر روی نهشته های شیلی، سازند باش کلاته واقع است. همچنین مرز بالایی سازند چمن بید با سازند مزدوران همساز بوده ولی تغییرات سنگ شناسی دو سازند نسبتاٌ ناگهانی است. از آنجا که تاکنون این سازند در برش الگو مورد مطالعه تفصیلی قرار نگرفته است، لذا در این تحقیق سعی شده است که این سازند از دیدگاه تاریخچه رسوبگذاری و پس از رسوبگذاری بررسی شود. به همین منظور از برش الگوی سازند چمن بید تعداد 260 نمونه دستی و فسیلی برداشته شد و از این تعداد 110 مقطع نازک میکروسکوپی تهیه گردید. ضخامت سازند چمن بید در برش الگو 1820 متر اندازه گیری شد. نتایج مطالعات اینگونه نشان می دهد که این رسوبات در یک پلتفرم کربناته از نوع رمپ همشیب کربناته(هموکلینال) و در سه مجموعه رخساره ای سنگی کربناته شامل 34 رخساره نهشته شده اند. این رخساره های سنگی بیانگر رسوبگذاری در 3 زیر محیط حوضه عمیق(basin) ، رمپ خارجی (outer ramp)و رمپ میانی کربناته (mid ramp)می باشند. آنالیز چینه نگاری سکانسی این سازند منجر به شناسای 3 سکانس رده سوم می باشد. براساس مطالعات انجام شده برروی سنگ های کربناته سازند چمن بید در برش الگو چندین فرآیند دیاژنیکی شناسایی شده است که مهمترین آن ها عبارتند از: میکریتی شدن، سیمانی شدن، فشردگی، انحلال، نئومورفیسم، تشکیل استیلولیت و رگه های کلسیتی. این فرآیند در سه محیط دیاژنیکی دریایی، متوئوریک و تدفینی بر روی این رسوبات تاثیرگذار بوده اند.

سازند فهلیان (نئوکومین-آپسین) با ضخامت بیش از 350 متر به طور عمده از سنگ های کربناته ساخته شده و از مخازن مهم هیدروکربوری گروه خامی در جنوب باختری ایران است. در این پژوهش سازند فهلیان در چاههای کوشک، آزادگان و جفیر در ناحیه دزفول شمالی مورد مطالعه قرار گرفته است. در فروافتادگی دزفول شمالی، مرز پایینی سازند فهلیان با سازند گرو پیوسته و مرز بالایی آن با سازند گدوان ناپیوسته می باشد. مطالعات پتروگرافی دقیق و بررسی نمودارهای ژئوفیزیکی سازند فهلیان در منطقه مورد مطالعه به شناسایی 4 کمربند رخساره ای اصلی پهنه جزر و مدی، لاگون، حاشیه پلاتفرم کربناته و دریای باز انجامید. تلفیق شواهد رسوب شناسی و تکتونیکی منجر شد تا محیط رسوبی سازند فهلیان در منطقه مورد مطالعه یک رمپ کربناته در نظر گرفته شود. از جمله فرایندهای دیاژنزی که از زمان رسوبگذاری تا مراحل تدفین عمیق سازند فهلیان را متاثر نموده اند، می توان به سیمانی شدن، دولومیتی شدن، استیلولیتی شدن، پیریتی شدن، نوشکلی، انحلال و میکرایتی شدن اشاره کرد که از بین آنها دولومیتی شدن و استیلولیتی شدن نقش دوگانه ای بر روی کیفیت مخزمی داشته اند. فرایندهای دیاژنزی سازند فهلیان در چهار محیط دیاژنیتیکی از قبیل فراتیک دریایی، فراتیک مخلوط، متئوریک و تدفینی رخ داده اند. محیط دیاژنزی تدفینی نیز با محصولات متنوع خود بیشترین بخش دیاژنز را به خود اختصاص می دهد. تخلخل های مشاهده شده در سازند فهلیان بیشتر شامل؛ تخلخل انحلالی، بین بلوری، درون دانه ای و شکستگی می باشند که در اکثر نمونه های مورد مطالعه به وسیله سیمانی شدن ثانویه مسدود شده اند.