تلقی امروزی« تروریسم بین المللی» به عنوان «تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی» از یک سو، نمود روشنی از فرآیند توسعه مفهوم صلح در دوران پس از جنگ سرد، و از سوی دیگر، نشانه اهمیت و بزرگی مفصل تروریسم بین المللی در نظر جامعه بین المللی معاصر است، تا آنجا که گاهی اوقات از تروریسم بعنوان خطری برای جنگ جهانی سوم یاد می شود و خود این ادعا نشان می دهد که شدّت و حدّت این مسئله آنقدر بالاست. که تفکر و عمل جامعه جهانی به فکر خنثی کردن و یا محدود کردن آن جلب شده است. پس از پایان جنگ سرد ، پندارهای متفاوتی در جغرافیای سیاسی بوجود آمد 0 از نظر گروهی ، فرو پاشی ابرقدرت شوروی ، با ظهور یک نظام بین المللی "تک قطبی" در جهان همراه است 0 از نظر گروهی دیگر، پایان جنگ سرد موجب ظهور فضای سیاسی جدیدی شده که تحت سلطه پرسش های ژئواکونومیک و مسائل آن قرار دارد و بالاخره ، گروه دیگر معتقدند که جهان ، دیگر مثل گذشته تحت تاثیر مناقشات سرزمینی میان قطبهای در حال مسابقه نیست بلکه متاثر از مسائل فراملیتی جدید مثل "گسترش سلاحهای هسنه ای" ، "برخورد تمدن ها" و بخصوص "تروریسم" است 0 البته تروریسم پدیده تازه ای نیست ، بلکه تاکتیکی است که قرن ها ضعیفان برای ترساتدن قوی تر ها و همینطور بالعکس اقویا برای ترساندن ضعفا از آن بهره جسته اند و البته تاریخ آکنده از اقدامات تروریستی است که جان بی گناهان بی شماری را گرفته و یا زندگی آنها را به خطر انداخته است 0 امروزه تروریسم ، هر روز شیوع بیشتری می یابد و در حال تبدیل شدن به نفوذی مسلط در ژئوپلتیک ملت ها و دولت هاست و بر شیوه هدایت سیاسی خارجی دولت ها و چگونگی کسب و کار شرکت های تجاری تاثیر می گذارد 0 آنچه تروریسم دوران معاصر را از دوران گذشته متمایز می سازد این است که امروزه تروریسم از تهدیدی ملی به تهدیدی بین المللی تبدیل شده و در عصر جهانی شدن و فناوری پیشرفته ، دیگر اقدامات تروریستی محصور در مرزهای ملی یا منطقه ای نمی ماند 0 توجه دولتها و سازمانهای بین المللی ، ایجاد مراکز تحقیقاتی و نهادهای فراملی (منطقه ای ، جهانی ) برای مقابله با تروریسم و همچنین تاثیر مستقیم آن بر روابط بین الملل چه به صورت همگرائی و چه به صورت واگرائی ( منطقه ای ، جهانی ) و نیز پیامدهای مثبت و منفی آن در مقابله با تروریسم ، همگی نشان از اهمیت موضوع دارد 0 مضاف بر اینکه در چند دهه اخیر روند جهانی شدن ، پیشرفتهای سریع و برق آسا در حوزه های مختلف علمی و اطلاعاتی و قرارگرفتن آن در دسترس شبکه های تروریستی ، ابعاد جدیدی بدان بخشیده است و این مسئله را پیچیده تر نموده و بر اهمیت موضوع افزوده است 0 پرداختن به این موضوع به جهت شناخت دقیق و علمی آن و همچنین پیدا کردن راه حل و شیوه مقابله با این معضل جهانی ، در سایه همکاریهای بین المللی از اولویتها و نیازهای ضروری جامعه بین المللی می باشد تا بتوان عوارض و زیانهای مادی و معنوی ناشی از این پدیده شوم را به حداقل رساند 0 سوال اصلی که این پژوهش در پی پاسخ دادن به آن میباشد عبارت است از : تاثیر تروریسم بر نظام بین الملل چگونه می باشد ؟ همچنین سوالات فرعی مطروحه در این تحقیق از قرار زیر می باشد : 1) تروریسم بین المللی چیست ؟ 2) نظام بین الملل چیست ؟ 3) آیا تروریسم با جنبش های آزادی بخش مرتبط است ؟ 4) تروریسم چه تاثیراتی بر نظام بین المللی بر جای گذاشته است ؟ فرضیه اصلی که این تحقیق بر پایه آن بنا شده است به قرار زیر است : تروریسم بین المللی بعنوان یک ورودی آشوب ساز و بی ثبات کننده ، یکی از مهمترین عوامل در بی ثباتی نظام بین المللی است ، اما بعنوان یک تهدید مشترک می تواند موجب همکاری بین المللی و در نتیجه ثبات بین المللی گردد که تحقق این وضعیت منوط به ارائه تعریفی واحد و مشترک از تروریسم و همکاری بر اساس این تعریف واحد است 0 این رساله ، برخوردار از یک متغیر مستقل ، "تروریسم بین المللی" و یک متغیر وابسته "نظام بین الملل" می باشد که در اینجا اشاره ای کوتاه و مختصر به تعاریف متغیرهای دوگانه می نمائیم 0 تروریسم بین المللی بعنوان متغیر مستقل عبارت است از : کاربرد مکرر خشونت با انگیزه سیاسی ، بهمراه قصد ارعاب ، بوسیله عاملان دولتی که بر بیش ازیک دولت اثر می گذارد ، تروریسم بین المللی نام دارد 0 این تعریف در پی شناسائی عواملی است که در ترکیب با یکدیگر ، تروریسم بین المللی را از دیگر انواع خشونت متمایز می سازد 0 این تعریف پنج عنصر اساسی را در بر می گیرد : 1 – تکرار 2 – انگیزه 3 – قصد 4 – عاملان 5 – دامنه و گستره تاثیر نظام بین الملل بعنوان متغیر وابسته در مفهوم عام محیطی است که در آن واحدهای سیاسی بین المللی عمل می کنند ، بطوریکه عملکرد ، جهت گیریها ، نیات و خواستههای واحدهای مزبور ، تمامی بر نظام بین الملل تاثیر می گذارند 0 این نظام از مجموعه متغیرهای وابسته به یکدیگر تشکیل شده است و هرگونه تغییر در هر یک از عناصر متشکله نظام ، به سایر بخش های آن سرایت می کند و آنها را تحت تاثیر قرار می دهد 0 در اینجا به سوابق پژوهش ها و مطالعات انجام گرفته در رابطه با تروریسم اشاره می گردد: در رابطه با مسئله تروریسم ، کتابها ، مقالات ، پژوهشها ، گزارشات و همایشهای فراوانی در سطوح مختلف ( داخلی ، منطقه ای ، بین المللی ) انجام گرفته که هرکدام از منظری به این پدیده نگاه کرده اند 0 عواملی همچون علل و انگیزه ها ، روشها ، گروههای تروریستی ، انواع مختلف تروریسم ، عواقب و پیامدهای آن ، راه های مقابله و مبارزه با تروریسم و 0 ، مورد بررسی نویسندگان ، پژوهشگران و اندیشمندان این حوزه بوده است و هرکدام با توجه به خواستگاه فکری ، فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی و 0 ، این مسئله را مورد موشکافی قرار داده و به تحلیل آن پرداخته اند که در اینجا به برخی از آنها اشاره می گردد 0 یکی از آثار پژوهشی در این زمینه کتاب "جهانی شدن تروریسم" به قلم "دکتر محمدعلی ناجی راد" می باشد که توسط دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه در سال 1387 به چاپ رسیده است 0 نویسنده در این کتاب که شامل 8 فصل می باشد به بررسی تروریسم در گفتمانهای مختلف و متضاد می پردازد 0 رویکرد این پژوهش مبتنی است بر تجزیه و تحلیل گفتمانی و البته در این راستا هیچ گفتمانی را به لحاظ "معرفت شناختی" بر گفتمان دیگر ترجیح نمی دهد 0 در این پژوهش واحد تحلیل ، "افراد" و "گروهها" هستند و سطح تحلیل ، "جهانی" است 0 در این مدل بیشتر روی افراد آسیب پذیر در جهان و اثرات آن بر "جامعه جهانی" متمرکز می شود 0 اثر دیگری که در این زمینه موجود می باشد ، کتاب "ترورسم ، تاریخ ، جامعه شناسی ، گفتمان ، حقوق" می باشد که توسط جمعی از نویسندگان غربی نگاشته شده است و عده ای مترجمان ایرانی آن را ترجمه نموده ، گردآوری و ویرایش آن توسط "دکتر علیرضا طیب" انجام شده است که توسط نشر نی در سال 1382 به چاپ رسیده است 0 این کتاب گردآمده ای است از چندین مقاله به قلم تنی چند از اندیشمندان سرشناس حوزه تاریخ ، علوم سیاسی ، روابط بین الملل ، اقتصاد و حقوق بین الملل که هریک از زاویه ای خاص به بررسی پدیده چند وجهی و پیچیده "تروریسم" پرداخته اند 0 اثر دیگر در این زمینه ، کتاب "تروریسم ، ریشه یابی تروریسم و اهداف آمریکا از لشگرکشی به جهان اسلام" به قلم "حسن واعظی" می باشد که توسط انتشارات صدا و سیما در سال 1385 به چاپ رسیده است 0 معنای تروریسم ، چگونگی از بین بردن ریشه های تروریسم ، چگونگی ایجاد مهمترین کانون های تروریستی جهان ، اهداف مترادف ساختن تروریسم با دین اسلام و آموزه های آن ، ریشه ها و مبنای تئوریک ونظری اندیشه های تروریستی ، علت سوء استفاده ابزاری غرب و به ویژه آمریکا در ایجاد گروهها و رژیم های نظیر طالبان ، اهم محورهای مورد بحث این کتاب می باشد 0 اثر بعدی دیگر در این زمینه ، کتاب "تروریسم شناسی" به قلم "علی عبداله خانی " می باشد که توسط موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین الملل ابرار معاصر تهران در سال 1386 به چاپ رسیده است 0 این کتاب ، تلاش دارد تعاریف مختلف ارائه شده در خصوص تروریسم و همچنین نگاه مکاتب متفاوت و کارشناسان مطرح در این امر را به خواننده ارائه داده ، تعمیقی بر "مفهوم تروریسم" در مکاتب شیعه و سنی و همچنین دیدگاههای بین المللی و منطقه ای داشته و در نهایت نگاهی "ایرانی" به این مقوله مطالعاتی بیاندازد 0 کتابی دیگرنیز از نگارنده فوق موجود می باشد با عنوان "کتاب امنیت بین الملل : فرصت ها ، تهدیدات و چالش های فراروی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران" 0 بحث فرصت ها ، تهدیدات و چالش ها ، فراروی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از سه منظر : - ویژگی های نظام ژئوپلتیک جهانی و بازیگران این صحنه - بحث تروریسم بین الملل و تاثیر آن بر ایران - بررسی وضعیت نوین همسایه شرقی ایران و تاثیراتی که تحولات افغانستان بر امنیت ایران خواهد گذاشت ، در این کتاب مورد بررسی و ارزیابی قرارگرفته است 0 اثری دیگر در این مقوله ، کتاب "آمریکا پس از 11 سپتامبر ، سیاست داخلی و خارجی ( مجموعه مقالات )" به قلم و گردآوری "محمود یزدان فام" می باشد که توسط پژوهشکده مطالعات راهبردی در سال 1384 منتشر گردیده است 0 هریک از گفتارها ، مقاله ها یا گزارش جداگانه ای است که از سوی موسسات تحقیقاتی ، سازمانهای دولتی و نویسندگان مستقل در رابطه با واقعه یازدهم سپتامبر 2001 ، علل و پیامدهای داخلی و خارجی آن به رشته تحریر درآمده آست 0 در این راستا ، پیامدهای داخلی این واقعه در رابطه با تاثیرات آن بر جامعه مدنی آمریکا و جایگاه سیاستمداران این کشور در میان مردم ، در کانون توجه مقالات است 0 در بعد خارجی اثرات این واقعه بر سیاست خارجی و امنیت ملی و بین المللی آمریکا ، مورد توجه قرار گرفته است و البته در این راستا ، مبارزه با تروریسم و اشغال کشورهای افغانستان و عراق ، مورد توجه قرارگرفته است 0 کتاب دیگری که در زمینه تروریسم به رشته تحریر درآمده ، کتاب "جدال دو توحش : 11 سپتامبر و ایجاد بی نظمی نوین جهانی" به قلم "ژیلبر آشکار" می باشد که توسط "حسن مرتضوی" ترجمه شده و نشر اختران آن را در سال 1384 به چاپ رسانده است 0 در این کتاب تلاش بر تبیین این موضوع بوده که واقعه 11 سپتامبر ، دلایل و پیامدهای متعددی در عرصه حاکمیت ملی و سیاست خارجی آمریکا داشته است 0 نویسنده این رویداد را بر اساس تقابل میان واقعیت کنونی جهان با شرایط "صلح و عدالت جهانی" که در واقعه 11 سپتامبر 1990 توسط بوش مطرح شده بود ، قابل تفسیر می داند 0 بررسی نقش "القاعده" در حملات 11 سپتامبر ، رواج "بنیادگرائی" و گسترش "بنیادگرائی اسلامی با تروریسم" ، از دیگر مباحث این کتاب است 0 کتاب "سیا و جهاد" اثری دیگر در این زمینه است که توسط "جان کالی" نگاشته شده و مجتبی نجفی آن را ترجمه نموده و انتشارات محمدیه در سال 1387 آن را به چاپ رسانده است 0 این کتاب برای فهم وقایعی که پس از حملات 11 سپتامبر روی داده ند ، بسیار مفید است 0 در این کتاب جان کالی نشان می دهد در نیمه دوم دوران جنگ سرد ، ایالات متحده پس از جستجو ، متحدان مناسبی بین قدرتهای خاورمیانه از قبیل مصر ، پاکستان ، عربستان ، اردن ، مراکش و 0 پیدا نمود 0 ضمناً کشورهائی که به بهانه مبارزه علیه تروریسم و ایجاد ثبات منطقه ، حاضر به تامین بودجه ، سازماندهی ، آموزش و استفاده از جوخه های فعال مجاهدین ضد کمونیست بودند 0 این کتاب نه تنها جایگاه مبارزه جوئی اسلامی را در جوامع فقیر و دارای حکومت ناشایست ، فاسد و استبدادی بررسی می کند ، بلکه نقش کشورهای قدرتمند همچون آمریکا را در ظهور این پدیده شوم ، آشکار می سازد کتاب دیگر در این مقوله ، کتاب "صلاحیت دولتها در توسل به قوه قهریه علیه تروریسم بین المللی" نام دارد 0 این کتاب نوشته "فاطمه تاش دمیر" ترک تبار می باشد که موسسه تحقیقات استراتژیک بین المللی آنرا در سال 1385 به چاپ رسانده است 0 کتاب مذکور ، به بررسی سیر تحول در پدیده تروریسم و تغییرات حقوق بین الملل در این زمینه می پردازد 0 تروریسم از نظر نویسنده این کتاب ، مراحل مختلفی را طی می کند و در هر مرحله ، شکل خاصی به خود میگیرد 0 این مراحل عبارت اند از "تروریسم در داخل کشور"، "تروریسم دولتی و فرادولتی" ، تروریسم در حال بین الملی شدن" و " تروریسم بین المللی" 0 در خصوص صلاحیت و اختیار دولتها در استفاده از قوه قهریه برای مقابله با تروریسم بین المللی نیز دو دیدگاه مطرح نموده است : دراولین دیدگاه ، بیان می دارد دولتها در قالب حق دفاع مشروع نظام بین الملل ، صلاحیت توسل به زور و قوه قهریه را در برابر تروریسم دارند و نگاه دوم ، مبتنی بر توجه به حقوق بشر در اثنای مبارزه مسلحانه است 0 علاوه بر کتابهای موجود در زمینه تروریسم که به بخش اندکی از آنها اشاره شد ، مقالات و پژوهش های متعددی در این راستا وجود دارد که در سطوح داخلی و بین المللی به چاپ رسیده است که می توان در تجزیه تحلیل این پدپده به آنها توسل جست که طی این پژوهش ، از آنها نیز بهره گرفته شده است و بعضاً بدانها اشاره و استفاده کرده ایم 0 اخیراً مطالعه تروریسم ، بیشتر در رابطه با بحرانهای بین المللی ، مورد بحث قرار گرفته است ، در واقع مسئله تروریسم ، بیش از گذشته ثبات و نظام بین الملل را مورد تهدید قرار داده و دارای شاخص های بسیار جدیدی شده است و پرداختن هرچه بیشتر به آن ، ضروری و لازم به نظر می آید 0 از اهداف این پژوهش ، بررسی جدیدترین اقدامات جمعی از ناحیه جامعه جهانی و یا اقدامات یکجانبه آمریکا علیه تروریسم خواهد بود ، که در نهایت رسیدن به یک جمع بندی و ارائه راه حل های پیشنهادی جهت برخورد ریشه ای و منطقی با پدیده تروریسم ، منظور نظر می باشد 0 ادبیات تروریسم در دو فاز مشاهده میشود : یکی قبل از حادثه 11 سپتامبر 2001 و دیگری بعد از آن که البته در این تحقیق ، بیشتر فاز دوم مورد نظر است و به همین دلیل مطالعات ، جنبه نوآوری دارند و مطالب هنوز در مرحله تئوریک بوده و ضروری است که تکرار آن بتواند به وضع قوانین و قواعد ذیربط کمک کند 0 روش تحقیق و جمع آوری اطلاعات این رساله ، حول سه محور "توصیفی" ، "توضیحی" و "پیش بینی" ، با درنظرگرفتن رابطه علت و معلولی ، بررسی میشود و به لحاظ روش شناسی ، دو رهیافت تفسیری (هرمونیک) و پوزتیویستی در نظر گرفته شده است 0 ضمناً شیوه جمع آوری اطلاعات ، روش کتابخانه ای و استفاده از اینترنت می باشد که در صدد پردازش داده ها است ، با توجه به عدم امکانات ، مطالعات میدانی ، امکان پذیر نبود ، به عبارت دیگر در این پژوهش ، ابتدا تعاریف جامع و کامل از تروریسم و نظام بین الملل ارائه می گردد و سپس رابطه آنها مورد ارزیابی قرارگرفته و در نهایت تاثیرات متقابل این دو پدیده بر یکدیگر بررسی می گردد0 این رساله مشتمل بر یک مقدمه (طرح تحقیق ) ، 3 فصل ، و یک نتیجه گیری کلی است که در ذیل به شرح عناوین آنها می پردازیم . مقدمه ( طرح تحقیق ) فصل اول – نظام بین الملل بعد از فروپاشی نظام دوقطبی فصل دوم – تروریسم در نظام بین الملل فصل سوم - تاثیر تروریسم بر نظام بین الملل نتیجه گیری

جنبش های اسلامی اعم از سنی و شیعه، در طول قرون گذشته، در پی انحطاط داخلی و هجوم گسترد? غرب به سرزمین های اسلامی، برای مبارز? با استعمارگران اروپایی که در پی تسلط بر سرزمین های اسلامی، و عزم بر نابودی شریعت اسلامی داشته اند، با هدف احیای دوبار? اسلام و تمدن اسلامی به وجود آمدند. این جنبش ها بر بازگشت به ارزش های اسلامی و احیای اسلام اصیل به عنوان تنها راه برون رفت از بحران های حادث شده تأکید می کنند. هدف از این پژوهش، شناسایی وجوه اشتراکات و مفرقات این جنبش ها در نحو? مواجهه با بحران های موجود در جهان اسلام، و بررسی تطبیقی دیدگاه های نظری و عملی آنها، در روند مبارزه با مشکلات و اصل بازگشت به اسلام و احیای ارزش ها و اجرای شریعت اسلامی، که اصلی مشترک بین این جنبش ها می باشد، است. این پژوهش به روش کتابخانه ای و با رویکردی توصیفی ـ تطبیقی، در پی اثبات این فرضیه می باشد که؛ با این که هر دو گروه و جنبش های اسلامی (شیعه و سنی)، با بحران های مشترکی مواجه بوده و در پی تلاش برای تحقق اهداف مشترکی چون، اجرای شریعت، برپایی حکومت اسلامی، مبارزه با غرب گرایی و بازگشت به اسلام اصیل در جهت مقابله با بحران های پیش رو در جهان اسلام، همفکر و همسو هستند؛ اما در نوع نگاه به مشکلات و مواجهه با آن، نحو? اجرای شریعت و برپایی حکومت اسلامی و نوع پاسخ عملی به بحران های موجود، با یکدیگر تفاوت های مهمی به لحاظ مبانی فکری و استراتژی های عملی دارند. کلید واژگان: جنبش های اسلامی، اخوان المسلمین، طالبان، حزب التحریر، جنبش اسلامی ایران، حزب الدعوه و حزب الله.

جنگ در اوستیای جنوبی در ماه اوت سال 2008 ، درگیری مسلحانه ای بود که بین گرجستان، از یک طرف، روسیه و دولت جدایی طلب اوستیای جنوبی از طرف دیگر اتفاق افتاد. از سالهای 1992-1991، تاکنون همواره تنش بین جمهوری خود مختار اوستیای جنوبی و دولت گرجستان وجود واشته که در تابستان سال 2008 تنش ها شدت گرفت و درگیریها افزایش یافت و منجر به جنگ بین طرفین گردید و عصر روز 7 اوت 2008، گرجستان حمله نظامی وسیعی را به اوستیای جنوبی آغاز کرد و تلاش تا این منطقه را اشغال نماید. با واکنش روسیه در روز بعد و استقرار نیروهای نظامی خود در اوستیای جنوبی، طی پنج روز در شهر تسخینوالی که محل اصلی جنگ است، از زمین، هوا ودریا گرجستان را بشدت مورد حمله قرارداد و پس از پنج روز نبرد سنگین روسیه توانست ضمن بیرون راندن ارتش گرجستان از شهرتسخینوالی مرکز اوستیای جنوبی، شهرهای غربی گرجستان را به اشغال خود درآورد. سپس رئیس جمهور فرانسه به نمایندگی از اتحادیه اروپا مامور ایجاد توافق برقراری آتش بس بین طرفین شد و در تاریخ 12 اوت آتش بس مقدماتی مورد توافق دوطرف قرار گرفت مدودف دستور توقف عملیات نظامی روسیه را صادر کرد. این توافقنامه در تاریخ 15 ماه اوت، توسط گرجستان در تفلیس و در 16 اوت توسط روسیه در مسکو امضاء شد و جنگ خاتمه یافت. جنگ در قفقاز جنوبی بعنوان وضعیتی ناشی از پیامدهای بحران اوستیای جنوبی و تاثیر آن بر نظام بین الملل و متعاقب آن بر سایر سطوح منطقه ای، ملی و بین المللی مورد توجه قرار گرفت. این بحران در ساختار نظام بین الملل و مناسبات بین قدرتهای جهانی تاثیرات زیادی برجای گذاشت و نشان دهنده تاثیرات بسیار زیاد رقابت بین قدرتها بر وضعیت امنیت یک منطقه و حتی کل جهان است. مهمترین پیامدهای این جنگ، تحول در نقش بین المللی و منطقه ای روسیه، دگرگونی در روابط روسیه و غرب، تشدید تخاصم بین روسیه وغرب، رویاروئی روسیه با آمریکا و ناتو و مواضع متفاوت سیاسی کشورهای منطقه و فرامنطقه ای است. همچنین عناصری از جنگ سرد در قالب ایجاد تخاصم بین روسیه و غرب تداوم یافت و برخی تحلیلها و ارزیابیها بیانگر ورود مناسبات بین المللی به فضای جنگ سرد تازه میان آمریکا و روسیه بود، اما بعضی از تحلیل گران اعتقاد دارند نشانه ها و شرایط این بحران را نمیتوان اغازگر یک جنگ سرد تازه بین شرق و غرب به حساب آورد، زیرا جنگ سرد خصوصیات و ویژگیهائی دارد که در این جنگ مشاهده نشد و استنباط این است که بازیگران اصلی تمایلی به احیای جنگ سرد ندارند.

خلیج فارس، یکی از حساس ترین و مهم ترین مناطق جهان به شمار می رود، به گونه ای که به دلیل دارا بودن موقعیت استراتژیک و منابع عظیم نفتی، همواره در کانون توجه قدرت های فرامنطقه ای از جمله ایالات متحده آمریکا بوده است. تحرکات و اقدامات آمریکا در خلیج فارس، همواره مبتنی بر یک رشته علایق و اهداف ویژه منطقه ای بوده و در جهت تأمین این منافع تاکنون استراتژی های مختلفی را به کار برده است. بدون تردید، سیاست های آمریکا در مقاطع زمانی مختلف پیامدهای مهمی را بر وضعیت امنیتی و سیاسی کشورهای منطقه بر جای گذاشته است. در این میان، جنگ دوم خلیج فارس (1991)، حوادت 11 سپتامبر 2001 و اشغال عراق (2003) به عنوان نقاط عطف مهمی در تحولات مربوط به سیاست خارجی آمریکا در منطقه خلیج فارس محسوب می-شوند. این رویدادها، علاوه بر اینکه زمینه را برای حضور نظامی گسترده و بی سابقه آمریکا در منطقه فراهم کردند، سیاست خارجی این کشور را نیز، با تغییرات عمیق و اساسی در راستای گسترش دموکراسی و اصلاحات سیاسی در منطقه مواجه ساختند. در میان کشورهای منطقه، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به دلیل وضعیت امنیتی و نظامی ضعیف (از لحاظ امنیتی) و داشتن نظام های پادشاهی و فقدان شاخصه های دموکراسی (از لحاظ سیاسی)، بیشترین تأثیر را از سیاست های آمریکا در این مقاطع پذیرفتند. با توجه به این مسأله، پژوهش حاضر ضمن بررسی اهمیت خلیج فارس و معرفی شورای همکاری خلیج فارس، به بیان مهم ترین سیاست های آمریکا در منطقه طی سال های 1991 تا 2008 و تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم این سیاست ها بر وضعیت امنیتی و سیاسی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد، حضور نظامی آمریکا در منطقه، منجر به گسترش جو بی اعتمادی و ناامنی و احساس ترس و تهدید متقابل در روابط میان کشورهای شورای همکاری در نتیجه ی نظامی گری افراطی و رقابت ناسالم تسلیحاتی (از لحاظ امنیتی) و افزایش فشار بر این کشورها برای ایجاد اصلاحات در ساختار سیاسی خود (از لحاظ سیاسی) شده است. همه این شرایط، نوعی چالش و ناآرامی را موجب گردیده که بیرون رفتن از آن به سادگی امکانپذیر نیست و به طور مستقیم بر ثبات و امنیت داخلی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس تأثیرگذار است.

چکیده یکی از موضوعات مهم در عرصه جامعه شناسی سیاسی مسأله قومیت است. خاورمیانه از دیرباز تاکنون همواره گهواره پرورش اقوام مختلفی بوده است؛ یکی از این اقوام، قوم کرد می باشد که در چهار کشور همجوار یکدیگر، یعنی عراق، ایران، ترکیه و سوریه ساکن هستند. پس از سقوط صدام در عراق با شکل-گیری دولت فدرالی، کردهای این کشور خودمختاری کسب کردند. این مسأله بر دیگر کردهای ساکن در کشورهای همسایه می تواند تأثیرگذار باشد. با توجه به اهمیت این موضوع، کشور ایران جهت تحقیق و پژوهش درباره این مسأله انتخاب گردید. هدف ما پاسخ گویی به این مسأله است که «تشکیل حکومت خودمختار کردستان عراق بر گرایشات قوم کرد در ایران چه تأثیری گذاشته است؟» برای یافتن نتیجه، روش پرسشنامه ای و میدانی در نظر گرفته شد، بحث اصلی و نهایی، بر مبنای استنباط و تحلیل داده های آماری است. جامعه آماری، دانشجویان کرد دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین، دانشگاه پیام نور مهاباد و دانشگاه آزاد سنندج هستند. یافته های پژوهش نشان می دهد که تشکیل حکومت خودمختار کردستان عراق پس از سقوط صدام، باعث تقویت و تشدید گرایشات ناسیونالیستی قوم کرد، در ایران شده است.

با وجود رهیافت های متفاوتی که برای مطالعه سیاست خارجی وجود دارد، به نظر می رسد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را نمی توان با این رهیافت ها منطبق دید و مطالعه سیاست خارجی ایران اسلامی بوسیله یکی از رهیافتهای موجود (آرمان گرایی، واقع گرایی ساختارگرایی و ...) سودمند نخواهد بود. بنابراین نگارنده برای بررسی سیاست خارجی خاتمی و احمدی نژاد بر روی تأثیرات عوامل منطقه ای، داخلی، بین المللی و ریشه های فکری - گفتمانی تصمیم گیران، تأکید می کند و سیاست خارجی دولت اصلاحات با دولت اصول گرای عدالت محور را در زمینه عوامل مطرح شده قابل مقایسه می داند. نگارنده معتقد است تفاوت مابین سیاست خارجی دولت خاتمی و دولت احمدی نژاد به صورت شکلی بوده است نه ماهوی؛ و همین تفاوت های شکلی نیز تحت تأثیر عوامل بین المللی، منطقه ای، داخلی و ویژگی های فردی تصمیم گیران ایجاد شده است. آنچه حائز اهمیت می باشد این است که تأثیر مجموعه عوامل ذکر شده به یک میزان نبوده و هر کدام از این عوامل به میزان متفاوتی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نقش داشته اند؛ که در این میان به نظر می رسد وزن مجموعه عوامل داخلی و مهمتر از همه ویژگی های فردی تصمیم گیران کمی بیش از مجموعه عوامل بین المللی و منطقه ای بوده است. بنابراین می توان اینگونه نتیجه گرفت که تفاوت در اتخاذ جهت گیری ها در دولت های خاتمی و احمدی نژاد تاحدود زیادی ناشی از عوامل داخلی و بخصوص ویژگی های فردی این دو رئیس جمهور بوده است. از اینرو پژوهش حاضر با بکارگیری روش کتابخانه ای درصدد بررسی مجموعه عوامل موثر بر سیاست خارجی با ارائه چارچوبی چند متغیره و مبتنی بر تقسیم بندی میان سطوح می باشد.

شاید به جرات بتوان گفت که مهمترین رویداد بین المللی پس از 11 سپتامبر و سر نگونی طالبان و صدام، بحران قفقاز است که سرانجام به جنگ محدود میان روسیه و گرجستان انجامید . اهمیت بحران قفقاز از آن روست که میدان زور آزمایی دو قطب قدرت رقیب شده است و نظم کنسرتی بین المللی را که دو دهه برروابط بین المللی سایه افکن بود، به چالش کشیده است . منطقه قفقاز برای بازیگران منطقه ای و جهانی دارای اهمیت فراوانی است . قفقاز با واقع شدن میان دریای مازندران و دریای سیاه هم چون یک گذرگاه و چهار راه است . وجود منابع چشمگیر نفت و گاز در منطقه و صدور آن به بازارهای جهانی، بر اهمیت قفقاز پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی افزوده است . نگرش روسیه به قفقاز در راستای پاسداری از مرز های جنوبی خود با گرجستان، تامین امنیت ملی روسیه و در صورت امکان گسترش حوزه نفوذ آن است .(اولگا، 1382 : 23-25( در برابر گرایش غرب به قفقاز، کنار گذاشتن روسیه از صحنه، دور کردن جمهوریهای پیرامون روسیه به ویژه در قفقاز شمالی از مسکو و چه بسا تجزیه روسیه است .(حاتمی، 1381 : 54-229) در طی این جنگ نیروهای گرجی با حمله به نیروهای روسی پاسدار صلح، شهر تسخینوالی مرکز اوستیای جنوبی را در عملیات برق آسا درآگوست 2008، البته بی لجستیک کافی گرفتند . اما فرماندهان روسی منتظر بودند که حمله ای صورت گیرد و بهانه ای به دست آید . فردای آن روز گرجستان ناگزیر شد با پذیرش شکست بی در نگ از تسخینوالی عقب نشینی کند . پس از 5 روز در 12اوت با میانجی گری قدرت های اروپایی به ویژه فرانسه، آتش بس برقرار شد ولی با وجود این، دولت روسیه در 26 اوت اعلام کرد که از این پس حق حاکمیت گرجستان بر اوستیای جنوبی و آبخازیارا به رسمیت نمی شناسد و این دو منطقه را دو جمهوری مستقل می داند .(امیر احمدیان، 1387 :15-26) نقطه تمرکز این پژوهش بررسی موقعیت و اهمیت ژئوپولیتیک قفقاز جنوبی البته با تاکید بر گرجستان، علل، روند و پیامد های این جنگ و هم چنین بررسی سیاست ها، مواضع و اقداماتی که طرفین جنگ و ایران(به عنوان یک قدرت موثر منطقه ای ) و امریکا (به عنوان ابر قدرت جهانی ) به مرحله اجرا در آورده اند است . در انتها نیز به این امر پرداخته خواهد شد که کدام یک از این بازیگران بهتر توانستند سیاست هایشان را عملی کنند و به اهداف و منافعشان برسند . لازم به ذکر است که تعداد زیادی از بازیگران منطقه ای و جهانی در این بحران ذینفع بوده اند و به موضع گیری پرداختند : از جمله ترکیه، آذربایجان، چین، اتحادیه اروپا ...... ولی در این پایان نامه از پرداختن به این موارد پرهیز شده است. ولی نقطه عطف این پایان نامه که آن را از نوشتارهای سایر محققین متمایز می کند بررسی این امر است که کدام یک از بازیگران درگیر در این جنگ و ایران و امریکا به عنوان بازیگران ذینفع توانستند سیاست های خود را به نحو احسن اجرا کنند و به اهداف و منافع خویش نایل آیند .

خاورمیانه یکی از مهمترین مناطق ژئوپولیتیکی جهان است که به دلیل وجود منابع سرشار زیر زمینی به ویژه نفت و گاز، دارای زمینه های مناسبی برای همگرایی کشورهای منطقه هنوز نتوانسته است گام های موثری در مسیر همگرایی بردارد. جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری مهم و تاثیر گزار در منطقه خاورمیانه، که دارای تشابهات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با کشورهای منطقه است، سیاست خود را برمحدود ساختن نقش ونفوذ قدرتهای بزرگ و تلاش برای شکل دادن ترتیباتی منطقه ای با مشارکت مجموعه کشورهای منطقه متمرکز ساخته است. شکل گیری ترتیباتی جمعی با حضور بازیگران منطقه ای منوط به تقویت همکاری های منطقه ای و شکل گیری فرایند همگرایی منطقه ای است. از این رو جمهوری اسلامی ایران سعی با کاهش تنش های خود با کشورهای منطقه و هماهنگی بیشتر با آنها قدم در مسیر ناهموار همگرایی در منطقه خاورمیانه بگذارد. این نوشتار با استفاده از نظریه های همگرایی منطقه ای، پس از بیان ویژگی های منطقه خاورمیانه و بیان زمینه های همگرایی و همچنین مشکلات و موانع شکل گیری آن، در منطقه، به دنبال پاسخ به این پرسش است که جمهوری اسلامی ایران چه نقش و جایگاهی در همگرایی و واگرایی کشورهای منطقه خاورمیانه اسلامی دارد؟ و با این فرض که جمهوری اسلامی ایران علی رغم داشتن مبانی مشترک فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و...، با این کشورها، جهت ایجاد روند همگرایی، موانع همگرایی موجود در منطقه مانند اختلافات مذهبی، سرزمینی، سطوح متفاوت قدرت اعضاء و....، روند همگرایی را در میان این کشورها تحت الشعاع خود قرار داده و با موانع و مشکل مواجه ساخته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که علی رغم وجود زمینه های همگرایی، موانع سیاسی و عقیدتی مانع همگرایی ایران و کشورهای منطقه شده است. کلیدواژه ها: خاورمیانه، ایران ، همگرایی، واگرایی ، همگرایی منطقه ای

سازمان ملل متحد یک سازمان حقوقی ـ سیاسی و سازمان قدرتمندی است که بر کارکردهای حکومتها نظارت می کند؛ اما واقعیت این است که جنبه های سیاسی در کارکرد این نهاد بر جنبه های حقوقی آن غلبه کرده است و در بیش تر موارد ابعاد حقوقی آن را تحت الشعاع قرار داده است. با توجه به اینکه حفظ صلح وامنیت بین المللی، یکی از اهداف اصلی سازمان ملل متحد است؛ در تحقیق حاضر به بررسی نقش و عملکرد شورای امنیت سازمان ملل متحد در برقراری صلح و امنیت بین المللی و عملکرد آن درحمل? آمریکا به عراق در سالهای 1991و 2003 پرداخته شده و همچنین در ادامه عوامل مهم و تأثیر گذار بر نقش و عملکرد متفاوت شورای امنیت در قبال این دو رویداد مورد بررسی قرار می گیرد. روش تحقیق، در این پایان نامه توصیفی-تحلیلی بوده و با توجه به این روش عملکردهای متفاوت شورای امنیت سازمان ملل در برقراری حفظ صلح و امنیت بین المللی در دو رویداد جنگ خلیج فارس 1990 و حمله آمریکا در سال 2003 به عراق مورد بررسی قرار می گیرد. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که شورای امنیت سازمان ملل متحد در برقراری صلح و امنیت بین المللی در برخی موارد مانند جنگ اول خلیج فارس به علت وجود منافع مشترک و استراتژیک بین اعضای دائم آن و تحولات نظام بین الملل موفق عمل کرده است. اما در برخی از موارد دیگر مانند حمل? بدون مجوز آمریکا در سال 2003 به عراق در مقابل تهدیدهایی که صلح و امنیت بین المللی را به خطر انداخته است به علت نارسایی های موجود در ساختار سازمان ملل متحد و عدم منافع مشترک بین اعضای شورای امنیت به حاشیه رفته و نتوانسته به موقع و موثر عمل کند. کلید واژه:.سازمان ملل متحد، شورای امنیت، حفظ صلح و امنیت بین المللی،استراتژی یکجانبه گرایی، دفاع مشروع پیش دستانه، خاورمیان? بزرگ.

یکی از مسائل مهم دهه های اخیر در روابط جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، مسئله نقش احزاب این کشور بر روابط بین دو کشور است. از آنجا که در آمریکا، قدرت اغلب بین دو حزب جمهوری خواه و دموکرات جابه جا می شود، بنابر این موضع گیری این دو حزب در خصوص جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش با روش توصیفی- تبیینی به بررسی احزاب در آمریکا و نقش آن بر سیاست خارجی این کشور پرداخته و مروری است بر روابط حکومتی این کشور در قبال ایران در سال های 1372- 1388(1993- 2009) که تحت تأثیر سیاست های دو حزب جمهوری خواه و دموکرات بوده،. از این رو موضع این دوحزب و نقاط اشتراک و افتراق آن ها را نسبت به ایران بیان کرده ایم. یافته های این پژوهش نشان می دهد احزاب سیاسی، در آمریکا نیز مانند اکثر کشور های غربی وسیله ای برای فراچنگ آوردن قدرت و نیل به سلطه ی سیاسی و اداره ی دولت در چارچوب اهداف و نظریات حزبی تلقی شده و مورد استفاده قرار می گیرد. معمولاً حزب برنده پس از پیروزی، اهداف حزبی را در سیاست های داخلی و خارجی دنبال می کند. در این کشور هرچند گرایش های حزبی در انتخابات هر یک از دو حزب دموکرات و جمهوری خواه موثر بوده است اما با این وجود، شرایط بین المللی و منافع ملی آمریکا ایجاب می کند که احزاب نتوانند اهداف حزبی را به طور کامل عملی سازند.

نقض حقوق بشر در استان کوزوو توسط دولت یوگسلاوی در دهه 90 قرن بیستم و در استان اوستیای جنوبی در سال 2008 توسط دولت گرجستان، سبب گردید تا این اقلیتها با تکیه بر اصل حق تعیین سرنوشت ملتها با دولت مرکزی خود دچار تنش و درگیری شوند. در مقابل دولت مرکزی یوگسلاوی و گرجستان نیز با تأکید بر اصل حق حاکمیت ملی خود درصدد سرکوب این اقلیتها برآمدند. شورای امنیت با صدور قطعنامه های 1160 ، 1199 ، 1203 و 1239 وضعیت بوجود آمده در کوزوو را محکوم نمود. مخالفت روسیه در شورای امنیت مانع از مداخله نظامی سازمان ملل در یوگسلاوی گشت و سبب گردید تا ناتو که مترصد فرصتی برای اثبات دلیل وجودی خود پس از جنگ سرد بود، بدون اخذ مجوز از شورای امنیت و به بهانه مداخله بشردوستانه برعلیه تمامیت ارضی یوگسلاوی توسل به زور نماید. قطعنامه 1244 شورای امنیت که در پایان درگیریهای ناتو و یوگسلاوی صادر گردیده بود ، اگرچه احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی یوگسلاوی را مورد تأکید قرار میداد، نقض حاکمیت ملی این کشور توسط ناتو را محکوم ننمود ولی در مقابل حق تعیین سرنوشت مردم کوزوو را مدنظر قرار داده، منطقه خودمختار کوزوو را تحت اداره سازمان ملل قرار داد. همه این موارد موجب تحدید و نقض حق حاکمیت ملی یوگسلاوی گردید. در بحران اوستیای جنوبی نیز، شورای امنیت با تشدید درگیریها میان نیروهای گرجی و اوستیایی و سپس گرجستان و روسیه اقدام به تشکیل جلسه اضطراری نمود اما باز هم منافع سیاسی روسیه که خود نیز در بحران درگیر بود، مانع از اتخاذ تصمیمات مقتضی از سوی این شورا گردید. روسیه برای کسب اقتدار مجدد بر خارج نزدیک خود ابتکار عمل را بدست گرفت و اجازه نداد که شورای امنیت با صدور قطعنامه ای تهاجم روسیه به گرجستان و نقض حاکمیت گرجستان را محکوم نماید یا در خصوص وضعیت اوستیای جنوبی سخنی به میان آورد.

این پژوهش در صدد بررسی و ارزیابی نقش و تأثیر احزاب بر ثبات سیاسیِ نظام های سیاسی می باشد. بر همین اساس این پژوهش به تبیین احزاب سیاسی و همچنین ثبات و بی ثباتی سیاسی پرداخته. نگارنده در ادامه با بررسی نظری? کارکردی ساختی این نظریه را برای پیش برد پژوهش انتخاب می نماید. در این پژوهش بر اساس نظری? کارکردگرایی ساختی، به بیان کارکردهای احزاب سیاسی در نظام های سیاسی پرداخته شده و طبق نظری? کارکردی ساختی نقش و تأثیر احزاب سیاسی بر ثبات و بی ثباتی سیاسی در نظام سیاسی اثبات شده است. در نهایت در این پژوهش احزاب سیاسی در ایران مورد بررسی قرار گرفته. نگارنده با ارائ? شاخص-های بی ثباتی سیاسی، شرحی از بی ثباتی های سیاسی بروز نموده در ایران زمان دولت اصلاحات را ارائه نموده و با استفاده از بیانیه ها و موضع گیری های هر یک از دو حزب موتلف? اسلامی و مشارکت پیرامون سه شاخص بی ثباتی سیاسی روی داده در آن زمان؛ یعنی حادث? کوی دانشگاه، قتل های زنجیره ای و تحصن نمایندگان مجلس ششم، به صورت موردی یافته های پژوهش را در ایران به صورت عملیاتی بیان می نماید. احزاب سیاسی به عنوان یکی از اجزای نظام سیاسی دارای کارکردهایی می باشند که انجام این کارکردها برای نظام سیاسی ضروری می باشد. بنابراین در صورتی که احزاب سیاسی کارکردهای خود را به نحو احسن انجام دهند، نظام سیاسی را از بی ثباتی سیاسی دور می نمایند. احزاب مورد بررسی در ایران در برخورد با بی ثباتی های سیاسی مورد مطالعه در این پژوهش نتوانسته اند کارکرد مناسبی از خود نشان دهند و در نتیجه نقش و تأثیر مثبتی بر کاهش و یا کنترل بی ثباتی های سیاسی مورد نظر نداشته اند.

این پژوهش درصدد بررسی سیاست هاوعملکرددولت درجمهوری اسلامی ایران براساس الگوی حکمرانی مطلوب(بررسی موردی دوران هاشمی رفسنجانی76-1368)است.بر همین اساس نگارنده به تبیین الگوی حکمرانی خوب و همچنین تطبیق شاخصه های آن با عملکرد دولت هاشمی رفسنجانی پرداخته است. در عصر جدید الزامات و ضرورت های سیاسی،فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی به گونه ای تغییر یافته است که شکل تازه ای از روابط بین دولت وملت به وجود آمده است. در روابط جدید دولت باید سیاست گذار و تعیین کننده خط مشی های کلی باشد وبر اساس چارچوب حقوقی،محدوده عمل سیاسی را تعیین کند،بخش خصوصی تولید ثروت را سر لوحه خود قرار دهدو جامعه مدنی از طریق بسیج عمومی برای مشارکت در ابعاد اقتصادی،سیاسی واجتماعی ارتباط متقابل میان جامعه و دولت را تسهیل کند. دراین پژوهش الگوی حکمرانی خوب وشاخصه های آن (مشارکت،حاکمیت قانون،مسئولیت پذیری،شفافیت،کارایی واثربخشی،پاسخگویی،عدالت وانصاف،اجماع) شرح داده می شود. از طرف دیگر تحولات دولت هاشمی رفسنجانی (1376-1368)ارائه می گردد. در نهایت میزان انطباق شاخصه های الگوی حکمرانی خوب با عملکرد دولت هاشمی رفسنجانی مورد بررسی قرار می گیرد. از نظر نگارنده؛نظام جمهوری اسلامی ایران از قانون اساسی برخوردار است که ظرفیت رسیدن به الگوی حکمرانی خوب را دارد،و دولت هاشمی رفسنجانی به عنوان یکی از دولتهای بعد از انقلاب تلاش کرد تا به سوی تحقق این الگو حرکت کند،اما علیرغم این تلاشها به دلیل برخی موانع ساختاری وارادی این اقدامات با فراز و نشیب همراه بوده است.

در این پژوهش تلاش گردیده است تا نشان داده شود که رویکردها و سیاست های دفاعی ج.ا.ا در ارتباط با تهدیدهایی که در سطح منطقه ای خاورمیانه بین سال های 2001 تا 2011 اعم تهدیدات سخت افزاری و نرم افزاری متوجه نظام جمهوری اسلامی ایران می باشد چه بوده است و اینکه آیا اتخاذ این سیاست ها و رهیافت ها در روند کاهش تهدیدهای منطقه ای موثر بوده اند و یا بر عکس موجب افزایش این تهدیدات نیز شده است. آنچه که مشخص است این موضوع می باشد که محققاً وجود فشار های خارجی و تهدیدات گوناگون در سطوح مختلف منطقه ای و فرامنطقه ای باعث اتخاذ این چنین استراتژی های دفاعی از سوی ج.ا.ا گردیده است. بنابراین در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با بررسی های علمی و اسنادی انجام یافته، سیاست های دفاعی تبیین شده در مقابله با تهدیدهاتی که متوجه امنیت ملی ج.ا.ا است مورد بهره برداری و استفاده نظام اسلامی قرار گیرد. و متعاقباً نیز شناخت درست و صحیح و اصولی از تهدیدهای موجود علیه امنیت ملی نظام مقدس اسلامی مورد تشریح و تبیین قرار گیرد. بنابراین هدف پژوهش حاضر ارائه راه کارهای مناسب و متناسب در جهت کمک به اتخاذ سیاست ها و رویکردهای کارآمد و هدفمند با شناخت صحیح از تهدیدهای نظامی منطقه ای علیه امنیت ملی ج.ا.ا می باشد.

ایالات متحده آمریکا به دنبال رخداد 11 سپتامبر 2001 با بهره گیری از یک استراتژی دوبعدی به افغانستان حمله برد. ایالات متحده در بعد سلبی استراتژی خود با استفاده از قدرت سخت و مبتنی بر الگوی رئالیسم تهاجمی رژیم طالبان را در افغانستان از بین برد و در بعد ایجابی نیز با استفاده از ابزارهای متنوع سخت و نرم استراتژی خود را در قالب دولت ـ ملت سازی، جامعه سازی و مبارزه با تروریسم در افغانستان دنبال نمود. رساله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی استراتژی جدید و عملکرد ایالات متحده آمریکا در افغانستان پرداخته است. بنا به یافته های این پژوهش از آنجا که منشأ تروریسم در فقدان دولت کا آمد و پاسخگو، فقر اقتصادی، نبود آموزش، فقدان حکومت مقتدر، جهل، بی عدالتی، و نارضایتی از وضع موجود می باشد. پس از اجرای تئوری جنگ پیشگیرانه آمریکا در افغانستان، دولت ـ ملت سازی در افغانستان در چارچوب مفاهیم مندرج در استراتژی جدید ایالات متحده تحت عنوان «طرح خاورمیانه بزرگ» بعد از پیروزی نیروهای ایالات متحده و دولت اسلامی افغانستان بر طالبان و القاعده، در عرصه ی بازسازی امنیتی و بازسازی سیاسی قرار گرفت.

هدف این رساله بررسی چالش های سیاسی روابط اتحادیه اروپایی و جمهوی اسلامی ایران از معاهده ماستریخت تاکنون می باشد. بر این اساس، سوال اصلی این است که چالش های سیاسی روابط ایران و اتحادیه اروپایی از معاهده ماستریخت(1992) تاکنون کدامند؟ فرض اولیه این بود که از معاهده ماستریخت تاکنون، عواملی همچون انرژی هسته ای، حقوق بشر، روند صلح خاورمیانه و تروریسم به عنوان چالش های اساسی، در روابط سیاسی اتحادیه اروپایی با ایران مطرح می باشند. در پایان مشخص شد که مسأله انرژی هسته ای، حقوق بشر، روند صلح خاورمیانه و تروریسم پررنگ تر از دیگر مسائل همچون اختلاف دیدگاه در مورد افغانستان، عراق و رابطه با ایالات متحده در روابط اتحادیه اروپایی با جمهوری اسلامی ایران هستند و تمام جوانب روابط طرفین از این چالش ها متأثر بوده است، به طوری که اتحادیه اروپایی بهبود روابط با ایران را به رفع این چالش ها منوط کرده است. در زمینه انرژی هسته ای، اتحادیه اروپایی همگام با ایالات متحده آمریکا مخالف دستیابی ایران به انرژی هسته ای بوده و اعلام می کند که اگر ایران توان دستیابی به انرژی هسته ای را داشته باشد، می تواند به سلاح هسته ای نیز دست یابد. اتحادیه اروپایی ادعا می کند در زمینه هایی چون نقض حقوق زنان، ادعاهای مربوط به استفاده از شکنجه، تحت تعقیب قرار دادن برخی اقلیت های خاص، سرکوب آزادی مطبوعات و ... در ایران موجب نگرانی است. به همین خاطر این اتحادیه در اکثر موارد گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران را به رعایت حقوق بشر در ایران منوط می کند. موضع ایران در روند صلح خاورمیانه نیز از دیگر چالش های سیاسی روابط بین اتحادیه اروپایی و ایران می باشد. در بحث تروریسم، اتحادیه اروپایی هر گونه خشونتی را با تروریسم یکی می داند و هیچ فرقی بین تروریسم و جنبش های آزادی بخش ملی قائل نیست و هر دو را مصداق بارز تروریسم می داند و آن را محکوم می کند. در حالی که جمهوری اسلامی ایران اعتقاد دارد مبارزه با اعمال تروریستی، خدشه ای به حق مشروع و پذیرفته شده ملت های تحت سلطه استعمار و اشغال خارجی برای مبارزه با تجاوز و اشغال گری و کسب حق تعیین سرنوشت وارد نخواهد کرد.

چکیده روسیه بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، مجبور به بازسازی سیاست های خاورمیانه ای خود شد. از این رو، در ابتدا سیاست خاورمیانه ای یلتسین طرفداری از غرب و به ویژه امریکا بود و کمتر به خاورمیانه توجه داشت. اما با فروکش کردن شوک فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و بهبود نسبی وضعیت داخلی، خصوصاً با روی کار آمدن پریماکوف به عنوان وزیر خارجه، روسیه یک سیاست فعال و مستقل تری را در قبال منطقه خاورمیانه در جهت تأمین منافع خود در پیش گرفت. با روی کار آمدن پوتین، روسیه رویکرد عمل گرایانه را اساس سیاست خارجی خود قرار داد و براساس رویکرد نگاه به شرق پریماکوف، توجه ویژه ای به خاورمیانه نمود. در این میان، مقایسه سیاست های خاورمیانه ای یلتسین با پوتین و تأثیر آن بر ایران مسئله اصلی پژوهش حاضر می باشد. در پاسخ به پرسش اصلی تحقیق که؛ جهت گیری های سیاست خارجی روسیه در خاورمیانه در دوران ریاست جمهوری یلتسین و پوتین چگونه بوده و چه تأثیری بر جمهوری اسلامی ایران داشته است؟، باید گفت که اگرچه روسیه به ایران به چشم یک کشور آسیایی می نگرد تا خاورمیانه ای اما سیاست های روسیه در خاورمیانه بر روابط با ایران تأثیرگذار بوده است. سیاست خارجی روسیه در دوره یلتسین، بی تفاوتی نسبت به مسائل خاورمیانه بود که این امر روابط ایران و روسیه را محدود ساخت. در دوره پوتین روسیه تلاش برای احیای جایگاه این کشور در خاورمیانه را در پیش گرفت و لذا باعث تقویت روابط ایران و روسیه شد.

بررسی سیاست های کشورها در مسیر دستیابی به توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، تقریبا همیشه توجه پژوهشگران را به خود جلب نموده است. از این رو در دهه های اخیر کشور چین به دلیل توسعه اقتصادی و به تبع آن افزایش نقش آن در عرصه بین الملل مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. جهت گیری و رویکرد چین از آغاز دوران اصلاحات در این کشور (اواخر دهه 1970) تاکنون بر توسعه اقتصادی و ثبات سیاسی قرار داشته است؛ در این پژوهش توسعه اقتصادی این کشور مورد توجه قرار گرفته است. چنانکه تحول در ساختار اقتصادی چین سبب گسترش تعاملات با سایر کشورها و ایجاد نوعی وابستگی متقابل اقتصادی را به وجود آورد؛ تداوم این استراتژی کلان بر سیاست ها چین کشورهایی همانند ایران را مورد توجه قرار داده است. حال سوالی که می توان در اینجا مطرح نمود این است که اصلاحات اقتصادی (رویکرد نوین اقتصادی) چین چه تاثیراتی در گسترش روابط ایران و چین بر جای گذاشته است. فرضیه ای که در پاسخ به این سوال عنوان می گردد عبارت از: اصلاحات اقتصادی چین در گسترش روابط ایران و چین در بخش هایی چون صنعت، بخش نظامی و... در حقیقت در حوزه های کلیدی اقتصادی بسیار تاثیرگذار بوده است و ما شاهد گسترش روابط میان این دو کشور هستیم. اما نتایج حاکی از آن است که علاوه بر تاثیرگذاری اصلاحات اقتصادی در گسترش روابط، مسائلی همچون موقعیت ایران و نیاز آن به گسترش این روابط، نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

در منطقه قفقاز یکی از طولانی ترین بحران ها در نظام بین الملل، همچنان به حیات خود ادامه می دهد. بحران قره باغ به عنوان یک مشکل قومیتی سال هاست که بر زندگی مردمان این منطقه سایه افکنده است. ریشه این بحران را باید از زمان استیلای روسیه تزاری بر منطقه قفقاز و به خصوص از سال های 1917 و تاسیس جمهوری های آذربایجان و ارمنستان بررسی کرد. بحران قره باغ به طور رسمی از 25 فوریه 1988 با درخواست نمایندگان ارمنی شورای منطقه قره باغ از شوراهای عالی شوروی، آذربایجان و ارمنستان برای انتقال منطقه خودمختار قره باغ به ارمنستان، آغاز شد. مسئله قره باغ، هم اکنون به صورت یک موضوع ملی برای هر دو جمهوری های آذربایجان و ارمنستان تبدیل شده است. دولت آذربایجان معتقد است منطقه قره باغ جزء خاک جدایی ناپذیر آذربایجان است و باکو هرگز در برابر یک وجب از این خاک که یک پنجم سرزمین آذربایجان را تشکیل می دهد، کوتاه نخواهد آمد. اما دولت ارمنستان مدعی است که ساکنان قره باغ ارمنی هستند و اکثریت آنها به این زبان سخن می-گویند. آذربایجان تحت هر شرایطی خواستار حاکمیت بر منطقه قره باغ است، در مقابل ارمنستان که هم اینک این منطقه را در تصرف خود دارد، در تلاش برای گرفتن بالاترین خودمختاری برای این منطقه است. بحران قره باغ تاثیر بسیار منفی بر روی روابط دو کشور آذربایجان و ارمنستان گذاشته و باعث سردی و تیرگی روابط این دو کشور شده است. این بحران دیگر فقط بحران ملی محسوب نمی شود و به یک بحران بین المللی تبدیل شده است. در اینجا نقش عوامل بین المللی در حل و فصل بحران قره باغ بسیار حائز اهمیت است. پس از اعلان آتش بس (نوامبر 1994) در جبهه های جنگ، این بحران به صورت کامل و رسمی حل نشده باقی مانده است و با اینکه تا به امروز (2012) تلاش ها و طرح های ارائه شده برای حل آن پس از گذشت نزدیک به 20 سال، به خاطر عدم پذیرش طرفین و یا دخالت قدرت-های منطقه ای و فرامنطقه ای مورد قبول واقع نشده و همچنان بی نتیجه مانده است، و باکو و ایروان هنوز موفق به امضای موافقت نامه صلح نشده اند، اما این طرح ها توانسته است جلوی جنگ (مجدد) بین دو کشور را (تا سال 2012) بگیرد. نقش قدرت های منطقه ای تاثیر مهمی در حل این بحران دارد. با توجه به اینکه در چند سال اخیر دیدارهای مکرر مقامات، ارمنستان، آذربایجان، روسیه، و ترکیه، و تلاش برای حل مسائل منطقه قفقاز بیش تر شده است، یخ های چندین ساله بین کشورهای مذکور در حال آب شدن هستند و احتمال حل این بحران وجود دارد. در پایان اینگونه به نظر می رسد که بدون اراده و خواست قدرت های منطقه ای، این بحران لاینحل باقی بماند.

جهانی شدن و شهروندی هر دو از واژه های متداول در مدرنیته متأخر محسوب می شوند. جهانی شدن فرایندی است که در آن قید و بندهای جغرافیایی که بر روابط اجتماعی و فرهنگی سایه افکنده است، از بین می رود و مردم به طور فزاینده ای از کاهش این قید و بندها آگاه می شوند. جهانی شدن به عنوان یکی از مهم ترین جنبه های عصر جدید منجر به تغییرات ساختاری و مفهومی گسترده ای شده است که باز تعریف و باز تولید آن ها را اجتناب ناپذیر ساخته است، شهروندی نیز یکی از مفاهیمی است که جهانی شدن باز تعریف آن را اجتناب ناپذیر کرده است. در این رساله بررسی روند تغییر مفهوم شهروندی در عصر جهانی شدن مورد بررسی قرار می گیرد. روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی بوده و تأثیر جهانی شدن بر شهروندی ملی در قالب (حقوق، مسئولیت ها و مشارکت)، که قبلاً در چارچوب مرزهای ملی تعریف می شد، مورد بررسی قرار می گیرد. شهروندی بر مبنای فرهنگ محلی دیگر نمی تواند خود را از تأثیر تحولات عصر جهانی دور نگه دارد، زیرا این مسائل آنچنان که پیداست جهانی هستند یعنی تأثیرات آن ها به یک منطقه خاص محدود نمی شود بلکه بردی جهانی دارند و حل آن ها نیاز به همکاری و هم یاری جهانی دارد. شهروندی ملی که هویت خود را بر اساس فرهنگ ملی یکسان شناسایی می کند و عامل به وجود آمدن مفهوم «خود» و «دیگری» است، بر اثر جهانی شدن رنگ می بازد و تبدیل به «همه» می شود. بنابراین یافته های پژوهش نشان می دهد که برای اینکه نیروی بالقوه شهروندی، بالفعل شود باید از سطح محلی به سطح جهانی کشیده شود. کلمات کلیدی: شهروندی، جهانی شدن، شهروندی ملی.

چکیده امنیت خلیج فارس، از مسائل اساسی بین المللی، منطقه ای و ملی کشورهای منطقه و به ویژه ایران اسلامی است. کشور ما به دلیل وابستگی شدید به درآمدهای نفتی و واردات کالاهای صنعتی با وجود داشتن حداکثر طول سواحل در خلیج فارس از طرفی عامل تعادل در برقراری ثبات و امنیت منطقه ای است، به طوری که امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و منطقه تفکیک ناپذیرند. از طرف دیگر مطالعات انجام شده نشان می دهد که کشورهای اروپایی در ابتدا و آمریکا در نیم قرن اخیر مدع امنیت منطقه بوده و امنیت منطقه همواره تحت تاثیر راهبردهای آن ها قرار گرفته است. وقوع چهار جنگ طی سه دهه و اشغال عراق توسط نیروهای آمریکایی، نشان دهنده ی این واقعیت است که، حضور نیروهای بیگانه تاثیر چندانی در امنیت منطقه نداشته و چه بسا شکل گیری یک نظام امنیتی متشکل از کشورهای منطقه را نیز دشوار می کند. در این پژوهش، بنا داریم تا به دیدگاه جمهوری اسلامی ایران به امنیت منطقه خلیج فارس بپردازیم. بر اساس یافته های پژوهش، پس از تغییر نظام ایران از پادشاهی به جمهوری اسلامی، و تغییر سیاست خارجی ایران همواره مخالفت خود را با حضور نیروهای خارجی در منطقه اعلام کرده و برای شکل گیری امنیتی پایدار در منطقه خواهان همکاری کشورهای منطقه بدون اتکا به نیروهای خارجی بوده است و حضور نیروهای خارجی را عامل ناامنی منطقه قلمداد می کند.

تنوع فرهنگی ویژگی ذاتی جامعه ی بشر است و حفاظت و حمایت از آن به عنوان میراث مشترک بشری التزامی اخلاقی است. لذا جامعه ی بشری درصدد حفظ تنوع فرهنگی برآمد و در این میان سازمان یونسکو عهده دار انجام اقداماتی برای حفاظت و حمایت از تنوع فرهنگی شد. به نظر می آید جهان امروز شاهد فرایندها و سیاست هایی است که همزیستی فرهنگ های مختلف با یکدیگر و تنوع فرهنگی را تهدید می کند. لذا کنوانسیون حفظ و ارتقای تنوع مظاهر فرهنگی 2005، تعهد یونسکو را به حمایت و حفاظت از تنوع فرهنگی در برابر چالش های ناشی از محیط بیرونی نشان می دهد. در عین حال به نظر می رسد علاوه بر عوامل تأثیر گذار ناشی از فرایندهای محیط بیرونی، عوامل ناشی از محیط داخلی نیز به گونه ای می تواند در راستای عملی شدن کنوانسیون از سوی یونسکو، چالش هایی را پدید آورد. با توجه به این مسأله، پژوهش حاضر درصدد است ضمن معرفی سازمان یونسکو، به بیان اصول کاری اعلامیه جهانی تنوع فرهنگی 2001 و کنوانسیون حفظ و ارتقای تنوع مظاهر فرهنگی 2005 و همچنین به بررسی عوامل تأثیرگذار محیط داخلی و بیرونی در عرصه بین المللی بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد، چالش های داخلی سازمان یونسکو اعم از چالش های فکری، مالی و ساختاری و به موازات آن چالش های ناشی از فرایندهای محیط بیرونی که دربرگیرنده ی فرایند جهانی شدن، صنایع فرهنگی و بازار کالاهای فرهنگی، فعالیت رسانه ها و از سوی دیگر سیاست قدرت های بزرگ و نحوه واکنش آن ها به عملکردهای یونسکو است که تأثیرات بسیار مهمی در کارامدی یونسکو در زمینه حفاظت و حمایت از تنوع فرهنگی پدید می آورد، در عین حال چالش ها می توانند به فرصت تبدیل شوند.

«فناوری اطلاعات» به عنوان کارگزار اصلی «عصر اطلاعات» تأثیرات اساسی و مهمی در عرصه های گوناگون زندگی بشر اعم از اقتصاد، سیاست، فرهنگ، امنیت، مسائل زیست محیطی و غیره داشته است و امنیت بین الملل به عنوان حیاتی ترین وجه زندگی انسان از میان تمام عرصه های مذکور بیشترین آثار را متقبل شده است. تأثیر فناوری اطلاعات بر امنیت بین الملل واجد تغیر اولویت و تحول در دو سطح «ماهوی» و «شکلی» بوده است که هرکدام معطوف به طیف وسیعی از ابعاد و ویژگی هایی خاص است. تحول در «ساختار نظام بین الملل»، «قواعد راهبردی» و «بازیگران عرصه ی روابط بین الملل» در کنار «جهانی شدن امنیت» و رویکردهای «نرم افزارانه» به مفاهیم «قدرت و امنیت» از اساسی ترین تغییرات ماهوی عرصه ی امنیت بین الملل محسوب می شود. در سطح «شکلی» نیز پدیدار شدن ابعاد جدید امنیت، باعث برجسته شدن نقش فرد انسانی، گروههای اجتماعی، مسائل زیست محیطی و غیره شده است. ابعاد جدیدی مثل امنیت انسانی، اجتماعی، زیست محیطی، امور نوین نظامی، امنیت اقتصادی و پارامترهایی همچون تروریسم، تبهکاری بین الملل و شیوه های نوین جنگ اطلاعات نیز در این سطح مورد تحلیل می شوند. این پژوهش با روش تحقیق توصیفی – تحلیلی، طی دو فصل به تجزیه و تحلیل مفاهیم، ابعاد، ویژگی ها و سیر تحولات فناوری اطلاعات و امنیت بین الملل به صورت جدا گانه پرداخته است و تأثیر فناوری اطلاعات بر امنیت بین الملل به عنوان مسئله ی اصلی پژوهش نیز طی فصل نهایی مورد کنکاش واقع شده است. کلید واژگان: امنیت بین الملل، انقلاب اطلاعات، فناوری اطلاعات، تحولات ماهوی امنیت بین الملل، تحولات شکلی امنیت بین الملل، جنگ اطلاعات .

در جهان امروز انرژی و بارزترین مصداق آن یعنی نفت، نه تنها یک عامل تعیین کننده اقتصاد و صنعتی بلکه به عنوان یک عامل سیاسی و امنیتی نیز مطرح است. نفت به مثابه عنصر کلیدی رفاه و امنیت ملی برای قدرت های بزرگ به شمار می رود. در چنین شرایطی تضمین دسترسی به منابع نفت برای ایالت متحده که در پی تحکیم و تثبیت موقعیت هژمونیک خود در عرصه بین المللی است، اهمیتی ویژه دارد. از سوی دیگر میزان ذخایر انرژی خاورمیانه و ویژگی های این ذخایر گویای این واقعیت است که این منطقه تا آینده ای قابل پیش بینی نفت جهان را تامین می کند. با توجه به اینکه ایالت متحده خود از تولید کنندگان عمده نفت است اما روند رو به رشد مصرف انرژی این کشور در نیمه دوم قرن بیستم به ویژه از دهه هفتاد به بعد موجب گردید که به بزرگترین وارد کننده نفت تبدیل شود و نقش نفت خارجی برای آمریکا و اقتصاد این کشور جنبه حیاتی بیابد. از سوی دیگر قدرت های نوظهوری مانند چین و هند که مراحل شکوفایی اقتصادی را طی می کنند به صورت فزاینده ای به نفت خاورمیانه نیازمند هستند. اگرچه میزان وابستگی آمریکا به نفت خاورمیانه چشمگیر نیست، اما با توجه به وابستگی جهان به انرژی منطقه خاورمیانه کنترل آن برای دولت آمریکا بسیار مهم است. منابع این منطقه در حالیکه می توانند به تامین نیازهای آینده ایالت متحده کمک کند و در صورت کنترل آن از سوی سایر رقبا می تواند به عنوان حربه ای علیه سیستم هژمونیک مطلوب این دولت تبدیل شود. جلوگیری از چنین انحرافی چراغ راه سیاست خارجی ایالت متحده به طور عموم و سیاست انرژی این کشور به طور خاص بوده است. از این رو پژوهش پیش رو ضمن بررسی نقش انرژی در سیاست خارجی ایالت متحده با توجه به سیاست های اعلانی این دولت و بررسی منابع انرژی خاورمیانه طبق آخرین برآوردها، می کوشد در قالب نظریه ثبات هژمونیک به بررسی سیاست انرژی ایالت متحده در منطقه خاورمیانه پس از فروپاشی نظام دوقطبی بپردازد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که عنصر هژمونی طلبی در سیاست انرژی خاورمیانه ای ایالت متحده نقش برجسته ای دارد و بررسی سیاست های اعلانی و قرائن عملکرد این دولت در دوره پس از فروپاشی نظام دوقطبی به اثبات فرضیه این پژوهش مبنی بر تسلط تدریجی بر منابع استراتژیک انرژی خاورمیانه کمک می کند.

با شکل گیری بحران سیاسی در منطقه خاورمیانه و وقوع انقلابات عربی در تونس و مصر، سایر کشورهای عربی که سیستمی مشابه درآنها حاکم بود نیز درگیر بحران شدند. در این میان کشور سوریه نیز به جرگه کشورهای بحران زده پیوست. وقوع بحران سوریه در سال 2011 تفاوت آشکاری با بحران در سایر کشورها داشته و بر خلاف سایر انقلابات به جنگی داخلی و خانمان سوز مبدل شد که هزاران قربانی برجای گذاشت. در این پژوهش تلاش شده است که عوامل مختلف موثر در بروز بحران در سوریه مورد بررسی قرارگیرد. بر این اساس پرسش اصلی مقاله این است که چه عواملی در سطوح داخلی، منطقه ای و بین المللی در بروز و تشدید بحران سوریه موثر بوده است؟ برای یافتن نتیجه، روش توصیفی ـ تحلیلی در نظر گرفته شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است در سطح داخلی ناکارآمدی نظام سیاسی در برآوردن تقاضا های مختلف، در سطح منطقه ای جهت گیری های ضد سوری برخی از دولتهای منطقه ودر سطح بین المللی مخالفت واعمال فشار قدرتهای بزرگ غربی بویژه آمریکا موجب بروز وتشدید بحران سوریه شده اند.

حوزه کشورهای خاورمیانه از اواخر سال 2010 شاهد تحولات بی سابقه ای بود. این تحولات به بهار عربی شهرت دارد و خیلی سریع دامن کشورهای اقتدار طلب جهان عرب را در برگرفت و باعث تغییر نظام سیاسی در چهار کشور عربی گردید و متعاقب آن سازمان اتحادیه عرب را نیز درگیر معادلات خود نمود. اما این سازمان به دلایل متعدد نتوانست نقش موثری در قبال این تحولات ایفاء کند. این سازمان به رغم اینکه هفت دهه از تأسیسش می گذرد، هنوز نتوانسته به آرمان های خود جامه عمل بپوشاند. زیرا که اعضای آن منافع ملی خود را بر منافع سازمان ترجیح می دهند. جبهه بندی هایی که هنگام تصمیم گیری در درون اتحادیه، بروز می کند نشانگر تصمیم گیری بدون پشتوانه قوی است. این تحولات دربرگیرنده منافع متناقض هریک از اعضای این سازمان در قبال تحولات بهار عربی می باشد. پیچیدگی این تحولات و عدم تحقق اهداف انقلاب ها، سازمان اتحادیه عرب را بیش از پیش ناکارآمد جلوه داد. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که چرا اتحادیه عرب در قبال بهار عربی نتوانست موضع مشخص و واحدی اتخاذ کند؟ بنابراین، فرضیه اصلی پژوهش نیز طبق مطالعات صورت گرفته این خواهد بود که به نظر می رسد ضعف سازوکارهای اجرایی در سازمان اتحادیه عرب از قبیل نقص منشور، ناهماهنگی های سازمانی و جناح بندی های منطقه ای در درون آن، همراه با چالش های ناشی از انقلاب های بهار عربی باعث شده که این اتحادیه در قبال تحولات بهار عربی نتواند به یک موضع مشخص و واحدی برسد. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. پایه های نظری این پژوهش با استفاده از نو واقع گرایی ، جامعه شناسی سیاسی و نهادگرایی نئولیبرالیسم می باشد. بنابراین در پژوهش حاضر تلاش می شود، چالش های اتحادیه عرب در قبال بهار عربی به لحاظ داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گرفته و ریشه های اصلی این چالش ها با استفاده از این نظریه ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

ناسیونالیسم یا ملی گرایی به عنوان ایدئولوژی، جنبش یا نظریه بیشترین توجهش را به ایجاد دولتی می کند که اعضای آن کانون وفاداریشان را ملت می دانند. آموزه ناسیونالیسم هیچ سیاستی را نه به صورت ایجابی تایید و نه سیاستی را به صورت سلبی نفی نمی کند، ولی مهمترین اهداف ناسیونالیسم ایجاد وحدت ملی با توسل به هویت ملی و نهایتاً استقلال ملی است. تنوع عناصر سازنده هویت ملی چون زبان، تاریخ مشترک، سرزمین، نژاد، قانون مشترک، قومیت از سویی و گوناگونی ارزش ها در جوامع مختلف، سیاستهای رسیدن به اهداف مذکور را با توجه به نوع جامعه و شخصیت سیاستمداران متنوع می نماید. سوالی که این پژوهش قصد پاسخگویی به آن را دارد این است؛ سیاستگذاری ملی در دوره ی رضاشاه(1304-1320) چه نسبتی با ناسیونالیسم دارد؟ این پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی است و رابطه بین متغیر اصلی و فرعی از نوع همبستگی و همخوانی است و سعی دارد تا میزان همبستگی سیاست های رضاشاه را با مولفه های ناسیونالیسم بسنجد.

قدرت نرم امروزه از جمله مفاهیم اثر گذار در سیاست بین الملل است. با توجه به مزیت های قدرت نرم کشورها درصدد استفاده از این جنبه از قدرت در راستای تامین اهداف ملی، منطقه ای و بین المللی خود هستند. براساس تعاریف قدرت نرم، قدرت نرم از طریق تولید آموزه ها، ارزش های خاص و جذاب، بنیان های ارزشی و ارکان حمایتی دولتها و در واقع با استفاده از عنصر جذابیت و اقناع، نه پاداش و تهدید و زور؛ به تاثیرگذاری بر سایر دولت ها، جریان های فکری و نخبگان و در نهایت ملت ها می پردازد. جمهوری اسلامی ایران با تکیه و تاکید بر آموزه ها و ارزش های دین اسلام و مذهب تشیع پتانسیل اثرگذاری بر شیعیان و جریان ها و دولت های شیعی را دارد. رساله حاضر با بهره مندی از روش توصیفی- تحلیلی در راستای بررسی تاثیر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران بر جریان های سیاسی شیعی منطقه خاورمیانه در صدد پاسخ به این سوال اصلی است که تاثیر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران چه تاثیری بر جریان های سیاسی شیعه منطقه خاورمیانه داشته است. برای پاسخ به این سوال اصلی فرضیه در نظر گرفته شده را می توان این گونه بیان کرد مولفه های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران بر تقویت ساختار سیاسی و انسجام بخشی جنبشهای مردمی کشورهای شیعه منطقه خاورمیانه تاثیر گذار بوده است.

اسرائیل با وجود ساختار حکومتی جمهوری پارلمانی از جمله کشورهایی است که نقش احزاب در آن پر رنگ بوده به طوری که عمده جهت گیری های سیاسی این رژیم، متأثر از مواضع و رویکردهای احزاب صاحب قدرت این رژیم بوده است. از طرفی با بروز مناقشه ی هسته ای ایران که از سال 2002 به بعد به یکی از عمده ترین مسائل سیاست خارجی کشورمان تبدیل شد؛ مطالعه نقش احزاب حاکم در رژیم اسرائیل- که به نحو بارزی بر سیاست خارجی این رژیم تأثیر می گذارند- بر مسأله هسته ای ایران، که در صدر چالشهای امنیتی این رژیم طی یک دهه گذشته قرار گرفته است، بسیار حائز اهمیت است. در این رابطه توصیف و تحلیل رویکرد حزب لیکود به عنوان حزب صاحب قدرت این رژیم نسبت به مسأله ی هسته ای ایران، موضوع رساله ی حاضر است که طی بازه ی زمانی 2002 تا 2014 مورد بررسی قرار می گیرد.

در جوامع چند قومیتی، چندپارگی های اجتماعی منجر به ترویج فرهنگ بدبینی و بی اعتمادی می شود که آثار و پیامدهای آن در قالب وقوع بحران بی اعتمادی در سه سطح فرد، اجتماع و حکومت بروز می کند. جامعه افغانستان نیز دارای لایه های فرهنگی متعددی بوده و بافت اجتماعی آن موزاییکی است. از این رو تلاش برای همسان سازی فرهنگی در نظام آموزشی و اجتماعی جامعه افغانستان از اهمیت زیادی برخوردار است که بهترین راه آن جامعه پذیری سیاسی افراد از طریق آموزش آنان است؛ جامعه پذیری سیاسی جریانی مستمر در تمام طول زندگی افراد است که طی آن شخصیت سیاسی افراد شکل گرفته و فرد خود را در قبال منافع عمومی و تحولات اجتماعی مسئول می داند. در پژوهش حاضر بسامد و جهت گیری های شاخص های مقوله منافع ملی در کتاب های تاریخ، جغرافیا، علوم اجتماعی، فرهنگ، تعلیمات مدنی، تعلیمات اسلامی، محیط زیست، هنر و زبان دری دوره متوسطه و دبیرستان افغانستان بررسی شده است. بنیان این پژوهش توصیف کمی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری شامل کتاب های تاریخ، جغرافیا، علوم اجتماعی، فرهنگ، تعلیمات مدنی، تعلیمات اسلامی، محیط زیست، هنر و زبان دری می باشد. مولفه های درونی منافع ملی به چهار بعد هویت ملی، حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و رفاه عمومی تقسیم و سپس درمجموع ?? شاخص برای مفهوم منافع ملی در نظر گرفته شد. سوال اصلی پژوهش عبارت از چیستی جایگاه شاخص های منافع ملی از حیث اندازه و جهت در کتاب های مذکور بوده و ابزار گردآوری داده ها، نیزکتابخانه ای و آماری است

بررسی و ارزیابی سیاست خارجی حاکم بر نظام جمهوری اسلامی ایران بخصوص در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی محمود احمدی نژاد در شکلگیری سیاست خارجی دولت حسن روحانی تاثیر مهمی می گذارد. ما در این اثر در پی بررسی این امر می باشیم که که این تاثیر گذاری از چه منظر بوده و چه ابعادی را شامل می شود. و همچنین با ارائه سه سناریوی محتمل که عبارت هستند از (منفعلانه همنوا، انفعال آرمانگرایانه، هوشمندی مدبرانه) به بررسی سیاست خارجی دولت حسن روحانی می پردازیم.

دموکراسی نزدیک به یک دهه در این کشور مطرح شده است. مسأله قابل توجه در این پژوهش آینده های محتمل پیش روی روند دموکراسی سازی در افغانستان می باشد که بر اساس آن سناریوهای پیش روی دموکراسی در آینده کشور افغانستان ترسیم می گردد، با توجه به این که جامعه افغانستان چند قومی است وبا دموکراسی به حقوق خود می رسند، دموکراسی دراین کشور مورد قبول مردم واقع می شود البته دموکراسی ای مورد پذیرش مردم وجامعه مسلمان افغانستان می باشد که دموکراسی با الگوی اسلامی باشد.

چکیده ندارد.

موضوع بحث این رساله یک مقایسه تطبیقی میان انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی است، از آن منظر که قدرت های خارجی چه نقشی در پیدایش و روند و نتیجه این انقلاب ها بازی کردند. در فصل اول، به بررسی و اثبات این مسأله پرداخته شده است که دخالت کشورهای قدرتمند در امور سایر کشورها در جهان جدید ناگزیر است. چرا که تغییر اساسی در نظام سیاسی کشورهای دیگر به وسعت یک انقلاب سیاسی، برای یک قدرت بزرگ تبعاتی مختلف از جمله، برهم خوردن توازن قوا به ضرر یا به سودش در دنیا یا منطقه ای خاص، نگرانی از سرایت ایدئولوژی انقلاب به ضرر قدرت بزرگ به خاک کشور یا مناطق نفوذ آن و زیر سؤال بردن مشروعیت این قدرت و نیز سود و زیان اقتصادی عمده، در نتیجه عدم رضایت انقلابیون به استمرار رابطه اقتصادی به شکل سابق. در مورد دو انقلاب عمده معاصر ایران، اوضاع از جهت دخالت قدرت های بزرگ همین گونه بود. دولت های بزرگ در دو انقلاب نقش بارزی بازی کردند. در انقلاب مشروطه هدف انقلاب استقلال سیاسی و محدود کردن استبداد سلطنتی به قانون بود. درحالیکه روسیه و انگلیس تلاش موفقیت آمیزی کردند که انقلاب و مشروطه به نحوی شکل بگیرد که منافع گذشته و بلند مدت آینده آنها در ایران تهدید نشود. در انقلاب اسلامی هدف برچیدن نظام سلطنت و روی کار آوردن یک جمهوری مبتنی بر احکام اسلام بود. درحالیکه ایالات متحده تلاش می کرد شاه همچنان با قدرت کامل بر سر کار بماند و یا نهایتا در بدترین حالت یک دولت دوست و وابسته به آمریکا در ایران قدرت را به دست بگیرد. شوروی هم تلاش می کرد گروه های چپ مایل به مسکو نهایتا قدرت را در نظام انقلابی در ایران به دست بگیرند. این نوشته تلاش کرده نشان بدهد با وجود دخالت آشکار این قدرت ها در دو انقلاب، عدم آگاهی کافی از سرشت استعماری غرب در همه گروه ها و اقشار فعال در انقلاب مشروطه باعث شد قدرت های بزرگ به هدف خود در منحرف کردن مشروطه برسند. درحالیکه یکدست بودن و آگاهی نسبتا کامل گروه های فعال در انقلاب اسلامی از سرشت منفعت طلب دولت های بزرگ دخالت موؤثر آنها در فرجام مطلوب انقلاب برای قدرت های بزرگ دنیا و به ضرر ملت ایران نا ممکن کرد.

اسرائیل از زمان تاسیس 1948 تاکنون با بحرانهای امنیتی روبرو بوده و دغدغه بقا داشته است . در بررسی ریشه ها و علل این بحران چهار دیدگاه وجود دارد: 1 - دیدگاه کلان سیستمی که محیط پرمنازعه بین المللی را عامل بحران امنیتی اسرائیل معرفی کرده است . 2 - دیدگاه رئالیستی که موقعیت ضعیف اسرائیل در موازنه قدرت منطقه ای را عامل بحران امنیتی اسرائیل دانسته است . 3 - دیدگاه ژئواستراتژیک که محدودیتهای جغرافیایی را عامل بحران امنیتی اسرائیل خوانده است . 4 - دیدگاه منازعه منطقه ای که منازعه دائمی بین اسرائیل و همسایگانش را عامل بحران امنیتی اسرائیل به حساب آورده است . با توجه به این چهار دیدگاه اسرائیل چهار استراتژی برای غلبه بر بحران امنیتی در پیش گرفته که عبارتند از : 1- استراتژی اتحاد با قدرتهای بزرگ . 2 - استراتژی دسترسی به قدرت و توان برتر. 3 - استراتژی توسعه سرزمینی و ایجاد مناطق حائل. 4 - استراتژی صلح با همسایگان.