کاهش فقر از مراحل ضروری نیل به توسعه است، به این منظور شناسایی فقرا اهمیت اساسی پیدا می کند. به طور سنتی مطالعات فقر بدون در نظر گرفتن مخاطراتی که در ابعاد مختلف حیات یک خانوار وجود دارند صورت گرفته است. از آن جایی که زندگی بشر در معرض اشکال مختلف ناامنی است و این ناامنی ها هر یک می تواند عوارض منفی بر رفاه خانوارها بگذارد و آنها را در مقابل این اشکال ناامنی آسیب پذیر نماید ، شناسایی عوامل آسیب پذیری رفاه خانوارها برای شناسایی خانوارهای محروم از اهمیت بسزایی در مطالعات رفاه خانوارها بر خوردار است. این مطالعه نخستین مطالعه به زبان فارسی است که به بررسی نقش مخاطرات در اندازه گیری میزان آسیب پذیری خانوارها نسبت به فقر می پردازد. ویژگی های خانوار های محروم از جمله عوامل اصلی ماندگاری فقر این خانوارها است. خانوارهای محروم معمولا ً از ناکافی بودن سواد سرپرست خانوار آسیب می بینند، اندازه و بعد خانوارهای محروم عامل دیگری در افزایش آسیب پذیری آنها است. سن و جنسیت سرپرست خانوار و اینکه سرپرست خانوار بیکار یا شاغل باشد و بالاخره درآمد (هزینه) خانوارها در شکل گیری میزان آسیب پذیری آنها بسیار حائز اهمیت است. با توجه به اهمیت مساله فقر و ارتباط متقابلی که بین فقر و آسیب پذیری وجود دارد و از آن جایی که اولین گام در فائق شدن بر معضل فقر انجام مطالعه و پژوهش در این حوزه می باشد، مطالعه آماری آسیب پذیری خانوار نسبت به فقر و تجزیه و تحلیل آن می تواند روش مناسبی برای راهنمایی سیاستگذاران در زمینه هدفمند نمودن سیاست های حمایتی باشد. از این رو مطالعه حاضر به کمک مدل لاجیت به اندازه گیری آسیب پذیری خانوارهای ساکن شهر تهران نسبت به فقر می پردازد. به این منظور متوسط تاثیر خصوصیات سرپرست خانوار بر آسیب پذیری خانوارها نسبت به فقر، متوسط احتمال فقیر شدن خانوارها و متوسط درصد آسیب پذیری خانوارها نسبت به فقر به تفکیک ویژگی های سرپرست خانوار با استفاده از داده های ادغام شده سالهای 1386– 1372 اندازه گیری می شوند. بعضی از نتایج حاصله از این مطالعه که در ابعاد مختلفی ارائه گردیده است حکایت از آن دارد که با افزایش بعد خانوار آسیب پذیری نسبت به فقر افزایش می یابد. سن و جنسیت سرپرست خانوار در آسیب پذیری آنها نسبت به فقر از جمله عوامل تعیین کننده و مهم محسوب می شوند. ارتقاء وضعیت تحصیلی سرپرست خانوار عامل مهم دیگری است که می تواند به کاهش آسیب پذیری خانوارهای ساکن شهر تهران کمک کند. بدیهی است که داشتن شغل یا فقدان آن از جمله اصلی ترین عوامل موثر بر آسیب پذیری نسبت به فقر است که نتایج این مطالعه آن را تایید می کنند

هدف: فقر مشکلات اجتماعی بسیاری شامل محرومیت، افسردگی، بیماری، بدهکاری، مرگ زودرس، جرم و جنایت و ازکارافتادگی را به دنبال دارد. کودکان فقیر در معرض آسیب بیشتری قراردارند چرا که ضمن سپری کردن دوران کودکی مشقت بار، بزرگسالی آنها نیز تحت تأثیر فقر دوران کودکی آنهاست. به همین ترتیب کودکان آن ها نیز در آینده با معضلات فقر دست به گریبان خواهند بود. رفاه کودکان تنها نماگر ارزش اخلاقی جامعه نیست بلکه رفاه کودکان سرمایه های انسانی و مهمترین منابع برای آینده هر جامعه ای هستند. هدف از انجام این مطالعه ایجاد شناخت دقیق عوامل موثر بر فقرکودکان در خانوارها، به منظور اتخاذ سیاست های هدفمند در جهت کاهش فقر و نابرابری میان گروه های مختلف اجتماعی و اقتصادی و هم چنین هدفمند نمودن یارانه های تخصیصی می باشد. روش شناسی: این پژوهش به ارائه تصویری از ابعاد مختلف فقر اقتصادی کودکان در مناطق 22 گانه شهر تهران در سال 1387 پرداخته است. بدین منظور با استفاده از شاخص فوستر-گریر-توربک (1984) به محاسبه نرخ فقر کودکان می پردازد و ارتباط فقر کودکان را با ویژگی های مختلف خانوار بررسی می کند. از مهمترین عوامل موثر بر فقر خانوار ها و در نتیجه فقر کودکان ساکن در این خانوار ها شغل و تحصیلات سرپرست خانوار است. به همین منظور این مطالعه ویژگی های شغلی، سنی، جنسیتی، تحصیلی سرپرست خانوارهای کودکان فقیر را همراه با بعد این خانوار ها در مناطق 22 گانه شهر تهران به تفکیک مناطق محاسبه می کند. نتایج و یافته ها: مهمترین نتایج مطالعه حاکی از آن است که: بیشترین نرخ فقر کودکان در منطقه 19 تهران و کمترین در منطقه 3 است. نرخ فقر کودکان در خانوارهای دارای سرپرست خانوار فاقد تحصیلات عالی و شغل غیر رسمی بیشتر است. بیشترین نرخ فقرکودکان مربوط به خانوارهای زن سرپرست فاقد تحصیلات و فعال در مشاغل غیررسمی است. نرخ فقر کودکان، در خانوارهای دارای سرپرست خانوار فاقد تحصیلات عالی حدود 2 برابر خانوارهای با سرپرست خانوار دارای تحصیلات عالی می باشد. کودکانی که در خانوارهای زن سرپرست فاقد تحصیلات عالی و شاغل در بازار کار غیررسمی هستند، نسبت به سایر گروه بندی ویژگی های سرپرست خانوارها در مقابل فقر آسیب پذیرتر هستند. با افزایش سن سرپرست خانوار و همچنین با افزایش جمعیت خانوار، نرخ فقر کودکان افزایش می یابد. واژگان کلیدی: نرخ فقر، شکاف فقر، شدت فقر، فقر کودکان، بازار کار.

امروزه ضمن تحولاتی که در نظام برنامه ریزی اقتصادی جهان صورت گرفته جوامع به طور گسترده به سوی تمرکز زدایی و برنامه ریزی منطقه ای با توجه به استعدادها و توانمندیهای خاص هر منطقه گام نهاده اند. بدین ترتیب جهت انجام برنامه ریزی های منطقه ای، تحلیل ها و مطالعات منطقه ای به روش های مختلف ضروری به نظر می رسد. از جمله روش هایی که در برنامه ریزی منطقه ای به طور گسترده به کار گرفته می شود، تکنیک داده-ستانده می باشد. اهمیت اقتصاد فضا در ایران نیز چندی است مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است که عمدتاً در چارچوب جداول داده-ستانده تک منطقه ای می باشند. اما این نوع جداول نیز دارای محدودیتهایی است که برای برونرفت از آن الگوی دو منطقه ای معرفی می گردد. در تحقیق حاضر ضرایب داده-ستانده دو منطقه ای استان قزوین و سایر اقتصاد ملی برآورد شده و با استفاده از آن پیوندهای بخشی اقتصاد استان، الگوی تجارت بین منطقه ای، توان اشتغالزایی بخش ها و اثرات سرریزی و بازخوردی بین منطقه ای بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که دو منطقه وابستگی تجاری زیادی به یکدیگر داشته و استان قزوین به سایر اقتصاد ملی وابسته تر است. نتایج برآورد ضرایب فزاینده دو منطقه ای در 20 بخش اصلی در سال 1380 نشان می دهد که به استثنای بخش معدن، ضرایب فزاینده کلیه بخش های اقتصادی استان قزوین کوچکتر از ضرایب فزاینده بخشهای سایر اقتصاد ملی است. همچنین رتبه بندی بخش ها بر اساس پیوند پسین و پیشین نشان می دهد که بخش های صنایع چوب،کاغذ و انتشار، فلزات اساسی و محصولات فلزی فابریکی و آب، برق و گاز بخش های کلیدی اقتصاد استان قزوین می باشند در حالیکه در سایر اقتصاد ملی بخش های کشاورزی، صنایع چوب، کاغذ و انتشار، محصولات کانی غیر فلزی، فلزات اساسی و محصولات فلزی فابریکی و آب، برق و گاز دارای پیوند پسین و پیشین بالایی هستند. از نظر توان اشتغالزایی نیز بخش های امور عمومی و دفاعی و آموزش در اقتصاد استان قزوین و بخش های کشاورزی و آموزش در سطح سایر اقتصاد ملی در رده های بالایی قرار دارند.

فقر به عنوان یک آسیب اجتماعی چنان چه کنترل و محدود نشود، می تواند منجر به آسیب های گسترده ای در سطوح خانوار و جامعه شود به نحوی که حیات اقتصادی، اجتماعی و اخلاقی خانوار و جامعه را مورد تهدید قرار دهد. از آنجایی که زندگی بشر در معرض اشکال مختلف ناامنی است و این ناامنی ها هر یک می تواند عوارض منفی بر رفاه خانوارها بگذارد، بنابراین مدیریت این اشکال مختلف ناامنی و نااطمینانی می تواند به شکل گیری یک جامعه بسامان و عادلانه کمک کند. یکی از اشکال مختلف ناامنی ها، آسیب پذیری خانوارها در مقابل فقر است. این که خانوارها ممکن است به دلایل گوناگون از جمله عوامل خارج از کنترل آن ها، دچار فقر شوند. از این رو اندازه-گیری آسیب پذیری خانوار ها در مقابل فقر می تواند به سیاست گذاران و برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی برای شناسایی آن دسته از خانوارهایی که در معرض آسیب پذیری های جدی مواجهه با فقر هستند کمک کند تا با برنامه ریزی های مناسب، بتوانند به شکل گیری یک جامعه متوازن و بسامان کمک کنند. این مطالعه به اندازه گیری میزان آسیب پذیری نسبت به فقر پرداخته و نه تنها خانوارهای فقیر بلکه تمامی خانوارها را با یک ریسک منطقی در نظر می گیرد. با توجه به اهمیت مسأله فقر و ارتباط متقابلی که بین فقر و آسیب پذیری وجود دارد شناخت و تحلیل ابعاد آن از اهمیت ممتازی برخوردار می شود. در این مطالعه ابتدا تعریف جدیدی از آسیب پذیری ارایه کرده و سپس با استفاده از داده های شبه ترکیبی به وسیله چارچوب ترکیبی بوتسترپ- مونت کارلو به اندازه گیری آسیب پذیری خانوارهای ایرانی نسبت به فقر می پردازیم. در ضمن این مطالعه اولین مطالعه ای است که با ساخت دو سال متوالی از داده های شبه ترکیبی (1386-1387، 1385-1386) به اندازه گیری آسیب پذیری نسبت به فقر کل خانوارهای ایرانی موجود پرداخته است. از نتایج حاصله این مطالعه این است که برخی خانوارهای فقیر و برخی خانوار های غیر فقیر نسبت به فقر آسیب پذیر بوده اند و برخلاف ظاهر نمی توان گفت که همه خانوار های فقیر آسیب پذیرند و دیگر اینکه میزان آسیب پذیری نسبت به فقر در کشور در سال 1386 بسیار بیشتر از میزان فقر می باشد، در حالی که اگر برای مقایسه تنها از شاخص های فقر استفاده می شد، بسیار گمراه کننده بود. یکی از موارد استفاده از این مطالعه در سطح خرد این است که می توان خانوارها را بر حسب میزان یا درجه آسیب پذیری آن ها نسبت به فقر رتبه بندی کنیم و دولت می تواند از این شاخص به عنوان راهنمای توزیع یارانه ها استفاده کند. واژگان کلیدی: فقر، آسیب پذیری، خط فقر، شاخص های فقر، روش ترکیبی بوتسترپ- مونت کارلو، داده های شبه-ترکیبی

چکیده ندارد.