مقوله مسکن گسترده وپیچیده است ابعاد متنوعی دارد. ونمی توان تعریف واحدی از آن ارائه کرد.مسکن یک مکان فیزیکی است وبه عنوان سرپناه نیاز اولیه واساسی خانوار به حساب می آید. مسئله مسکن امروزه از مسائل پیچیده کشورها منجمله کشور ما می باشد. مسکن به عنوان یکی از نیازهای اساسی انسان و یکی از معیارهای سنجش توسعه یافتگی محسوب می شود. در حال حاضر، مسأله ای که راجع به مسکن در سطح جهانی از آن صبحت می شود، مسأله کمبود واحدهای مسکونی است و در عین حال آنچه که به کیفیت واحدهای مسکونی باز می گردد نیز تقریباً در بسیاری از نقاط دنیا رعایت نمی شود. بر این اساس، برای انجام برنامه ریزیهای دقیق مانند برنامه ریزی مسکن در سطوح جغرافیایی مختلف، لازم است تمامی اطلاعات مورد نیاز برای استانهای کشور، شهرستانهای دور و نزدیک، نقاط محروم و غیره در دست باشد. تا معلوم شود چه کمبودها و نیازهایی در کدام استانهای کشور وجود دارد. این پژوهش با هدف تحلیل جغرافیایی مسکن در شهر کاشان تا افق سال 1405 به عنوان یکی از شهرهای میانه اندام صورت گرفته است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده است، و نتایج حاصله بیانگر این است که جمعیت 253509 هزار نفری سال 1385 شهر کاشان در سال 1405 به 387929 نفر ، و تعداد خانوار به 111876 خانوار خواهد رسید. با استفاده از روش برآورد تجمعی در سال 1405 به 114096 واحد مسکونی نیاز خواهیم داشت اما این بدون در نظر گرفتن نرخ نخریب برآورد شده است. بر اساس روش برآورد خام میزان نیاز شهر کاشان به واحد مسکونی جدید تا سال 1405 تعداد 207206 واحد مسکونی خواهد بود که این تعداد باید در دوره های مختلف با توجه به نیاز ساکنان در هر دوره ساخته شوند. با استفاده از مدل گروه نما، میزان زمین برای کاربری مسکونی تا سال 1405 نیز پیش بینی گردید، با توجه به این که میزان کل نیاز واحد مسکونی در این شهر در دوره 1405- 1385 برابر 188006 البته این میزان بدون در نظر گرفتن واحدهای که مورد تخریب یا نوسازی قرار می گیرند برآورد شده است(زیرا این واحدها دیگر نیازی به زمین ندارند). این میزان واحد مسکونی به زمینی معادل 95/2680 هکتار جهت کاربری مسکونی نیاز خواهد داشت.

کارکرد مطلوب عملیات سازمان های آتش نشانی به تعداد و نوع تجهیزات و امکانات بستگی دارد. بدون وجود تجهیزات و امکانات مناسب چه از نظر کمّی و چه از نظر کیفی، سازمان آتش نشانی قادر نخواهد بود مسئولیت ها وکارکرد های خود را به نحو احسن انجام دهد. بنابراین اطلاع از وضعیت تجهیزات و امکانات در کلیه ابعاد کمک بسیاری به پیش بینی سطح ارائه خدمات مورد نیاز در هنگام وقوع بحران می کند. بدین منظور این پژوهش به بررسی تجهیزات و امکانات سازمان آتش نشانی، توزیع ایستگاه های آتش نشانی در رابطه با جمعیت و علل و پراکنش فضایی حوادث در سطح شهر یزد پرداخته است. هدف از آن به دست دادن نتایجی از وضعیت تجهیزات و امکانات ایستگاه ها، همچنین نحوه ی توزیع ایستگاه های آتش نشانی شهر یزد در رابطه با جمعیت، برای آگاهی از نقاط قوت و ضعف آنها به منظور برنامه ریزی و مدیریتی صحیح در هنگام بحران های اتفاقی است. برای تحلیل وضعیت تجهیزات موجود ایستگاه ها، ابتدا اطلاعات مربوط به آن ها بر اساس معیار های موجود در پنج مورد سطح بندی شده و سپس با استفاده از مدل swot به تجزیه و تحلیل آن ها پرداخته شده و استراتژی هایی کاربردی ارائه شده است. در مرحله بعد، محدوده ی خدمات دهی استاندارد ایستگاه های آتش نشانی و جمعیت تحت پوشش و محدوده خدمات دهی واقعی ایستگاه ها به همراه جمعیت محاسبه و نقشه های مربوطه استخراج گردیده و نهایتاً مکان هایی برای استقرار ایستگاه های جدید پیشنهاد شده است. حوادث غیر حریق و سوانح مربوط به حریق و پراکنش فضایی آن ها نیز طی یک دوره آماری مورد مطالعه(87-83)، بررسی شده و نقشه ی تهیه شده برای پراکنش حوادث، گویای تراکم سوانح مختلف در قسمت های مختلفی از شهر می باشد. بر اساس ابعاد و اهداف پژوهش نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و با توجه به ماهیت موضوع، روش انجام پژوهش توصیفی، تحلیلی و پیمایشی می باشد و به منظور گردآوری، طبقه بندی، تحلیل و پردازش اطلاعات از نرم افزارهای,arc map arc view, autocad و excel استفاده شده است. در پایان، نتایج بررسی نشان می دهد که به طور کلی تجهیزات و امکانات آتش نشانی شهر یزد از وضعیت متوسط رو پائین برخوردار است و توجه به بهبود آن لازم و ضروری به نظر می رسد. همچنین مشخص شد، به علت شبکه ارتباطی نامطلوب شهر یزد، ایستگاه های آتش نشانی نتوانسته اند در زمان و سرعت دسترسی استاندارد، جمعیت قابل توجهی را تحت پوشش قرار دهند.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش و جایگاه ict به عنوان یکی از عوامل موثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری اصفهان می باشد. در این پژوهش مشارکت شهروندان در قالب مشارکت الکترونیکی و در دو بعد اقتصادی، و اجتماعی و فرهنگی اندازه گیری شده است. همچنین متغیرهای مزایای الکترونیک شدن، اعتماد الکترونیکی و سواد اطلاعاتی به عنوان عوامل موثر بر مشارکت الکترونیکی شهروندان انتخاب گردیده است. روش تحقیق این پژوهش، بر اساس هدف تحقیق از نوع کاربردی و بر اساس نحوه گردآوری داده ها از نوع پیمایشی است. جامعه آماری کلیه شهروندان 20 تا 49 ساله ساکن در شهر اصفهان و برای حجم نمونه تعداد 384 نفر با استفاده از فرمول کوکران انتخاب گردیده اند. روش نمونه گیری چند مرحله ای و داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده اند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از آزمون t-test، تحلیل واریانس یک طرفه، ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادله ساختاری با استفاده از نرم افزار آماری spss و نرم افزار مدل سازی amos استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مشارکت الکترونیکی شهروندان بسیار پایین است. در مدل معادله ساختاری تأثیر هر سه عامل مزایای الکترونیک شدن، اعتماد الکترونیکی و سواد اطلاعاتی بر مشارکت الکترونیکی معنادار بودند. در این میان ضریب تأثیر مزایای الکترونیک شدن منفی و ضعیف و ضریب دو عامل دیگر مثبت و متوسط بودند. سواد اطلاعاتی با 57 درصد بیشترین تأثیر را بر مشارکت الکترونیکی داشت. کلیه شاخص های کلی و جزئی مدل در سطح قابل قبول قرار داشتند؛ لذا داده های جمع آوری شده تا حد زیادی مدل نظری تدوین شده را حمایت کردند. در مجموع نقش ict بر مشارکت شهروندان با توجه به پیش بینی 48 درصدی مشارکت الکترونیکی و تبیین 23 درصد واریانس متغیر وابسته توسط عوامل مورد استفاده در تحقیق مناسب بوده است؛ اما جایگاه ict در امر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری و در قالب مشارکت الکترونیکی وضعیت مناسبی را نشان نمی دهد. همانطور که نتایج حاصل از میزان مشارکت الکترونیکی شهروندان نشان می دهد تنها حدود 5 درصد پاسخگویان مشارکت بالایی دارند و این در حالی است که حدود 95 درصد پاسخگویان (شهروندان) مشارکت الکترونیکی پایین دارند. اعتماد الکترونیکی پایین و عدم اطلاع از مسیرهای موجود مشارکت الکترونیکی (با وجود سواد اطلاعاتی نسبتاً بالا) از عوامل مشارکت پایین شهروندان در مدیریت شهری در این حوزه می باشد. کلید واژه ها: تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات، مشارکت الکترونیکی، مدیریت شهری، شهر الکترونیک، سواد اطلاعاتی، اعتماد الکترونیکی

حوادث و سوانح طبیعی از دیر باز به عنوان مخرب ترین عوامل آسیب رسان به انسان، جامعه و زیستگاه شان مطرح بوده اند. به عبارتی دیگر بلایای طبیعی بخشی از زندگی ما انسان ها می باشد که هیچ گونه تبعیضی بین افراد جامعه قائل نمی شود و به عنوان مصائب جمعی مطرح اند. از میان بلایای طبیعی و مصائب جمعی گوناگون نظیر زمین لرزه، سیل، طوفان، آتش سوزی، گرما و سرما و ... زمین لرزه بنا به ماهیت خاص خود از اهمیت و توجه بیشتری برخودار است چرا که نسبت به بلایای طبیعی دیگر فراوانی آن بیشتر بوده و از سویی تلفات و صدمات فراوانی نیز به همراه دارد. این موضوع به ویژه در ایران که شهرها از بافت های نامتجانس و در عین حال کهنه ای برخوردارند، اهمیتی دو چندان دارد. با توجه به این مهم، هدف پژوهش حاضر شناسایی میزان آسیب پذیری مساکن شهر همدان در برابر زلزله با استفاده از نرم افزار arc gis و مدل تحلیلی سلسله مراتبی(ahp) در محدوده مورد نظر می باشد. بدین منظور،.معیارهای مساحت زیر بنا، تعداد طبقات، عرض معبر، وضعیت بافت، موقعیت ساختمان در شهر، وضعیت نما، وضعیت دیوار، وضعیت سقف، عمر بنا، کیفیت مصالح، اسکلت ساختمان و وضعیت پی و فونداسیون را مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، ترکیبی از روش های اسنادی و کتابخانه ای، توصیفی، تحلیلی، و مطالعات میدانی است. جامعه آماری، مساکن شهر همدان بوده و روش نمونه برداری به شیوه تصادفی و در تحلیل داده ها از نرم افزار spss و excel و arcgis استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که با فاصله گرفتن از مرکز شهر از درصد آسیب پذیری محلات کاسته شده و همچنین این محلات به دلیل تراکم بالا، قطعات تفکیکی ریز دانه تر، بافت فرسوده بیشتر و معابر کم عرض مناطق با آسیب پذیری زیاد و بسیار زیاد بیشتری را در اکثر معیارهای مورد بررسی دارند. محلاتی از شهر که درصد بیشتر از مساکن نوساز را در برمی گیرند به دلیل استفاده از مصالح با کیفیت بهتر و رعایت استانداردهای موجود آسیب پذیری کمی دارند که این محلات بیشتر شامل شهرک های جدید احداث حاشیه شهر می شود. بهسازی و نوسازی مساکن به ویژه محلات مرکزی شهر،احداث مساکن با اصول مهندسی و مقاوم در برابر حوادث طبیعی، استفاده از مصالح با وزن کمتر و مقاومت خمشی بیشتر، نظارت و کنترل دقیق بر روش های اجرا و ساخت مسکن، مطالعه ریز پهنه بندی لرزه ای شهر همدان، تهیه بانک اطلاعات شهر، بررسی مقاومت سازه ای ایستگاه های آتش نشانی و مراکز درمانی و تهیه آیین نامه آسیب پذیری لرزه ای شهر به عنوان راهبردهای اساسی برای کاهش آسیب پذیری شهری ضرورت دارد.

چکیده : در یک قرن گذشته فعالیت های نظری وعملی فراوانی در کشورهای مختلف جهان در زمینه توسعه انجام گرفته است. ایران هم در صد سال اخیر برای نیل به توسعه ملی و ناحیه ای تلاشهای فراوانی کرده که در ابعاد مختلف اثرات مثبت این برنامه ها و قوانین نمایان شده است. اما باوجود این هنوز کمبودها و نابرابریهای فضایی- مکانی آشکاری وجود دارد. علل این مشکلات متعدد می باشد. یکی از این عوامل یا مانع توسعه شناخت کم و نادرست از نواحی مختلف جغرافیایی و عدم مشارکت یا مشارکت ضعیف مردم در فرایند برنامه ریزی توسعه در سطوح مختلف می باشد. از این رو تحقیقی با هدف شناسایی نیازها، خواستهای و اولویتهای جامعه روستایی در دست انجام قرار گرفت. نوع این تحقیق میدانی و روش تحقیق توصیفی و پیمایشی می باشد. داده های مورد نیاز از طریق آمارهای رسمی و پرسشنامه جمع آوری شده اند. جامعه آماری روستاهای دهستان شیوه سر از شهرستان پاوه می باشد که از طریق نمونه گیری تصادفی 252 خانوار انتخاب شدند و داده ها با استفاده از آزمونهای آماری مرتبط و نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شدند. نتایج بررسی ها نشان می دهد اولویت مردم در درجه اول رفع نیازهای معیشتی (غذا،مسکن، پوشاک و بهداشت ) می باشد و در بخشهای مختلف این نیازها و اولویت ها به قرار زیر است : بخش نوع آموزش، آموزش فنی و حرفه ای دربخش مراکز آموزشی، مهد کودک در بخش درمان، پزشک در بخش شیوه آموزش، آموزش از طریق سخنرانی در بخش بهداشت، بهداشت روستا، در بخش ورزشی، سالن سرپوشیده ورزشی در بخش تجاری، نانوایی، در بخش نهادها، هیئت حل اختلاف در بخش فرهنگی - مذهبی، کتابخانه در بخش فرهنگی تفریحی، فضای بازی کودکان در بخش مسکن، وام مسکن در بخش معابر، اصلاح معابر در بخش اشتغال، ایجاد شغل در بخش حمل ونقل، مینی بوس در بخش تاسیسات، گازرسانی و در بخش اجتماعی- عمرانی، اجرای طرح هادی را اولویت اول جامعه روستایی دهستان شیوه سر می دانند. کلید واژه : توسعه روستایی، جامعه روستایی، نیاز، اولویت، شیوه سر

مبلمان پارکی از ابتدایی ترین امکانات لازم برای تجهیز پارک ها و از عناصر اصلی کامل کننده این فضاها محسوب می گردند. به موجب اثرات چند بعدی این عناصر بر فضای پارک از یک سو و رضایت مراجعه کنندگان به این فضا از سوی دیگر، لزوم توجه به مسأله مبلمان پارکی مهم جلوه می نماید. لذا هدف از این پژوهش، بررسی شاخص های عملکردی مبلمان پارکی در سه پارک منطقه ای ملت، کوهسنگی و بسیج شهر مشهد می باشد. در این راستا ضمن تحلیل اثرات عملکرد مبلمان پارکی بر رضایت کاربران، به مقایسه پارک های مورد مطالعه از نظر وضعیت شاخص های عملکردی مبلمان پارکی با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (ahp) پرداخته شده است. روش این پژوهش ترکیبی از تحقیقات پیمایشی، توصیفی - تحلیلی و علی بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای expert choice، spss, excel و با به کارگیری روش های آماری چون تحلیل واریانس، رگرسیون، ضریب همبستگی و ... استفاده شده است. نتایج بیانگر این امر است که در تمامی پارک های مورد مطالعه، بین نحوه عملکرد عناصر مبلمان پارکی و تمایل به استفاده مجدد از فضای پارک رابطه معنی دار و مستقیم به دست آمده است. شدت این رابطه نیز در هر کدام از پارک ها از متوسط تا نسبتاً زیاد متغیر است. همچنین نتایج همبستگی بین نحوه عملکرد عناصر مبلمان پارکی و مدت زمان ماندگاری در پارک حاکی از رابطه معنی دار این دو متغیر در دو پارک کوهسنگی و بسیج دارد. جهت این رابطه مستقیم بوده و شدت آن متوسط می باشد. لیکن در پارک ملت رابطه معناداری بین دو متغیر مورد بررسی مشاهده نگردید. نتایج مدل تحلیل سلسله مراتبی نشان می دهد که سه پارک کوهسنگی، ملت و بسیج از نظر رعایت معیارهای طراحی و انتخاب مبلمان پارکی در سه سطح متفاوت قرار گرفته اند. از این حیث به ترتیب پارک کوهسنگی، ملت و بسیج از شرایط مناسب تری برخوردار می باشند. البته فاصله میان پارک ها یک اندازه نمی باشد به طوری که فاصله بین پارک کوهسنگی و پارک ملت دو برابر فاصله بین پارک ملت و پارک بسیج می باشد.

چکیده: امروزه یکی از معیارهای سنجش توسعه یافتگی کشورها از سوی سازمان های بین المللی و اقتصاد جهانی میزان دستیابی و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد. علاوه بر دستیابی به این ابزار، توزیع عادلانه آن برای خدمات رسانی بهتر و به روزتر نیز بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام این پژوهش، شناخت قابلیت ها و نحوه توزیع فضایی زیرساختی الکترونیکی است. نقشی که این زیرساخت ها می توانند در تحقق شهر الکترونیک در اصفهان داشته باشند، ارزیابی موانع تحقق شهر الکترونیک و در نهایت ارائه مدلی جهت تحقق شهر الکترونیک در اصفهان می باشد. روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی است. جامعه آماری شامل کاربران اینترنت در مناطق 14گانه و کارشناسان فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان های شهر اصفهان می باشد. با توجه به جامعه آماری، از کاربران اینترنت 354 نفر و از کارشناسان فناوری اطلاعات و ارتباطات، مدیر فناوری اطلاعات هر سازمان به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند و از طریق پرسشنامه محقق ساخته به سنجش نکته نظرات آنها پرداخته شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش های کمی و کیفی استفاده شده است. برای بررسی فرضیات تحقیق از مدل های مک گراناهان، ضریب اختلاف و ضریب ویژگی و همچنین از آزمون های آماری؛ تی مستقل، من ویتنی، تحلیل واریانس و رگرسیون گام به گام استفاده شده است. در نهایت برای بررسی مدل نظری پژوهش از آزمون تحلیل مسیر بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که توزیع فضایی شاخص های فناوری اطلاعات و ارتباطات در مناطق14گانه شهر اصفهان یکسان نمی باشد و توزیع آنها پراکنده است. بنابراین فرضیه اصلی اول پژوهش تأیید می گردد. نظرات کارشناسان فناوری اطلاعات و کاربران اینترنت نسبت به موانع تحقق شهر الکترونیک در اصفهان یکسان بوده و فقط در زمینه ضعف ابزارهای اولیه ارتباطی تفاوت معناداری وجود داشته است. بنابراین از مجموعه فرضیات اصلی دوم فقط فرضیه فرعی سوم مورد تأیید می باشد. همچنین بین زیرساخت های مناسب شهری و تحقق شهر الکترونیک رابطه معناداری وجود دارد، بر این اساس فرضیه اصلی سوم پژوهش نیز تأیید می گردد. بررسی مدل نظری پژوهش نیز نشان می دهد که؛ دسترسی مناسب به وسایل ارتباطی، سرمایه گذاری بخش های دولتی و خصوصی ، تأمین زیرساخت های فناوری اطلاعات، ارتقاء فرهنگ استفاده از اینترنت و بهره گیری از نیروهای متخصص در سازمان ها و مراکز خدمات رسانی، می تواند تا حدود زیادی در تحقق شهر الکترونیک در اصفهان موثر باشد. کلید واژه ها: فناوری اطلاعات و ارتباطات، توزیع فضایی، شهر الکترونیک، کاربران اینترنت، کارشناسان فاوا، شهر اصفهان.

امروزه صنعت گردشگری فراتر از یک صنعت به مشابه پدیده ی پویای جهانی و اجتماعی است که پیچیدگی های خاص خود را دارد. در چند سال آینده صنعت گردشگری از لحاظ درآمد در رأس صنایع موجود در دنیا قرار خواهد داشت و بزرگ ترین بخش تجارت بین الملل را به خود اختصاص داده است.اما اگر صنعت توریسم بدون ملاحضات زیست محیطی، اجتماعی توسعه یابد، ممکن است در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، فرهنگی، اجتماعی زیست محیطی آسیب های جدی و جبران ناپذیری را به وجود آورد. با توجه به این مسأله اصطلاح توسعه پایدار مطرح می شود. روش توسعه پایدار در برنامه ریزی گردشگری حائز اهمیت است چرا که بیشترین توسعه جهانگردی متکی بر جاذبه ها و فعالیت هایی است که به محیط طبیعی، میراث تاریخی و الگوهای مناطق فرهنگی مربوط می شوند. شهرستان ساری با امکانات فرهنگی و اجتماعی به ویژه مواهب بدیع و تا حدی منحصر به فرد طبیعی از مناطق جذاب گردشگری محسوب می شود. لذا برای دستیابی به توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی حاصل از این موقعیت ویژه بایستی برنامه ریزی ها در راستای توسعه پایدار صورت گیرد در این پژوهش سعی بر این است تا وضعیت توسعه توریسم در شهرستان ساری بررسی و همچنین، راهکارهایی برای توسعه پایدار توریسم در این شهرستان ارایه می شود. هدف کلی این پژوهش، شناخت وضعیت و برنامه ریزی توسعه پایدار توریسم در شهرستان ساریاست. این پژوهش با توجه به نوع هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی، تحلیلی- میدانی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارشناسان و متخصصان سازمان ها و ادارات شهرستان ساری و گردشگران وارد شده به این شهرستان در سه ماه اول سال 1389 است. در این پژوهش برای انتخاب نمونه در جامعه آماری گردشگران، از روش نمونه های در دسترس یا نمونه های اتفاقی استفاده شده است. اما در جامعه آماری کارشناسان،به دلیل حجم کم، تمام جامعه آماری به عنوان نمونه انتخاب شدند و نمونه گیری انجام نشده است. روش تحقیق پژوهش حاضر کتابخانه ای و میدانی بوده و جهت تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات پژوهش از آزمون پیرسون، تحلیل رگرسیون خطی ساده، تحلیل واریانس یک طرفه(anova) استفاده شده است. همچنین، برای تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدات و ارایه راهبردهای توسعهگردشگری، از مدل برنامه ریزی swot بهره گرفته شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که توسعه گردشگری در شهرستان ساری تأثیرات منفی بر محیط زیست ایجاد کرده است. از نتایج دیگر این تحقیق می توان به معنادار بودن رابطه بین ، توسعه گردشگری و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهرستان اشاره کرد.

چکیده افزایش جمعیت و رشد شتابان شهرنشینی در دهه های اخیر آثار سوئی را به دنبال داشته است که از آن جمله می توان به توسعه کالبدی ناموزون شهرها، فقر و افت استانداردهای زندگی، کمبود مراکز خدماتی، به هم خوردن نظام توزیع خدماتی و نارسائی سیستم خدماتی اشاره نمود.بدون تردید عمده ترین اثر رشد شتابان شهرنشینی و رشد بی رویه فضای شهر،به هم خوردن نظام توزیع خدماتی و نارسائی سیستم خدماتی شهری است.وظیفه اصلی برنامه ریزان و تصمیم گیرندگان شهری تعیین مکان بهینه این گونه مراکز است به طوری که تمام ساکنان شهری به آن دسترسی داشته باشند.علاوه بر این می توان گفت که برنامه ریزان سعی می کنند توزیع مراکز خدماتی را در محیط های شهری بهینه سازند و این توزیع،متناسب با توزیع جمعیت و با میزان تقاضا در نقاط مختلف شهر باشد.امروزه هم زمان با پیچیده تر شدن فضاهای شهری،کار برنامه ریزی نیز دشوارتر می شود.یکی از راه حل های اساسی برای حل این مشکل،استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis)،جهت غلبه براینگونه پیچیدگی ها است. سامانه اطلاعات جغرافیایی با برخورداری از انواع توابع تحلیلی،امکان تلفیق داده های مکانی و غیر مکانی و همچنین مدیریت و تحلیل توامان آنها را فراهم نموده است،که می تواند به عنوان ابزاری در دست برنامه ریزان شهری باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی توزیع فضایی و مکان یابی خدمات شهری شهر نجف آباد می باشد. جهت رسیدن به این هدف،با استفاده ازسیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) و به کمک مدل های تحلیل سلسله مراتبی(ahp) و مدل همپوشانی شاخص ها،به بررسی خدماتی همچون ایستگا ه های آتش نشانی، فضای سبز،جایگاه های سوخت ،مراکز بهداشتی-درمانی،پارکینگ های عمومی و پایانه های مسافربری پرداخته شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر ترکیبی از روش های اسنادی، توصیفی و تحلیلی بوده که اطلاعات مورد نیاز آن از طریق مشاهدات میدانی،منابع کتابخانه-ای،سالنامه های آماری،مطالعه طرح های جامع و تفصیلی شهر نجف آباد،نقشه 1:5000 وضع موجود و تفصیلی این شهر بدست آمده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که خدمات بررسی شده دارای مکان گزینی بهینه نبوده و سرانه آنها پایین تر از حد استاندارد است و قدرت پاسخگویی به نیاز شهروندان را ندارند. واژگان کلیدی: تحلیل فضایی،خدمات شهری،سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) ، شهر نجف آباد ،مکان یابی.

یکی از پدیده هایی که امروزه شهرهای جهان، مخصوصاً کلان شهرها با آن مواجه اند، بلندمرتبه سازی است. امروزه مسائلی نظیر: افزایش سریع جمعیت در شهرها، افزایش مهاجرت به شهرها، نیاز به اسکان در شهرها، کمبود زمین، بالا بودن قیمت و گسترش افقی شهرها باعث شده که ساخت بناهای بلند به شدت مورد توجه قرار گیرد. در سال های اخیر، توسعه ی عمودی شهرها یکی از برنامه های مهم توسعه ی شهری است. پژوهش حاضر با هدف بررسی مسائل و تحلیل فضایی ساختمان های بلندمرتبه مناطق جنوب رودخانه زاینده رود در شهر اصفهان، به بررسی مبانی نظری و تاریخچه بلندمرتبه سازی و مسائل ساختمان های بلندمرتبه پرداخته و در نهایت تعدادی ساختمان های بلند موجود در مناطق جنوب رودخانه زاینده رود در شهر اصفهان را مورد تحلیل قرار داده است. اهمیت این پژوهش از این جهت است که بلندمرتبه سازی در مناطق جنوب رودخانه زاینده رود اثرات منفی بسیاری بر سطح شهر و ساکنان آن دارد و در سال های اخیر بلندمرتبه سازی های بی رویه ای در سطح شهر خصوصاً در این مناطق صورت گرفته است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات به صورت ترکیبی از روش های کتابخانه ای و پیمایشی است. جامعه آماری ، جمعیت مناطق 5، 6 و13 در نظر گرفته شده است. برای تعیین روایی پرسشنامه روش ظاهری و محتوایی و به منظور تعیین پایایی پرسشنامه، روش ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است و چون مقدار آلفای کرونباخ بزرگتر از 0.7 است، پرسشنامه از پایایی قابل قبولی برخوردار می باشد. در این پژوهش از نرم افزار spss برای تحلیل های آماری و در ترسیم نقشه ها نیز از نرم افزارهای gis، برای ترسیم نمودار از نرم افزار excel استفاده شده است. همچنین از مدل آنتروپی شانون برای سنجش توسعه فیزیکی شهر اصفهان و مناطق 5، 6 و 13 استفاده شده است. در این پژوهش تأثیر بلندمرتبه سازی بر روند تراکم شهری، جریان ترافیک و مسائل اجتماعی و فرهنگی بررسی شده است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که: در سال های اخیر بلندمرتبه سازی های بی رویه ای در سطح شهر اصفهان و به خصوص در مناطق جنوب رودخانه زاینده رود صورت گرفته است. ساختمان های بلندمرتبه در مناطق جنوب رودخانه زاینده رود اثرات منفی بر جای گذاشته است از جمله انسداد دید و چشم انداز ساختمان های اطراف، جلوگیری از جریان باد در سطح شهر، تراکم جمعیتی، تأثیرات ترافیکی، مسائل اجتماعی- فرهنگی و ... . تأثیر بلندمرتبه سازی در روند تراکم شهری در مناطق 5، 6 و 13 متفاوت بوده است. ساختمان های بلندمرتبه به دلیل اینکه افراد بیشتری را در خود جای می دهند بیش از دیگر ساختمان ها روی تراکم اثر گذارند. ساختمان های بلند و وضعیت آن ها در مناطق 5، 6 و 13 باعث اختلاف در میزان ترافیک شده است. به طوری که ترافیک در منطقه 5 بیشتر از منطقه 6 و 13 بوده است. مسائل اجتماعی و فرهنگی ایجاد شده به وسیله ی ساختمان های بلند در مناطق 5، 6 و 13 متفاوت بوده است. منطقه 13 بیشترین مسائل اجتماعی و فرهنگی را دارا بوده است. با توجه به اینکه در کلان شهرها ناگزیر به احداث ساختمان های بلند هستیم بنابراین مکانیابی و جانمایی ساختمان های بلند در سطح شهر بسیار حائز اهمیت می باشد و باید در زمینه احداث این ساختمان ها مطالعات دقیق صورت گیرد.