نتایج مطالعه نشان داد که 75 درصد ازگاوداری های شیری صنعتی، 60 درصد از گاوداری های پرواری، 39 درصد از گاوداری های سنتی و 41 درصد از دامداری های سبک سنتی از بهره وری مناسبی در استفاده از عوامل تولید برخوردار بوده اند. نتایج نشان داد که 75 درصد گاوداری های شیری صنعتی، 80 درصد واحدهای صنعتی پرواری، 61/60 درصد واحدها گاوداری سنتی و 58/39 درصد دامداری های سبک سنتی دارای بازدهی ثابت نسبت مقیاس می باشد.

افزایش چشمگیر دی اکسیدکربن اتمسفر در دهه های اخیر باعث افزایش گرمای زمین، تشدید پدیده گلخانه ای، ذوب شدن یخ های قطبی، بالارفتن سطح آب دریاها و در نتیجه تغییر اقلیم می-گردد. عمده ترین منابع جهت ذخیره سازی کربن، پوشش گیاهی می باشد. اهمیت و نقش جنگل ها در بازگرداندن سهم قابل توجهی از مواد منتشره توسط انسان، ضرورت مطالعات در زمینه جذب آلودگی هایی از جمله دی اکسید کربن را بیش از پیش روشن می سازد. این پژوهش به بررسی پتانسیل جنگل تحقیقاتی بنه و بادام فیروز آباد در جنوب غرب استان فارس به عنوان نمونه ای از جنگل های بنه و بادام جهت برآورد میزان ترسیب کربن و نیز میزان ارزش اقتصادی آن در نظر گرفته شده است. به منظور آماربرداری از توده های جنگلی بنه و بادام، در تیپ غالب بنه و بادام، روش سیستماتیک- تصادفی با قطعات نمونه مربع مستطیل و مساحت متغیر استفاده گردیده است. با توجه به نتایج آمار برداری و وضعیت پراکنش طبقات قطری درختان، از هر طبقه 3 اصله به صورت تصادفی انتخاب شده و مشخصه های درخت به طور دقیق اندازه گیری شد. اندازه گیری ذخیره کربن اندام های گیاهی با استفاده از روش قطع و توزین و سوزاندن در کوره الکتریکی در دمای 600- 500 درجه سانتیگراد و اندازه گیری کربن آلی خاک نیز در آزمایشگاه بر اساس روش والکی بلاک انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان داد میزان کربن ترسیب شده در هر هکتار از جنگل تحقیقاتی فیروزآباد که از مجموع ترسیب کربن خاک و اندام های گیاهی 70/14 تن و درکل جنگل 2/137868 تن می باشد. میزان سهم خاک در ترسیب کربن در اکوسیستم جنگل تحقیقاتی حدود 9/86 درصد و سهم درخت بنه (تنه، سرشاخه، برگ ، ریشه و لاشبرگ) حدود 71/12 درصد و سهم درختچه بادامک 39/0 درصد می باشد. مقایسه میزان ترسیب کربن در دوگونه بنه و بادامک نشان داد پتانسیل این دوگونه در جذب کربن بطور معنی داری متفاوت می باشد (p>0/01). نتایج آزمون دانکن نشان داد بین اندام های مختلف گونه بنه از لحاظ ترسیب کربن اختلاف معنی داری در سطح 99 درصد وجود دارد. ارزش گذاری اقتصادی ترسیب کربن با استفاده از قانون مالیات بر کربن ارزش ریالی ترسیب کربن در جنگل تحقیقاتی فیروزآباد را 10084860 ریال در هکتار بیان می کند که معادل 482/958 دلار آمریکا می باشد. و با درنظر گرفتن مساحت جنگل (9374 هکتار) هکتار این ارزش به 94535477640 ریال(5/94 میلیارد ریال معادل 9 میلیون دلار) می رسد. توجه به ارقام به دست آمده توجیهی را فراهم می کند برای حفظ و حراست بیش از گذشته این جنگل-ها، مدیریت منسجم تر و همچنین کسب اعتبار از مجامع بین المللی.

منابع طبیعی و محیط زیست مانند هر کالای دیگری در اقتصاد دارای عرضه و تقاضاست که متقاضیان آن نام گردشگر را به خود می گیرند. یکی از روش های اقتصادی برای محاسبه ارزش غیر بازاری تفریح در ارتباط با این کالا، برآورد تابع تقاضای تفریحی آن می باشد. در همین راستا، پژوهش پیش رو، به بررسی و تخمین تابع تقاضای تفریحی ساحل دریای خزر در شهر ساری، با در نظر گرفتن متغیرهای اجتماعی- اقتصادی پرداخته و عوامل موثر بر تعداد دفعات بازدید از ساحل در سال توسط بازدیدکنندگان مورد تجریه و تحلیل قرار گرفته است. هدف این تحقیق برآورد تقاضای تفریحی ساحل شهر ساری است که با استفاده از تابع تقاضا، عوامل موثر بر تقاضای تفریحی عموم مراجعه کنندگان به این مکان، رابطه بین درآمد وتفریح و تأثیر مکان های جانشین با ساحل دریا بر استفاده از این مکان برای تفریح، می باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که تعداد دفعات بازدید از ساحل در تمایل به پرداخت 68/2796 ریال، 02/11 مرتبه در سال می باشد. همچنین ارزش کل تفریحی این ساحل، 59/5 میلیارد ریال معادی 18/60 تریلیون دلار محاسبه شد.

نظر به اهمیت تفریح و تفرج در سبد هزینه ی خانوار از یک سو و عدم ملاحظه ارزش اقتصادی کارکرد تفرجی منابع طبیعی و محیط زیست به عنوان کالاهای غیربازاری، مطالعه حاضر با هدف برآورد ارزش تفرجی پارک جنگلی شهید زارع ساری با استفاده از دو روش هزینه سفر فردی و ارزش گذاری مشروط صورت پذیرفت. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری به ترتیب با 302 و 365 بازدیدکننده در سال 91-1390 جمع آوری شدند. در روش ارزش گذاری مشروط برای بررسی تأثیر متغیرهای توضیحی بر میزان تمایل به پرداخت افراد، از مدل لاجیت استفاده شده و پارامترهای این مدل با استفاده از روش حداکثر راستنمایی برآورد شده اند. در روش هزینه سفر فردی برای بررسی تأثیر متغیرهای توضیحی بر تعداد دفعات بازدید، از مدل رگرسیونی خطی استفاده شده است. برای این منظور، تابع سفر با فرم های تابعی خطی، لگاریتمی، خطی- لگاریتمی، لگاریتمی- خطی و معکوس برآورد شده اند. از میان این فرم ها، براساس معیارهای اقتصادسنجی، فرم تابعی خطی انتخاب شد همچنین پارامترهای این مدل با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی برآورد شده اند. متوسط تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان برای ارزش تفرجی این پارک 05/5081 ریال به ازای هر بازدید و ارزش تفرجی سالانه پارک برای هر هکتار 73/21523690 ریال برآورد شده است. نتایج همچنین نشان داد که متغیرهای میزان پیشنهاد، درآمد، دفعات بازدید و تحصیلات از نظر آماری در سطح یک درصد معنی دار شده و مسافت بازدیدکنندگان در سطح 5 درصد معنی دار شده است. همچنین، مازاد مصرف کننده برای هر فرد 35/309472 ریال به ازای هر بازدید و ارزش تفرجی سالانه پارک برای هر هکتار به روش هزینه سفر فردی با توجه به بازدید سالانه 72500 نفر، معادل 3/1298125988ریال محاسبه شد. نتایج بیانگر این است که پارک های جنگلی از ارزش تفرجی بالایی برخوردار هستند که این نکته می تواند برنامه ریزان و مدیران اجرایی، اجتماعی و اقتصادی را در برنامه ریزی حفاظت و بهره برداری پایدار منابع طبیعی یاری دهد.

با بروز انواع بیماری ها و مشکلات زیست محیطی، ارزش و اهمیت کشاورزی ارگانیک و تولید محصولات سالم غذایی بیش از پیش مشخص می شود. با توجه به اهمیت بالای تولید محصولات ارگانیک و سالم و مشکلاتی که در تولید و بازاریابی این محصولات وجود دارد، سنجش تمایل به پرداخت مصرف کنندگان از اهمیت بالایی در زمینه برنامه ریزی تولید و مصرف برخوردار است. این تحقیق به شناسائی عوامل موثر بر تمایل به پرداخت اضافی مصرف کنندگان برای محصول غذایی سالم نسبت به انواع متداول و تخمین تابع تقاضای محصول ارگانیک در استان مازندران به روش تقاضای مستقیم می پردازد. داده ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده از 960 پاسخ گو در بهار و تابستان 1390 جمع آوری شده است. به منظور شناسایی عوامل موثر بر تمایل به پرداخت مصرف کنندگان از روش ارزشگذاری مشروط و مدل لاجیت ترتیبی که به روش حداکثر راستنمایی برآورد شد، بهره گرفته شده است. از میان متغیرهای مورد مطالعه، متغیر طعم و عطر محصول، بسته بندی، آگاهی از سموم مصرفی برنج، درآمد و تحصیلات اثر مثبت و معنی داری بر میزان تمایل به پرداخت برای محصول برنج ارگانیک، همچنین، متغیر سلامت محیط زیست، اطلاع رسانی، درآمد، آگاهی از محل تولید رابطه مثبت و معنی داری بر میزان تمایل به پرداخت برای محصول سیب ارگانیک و متغیر سلامت محیط زیست و مکان خرید رابطه مثبت و معنی داری بر میزان تمایل به پرداخت برای محصول گوشت مرغ ارگانیک داشتند. متوسط قیمت انتظاری افراد برای خرید هر کیلوگرم محصول برنج ارگانیک 31048 ریال، برای هر کیلوگرم سیب ارگانیک 16304 ریال و برای هر کیلوگرم گوشت مرغ ارگانیک 36403 ریال برآورد شده است. به دلیل آنکه ممکن است این مقدار تمایل به پرداخت، جبران هزینه های تولید هر کیلوگرم محصول ارگانیک را ننماید، حمایت های دولت از قبیل پرداخت یارانه سبز به کشاورزان ضروری به نظر می رسد.

یکی از چالش های فراروی دولت ها در قرن اخیر بحران های زیست محیطی می باشد. دولت ها و سیاست گزاران با اعمال سیاست ها و برنامه های خود تلاش می کنند تا بر مشکلات به وجود آمده در حوزه محیط زیست فائق آیند و اثرات منفی و زیان بار کارکردها و عملکردهای انسان بر محیط زیست را کاهش دهند. یکی از راه های کنترل و کاهش تخریب زیست محیطی، استفاده از ابزارها و روش های اقتصادی می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی روش های اقتصادی کنترل و کاهش آلودگی و برآورد مالیات سبز مناسب بر انتشار کربن دی اکسید (مالیات کربن) در صنعت سیمان صورت گرفته است. ابتدا روش های کنترل آلودگی در سه گروه کلی روش های اقتصادی مبتنی بر قیمت، مبتنی بر مقدار و مبتنی بر قوانین تعهدی مورد بررسی قرار گرفتند. سپس برای برآورد مالیات سبز مناسب، تابع هزینه ترانسلوگ برای صنعت سیمان تخمین زده شد. معادلات تابع هزینه و سهم هزینه ها به صورت سیستمی و با روش (isur)، برآورد گردید. نتایج حاصل از تخمین پارامترهای الگو نشان دهنده ی معناداری همه متغیرها به جز متغیر اثر متقابل هزینه پرسنلی با هزینه تعمیر و نگهداری تجهیزات، می باشد. ضریب تعیین تابع هزینه بیانگر آن است که 79% از تغییرات هزینه کل تولید سیمان توسط متغیرهای توضیحی وارد شده در الگو توضیح داده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، نرخ مالیات سبز بر انتشار کربن دی اکسید در صنعت سیمان به ازای هر تن تولید برابر با 15 درصد می باشد.

مجتمع مس سرچشمه یکی از بزرگ ترین مجتمع های صنعتی-‏معدنی جهان و بزرگ‏ترین تولیدکننده مس در ایران می باشد. همراه تولید مس، حجم عظیمی از گاز so2 نیز در این مجتمع، تولید و وارد محیط می‏شود. در مناطق اطراف این مجتمع، فعالیت کشاورزی رونق دارد و افراد منطقه تمایل به کاهش انتشار آلودگی از این مجتمع دارند. لذا در این مطالعه به بررسی تأثیر آلودگی هوا ناشی از انتشار گاز so2 مجتمع مس سرچشمه بر بخش کشاورزی منطقه، برآورد میزان بهینه اجتماعی so2 منتشر شده از این مجتمع، نرخ مالیات بهینه بر آن، برآورد میزان خسارات وارد شده به افراد ناشی از این آلاینده و هزینه نهایی کاهش انتشار آن پرداخته شده است. میزان بهینه اجتماعی آلودگی جایی است که هزینه نهایی کاهش آلودگی برابر با منفعت نهایی کاهش آلودگی (خسارات نهایی ناشی از انتشار آلودگی) باشد. مالیات بهینه بر هر واحد آلودگی نیز برابر با هزینه نهایی کاهش آلودگی در سطح بهینه اجتماعی آلودگی می‏باشد. که هر دو منحنی مذکور برآورد گردیدند. تمایل به پرداخت افراد برای کاهش انتشار گاز so2 از این مجتمع با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط انتخاب دوگانه یک و نیم بعدی، به منظور برآورد منحنی خسارات نهایی، برآورد گردید. منحنی خسارات نهایی مطابق انتظار، محدب و با شیب مثبت و صعودی تخمین زده شد. به‏منظور برآورد منحنی هزینه نهایی کاهش آلودگی برای so2 منتشر شده از این مجتمع، از روش اقتصادی- مهندسی استفاده شد. نتایج نشان داد که این منحنی دارای شیب منفی و نزولی است. مقدار بهینه اجتماعی انتشار این گاز تقریباً 6/265290 تن در سال برآورد گردید. نرخ بهینه مالیات نیز 2/12815 ریال به ازاء هر تن انتشار so2، به دست آمد. خسارات وارد شده به محصولات کشاورزی در اثر انتشار این گاز نیز از طریق محاسبه ارزش کاهش عملکرد محصولات، تخمین زده شد. هم‏چنین نتایج نشان داد که خسارات وارد شده به محصولات کشاورزی در مناطق اطراف این مجتمع حدود 722/2 میلیارد ریال در سال می باشد. لذا اخذ مالیات 2/12815 ریال به ازاء هر تن انتشار گاز so2 و یا تعیین مقدار مجاز انتشار 6/265290 تن so2 در سال، جهت کاهش این آلاینده پیشنهاد می‏گردد.

خشک سالی یکی از پیچیده ترین و گسترده ترین بلایایی طبیعی است که به علت سطح گسترش و تداوم زیاد ، افراد بیشتری را نسبت به دیگر بلایایی طبیعی تحت تأثیر و سیطره ی خود قرار می دهد. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی خشک سالی در سکونت گاه های روستایی صورت گرفته است. در این تحقیق، ضمن استفاده از شاخص های spi و sdi برای بررسی حالات مختلف خشک سالی های هواشناسی و هیدرولوژیکی، از روش های اسنادی و میدانی با تأکید بر پرسش نامه نزد سرپرست خانوارهای روستایی، استفاده شده است. جامعه ی آماری تحقیق حاضر شامل روستاهای دهستان دودانگه از توابع شهرستان بهبهان، واقع در استان خوزستان می باشد. این دهستان مطابق سرشماری 1385 دارای 33 روستا است که با توجه به مواردی همچون محدودیت زمانی و اقتصادی حاکم بر تحقیق، تعداد 20 روستا به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و بر اساس فرمول کوکران 331 پرسش نامه به صورت تصادفی توسط افراد مورد تحقیق تکمیل گردیده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل های توصیفی و نیز با روش های آماری t-جفتی، تحلیل خوشه ای k-mean، آزمون کروسکال والیس و رگرسیون خطی صورت گرفته است. نتایج نشان داد که شدیدترین خشک سالی هواشناسی و هیدرولوژیکی، طی دوره ی مورد بررسی در سال آبی 1388-1387 به وقوع پیوسته است. بررسی مشخصات خشک سالی نشان داد که از نظر تداوم، خشک سالی های هیدرولوژیکی با حداکثر تداوم 5 ساله از تداوم بیشتری نسبت به خشک سالی های هواشناسی با حداکثر تداوم 3 ساله برخوردار می باشد. بررسی فراوانی وضعیت های رطوبتی منطقه نشان داد که از نظر هواشناسی حداکثر فراوانی مربوط به وضعیت رطوبتی نزدیک به نرمال (1?? spi1-) با فراوانی وقوع 3/61 درصد است. از نظر هیدرولوژیکی حداکثر فراوانی مربوط به وضعیت رطوبتی فاقد خشک سالی (0sdi>)، به میزان 2/45 درصد می باشد. نتایج آزمون تحلیل خوشه ای k-mean نشان داد که افراد به صورت یکسان تحت تأثیر اثرات خشک سالی قرار نگرفتند. به طوری که 4/31 درصد آنها به صورت متوسط، 6/42 درصد زیاد و 26 درصد به طور خیلی زیاد تحت تأثیر اثرات خشک سالی قرار گرفتند. در نهایت متغیرهای سن، تجربه ی کشاورزی، تعداد دام سبک و میزان درآمد خانوار به ترتیب به عنوان مهم ترین تعیین کننده های اثرات اجتماعی خشک سالی و متغیرهای اشتغال غیرکشاورزی، میزان اراضی آبی و دیم و همچنین میزان مخارج سالانه افراد به عنوان مهمترین تعیین کننده های اقتصادی در منطقه ی مورد بررسی انتخاب شدند. در نهایت نتایج نشان داد ضمن این که تأثیرپذیری پاسخ دهندگان از اثرات اقتصادی خشک سالی بیش از اثرات اجتماعی آن می باشد، متغیرهای تأخیر در ازدواج و ناتوانی در پرداخت وام به ترتیب مهمترین اثرات اجتماعی و اقتصادی خشک سالی در منطقه ی مورد بررسی می باشند.

در این مطالعه به منظور ایجاد بستری جهت مصرف بهینه آب و صرفه جویی در مصرف و کاهش تقاضا برای آب ارزش اقتصادی آب در شهرستان های شرق استان مازندران برای سه محصول گندم، جو و برنج که بیشترین سطح زیر کشت آبی را دارا هستند برآورد شد. نتیجه به دست آمده نشان دهنده این مسئله است که بهایی که کشاورزان منطقه به ازای آب مصرفی پرداخت می کنند بسیار کمتر از ارزش واقعی آب بوده و عملا موجب مصرف بی رویه و افزایش تقاضا در این منطقه شده است. در ادامه از مدل برنامه ریزی خطی با هدف حداکثر نمودن سود حاصل از تولید این سه محصول و تعیین سطح زیر کشت بهینه برای آن ها استفاده شد که نتایج نشان می دهد با حل مدل برنامه ریزی خطی و مد نظر قرار دادن ارزش اقتصادی آب در روند محاسبات حداکثرسودی که به عنوان تابع هدف تعریف شده است برابر با 309 میلیارد ریال در سال زراعی 1389-1388 می باشد و محصولات گندم و جو از الگوی کشت حذف شده و محصول برنج بیشترین سطح زیر کشت بهینه را به خود اختصاص داده و در واقع بیشترین میزان سود را برای کشاورزان منطقه در پی خواهد داشت.

بیابان می تواند مکان جالبی برای گردشگران باشد و آنان را با جلوه های زیبایی از طبیعت و چشم اندازهایی متفاوت با مناظر سراسر سبز آشنا کند. از دید جهانگردان اروپایی، گردش های بیابانی، جذّابیت بسیار دارد و می تواند منبع درآمد چشمگیری برای کشور ما، به ویژه شهرها و روستاهای حاشیه کویر باشد. در طبقه بندی کالاها، بیابان ها در دسته کالاهای غیربازاری جای میگیرند و بر همین اساس فاقد قیمت بازاری بوده و معیاری برای قیاس آنها با سایر کالاها وجود ندارد .این پژوهش به تعیین ارزش تفرجی بیابان صادق آباد وقع در شهرستان بافق استان یزد و اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت افراد برای تفرج در این منطقه با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط و پرسش نامه ی انتخاب دوگانه تک بعدی می پردازد. برای بررسی تاثیر متغیرهای توضیحی بر میزان تمایل به پراخت افراد، از الگوی لاجیت استفاده شده و پارامترهای این الگو با استفاده از روش حداکثر راست نمایی برآورد شده است. نتایج نشان داده است که 13/67 درصد افراد تحت بررسی در این تحقیق، حاضر به پرداخت مبلغی به عنوان ورودیه می باشند. متوسط تمایل به پرداخت هر فرد جهت استفاده تفرجی از این بیابان 38520 ریال در ماه به دست آمده است. همچنین ارزش تفرجی سالانه ی بیابان صادق آباد 963.020.000ریال برآورد شده است. بر این اساس نتایج بیانگر نقش مهم بیابان ها در گذران اوقات فراغت جامعه بوده و مدیران شهری را موظف به توجه به نظرات بازدیدکنندگان از منطقه بیابانی می نماید و علاوه براین بیابان ها دارای ارزش تفرجی- اقتصادی بسیار بالایی میباشند که میتوان برای درآمد حاصل برنامه ریزی نمود.

اکوسیستم های بیابانی و کویری، دارای کارکردها و پتانسیل های اقتصادی قابل توجهی هستند، که لزوم توجه به آن ها در راستای دستیابی به توسعه ی پایدار اقتصادی و رهایی از اقتصاد تک محصولی در کشوری همچون ایران ضروری است. از جمله کارکردهای قابل توجه مناطق بیابانی و کویری، می توان به کارکرد تفرجی آن ها اشاره نمود. بر این اساس، هدف این پژوهش برآورد ارزش تفرجی یکی از مناطق کویری ایران به نام مصر و واقع در شهرستان خور و بیابانک استان اصفهان می باشد. در این راستا، از رهیافت ارزش گذاری مشروط و دو شیوه استخراج انتخاب دوگانه یک بعدی و دوگانه دوبعدی بهره گرفته شد. علاوه بر این به منظور افزایش دقت نتایج، یک مقایسه ضمنی بین فرم های تبعی مختلف و الگوهای لوجیت و پروبیت در تکنیک انتخاب دوگانه یک بعدی صورت گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده از این تکنیک، می توان ملاحظه نمود که اگرچه بین دو الگوی اقتصادسنجی لوجیت و پروبیت اختلاف قابل توجهی وجود ندارد، ولی بین مقادیر برآورد شده ی تمایل به پرداخت بر اساس فرم های تبعی مختلف در هر دو الگو تفاوت چشمگیری وجود دارد. همچنین بر اساس نتایج دو تکنیک انتخاب دوگانه یک بعدی و دوگانه دوبعدی (و با استفاده از رگرسیون پروبیت و فرم تبعی خطی)، ارزش تفرجی منطقه کویری مصر به ترتیب در حدود 5.88 و 5.60 میلیارد ریال در سال 1391 بدست آمد. این نتیجه می تواند بیانگر ارزش قابل توجه مناطق کویری و بیابانی ایران باشد، که این امر ضرورت توجه دولت و مسئولین به توسعه ی زیر ساختهای گردشگری و رفاهی در مناطق کویری ایران که عموماً مناطق محروم کشور هستند را دوچندان می کند.

مقایسه روش های ارزشگذاری منابع طبیعی و نتایج حاصل از آنها می تواند در راستای ارزشگذاری واقعی و هدفمند این منابع مثمر ثمر واقع گردد. متأسفانه، محققین در ایران کمتر به بحث راجع به انتخاب مدل های کیفی ارزشگذاری اقتصادی پرداخته اند. از این رو، مطالعه ی حاضر به ارزیابی و مقایسه روش های کیفی ارزشگذاری اقتصادی منابع زیست محیطی پرداخته است. بدین منظور، ارزش حفاظتی ماهیان خاویاری دریای خزر با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط در قالب دو مدل لاجیت و روش دو مرحله ای هکمن محاسبه گردید و تمایل به پرداخت افراد با استفاده از هر دو روش تعیین گردید. تعداد نمونه لازم بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده محاسبه شد و با استفاده از داده های حاصل شده از 358 پرسشنامه دوگانه یک و نیم بعدی، تحلیل های مورد نظر انجام گرفت. نتایج نشان داد که روش دو مرحله ای هکمن با وجودی که می تواند بین عوامل موثر بر پذیرش تمایل به پرداخت و نیز عوامل موثر بر میزان آن تمایز قائل شود، در مجموع تمایل به پرداخت را نسبت به مدل لاجیت به میزان کمتری برآورد می نماید. متوسط تمایل به پرداخت به دست آمده با استفاده از مدل رگرسیونی لاجیت و روش دو مرحله ای هکمن به ترتیب معادل 26069 و 15311 ریال در ماه برای هر خانوار محاسبه گردید. همچنین، ارزش حفاظتی سالانه ی ماهیان خاویاری با استفاده از مدل رگرسیونی لاجیت و روش دو مرحله ای هکمن به ترتیب معادل 573464432055 و 336813261519 ریال به دست آمده است.

در سالهای اخیر علم اقتصاد محیط زیست ابزارهای مناسبی برای ارزشگذاری منابع طبیعی بخصوص منابع آبی شامل ابداع کرده که در کمی نمودن ارزش خدمات آنها کمک شایان توجه ای نموده است. انجام این تحقیق در شرایط حاضر گام مهمی در کشور به منظور مراقبت از منابع آبی شمال کشور و حرکت در راستای توسعه پایدار است. در این رساله بر اساس اطلاعات موجود و جمع آوری شده بوسیله پرسشنامه ها و با استفاده از روشهای مختلف ارزشگذاری، ارزش کل اقتصادی آب در منطقه غرب استان مازندران برای سال 1390 برآورد شده است تا دورنمایی از اهمیت این منابع را مشخص نماید. نتایج حاصل از روش تابع تولید نشان می دهد که متوسط ارزش اقتصادی آب در بخش کشاورزی و صنعت به ترتیب برابر 9087 و 22017 ریال در هر مترمکعب می باشد. همچنین متوسط تمایل به پرداخت مصرف کنندگان در بخش روستایی و شهری برای آب شرب به ترتیب برابر 3078 و 3919 ریال برای هر مترمکعب می باشد. ارزش کل تفریحی سالانه رودخانه هاو دریاچه های غرب استان با به کارگیری روش ارزشگذاری مشروط و مدل یک و نیم بعدی به ترتیب برابر 324341 و3216 میلیون ریال برآورد شده است. همچنین ارزش حفاظتی سالانه این منابع معادل 48496 میلیون ریال خواهد بود. نتایج نشان داد نقش منابع آبی غرب استان مازندران در کنترل سیل معادل 7820 میلیون ریال بوده و همچنین عدد 2/40240 میلیون ریال بعنوان حداقل ارزش اقتصادی سالانه این منابع از نظر کارکرد جذب و دفع مواد مغذی و جذب رسوبات می باشد. همچنین ارزش کل منابع آبی در بخش ماهیگیری برابر 190776 میلیون ریال محاسبه شده است. نتایج نشان می دهد که جمع کل ارزش اقتصادی آب در غرب استان مازندران در سال1390 برابر 4058978 میلیون ریال بوده که از این میزان 8/98 درصد مربوط به ارزشهای استفاده ای آب و 2/1 درصد ارزشهای غیراستفاده ای (حفاظتی) آب می باشد. 6/97 درصد ارزشها مربوط به ارزشهای استفاده مستقیم بوده که سهم ارزشهای استفاده مستقیم مصرفی 5/89 درصد و سهم ارزشهای استفاده مستقیم غیرمصرفی1/8 درصد می باشد. 8/78 درصد کل ارزشها مربوط به ارزش مصرفی آب در بخش کشاورزی می باشد و بخشهای ماهیگیری، صنعت و شرب با 7/4، 5/3 و 5/2 درصد در رتبه های بعدی ارزش مصرفی آب محاسبه شده در این تحقیق قرار دارند. مطابق آمارهای موجود متوسط سهم ارزش افزوده بخش آب از تولید ناخالص داخلی استان مازندران طی سالهای دهه هشتاد، برابر 23/0 درصد است، درصورتی که مطابق نتایج این تحقیق، این شاخص در سال 1390 برابر 3/11 درصد می باشد. لذا پیشنهاد می گردد چنانچه ارزش آب در بخشهای مختلف اقتصادی بصورت ارزش تولیدنهایی آب و تمایل به پرداخت مصرف کنندگان محاسبه گردد و به عنوان سهم بخش آب در حسابهای ملی و منطقه ای کشور منظور گردد، سهم واقعی بخش آب در تولید ناخالص داخلی مشخص خواهد شد.

بخش کشاورزی از نظر تأمین مواد غذایی جمعیت در حال رشد و هم چنین تولید مواد و نهاده های مورد نیاز صنایع، یکی از مهم ترین بخش های اقتصاد است. با توجه به سهم بخش کشاورزی از کل اقتصاد که 12 درصد است، لذا تأثیر سیاست های اقتصادی دولت در رابطه با این بخش نیز از اهمیت شایانی برخوردار است. هدف اصلی این مطالعه بررسی اثرات سیاست های پولی بر متغیرهای کلان بخش کشاورزی در قالب مدل ترکیبی تعادل عمومی قابل محاسبه و ادغام شده است. اطلاعات مربوط به آخرین ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1385 به عنوان پایه آماری استفاده شده است. در این راستا حجم پول (اسکناس و مسکوک در دست مردم بعلاوه سپرده های دیداری) به عنوان ابزاری برای سیاست پولی مورد استفاده قرار گرفته است. پس از کالیبره شدن مدل برای سال 1385، نتایج حاصل از شبیه سازی ایستای اعمال سیاست انبساطی پولی در سناریوهای مختلف حاکی از آن بود که شوک پولی در کوتاه مدت آثار حقیقی بر اقتصاد ایران داشته و خنثی نیست.

چکیده ارزشگذاری اقتصادی پارک جنگلی قلعه رودخان با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط (‏cvm‏)‏ ‏(بهنام یوسفی)‏ ‏ در این مطالعه به برآورد ارزش اقتصادی- اکوتوریستی پارک جنگلی قلعه رودخان و اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت ‏بازدیدکنندگان این پارک برای استفاده تفریحی و تفرجی با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط و پرسشنامه انتخاب دوگانه ‏دوبعدی می پردازد. بدین منظور تعداد 383 پرسشنامه در پارک جنگلی قلعه رودخان تکمیل شد. برای بررسی تاثیر ‏متغیرهای توضیحی از قبیل سن، درآمد و غیره بر میزان تمایل به پرداخت افراد، از مدل ‏logit‏ استفاده شد و پارامترهای این ‏مدل با استفاده از روش حداکثر راستنمایی برآورد شدند. نتایج نشان داده است که بیش از 88 درصد بازدیدکنندگان، ‏حاضرند جهت استفاده تفریحی و تفرجی از پارک جنگلی قلعه رودخان مبلغی پرداخت نمایند. متوسط تمایل به پرداخت ‏بازدیدکنندگان برای ارزش تفریحی این پارک جنگلی به ازای هر بازدید 6/60458 ریال و ارزش سالانه این پارک جنگلی ‏برابر با 30229400000 ریال برآورد شد. نتایج بیانگر این است که پارک جنگلی قلعه رودخان از ارزش تفریحی و تفرجی ‏بالایی برخوردار است، که این نکته می تواند برنامه ریزان و مدیران اجرایی، اجتماعی و اقتصادی را در برنامه ریزی حفاظت و ‏بهره برداری پایدار منابع طبیعی یاری دهد.‏

عدم توجه به منایع طبیعی به خصوص جنگلها می تواند دربرگیرنده مسایلی باشد که مجموعه برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور را با مخاطره جدی روبرو سازد. تحقیق و پژوهش به عنوان یکی از ابزارهای اولیه و مهم، نقش ویژه ای را در فرآیند مدیریت منابع طبیعی ایفا می کند. با توجه به این امر، شناخت و ارزش گذاری کارکردها، خدمات و کالاهای اکوسیستم جنگلی ضروری می باشد. با توجه به نقش منابع طبیعی بویژه پارک های جنگلی در حمایت از رفاه انسانی، اصلاح شاخص های توسعه پایدار و مطالعه اندک در زمینه ارزش گذاری خدمات زیست محیطی و اکولوژیکی جنگل، این مطالعه به ارزش گذاری پارک جنگلی ناهارخوران با استفاده از روش های ارزش-گذاری مشروط و پرسشنامه گزینش دوگانه دو بعدی و یک و نیم بعدی و روش هزینه سفر پرداخته است. داده های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری با 500 بازدیدکننده جمع آوری شده است. بدین منظور، از مدل (cvm) و (tc) تحلیلی لاجیت استفاده و بر پایه روش حداکثر درست نمایی، شاخص های این مدل برآورد و ارزیابی شده اند. نتایج حاصل مبین این مهم است که میانگین تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان جنگلی ناهارخوران در روش ارزش گذاری مشروط با استفاده از فرمت دوگانه دو بعدی 9991/38 ریال و با استفاده از فرمت دوگانه یک و نیم بعدی 10473/98 ریال برای هر بازدید برآورد شده است. در روش (tc) نیز تابع تولید سفر با فرم تابع خطی برآورد شد. نتایج نشان داد که متغیرهای هزینه سفر و درآمد افراد برتعداد بازدیدهای آن ها به ترتیب اثر منفی و مثبت معنی دار داشتند. مازاد مصرف کننده ی فردی از طریق انتگرال گیری از معادله ی تقاضا به دست آمد. به طوری که مازاد مصرف کننده برای هر فرد 1252626 ریال و ارزش تفریحی سالانه پارک ناهارخوران با توجه به بازدید سالانه 2000000 نفر حدود 2505253510000 ریال محاسبه شد. از آنجا که ارزش تفریحی فوق، مقدار قابل توجهی میباشد، لزوم حفاظت، توسعه و بهبود کیفیت و امکانات پارک آشکار میشود. همچنین نتایج حاصل از این مطالعه میتواند در تعیین قیمتهای ورودیه مناسب مورد استفاده قرار گیرد.

هدف این مطالعه، تعیین عوامل اقتصادی – اجتماعی و بررسی تأثیر این عوامل بر مشارکت بهره برداران در اجرای طرح های مرتعداری در مراتع شهرستان قائمشهر بوده است. با استفاده از بررسی همبستگی بین مشارکت بهره برداران و عوامل اقتصادی – اجتماعی و همچنین بکارگیری رهیافت مدل رگرسیونی لوجیت عواملی مانند مساحت مراتع بهره بردار، درآمد ماهانه یا سالانه، مقدار مالکیت زمین آبی، مقدار مالکیت زمین دیم، تعداد دام، سابقه بهره برداری، سن بهره بردار، میزان تحصیلات، اندازه خانوار، آگاهی از فعالیت های مرتعداری مورد بررسی قرار گرفت.

منابع محیط زیستی با چالش های رو به رشد مدیریت منابع آب هم زمان با افزایش محدودیت آب ناشی از خشکسالی و تغییرات اقلیمی رو به رو است و این چالش در شرایطی است که رقابت برای استفاده از آب توسط استفاده کنندگان رقیب در یک حوضه ی آبریز رودخانه افزایش یافته است. استان خوزستان با برخورداری از منابع غنی آب و خاک و شرایط اقلیمی خاص که امکان کشت را در 2 تا 3 نوبت در طول سال مهیا نموده از دیرباز مورد توجه بوده است. رودخانه کارون یکی از اکوسیستم های مهم رودخانه ای در ایران محسوب می شود که آب مورد نیاز شرب شهری و روستاهای متعدد، کارخانه های صنعتی و هزاران هکتار اراضی کشاورزی، مراکز پرورش ماهی و کشت و صنعت را تأمین می کند. مطالعات نشان داده است که ارزش گذاری خدمات زیست محیطی داده شده به وسیله ی رودخانه ها به عنوان یک کالای عمومی نقش تعیین کننده ای در یافتن یک راه حل اقتصادی برای ورود یک ارزش زیست محیطی جریان رودخانه در تصمیم گیری ها مربوط به مدیریت جامع منابع آب در حوضه های آبریز دارد. این تحقیق برای دستیابی به میزان ارزش زیست محیطی- اقتصادی رودخانه کارون در سال 1393 انجام گردید. اهداف مورد نظر برای دستیابی در این مطالعه تعیین ارزش آب رودخانه کارون در بخش کشاورزی (زیر بخش زراعت)، صیادی، شرب، تفریحی و حفاظتی بوده است. جهت تعیین ارزش آب برای محصولات عمده ی زراعی شهرستان اهواز شامل گندم آبی، جو آبی و شلتوک از روش تابع تولید (تابع تولید منتخب ترانسندنتال) استفاده شده است. از رودخانه کارون در هر نیم سال ماهی های متفاوتی صید می گردد که انواع ماهی ها برای نیم سال اول عبارتند از: بیاه، کپور و صبور و در نیم سال دوم گتان، کپور، قزل و شیربط. با توجه به میزان صید و قیمت این ماهی ها ارزش صیادی به روش قیمت بازار تعیین گردید. جهت تعیین ارزش آب رودخانه کارون در بخش شرب و حفاظتی از روش ارزشگذاری مشروط با فرمت پرسشنامه ای دوگانه دوبعدی و الگوی رگرسیونی لاجیت استفاده گردید. برای جمع آوری داده ها برای تعیین ارزش شرب و حفاظتی به ترتیب تعداد 222 و 252 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی تکمیل شده است. از روش آزمون انتخاب و الگوی رگرسیونی لاجیت شرطی و چند جمله ای جهت تعیین ارزش تفریحی این رودخانه استفاده شده و برای جمع آوری داده های مورد نیاز تعداد 200 پرسشنامه تکمیل شده است. ارزش آب رودخانه کارون برای محصولات گندم آبی، جو آبی و شلتوک به ترتیب 13760، 9440 و 4522 ریال برای هر مترمکعب تعیین شده است و ارزش کل سالانه آب در بخش زراعی معادل 1/16295 میلیارد ریال بدست آمده است. همچنین، ارزش سالانه آب این رودخانه برای بخش صیادی، شرب، حفاظتی و تفریحی به ترتیب معادل 51/5 میلیارد ریال، 99/315 میلیارد ریال، 1/987 میلیارد ریال و 3/647 میلیارد ریال بدست آمده است. در نهایت ارزش کلی آب رودخانه کارون 9/18250 میلیاردریال در سال 93 تعیین شده است. 54/89 درصد کل ارزش ها مربوط به ارزش مصرفی آب در بخش کشاورزی (زیربخش زراعی) می باشد و بخش های حفاظتی و تفریحی با 41/5 و 54/3 درصد در رتبه های بعدی ارزش آب محاسبه شده در این تحقیق قرار دارند. با توجه به ارزش رودخانه کارون در حفظ و حمایت از سیستم های اقتصادی منطقه و کشور و همچنین، اهمیت رودخانه کارون در اکوسیستم منطقه، باید از تخریب و آلودگی آن جلوگیری شده و احیای محیط زیست طبیعی و حیات آبزی آن هر چه زودتر در دستور کار سازمان ها و نهادهای مسئول قرار گیرد.

کمبود آب در ایران یکی از عوامل محدود کننده توسعه پایدار کشور در آینده به شمار می آید. از عوامل موثر بر این کمبود، مدیریت و فرهنگ استفاده از آب در بخش های مختلف اقتصادی، از جمله مهم ترین بخش یعنی کشاورزی می باشد. در بخش کشاورزی، آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در حال حاضر حدود 92 درصد از آب استحصال شده در کشور در سال، به مصرف بخش کشاورزی می رسد که قیمت و بازدهی تولید آن در مقایسه با میانگین بین المللی بسیار ناچیز بوده و این در حالی است که کمبود آب اصلی ترین عامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی به شمار می آید. بنابراین، ضرورت توجه به آب به عنوان یک کالای اقتصادی و مدیریت مصرف آن با توجه به آثار سوء زیست محیطی و اقتصادی ناشی از کمبود آب، لزوم توجه به مدیریت منابع آبی در بخش کشاورزی را ایجاب می کند. از مهم ترین ابزار مدیریت منابع آب و تخصیص بهینه آن در بخش کشاورزی، قیمت گذاری آب است، که می تواند از مصرف بی رویه و نامحدود این مایع حیاتی جلوگیری نماید.

این مطالعه به تعیین ارزشهای تفریحی و حفاظتی پارک جنگلی نور و اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت افراد جهت بازدید و حفاظت از این پارک با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط و پرسشنامه انتخاب دو بخشی دو بعدی می پردازد. برای بررسی تأثیر متغیرهای توضیحی بر میزان تمایل به پرداخت افراد، از مدل logit استفاده شده و پارامترهای این مدل با استفاده از روش حداکثر راستنمایی برآورد شده اند. نتایج نشان داده است که به ترتیب 2/80 و 7/70 درصد افراد تحت بررسی در این تحقیق، حاضر به پرداخت مبلغی جهت استفاده ی تفریحی از پارک و حفاظت از آن هستند. متوسط تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان برای ارزش تفریحی این پارک 4054 ریال به ازای هر بازدید برآورد شده است و متوسط تمایل به پرداخت هر خانوار برای ارزش حفاظتی پارک، سالانه 151752 ریال بدست آمده است. همچنین، ارزش تفریحی و حفاظتی سالانه ی پارک برای هر هکتار به ترتیب 1112392 و 229707314 ریال برآورد شده است. نتایج بیانگر این است که پارکهای جنگلی از ارزش تفریحی و حفاظتی بالایی برخوردار هستند که این نکته می تواند برنامه ریزان و مدیران اجرایی، اجتماعی و اقتصادی را در برنامه ریزی حفاظت و بهره برداری پایدار منابع طبیعی یاری دهد.