چکیده آیات قرآن، احادیث ، اشارات و تلمیحات در آثار منظوم و منثور زبان فارسی همواره مورد توجه شاعران و نویسندگان پارسی گوی بوده و آن ها از این عوامل به عنوان یک عنصر مهم برای بیان بهتر و زیباتر کلام خویش بهره می برده اند. آشنایی با تلمیحات و اشارات و درک آن ها باعث فهم بهتر و شناخت موثرتر اشعار و آثار بزرگان و میزانی برای سنجش توان شاعری و سخنوری آنان می باشد. الهی قمشه ای از جمله ی شاعرانی است که برای غنای بیشتر اشعار خود این عناصر را مورد توجه قرار داده است. در این پژوهش به جمع آوری، تدوین و معرفی اصطلاحات، اشارات، تلمیحات و اعلام دیوان حکیم الهی قمشه ای پرداخته شده است. فصل اول، شامل زندگی و آثار حکیم الهی قمشه ای و تعاریف و توضیحاتی درباره ی تلمیح و اشاره می باشد. فصل دوم، مجموعه ای از مهم ترین اصطلاحات نجومی، فلسفی، عرفانی، اخلاقی و مذهبی به کار رفته در دیوان الهی قمشه ای و تشریح هر یک از آن هاست. در فصل سوم، اعلام به کار رفته در دیوان الهی قمشه ای مورد توجه قرار گرفته است؛ که شامل دو بخش اعلام اشخاص و غیر اشخاص می باشد. فصل چهارم به اشارات دیوان الهی قمشه ای که شامل دو بخش ضرب المثل و اشارات دیوان می باشد پرداخته است. فصل پنجم در برگیرنده ی دو بخش تلمیح به آیات قرآنی و احادیث و روایات است. در پایان هم برای بهره گیری بهتر و آسان تر استفاده کنندگان از مطالب پایان نامه، فهرستی از اصطلاحات و اعلام تنظیم شده است.

زیبایی شناسی دانشی است که درباره ی زیبایی گفتگو می کند. از دیرباز فلاسفه و اندیشمندان بسیاری کوشیده اند تا تعریفی برای زیبایی بیان کنند. فصل نخست این پژوهش به تعریف زیبایی شناسی، پیشینه ی آن و آراء و عقاید اندیشمندان پیرامون زیبایی پرداخته است. سپس تعریفی برای زیبایی بیان شده است و عوامل به وجود آورنده ی آن مورد بررسی قرار گرفته است. غزل های کلیم کاشانی از زیباترین غزل های زبان فارسی است. این پژوهش، به نقد زیبایی شناسانه ی غزل کلیم پرداخته است. فصل دوم به اولین و مهم ترین عامل زیبایی یعنی تناسب می پردازد. در این فصل، نخست به موسیقی که نوعی تناسب است توجه شده است و در ادامه، ترفند هایی که بر اساس تناسب اند با ذکر نمونه هایی از غزل کلیم مورد تحلیل قرار گرفته اند. فصل سوم به آشنایی زدایی که از عوامل مهم زیبایی آفرین است، اختصاص دارد. در این فصل، انواع آرایه هایی که بر پایه ی این عامل زیبایی آفرین اند به همراه نمونه هایی از غزل های کلیم مورد بررسی قرار گرفته اند. فصل چهارم ویژه ی آفرینش و نوآوری است. در این فصل نیز شگردهایی که گونه ای ساختن و آفرینش است با ذکر شواهدی از غزل کلیم مورد ارزیابی قرار گرفته اند. فصل پنجم با عنوان پیچیدگی، آرایه هایی چون ایهام و استخدام را دربرمی گیرد که همراه با شواهد و مصادیق شعری تبیین گردیده اند. در فصل ششم که آخرین بخش این پژوهش است، عواملی مورد بررسی قرار گرفته که به خودی خود زیبا نیستند ولی موجب زیبایی آفرینی در شعر می شوند. مانند استفهام، ندا، امر و نهی، صفت اشاره و نکره که با ذکر شواهد مثال مورد مداقّه و بررسی قرار گرفته اند.

چکیده گرچه از عصر جهان بینی اسطوره ای یعنی عصری که انسان می خواست با نیرویی خیالین و به زبان اسطوره، خود و جهان خود را تبیین کند، قرن ها می گذرد، امّا انسان هرگز نتوانسته است از جاذبه ی جادویی اسطوره بی نیاز بماند. شاعران گاه با انطباق اساطیر کهن با شرایط موجود و گاه با اسطوره سازی از مسائل و مفاهیم روز و نیز شخصیّت های تاریخی به بازسازی و نوسازی آن دست یازیده و از نیروی سترگ خیالانگیز آن بهره گرفته اند. در عصر حاضر نیز برخی از شاعران بنا بر فکر، فرهنگ و زمینه های ذوقی و اندیشگی شان، به بازتولید و خلق اسطوره ها دست زده اند، که تحلیل و شناخت آن سبب ساز ادراک وجهی عمده از هیأت کلّی شعر معاصر شده است. این پایان نامه بر آن است تا شرایط تاریخی، اجتماعی و سیاسی ای که سبب بازتولید اسطوره های کهن در عصر حاضر شده و نیز عواملی که باعث تغییر در ساختار برخی اسطوره ها در آثار معاصر، بویژه در دیوان شعر نیما گردیده را مورد ارزیابی قرار دهد. در بخش نخست به بررسی ریشه ها و تعاریف اسطوره، تاریخچه ی اسطوره زدایی و چگونگی آن و نیز پیدایش اسطوره در جهان معاصر و رابطه ی اسطوره و ادبیّات پرداخته شده است. در بخش دوّم به روند شکل گیری و جایگزینی اسطوره در شعر معاصر و نیز باز زایی اسطوره های کهن اشاره شده است. در بخش سوّم ضرورتِ بررسی زمینه های اجتماعی و تاریخیِ بازآفرینی اسطوره در شعر معاصر بیان گردیده است. در بخش چهارم تلاش شده تا با تحلیلی از سیر حرکت شعری نیما از نماد به اسطوره، به مبانی اجتماعی از طریق اسطوره پردازیِ نمادین و نیز شکل گیری اسطوره سازی نوین در ایران به دست نیما اشاره شود. در بخش پنجم که مهم ترین بخش پایان نامه می باشد، لایه های گوناگون اسطوره ای (پرندگان، حیوانات، انسان ها - حقیقی و وهمی- و مکان ها) و کارکرد آن در جامعه ی عصر شاعر و نیز به صورت کلّی تر به فضای حاکم بر موقعیّت اجتماعی، سیاسی و تاریخی آن به تحلیل و ارزیابی شده است. نکته ی قابل تأمل در نگاه اسطوره ای به شعر نیما ، این است که وی در برخی از موارد خواسته است به گونه ای خود را در لایه های اسطوره ای شعرش بازنمایاند. نکته ی آخر اینکه، شکل های گوناگون بازآفرینی اسطوره و نیز شرایط سیاسی، تاریخی و اجتماعی موثر در بازآفرینی این اسطوره ها در شعر نیما، مورد بررسی قرار گرفته است. کلمات کلیدی: اسطوره، شعر معاصر، شرایط اجتماعی، نیما.

عنوان این پژوهش «توصیف علمی گویش رامجرد» است. نگارنده در این پژوهش سعی دارد توصیفی علمی از گویش رامجرد ارائه دهد. دهستان رامجرد واقع در بخش مرکزی شهرستان مرودشت واقع در استان فارس است. گویش رامجرد جزء گویش های جنوبی کشور است که می توان بسیاری از واژه های قدیمی را در آن مشاهده کرد. این پژوهش دارای شش فصل است. فصل اول شامل کلیات پژوهش است که در آن اهداف پژوهش و اهمیت آن، پیشینه پژوهش و موقعیت دهستان رامجرد بیان شده است. فصل دوم دارای دو بخش است که در بخش نخست، به توصیف همخوانها و واکه های گویش رامجردی و در بخش دوم به فرآیند های آوایی که در این گویش در مقایسه با فارسی معیار رخ داده است پرداخته می شود. فصل سوم مبحث صرف«ساخت شناسی» و شیوه واژه سازی را در این گویش مورد بررسی قرار داده است. فصل چهارم به مطالعه و بررسی دستگاه فعل و فصل پنجم به نحو در گویش رامجرد اختصاص دارد . فصل ششم که به نتیجه گیری اختصاص دارد و در انتهای این پژوهش چهار پیوست ارائه شده است که در پیوست الف- نمونه ای از واژگان این گویش آورده شده است. پیوست ب- نمونه هایی از کنایات و ضرب المثل های گویش رامجردی و در پیوست ج- نمونه هایی از اشعار محلی و در پیوست د- برای آشنایی بیشتر یک حکایات به گویش رامجرد آورده شده است.

چکیده بخش عظیم دریافت معانی و مفاهیم و درک ظرایف و دقایق یک اثر و برخورداری از التذاذ ادبی،در گرو فهم اشارت و تلمیحات آن اثر ادبی است؛ از طرفی عرصه ی اشارات و تلمیحات در ادبیات فارسی بسیار گسترده است؛ بابافغانی یکی از شاعران توانمند ادب فارسی است که به حافظ ثانی ملقب شده و همچنین توانمندی او در عرصه شعر و شاعری باعث شده که معاصرینش او را با القابی مثل مولانا و بابا و با احترام فراوان مورد خطاب قرار دهند. همچنین احاطه او بر علوم دینی به ویژه تفسیر و روایت و احادیث و فقه سبب شده که دیوان اشعارش که تنها اثر به جا مانده از اوست سرشار از تلمیحات و اشارات متنوع باشد. این رساله بر اساس دیوان بابافغانی شیرازی به تصحیح احمد سهیلی خوانساری تحت عنوان تلمیحات و اشارات و اصطلاحات و اعلام دیوان بابافغانی شیرازی تنظیم و در چهار فصل،که هر فصل شامل بخشهای متعدد است به شرح ذیل ارئه شده است. فصل اول: با عنوان تعریفات و کلیات، به تعریف و تشریح، تلمیح و اشارات و سیر تحول تلمیح در ادبیات فارسی و همچنین شرح زندگی و شعر بابافغانی پرداخته است. فصل دوم: در این فصل آیات و احادیث اشاره شده در دیوان استخراج گردیده و با کمک گرفتن از منابع معتبر در مورد آنها توضیحاتی داده شده است. فصل سوم: این فصل به بررسی اصطلاحات پرداخته است که خود شامل چهار بخش می باشد بخش اول اصطلاحات عرفانی-اخلاقی مذهبی.بخش دوم اصطلاحات فلسفی و کلامی.بخش سوم اصطلاحات موسیقایی و بخش چهارم اصطلاحات نجومی. فصل چهارم:در این فصل که خود دو بخش است به اعلام پرداخته شده.که بخش اول اعلام اشخاص اساطیری،حامی و سامی،تاریخی و اسلامی و بخش دوم اعلام مکان ها ،حیوانات،نباتات،جمادات و اعلام متفرقه ها را شامل می شود.

سعدی شیرازی و خواجوی کرمانی از شاعران برجسته و صاحب سبک غزل فارسی هستند. سعدی شیرازی با کلام روان، منسجم، خوش آهنگ و شیرینش، غزل عاشقانه را به اوج رساند به گونه ای که هیچ شاعری نمی-تواند به مقام او نزدیک شود. خواجو نیز از شاعران برجسته ای است که غزل عاشقانه- عارفانه را در هم می-آمیزد تا جایی که غزل او، سرمشق حافظ نکته سنج، واقع می شود. با توجه به اهمیت غزل آن دو، شایسته است اندیشه ها، عواطف، درون مایه های فکری آنها، دقیقاً مورد بررسی قرار گیرد. در غزل سعدی و خواجو، وجوه تشابه در مضامین و درون مایه های شعری، بسیار و وجوه تفاوت، کم و اندک است ولی باز هم از کشف زوایای فکری آنها بی نیاز نیستیم. غزل قالب شعری است که محتوا و درون مایه ی آن بیش از هر چیز عشق و وابسته های آن است. در غزل خواجو هر دو نوع عشق مجازی و حقیقی با هم آمیخته می شوند. این آمیختگی در سراسر غزلیات او موج می-زند. برخلاف سعدی که عشق را از بعد مجازی آن آغاز و به بعد عرفانی ختم می کند. عاشق، سه چهره ی مشترک مادی، عرفانی و قلندری دارد. مقام عاشق در غزل هر دوی آنها، پست و حقیر و مقام معشوق، بلند و والاست. معشوق سعدی مقام والایی دارد، چنان که گاهی به معبود شعر عرفانی نزدیک می شود ولی در مجموع، زمینی است. معشوق غزل آنها دو چهره ی مجازی و حقیقی دارد؛ اما معشوق خواجو از آغاز چهره ای تلفیقی دارد. این پایان نامه در پنج فصل تنظیم یافته: فصل اول:تعاریف و کلیّات، شامل: موضوعات و سیر غزل، سبک عراقی و ویژگی هایش، شرح حال و آثار سعدی و خواجو. فصل دوم:عشق، شامل: انواع عشق، تقابل عشق و عقل، ازلی و ابدی بودن عشق و.... فصل سوم: عاشق، شامل: عاشق در عشق مجازی؛ بندگی، نیازمندی،... عاشق. مشکلات و رنج های عاشق و ... فصل چهارم: معشوق، شامل: معشوق در عشق مجازی، معشوق در عشق عرفانی و .... فصل پنجم: دیگر درون مایه ها، شامل: تلمیحات و اشارات قرآنی، تاریخی، داستانی و دانش ها مانند؛ نجوم، موسیقی و...

شعر زبان دل است و زاییده ی احساسات آدمی و شاعر کسی است که این احساسات و عواطف را با زبانی مخیل و موزون در ساختاری مطلوب ارائه می دهد. قیصر امین پور، شاعر معاصر، شاعر جنگ، عشق و غم و اندوه است. او در میان مردم زاده شد و با مردم با زبان خودشان سخن گفت. در این پژوهش اشعار قیصر امین پور، بنا بر تعریف فوق مورد بررسی قرار گرفته و در شش فصل تدوین شده است. پس از نگاهی گذرا به زندگی و آثار امین پور در فصل اول، در فصل دوم به گونه ها و صور برجسته ی خیال (تشبیه، استعاره، تشخیص و ...) در شعر او و میزان و چگونگی به کارگیری آن ها پرداخته شده است. در فصل سوم، زبان شعری، یعنی شیوه و میزان استفاده وی از لغات و افعال قدیم و جدید فارسی، ساختن ترکیبات جدید و برخی دیگر از جنبه های زبانی، مورد بررسی قرار گرفته است. فصل چهارم نگاهی است به موسیقی در شعر امین پور و استفاده ی او از بحور قدیم و جدید فارسی. فصل پنجم شامل بررسی شکل و انسجام اشعار وی است. و در آخرین فصل مضامین شعری او گردآوری شده است.

نقد ادبی ، بررسی همه جانبه و کامل یک اثر ادبی است. در ارزش و اهمیّت نقد ادبی نباید تردید کرد، زیرا به یاری آن ، ازآثار ادبی بهره و لذّت بیشتری نصیب خواننده می گردد. این پژوهش با نگاهی نقّادانه به بررسی پنج عنصر سازنده ی شعر در آثار زنده یاد نادر نادر پور می پردازد. در فصل نخست، زندگینامه و آثار شاعر به اختصار بیان شده است. فصل دوم به بررسی « عنصر عاطفه» به عنوان اساسی ترین عامل پیدایی شعر ، اختصاص دارد و تعدادی از مهم ترین عاطفه های شعری از جمله : تیره بینی و مرگ اندیشی ، غم غربت ، عشق به وطن ، درد و اندوه ، تقدیر و سرنوشت و ...را در شعر نادرپور مورد مداقه قرار داده است .در فصل سوم به نقد و تحلیل « تخیّل» که از تأثیر گذارترین عوامل شعرمی باشد ، پرداخته شده . تخیّل همان تصّرف شاعر در طبیعت است که به آفرینش صُور خیال می انجامد؛ در این فصل ، تعدادی از برجسته ترین صورت های خیال در سروده های نادر پور بررسی شده اند. در فصل بعد ، زبان شعری نادرپور که ساده و روان است و برخی از جنبه های بلاغی مانند : واژه گزینی، حذف و تکرار ، و میزان استفاده از واژه ها و افعال قدیم و جدید فارسی در اشعارش بررسی شده است در این فصل مشخّص می شود که نادرپور با تسلّط بر زبان فارسی ، سبکی ویژه و سطحی خاص از زبان را به کار می گیرد. در فصل پنجم، موسیقیِ شعر نادر پور شامل: موسیقی بیرونی ، درونی ، کناری و معنوی بادقّت بررسی شده است. و درفصل پایانی شکل شعر مورد بررسی قرار گرفته است ودر آن جا نتیجه گیری شده که عناصر گوناگون یک اثر ادبی هنگامی که در پیوند با هم بررسی شوند ، ارزش راستین خود را نمایان می کنند.

چکیده: شعر زبان دل است و زاییده ی احساسات آدمی و شاعر کسی است که این احساسات و عواطف را با زبانی مخیل و موزون در ساختاری مطلوب ارائه می دهد. یکی از نواع شعر فارسی، نوع غنایی است. شعر غنایی، شعری است که مستقیماً احساسات و عواطف شخصی و خصوصی‏ شاعر را بیان می کند. داستان دلدادگی و دلستانی خسرو و شیرین از دل انگیزترین داستان های منظوم فارسی است که در ادبیات غنایی زبان فارسی بی‏تردید از جایگاه ویژه ‏ای برخوردار است و واقعیّت تاریخی آن به روزگار ساسانیان و به عهد خسروپرویز برمـی گردد. خسرو و شیرین «در بحر هزج مسدس مقصور» و تقریبا مشتمل بر شش هزار و پانصد بیت است و دومین داستان منظوم نظامی است که سرودن آن را درحدود سال (576) هجری قمری به پایان رسانیده است. حکیم نظامی از معدود شاعران نامی بزرگ ایران است که صاحب سبک بوده و یک جریان ادبی را در طی قـرن ها به دنبال خویش داشته است. پنج گنج ارزشمند حکیم نظامی در وادی‏ سخن فارسی رمز ها و راز-هایی از ساختار و مفهوم در خویش‏ پنهان ساخته و سالیان سال است که پژوهندگان این وادی‏ را از کلام و حکمت خویش غنی می‏سازدکه هرگز پایان‏ نپذیرفته و باعث شده قله ی افتخار سرودن مثنوی های بزمی به حکیم نظامی اختصاص داده شود. یکی از آثاری که در اوایل قرن سیزدهم در سند به زبان فارسی و در تقلید از خسرو و شیرین نظامی نگاشته شده است «شیرین و خسرو» است که به قلم یکی از شاهزادگان و امرای سندی از خاندان تالپور به نام میر صوبدار خان تالپور (1251) به رشته ی نظم درآمده است رسالت اصلی این پژوهش ارائه دیدگاه هایی در مورد مقام نظامی و میرصوبدارخان ، تطبیق و مقایسه این دو اثر و چگونگی تأثیر پذیری میر صوبدار در وجوه گوناگون از خسرو و شیرین نظامی می باشد. این پایان نامه در پنج فصل تنظیم یافته: فصل اول: تعاریف و کلیّات، شامل: موضوعات و سیر ادب غنایی در ایران، شرح حال و آثار نظامی و میرصوبدار خان تالپور. فصل دوم: بررسی شباهت ها و تفاوت های متن دو اثر. فصل سوم: بررسی عناصر داستانی در این دو منظومه. فصل چهارم: پرداختن به ویژگی های سبکی دو اثر شامل: بررسی ویژگی های زبانی، ادبی، فکری. فصل پنجم: دیگر درون مایه ها، شامل: تلمیحات و اشارات قرآنی، تاریخی، داستانی و دانش ها مانند، نجوم، موسیقی و... کلید واژه ها: نظامی گنجه ای، میر صوبدارخان تالپور، خسرو و شیرین، شیرین و خسرو، اشتراکات، تفاوت ها، عناصر داستانی، ویژگی سبکی، دیگر درون مایه ها

چکیده تصحیح نسخه های خطی کهن زبان فارسی ایران زمین یکی از دغدغه های ادبی عصر جدید است و تضمین سلامت و اِتقان میراث گرانبهای علم بدون آن میسّر نیست. تمام تلاش مصحّح و محقّق راستین نسخه های خطی، ارائه ی متنی است که حتی الامکان عین نوشته صاحب اثر و یا حداقل نزدیکترین متن به دستنوشته ی نویسنده را فراهم سازد. در این پایان نامه، به نقد و تصحیح نسخه ی خطی منحصر به فرد "مثنوی غیاثی"پرداخته شده است. میرغیاث الدین غیاثی جرمی شاعری افغانی و صاحب سبک هندی است که برای کمال بخشیدن به دانش خود به هند رفت. وی در طریقت از سلسه ی نقشبندیه و در شعر از حافظ و جامی پیروی می کرده و از به کار بردن تکلفات شاعرانه پرهیز می نموده است و عرفان و تصوف از، درون مایه های اصلی شعر اوست. در پژوهش حاضر، طبق آنچه معمول مندرجات فهرست نسخ خطی است، ابتدا شرح حالی از مولف، سپس مشخّصات صوری نسخه، یعنی زمان تالیف و کتابت، تعداد و انداز ه ی اوراق و آغاز و انجام نسخه ذکر شده.آنگاه، محتوای نسخه در مباحث صرف و نحو و معانی و بیان و بدیع فارسی و معانی ثانویه حروف، بررسی شده و به نگرش عمومی صاحب اثر در باب تصوف و مکتب نقشبندیه اشارت رفته و سرانجام، با استنتاج نهایی و برشمردن ویژگی های محتوایی و ارزش کتاب، پایان نامه به انجام رسیده است. واژگان کلیدی : نسخه خطی، غیاثی، تصحیح، مثنوی، نقشبندیه، افغانستان، سبک هندی .3.

چکیـده سیف فرغانی یکی از شاعران کمتر شناخته شده ی زبان و ادبیات فارسی می باشد که در اواخر قرن هفتم و دهه ی آغاز قرن هشتم می زیسته است. به سبب هجوم مغول به ایران، وی نیز مانند برخی دیگر از بزرگان علم و ادب، شهر و دیار خود را ترک نمود و مدّتی در تبریز و سپس در آقسرا که جزو ترکیه ی فعلی است؛ مقیم گشت. از میان شاعران بزرگ، با سعدی مکاتبه داشته و در قصاید متعدّد به ستایش سعدی و شعر او پرداخته است. از شبـاهت غـزل های سیف به غـزل های سعـدی کـه بگـذریم؛ در قصیده همچون سعدی عــارفی دنیــا دیده، حکیم و مصلح اجتمـاعی است. قـرآن و حدیث را خمیر مـایه ی شعرش قـرار داده و بـا زبـانی هنری درصدد است تا مسیر حرکت حاکمان را از ستمگری و ناراستی، به عدل و داد و راستی سوق دهد. از آن جا که شعر، بدون عنصر خیال، از دایره ی شعر بودن، خارج می شود؛ ولی، میزان حضور عنصر تخیّل در شعر شاعران متفاوت است. قصاید سیف، در ردیف هنری ترین قصاید شعر فارسی است. کمتر بیتی را در آن ها می توان یافت که از تشبیه و استعاره بی بهره باشد. او شعر و خیال را در خدمت اهداف دینی و اجتماعی و عرفانی قرار داده است. برجسته ترین صور خیال در قصـاید سیف، تشبیه می بـاشد که تشبیهـات مفصـل، اضـافه تشبیهی، حسی به حسی، مفرد به مفرد و مفروق در انواع خود بالاترین بسامدها را به خود اختصاص داده اند و از میان انواع استعاره، مجاز و کنایه بالاترین بسامدها به ترتیب مربوط به استعاره ی مصرحه، مجـاز به علاقه ی جزء و کل و کنایه ی فعل یا مصـدر می باشد. در این پایان نامه، «انواع صور خیال در قصاید سیف فرغانی» از نظر بیانی، در شش فصل مورد مطـالعه قرار می گیرد. فصل اول: تعاریف و کلیّات. شامل: سیر علوم بلاغی، بیان، صور خیال، شرح حال شاعر و ویژگی های سبکی و زبـانی شعر وی. فصل دوم: تشبیه. شامل: بررسی انواع تشبیه و جایگاه هر یک در قصاید سیف فرغانی. فصل سوم: موادّ تشبیه. شامل: تحلیل و بررسی موادّ تشبیه از لحاظ عناصر به کار رفته در طرفین تشبیه (مشبه و مشبهٌ به) که شامل پانزده بخش می باشد که هر بخش نیز چهارده زیر مجموعه دارد. فصل چهارم: استعاره. شامل: بررسی انواع استعاره از لحاظ مصرّحه، مکنیّه و تبعیّه. فصل پنجم: مجاز. شامل: انواع مجاز با توجّه به علاقه های آن. فصل ششم: کنایه. شامل: بررسی انواع کنایه از نظر صفت، موصوف و فعل یا مصدر. واژگـان کلیدی: سیف فرغـانی، شعر، صور خیال، تشبیه، موادّ تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه.

از آن جا که شعر را پیوند موسیقی و تخیل دانستنه اند نگارنده بر آن است تا به بررسی سه عنصر از پنج عنصر شعر در آثار فریدون توللی که در چهار فصل تنظیم شده است بپردازد. فصل اول شامل کلیات، مقدمه، تعاریف، و همچنین زندگی نامه و آثار شاعر است. فصل دوم تخیل شعر، از جمله تشبیه، مجاز، استعاره و کنایه و همچنین نحوه به کارگیری آن ها را مورد کنکاش قرار داده است. در فصل سوم به بررسی موسیقی (درونی، بیرونی، معنوی و کناری)پرداخته شده است و در فصل چهارم به بررسی عاطفه فردی و اجتماعی شاعر از قبیل غم ، اندوه، تنهایی ها و همچنین شادی ، عشق ، وطن و خفقان جامعه و ...توجه شده است و در پایان به نتیجه گیری کلی رسیده است که در حقیقت فریدون توللی غزل-سرای معاصر به تمام این عناصر شعری توجه شایانی داشته است

شعر، زبان دل و زاییده ی احساسات آدمی است و شاعر کسی است که این احساسات و عواطف را با زبانی مخیّل و موزون در ساختاری مطلوب بیان می کند. محمدعلی بهمنی یکی از بزرگترین غزل سرایان معاصر است که با سرودن غزل های نیمه سنتی گامی مهم در طول حرکت شعر معاصر برداشت و بر غزل سرایان جوان تأثیر عمیقی به جا گذاشت. این پژوهش به بررسی پنج عنصر شعری در آثار محمدعلی بهمنی شاعر غزل سرای معاصر پرداخته است و شامل 6 فصل می باشد: فصل اول، نگاهی گذرا به زندگی و آثار بهمنی دارد. فصل دوم به بررسی عنصر عاطفه به عنوان اساسی-ترین عامل پیدایی شعر اختصاص یافته است و شامل مهمترین مضامین شعری، از جمله: غم و عشق، تنهایی، غزل و....می باشد. در فصل سوم به نقد و تحلیل صورت های خیال در شعر بهمنی از جمله: تشبیه، استعاره، تشخیص، مجاز، نماد و ... پرداخته شده است. فصل چهارم، ویژگی های زبانی شاعر از جمله: شیوه و میزان استفاده از لغات قدیم و جدید فارسی، به کارگیری لغات بیگانه، محلی و ساختن ترکیب های جدید را بررسی می کند. در فصل پنجم بحث مفصلی در مورد انواع موسیقی شعری مانند: بیرونی، درونی، کناری، معنوی آمده است. و در نهایت در فصل ششم ساختمان و شکل شعری بهمنی مورد بررسی و بازکاوی قرار گرفته است.

چگونگی تصحیح نسخه های خطّی یکی از دغدهای ادبی دانشجویان و محقّقان و به طور کلّی مصحّحان است چرا که مصحّح باید همه ی کوشش خود را به کارگیرد تا متنی را ارائه نماید که حتّی الامکان از سلامت لازم و دقّت و صحّت برخوردار و مشمول رعایت انصاف و جانب امانت باشد تا بتواند رسالت خود را که همانا انتقال میراث ادبی گذشتگان به نسل حاضر و نیز آیندگان است به نحو شایسته و بایسته ای ایفا کند. در این پایان نامه به تصحیح و نقد تحلیلی ـ توصیفی نسخه ی خطّی «دیوان غزلیّات» غیاثی پرداخته شده است. «میرغیاث الدین غیاثی جَرمی» شاعر افغان و صاحب سبک هندی است که برای کمال بخشیدن به دانش خویش رهسپار هند شد. وی در طریقت پیرو فرقه ی نقشبندیه بود و در غزل از حافظ، مولانا و جامی تأثیر پذیرفته است و عرفان، تصوّف، زهد و حکمت درون مایه های اصلی شعرش را تشکیل می دهد. پژوهش حاضر در دو بخش تنظیم گردیده؛ بخش نخست کلّیات که خود شامل احوال شاعر و محیط زندگی و نیز مقدّمه ( ویژگی های شعری او ) است و بخش دوم به غزل های وی اختصاص دارد که شامل 115 غزل کامل و دارای تخلّص و 7 غزل ناتمام است که همگی آن ها بر اساس حروف الفبا تنظیم گردیده است.

شعر از عناصرِ سازنده ای برخوردار است که از مهمترین آن عناصرِ سازنده، موسیقی بیرونی و موسیقیِ کناری است. موسیقیِ بیرونی یا وزن، علاوه بر اینکه لذّتِ موسیقایی را در خواننده ایجاد می کند، کلمات را به گونه ای خاص برجسته و نمایان می سازد و با منظم کردنِ میزان ضربه ها و جنبش ها یاری می رساند که خواننده شعر را سریعتر و آسانتر درک و حفظ کند تا پیام شعر و شاعر در روح و جانِ مخاطب تأثیر گذارد، امّا این امر در صورتی به اوجِ خویش می رسد و نمایان می شود که محتوا و مضمونِ مورد نظرِ شاعر نیز با موسیقیِ برگزیده شده، هماهنگ باشد تا میزانِ تأثیرگذاریِ شعر افزون یابد. منظور از موسیقیِ کناری نیز تناسب هایی است که در بخش هایِ مختلفِ ابیاتِ یک شعر، به ویژه پایانِ مصراع، و پایانِ بیت ظاهر می شود و بارزترینِ نمونه هایِ موسیقیِ کناری نیز قافیه و ردیف می باشد. وجود قافیه، به دلیلِ تأثیرِ موسیقایی و ایجاد وحدتِ شکل، همیشه از ضروریّاتِ شعر بوده و مکمّلِ وزن محسوب می شود. وجود این عنصر، شعر را خوش آهنگ تر و خوش نوازتر می کند. علاوه بر این، قافیه فکر و احساس شاعر را سامان می دهد و از طریقِ کلماتِ هماهنگ و آهنگِ کلمات، مفهوم را به خواننده و شنونده القا می کند. همچنین یادگیریِ شعر را آسان می سازد و در حقیقت، باعثِ التذاذ هر چه بیشترِ مخاطب از شعر می گردد. ردیف نیز کامل کننده یِ قافیه و به همراهِ آن مکمّلِ شعر می باشد. بی گمان هوشنگ ابتهاج و حسینِ منزوی از شاعران توانا در زمینه ی غزل و شعرِ معاصر می باشند. این پژوهش به مقایسه یِ موسیقیِ بیرونی و کناریِ غزلهایِ این دو شاعرِ غزل سرا پرداخته است. تنوّعِ وزنها در غزل هایِ منزوی بیش از 2 برابرِ غزل هایِ سایه می باشد، با این حال هر دو شاعر، بیشترین غزلهایِ خویش را بر وزنهایِ جویباری و نرم و سنگین سروده اند که از اندوهِ درونیِ شاعران حکایت دارد. هجایِ c?c (صامت + مصوّتِ بلند + صامت) بیشترینِ بسامد هجایِ قافیه را در غزلهایِ سایه و منزوی به خویش اختصاص داده است که نشان از قافیه هایِ آهنگینِ غزلهایِ هر دو شاعر می باشد. ردیفِ غزلهایِ مردّفِ دو شاعر نیز از دیدگاه هایِ مختلفی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. واژگانی کلیدی: شعر معاصر، سایه (ابتهاج)، منزوی، وزن، محتوا، قافیه، ردیف.

هر شعری برای ایجاد تأثیر در مخاطب به موسیقی نیازمند است. موسیقی شعر در زیبایی سخن و تأثیر آن در رساندن مفهوم و پیام شاعر و نشان دادن احساسات و عواطف وی نقش اساسی بر عهده دارد. اهمّیّت موسیقی شعر در این است که خواننده و شنونده را در فضای عاطفی شاعر می برد و به شاعر کمک می کند تا منظور و حرف دل خود را بسیار گیراتر به شنونده برساند. این پژوهش به بررسی جلوه های موسیقی بیرونی، درونی وکناری، در غزلهای شاه نعمت الله ولی برای شناخت دنیای ذهنی و روحی وی پرداخته است. غزل های شاه نعمت الله ولی در وزنی مناسب و دقیق با محتوا شکل گرفته و به خوبی نشانگر عواطف دقیق شاعر است و تأثیری شگرف بر خواننده می گذارد شاعر برای هر مضمون و موضوعی ، بحر متناسب با همان موضوع را انتخاب کرده تا برتأثیر سخن خویش بیفزاید. در واقع ، هرچند غرض اصلی او بیان مطالب و مفاهیم بلند است تا بتواند خواننده را به مقصد مورد نظر خود رهنمون کند، امّا تا حدودی توانسته پیوندی میان مضامین و اوزان اشعار برقرار سازد. حلقه ی ارتباط وزن و محتوا در اشعار او مورد توجه قرار گرفته است و شاعر وزن های غزل هایش را متناسب با این معانی و درون مایه ها آورده است و این هماهنگی برحسن تأثیر شعر او می افزاید

چکیده امیرخسرو دهلوی یکی از شاعران قرن هفتم و دوران حمله ی مغول است که نقش بسزایی در ماندگاری زبان فارسی در هندوستان داشته است و درواقع می توان وی را هم پایه ی برخی از شاعران توانای ایرانی دانست. بررسی غزلیات وی عرصه ای برای نشان دادن قدرت شاعری و تصویرپردازی او به شمار می رود به همین علت در این پزوهش صور خیال موجود در غزل های این شاعر گران قدر، در شش فصل بررسی شده است که شامل: فصل اول: تعاریف و کلیات که شامل: تعریف علم بیان، عنصر خیال و تصویر ، صورخیال، سیر غزل و شرح حال امیرخسرو دهلوی و هنرمندی وی در عرصه ی زبان و ادب فارسی است. فصل دوم: تشبیه که شامل انواع آن و بررسی جایگاه هر یک در غزلیات امیرخسرو دهلوی می باشد. فصل سوم: مواد تشبیه که بررسی مواد و عناصری است که مشبه و مشبه به را به هم پیوند می دهد. فصل چهارم: استعاره: تعریف استعاره و انواع آن به همراه نمونه هایی از غزل های امیرخسرو دهلوی. فصل پنجم: مجاز و انواع آن به لحاظ علایق موجود در دیوان شاعر. فصل ششم: کنایه و انواع آن به لحاظ فعل و موصوف و صفت. واژکان کلیدی: امیرخسرو دهلوی، غزل، صور خیال، تشبیه، مواد تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه.

این پایان نامه در چهار فصل تهیه و تدوین گردیده است . فصل اول شامل : کلیات و مطالبی درباره نحوه تدوین پایان نامه فصل دوم با عنوان مفاهیم نظری پژوهش شامل تعاریف و توضیحاتی درباره ضرب المثل و کنایه فصل سوم شامل : ضرب المثل ها و فصل چهارم شامل : کنایات می باشد .

چکیده خیال، دورنمایه اصلی شعر است و هر گونه معنی را می توان در پرتوخیال شاعرانه بیان کرد. اگر شعر از میدان خیال و تصویر عبور نکند،چیزی جزء سخن ساده نیست. استعاره و تشبیه از شاخه های اصلی صور خیال از عوامل مهم زیبایی شناسی شعر شمرده می شوند که تاکید، تاثیر، ایجاز و برچستگی تصاویر شاعرانه را افزایش می دهند؛ امیر حسن سجزی دهلوی نیز مانند هر شاعر دیگری برای زیبا سازی شعر خود از این از این تمهیدات بهره برده است. کمتر بیتی را در دیوان غزلیات او می توان یافت که از تشبیه و استعاره بی بهره باشد. برجسته ترین صور خیال در غزلیات حسن دهلوی، تشبیه می باشد که تشبیهات مفصل، بلیغ، حسی به حسی ، مفرد به مفرد و مفروق بالاترین بسامد ها را به خود اختصاص داده اند و از میان استعاره بالاترین بسامد مربوط به استعاره ی مصرحه و سپس مکنیه می باشد. در این پایان نامه، «انواع تشبیه و استعاره » در چهار فصل مورد برسی قرار می گیرد. فصل اول: تعاریف و کلیات. شامل: سیر علوم بلاغی، صور خیال شرح حال شاعر ویژگی های سبکی و زبانی شعر وی. فصل دوم :تشبیه. شامل: بررسی انواع تشبیه و جایگاه هر یک در غزلیات امیر حسن دهلوی فصل سوم: مواد تشبیه. شامل: تحلیل و بررسی مواد تشبیه از لحاظ عناصر کار رفته در طرفین تشبیه. فصل چهارم:استعاره. شامل: بررسی انواع استعاره از لحاظ مصرحه، مکنیه، و تبعیه. واژگان کلیدی:حسن دهلوی، شعر، صور خیال، تشبیه، مواد تشبیه،استعاره

چکیده: سیّد محمد سحاب اصفهانی، از شاعرانِ باذوقِ عصر قاجار و از ستایشگران فتحعلی شاه است. او قریحه ی سخن-سرایی را از پدرش هاتف اصفهانی به ارث برده، که وی نیز از شاعران برجسته ی دوره ی بازگشتِ ادبی است؛ دوره ای که در آن گروهی از شاعران، از ابتذالی که در سبک هندی به وجود آمده بود رویگردان شدند و به منظور احیای زبان و شعر پارسی، که به زعم آنان و بسیاری از سخنوران- به انحطاط و رکود گراییده بود؛ اشعار خویش را به سبک قدما و به ویژه، شاعران شاخص سبک خراسانی و عراقی سرودند و در نتیجه شاعران زیادی به شیوه ی آنان روی آوردند. در این جرگه، سحاب نیز در سرودن غزلیّات خویش از شیوه ی شاعران قرن هفتم و هشتم هجری و به طور اخص سعدی و حافظ شیرازی پیروی نموده و در این راه از غزل این دو بهره های فراوان برده. سحاب به دلیل آشنایی با علوم بلاغی و تتبّع در آثار قُدما توانسته است تا حدّ زیادی ذهن و زبان خودش را به شاعران غزلسرای قرن هفتم و هشتم نزدیک کرده و به خوبی از عهده ی نظیره گوییِ غزلیّاتِ حافظ و سعدی برآید. نظر به اینکه تاکنون در مورد تأثیرپذیری سحاب از این دو شاعر بلندپایه ی ادبیات پارسی، هیچگونه پژوهشی انجام نشده، جستار حاضر این فرضیه را که "سحاب در غزلیّاتش از نظر صورت و معنا کاملا تحت تأثیر سعدی و حافظ شیرازی است"، در 4 محور ذیل مورد بررسی قرار داده و به اثبات رسانده است. 1) محور زبانی و ترکیبات مشابه و یکسان. 2) محور زیبایی شناسی ادبی و زیبایی های بدیعی و بیانی مشابه و یکسان. 3) محور موسیقی بیرونی و کناری یکسان. 4) محور درونمایه و مضامین شعری مشابه. واژگان کلیدی: سحاب، سعدی، حافظ، شعر فارسی، غزل، دوره-ی بازگشت ادبی.

میرزا قاسم تبریزی متخلص به زاهد از شاعران عصر صفوی است که در نیمه ی دوم قرن یازدهم هجری می زیست وی مهارت و استادی خود را در انواع قالب های شعری به اثبات رسانده است. زاهد از شاعران سبک هندی است.عمده ترین هدف نگارش این رساله جمع و تدوین اشارات، تلمیحات، اصطلاحات و اعلام در دیوان غزلیات زاهد تبریزی است. این پایان نامه،شامل چهار فصل است. فصل اول آن کلیات است که در آن شرح حال مختصری از زندگی زاهد تبریزی و آثار وی آورده شده اما طرح اصلی پایان نامه در سه فصل بعد آمده که به این قرار است: فصل دوم، شامل دو قسمت «آیات» و «احادیث»می باشد.فصل سوم،شامل اصطلاحات مختلف دیوان غزلیات زاهد تبریزی است که به چهار قسمت تقسیم شده است: الف: اخلاقی-مذهبی،ب:عرفانی، ج: فلسفی-کلامی، د: نجومی. همچنین درفصل چهارم پایان نامه به "اعلام" پرداخته شده که خودبه دو قسمت"اعلام اشخاص" و "اعلام غیر اشخاص تقسیم گردیده است.دراین فصل تلاش شده تااعلام اشخاص که شامل اعلام شخصیت های اساطیری، حامی –سامی و تاریخی – اسلامی است و نیز اعلام غیر اشخاص که مواردی چون مکان ها، احجار کریمه، عطریات، آلات موسیقی و متفرقه را شامل می گردد با ذکر شواهد و مصادیق شعری آورده شود.این فصل ها به صورت فرهنگ نویسی تنظیم گردیده و مدخل ها بر اساس حروف الفبا مرتب شده اند.

چکیده: سبک هندی نمونه ای از سرایش شعر در ادبیات فارسی است که از قرن نهم هجری به بعد به وجود آمد. به علت استقبال دربار ادب پرور هند از شاعران پارسی گوی، و همچنین به علت عدم توجه پادشاهان صفوی به اشعار متداول مدحی، گروهی از گویندگان به هندوستان رفتند و در آنجا به کار شعر و شاعری پرداختند. اینان به واسطه دوری از مرکز زبان و تمایل به اظهار قدرت در بیان مفاهیم و نکات دقیق و حس نوجویی و تفنن دوستی و به سبب تاثیر زبان و فرهنگ هندی و دیگر عوامل محیط، سبکی به وجود آوردند که سبک هندی نامیده می شود. برخی از ادبا این سبک را سبک اصفهانی نیز نامیده اند. این سبک تقریبا از قرن نهم تا دوازده هجری ادامه داشت. هدف از پژوهش حاضر تحلیل و بررسی مفاخره در شعر سرآمدان سبک هندی می باشد،باید در نظر داشت که نمی توان این آرایه را در سبکی چنین گسترده تنها به شعر یک شاعر منتسب کرد بلکه باید با دقت در اشعار شاعرانی که از آنها به عنوان پیشاهنگان سبک هندی یاد شده است و مقایسه نتایج این مطالعات با هنجارهای سبک هندی، میزان و حوزه تأثیرپذیری هر یک از شاعران را از این آرایه نشان داد. تجزیه و تحلیل اشعار شاعرانی که از آنها به عنوان سرآمدان سبک هندی یاد می‏شود، بخوبی نشان‏دهنده این موضوع است. واژگان کلیدی:شعرفارسی، سبک هندی، مفاخره،طالب آملی ، صائب آملی،نظیری، عرفی ،بیدل

برترین و نخستین ویژگی که در رباعیّات خیّام نیشابوری از نظر صورت و معنا جلب نظر می¬کند، ژرفای اندیشه¬ی اوست. اندیشه¬ای که پایه¬ی اصلی آن تفکّر درباره¬ی مرگ و زندگی و سرنوشت انسان است. موضوعاتی هم¬چون مسئله¬ی مرگ، عشرت¬طلبی و می¬گساری، بدبینی درباره¬ی خلقت، فرصت¬طلبی و اغتنام وقت، حیرت، شک و تردید، قضا و قدر، نگرانی از گذشت عمر، ستمگری فلک، شکایت از روزگار و ... که در رباعیّات خیّام جای گرفته و از دیرباز به¬عنوان اندیشه¬ی خیّامی مشهور شده است، خاصّ او نیست و از زمان-های گذشته دل¬مشغولی بشر بوده است. در ایران برای نخستین بار، چنین تفکّراتی را در آیین ایرانیان کهن، به¬ویژه زروانیسم می¬توان یافت؛ در اندیشه¬ی یونان باستان هم¬چون ذیمقراطیس و اپیکور نیز مشابه این عقاید وجود داشته است، امّا هرچه هست، این اندیشه در رباعیّات خیّام درخشش خاصّی یافته است و کسانی که از او پیروی کرده¬اند، بسیارند. به سخن دیگر تأثیر خیّام بر شعرای پس از او شگفت است. درجای جای دیوان خاقانی که ولادتش هم زمان با وفات خیّام بوده است، انعکاس اندیشه¬های خیّامی را می¬توان دید، دردنیای اندیشه¬ی او نیز ناله و شکایت از بی-وفایی مردم، ظلم و ستم روزگار، اعتقاد به جبر، ناپایداری جهان و نکوهش آن و به تبع آن دم غنیمت شمردن و دعوت به خوشباشی یافت می¬شود.

دیوان خاقانی شروانی به عنوان یکی از گرانبهاترین میراث منظوم ادب فارسی همواره به دشواری و دیریابی موصوف بوده است. جشن و شادی در شعر هریک از شاعران فارسی¬گوی بازتاب¬های مختلفی داشته است. در دیوان خاقانی همواره به شادی و نشاط توجّه شده . بنابراین دیوان ایشان مملو از دعوت به شادی، اشاره به جشن¬ها، اعیاد، آلات و ابزار باده¬گساری و موسیقایی است. در این تحقیق از شیوه¬ی توصیفی _ تحلیلی استفاده و ابزار تحقیقاتی فیش بوده است. علّت انتخاب این موضوع، پایان¬نامه¬ها و کتب بسیار اندک و انگشت¬ شماری است که در این زمینه نوشته شده است. این پایان¬نامه شامل شش فصل؛ فصل اول کلیّات، فصل دوم جشن¬های ایران باستان و اعیاد دینی از جمله اعیاد اسلامی و مسیحی می¬باشد. فصل سوم باده¬گساری که به آیین و آداب باده¬نوشی و آلات و ابزار آن و همچنین به صفات و ویژگی¬های ساقی پرداخته شده است. فصل چهارم درباره¬ی موسیقی و آلات و ابزار آن، الحان و اقوال و رامشگران می¬باشد. فصل پنجم به آتش و نقش آن در مراسم بزم اشاره شده و در فصل ششم به شکار و مقاصد آن پرداخته شده است.

سیر تاریخی غزل از زمان رودکی تا کنون بیانگر این معناست که در دیوان اکثر شعرا غزل وجود داشته و حتی شاعرانی که در سرودن دیگر انواع شعر استاد بوده اند نیز به غزل رغبتی نشان داده اند. عبدالرحمن جامی که خاتم الشعرای زبان فارسی و برترین سراینده ی سده نهم هجری است علاوه بر دارا بودن آثار گوناگون از نظم و نثر در قالب غزل هم طبع آزمایی کرده است و بخش عمده ای از دیوان های سه گانه ی او را غزل تشکیل می دهد. رساله حاضر به بررسی جنبه ها و عناصر تاثیرپذیری جامی در غزل از لسان الغیب حافظ شیرازی می پردازد. این رساله در پنج فصل تنظیم شده است. در فصل اول کلیاتی درباره تقلید و توارد و تاثیر و تاثر جامی از شاعران گذشته و مباحثی دیگر به تفصیل بیان شده است؛ در فصل دوم تحت عنوان عاطفه به بررسی مضامین و درون مایه های عاطفی مشترک این دو شاعر پرداخته شده است و در فصل سوم موسیقی شعری و وجوه اشتراک آن ها بیان شده و در فصل چهارم تخیل شعری دو شاعر مورد بحث قرار گرفته است؛ و بالاخره در فصل پنجم تحت عنوان زبان به بررسی واژه ها و ترکیبات مشترک این دو شاعر گرانقدر و بهره گیری از قرآن پرداخته شده است. در این رساله نشان داده شده که تقلید و تاثیر امری اجتناب ناپذیر است و همچنین تقلید جامی از حافظ تقلیدی صرف و نامطلوب نیست هر چند که غزل او به پای غزل حافظ نمی رسد.

شعر عاشورایی بخش بزرگی از ادبیّات و فرهنگ ما مسلمانان را تشکیل می دهد. هر چند حادثه ی عاشورا در زمان و مکان خاصّی اتّفاق افتاده است. این حادثه ی غمبار، در گذر زمان به عنوان بخشی از فرهنگ جامعه ی اسلامی در آمده است. واقعه ی عاشورا چنان عواطف و احساسات مسلمانان، مخصوصاً شیعیان را تحت تأثیر قرار داده، که در طول تاریخ آثار متنوع و متعدّد هنری از خود به یادگار گذاشته اند. در منطقه ی سیستان این حادثه ی، جان های مشتاق و آزادی خواه شاعران خوش ذوق و خوش قریحه را متأثّر ساخته، به همین سبب در قالب سوگنامه هایی در رثای سرور و سالار شهیدان و یاران فداکارش نوحه سردادند. در این نوشتار ، پژوهنده، نوحه ها و اشعار عاشورایی منطقه سیستان را به شیوه ی تحلیلی مورد بررسی قرار داده است و تلاش شده که شعر عاشورایی این منطقه هم از لحاظ مضامین و محتوی و هم از جهت وزن و قافیه مورد بررسی قرار گیرد. این اشعار هر چند از نظر قالب به صورت مستزاد و یا نوعی ترجیع بند و ترکیب بند است، از لحاظ وزن بیشتر در بحر طویل سروده شده است.

آقا شاپور تهرانی پسر خواجه خواجگی از شاعران استاد سده¬ی یازدهم و از رجال معروف هند در عهد فرمانروایی گورکانیان بود. وی از یک خاندان بزرگ و اصیل تهرانی است. در آغاز جوانی با تخلص " فریبی"شروع به شاعری کرد. اما بعد از آن که به هند رفت "شاپور" تخلص نمود.شاپور شاعر استادی است که به سنت خانوادگی تربیت ادبی کافی یافته و با اثرهای مشهور استادان سخن، چنان که از قدیم معمول بود، آشنا شده بود و چون شاعری آغاز کرد از این آشنایی های کسبی برای تایید و تحکیم استعداد فطری بهره برگرفت و از این راه به خلق اثرهای زیبا دست یافت. از آن جا که شعر بدون عنصر خیال، از دایره¬ی شعر بودن خارج می شود؛ اما کاربرد این عنصر در شعر شاعران متفاوت است. شاپور تهرانی از جمله کسانی است که این عناصر به گونه¬ای هنری در دیوانش به کار رفته است. در بین تشبیهاتش تشبیهات مفصل، اضافه ی تشبیهی، حسی به حسی، مفرد به مفرد و مفروق در انواع خود بالاترین بسامد را به خود اختصاص داده¬اند.در این پایان نامه " نقد و بررسی تشبیه در غزلیات شاپورتهرانی" در سه فصل مورد مطالعه قرار می گیرد. فصل اول: تعاریف وکلیات شامل: سیر علوم بلاغی، بیان، صور خیال، شرح حال شاپور تهرانی و سبک هندی. فصل دوم: تشبیه شامل: بررسی انواع تشبیه و جایگاه هر یک در غزلیات شاپور. فصل سوم: مواد تشبیه شامل: تحلیل و بررسی مواد تشبیه از لحاظ عناصر به کار رفته در طرفین تشبیه( مشبه و مشبه به) که شامل چهارده بخش است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.