از نیم? دوم سده اول پیش از میلاد مسیح تا حمله قره خانیان به سرزمین ختن در سال 1006 میلادی، این منطقه یکی از مهمترین مراکز آیین و فرهنگ بودایی، به ویژه مکتب مهایانه، بوده و شمار زیادی از آثار بوداییان به زبان ختنی در این منطقه ترجمه و تدوین شده است. کتاب «زمبسته» یکی از آثار دینی بوداییان، به زبان ختنی، منظوم و در قالب «سوتره» سروده شده است. فصل یازدهم این کتاب به معرفی پنج مقوله اخلاقی آیین بودا اختصاص دارد؛ این پنج مقوله عبارتند از: mulysdi «آمرزش»؛ maitr? «مهر»؛ p?ramit? «فضیلت»؛ bodhicitta «روشن نگری»؛ و up?ya «مصلحت». به تبع قالب متن، توصیف هریک از این پنج مقوله به اختصار بیان گردیده است. این پژوهش با مقدمه و در سه فصل تدوین شده است: فصل اول: شرح و توصیف این پنج مقوله و مطابقت آن با متن ختنی. فصل دوم: حرف نویسی، برگردان فارسی فصل یازدهم کتاب زمبسته و یادداشتها. فصل سوم: واژه نامه، همراه با توضیحات ریشه شناسی. در پیوست نیز نمونه هایی از صورتهای صرفی اسم و صفت، ضمیر، عدد، و فعل آمده است.

بیشتر متون کهن فارسی در خراسان نوشته شده اند؛ از همین رو, برخی زبانشناسان بررسی متون کهن فارسی از منظر گویش های این خطّه را, تکلیفی خطیر و درنگ ناپذیر می دانند که برای روشن شدن نحوه شکل گیری و گسترش زبان فارسی ضروری است. با درک همین ضرورت و با هدفِ مستندسازی یکی دیگر از گویش های در حال خاموشی خراسان, در این رساله تلاش شده پیکره گویش روستای اردکول, بر اساس شیوه های معمول زبانشناسی فراهم آید. در ادامه داده ها با الفبای آوانگار بین المللی آوانویسی و بر اساس موضوع, دسته بندی شده است. در معنی کردن و معادل گذاری تا حدّ ممکن تلاش شده, معادل فارسی واژه ها و ترکیب ها انتخاب و معنی آن ها از یکی از فرهنگ های معاصر ذکر شود. برای واژه هایی که در فارسی رسمی معادلی ندارند, معنی آن بر اساس نوع کاربرد و بافتی که واژه در آن به کار می رود ارائه شده است. افزون بر این ها برای همه واژه ها شواهدی از گویش آورده شده, این شواهد قسمتی از شعر, افسانه, مثل یا در حقیقت همان بافتی است که مدخل از آن انتخاب شده است. در ادامه تعدادی از متون کهن فارسی از منظر این گویش مطالعه شده و مشخص گردیده است که بسیاری از واژه های کهن فارسی که در متون آمده, امّا در فرهنگ ها نیامده یا همه معانی آن ها ذکر نشده در این گویش باقی مانده است. بی شک این دست واژه ها برای تعیین معنای دقیق واژه های به کار رفته در متون بسیار مفید است. در مجموع نتایج این رساله می دهد که گویش های زنده خراسان و نخستین ترجمه ها و تفسیرهای قرآن کریم از اسناد بسیار با ارزش زبان فارسی به شمار می روند و برای فهم واژه های مبهم و نادر به کار رفته در شاهکارهای ادبی نیز اهمیّت بسزایی دارند.

تجزیه و تحلیل متن اوستایی فرگرد 21 وندیداد و مقایسه با زند آن

رساله ای که پیش رو دارید، به بررسی متن اوستایی و زند فرگرد 12 وندیداد می پردازد. این فرگرد 24 بند دارد که موضوع آن مربوط به زمانی است که نزدیکان ِفرد از دنیا می روند و اطرافیان باید سوگواری کنند؛ زمانی که با توجه به رابطه خویشاوندی تعیین می شود. متن اوستایی رساله از «اوستای گلدنر » آورده شده و دستنویس هایی که گلدنر در پاورقی کتاب خود آورده، در این متن، به صورت پانویس نوشته شده است. آوانویسی رساله بر اساس روش هوفمان انجام شده و «واژه نامه ایرانی باستان بارتولومه » اساس کار در ترجمه واژه ها قرار گرفته است. لازم به ذکر است نویسنده ترجمه های موجود از 24 بند فرگرد را که توسط «داعی الاسلام»، «دار مستتر» و «دوستخواه» صورت گرفته، مطالعه کرده اما در عین حال تلاش داشته تا ترجمه ای وفادار به متن، معنی و نقش نحوی واژه ها، ارائه کند که برای این منظور، تفاوت های موجود در ترجمه های موجود و ترجمه ارائه شده، به صورت پانویس در رساله آمده است. تحلیل صرفی و نحوی واژه ها هم که در واژه نامه نوشته شده، با توجه به «دستور زبان اوستایی جکسون » صورت گرفته است. همچنین ریشه های ایرانی باستان فعل ها را از کتاب «ریشه شناسی فعل های ایرانیِ چیونگ » گرفته و آنها را در واژه نامه به این صورت[?]، مشخص کرده ام. به علاوه، متن زند عیناً از نسخه «دستور هوشنگ جاماسپ » وام گرفته شده و آوانویسی آن نیز بر اساس روش مکنزی، نوشته شده است. نگارنده برای ارائه رساله ای بهتر و مدون تر، متن زند «هوگ و وست » را نیز - که توسط آنکلساریا به انگلیسی ترجمه شده- خوانده و در ترجمه متن زند و اوستایی از آن کمک گرفته است ولی از آنجاکه آوانویسی آن دیگر مرسوم نیست، از آوردن آوانویسی این کتاب خودداری کرده است. اما برای ترجمه واژه های پهلوی از «فرهنگ پهلوی مکنزی » استفاده کرده و این واژه ها را با «واژه نامه پهلوی وندیداد» نوشته کاپادیا مطابقت دادم و تفاوت های آنها را در معنی و مفهوم به صورت پانویس در ترجمه متن زند ذکر کرده ام. همچنین برای بهره وری بهتر در انتهای رساله، واژه نامه اوستایی و فهرست واژه های زند - اوستایی را ارائه کرده ام؛ در این واژه نامه، در بخش اسم ها، ابتدا ستاک و در بخش افعال، ریشه ها آورده شده و سپس ذیل آنها نقش نحوی و بسامد واژه آمده است. معادل زند واژه نیز نوشته شده اما اگر یک واژه اوستایی، در متن زند معادل نداشته، با علامت ؟ مشخص شده است. نکته مهم دیگر آنکه در فهرست زند، ابتدا واژه پهلوی، سپس معادل اوستایی آن و بعد هم معنای واژه آمده و همانند مورد قبل، اگر یک واژ? زند، در متن اوستایی معادل نداشته، با علامت ؟ مشخص شده است.

چکیده این پایان نامه به تجزیه و تحلیل متن اوستایی و زند خورشید نیایش اختصاص دارد. خورشید نیایش نخستین نیایش از پنج نیایش خرده اوستا ست که خود یکی از پنج بخش اوستا ست.در مجموعه یشت های اوستا نیز یشتی به نام خورشید وجود دارد که متن کامل آن در بندهای 11 تا 17خورشید نیایش آمده است. این پایان نامه شامل یک مقدمه و پنج بخش است. بخش نخست متن اوستایی و زند، بخش دوم حرف نویسی متن اوستایی و آوانویسی متن زند و برگردان فارسی آنها، بخش سوم یادداشت ها، بخش چهارم واژه نامه و بخش پنجم نمایه واژه های زند و کتابنامه را شامل می شود.

خورشید یشت و ماه یشت به ترتیب یشتهای ششم و هفتم در ستایش ایزدان خورشید وماه هستند و هر یک از هفت بند تشکیل شده است.در این پزوهش از طریق ریشه شناسی وازه های اوستایی و تعیین نقش دستوری هر یک برگردان دقیقی از متن اوستا ارائه شده است تا با بررسی داده های بدست آمده نقش این دو آفریده در پالایش زمین و دیگر پدیده های آفرینش رویش و رشد گیاهان طبقات بهشت و نیز کارکرد آنها در مراسم تدفین درگذشتگان مشخص شود.برای رسیدن بدین هدف آن دسته از متون فارسیب میانه در ارتباط با این دو آفریده هم مطالعه و نتایج به دست آمده در بخش نتیجه گیری منعکس شده است.

در این یسن فرَوَشی ها تقسیم بندی های متفاوت دارند . از فرَوَشی خانواده ،ده ،ناحیه ،مملکت و زرتشتوم نام برده می شود که تقسیم بندی های اجتماعی در آن دوره محسوب می شدند.نخستین فرَوَشی که مورد ستایش قرار می گیرد فرَوَشی اهوره مزدا است تا فروشی امشاسپندان ،پوریوتکیشان ،سوشیانت ها و همه کسانی که در کیش زرتشت نقش به سزایی دارند همچون گیومرت ،کی گشتاسب ،ایسدواستر و خود زرتشت وفروشی همه پرهیزکارانی که برای راستی پیروز شدند. تمام این یسن در انجام سی روزه بزرگ افزوده شده است. بندهای 1 تا 10 ها 26 در بندهای 18-27 ها 59 نیز موجود است. . این پژوهش شامل فصل های زیر خواهد بود: 1- مقدمه ای درباره اوستا ،یسنا و یسن 26 2- حرف نویسی متن اوستایی همراه با برگردان فارسی 3- آوانویسی متن زند همراه با برگردان فارسی 4- یادداشت های برگردان اوستا و زند 5- واژه نامه اوستا ،زند ،فارسی 6- نتیجه گیری

چکیده ندارد.

هدف این تحقیق بررسی صرفی و نحوی ضمیر و فعل در دو فصل پایانی کتاب وزیدگی های زادسپرم به منظور آشکارسازی ویژگی های سبکی نویسنده ی کتاب است. موارد صرفی و نحوی بررسی شده بر پایه ی کتاب دستور تاریخی زبان فارسی دکتر محسن ابوالقاسمی بوده است. برای این منظور، ابتدا متن پهلوی و آوانویسی و ترجمه براساس کتاب وزیدگی های زادسپرم پژوهش دکتر محمد تقی راشد محصل انتخاب شد. سپس، یادداشت برداری مربوط به ضمیر و فعل از لحاظ صرفی و نحوی به طور همزمان انجام گرفت. سپس یادداشت ها در جدول های مربوط به هر قسمت تنظیم گردید. در پایان تمامی جمله های این دو فصل از لحاظ ساخت جمله براساس فصل جمله بندی کتاب یادشده تحلیل گردید. پس از انجام تحقیق مشخص گردید که کتاب وزیدگی های زادسپرم از لحاظ نوع جمله بندی تنوع بسیار دارد و علیرغم داشتن جمله های ساده ی فراوان - که بسیاری از آنها فاقد فعل هستند - جملات پیچیده و معترضه ی زیادی نیز دارد؛ ویژگی ای که در دیگر کتاب های پهلوی معمول نیست. ویژگی دیگر کتاب استفاده ی فراوان از پیشوندهای فعلی است.