نهضت آزادی که در شکل نهضت مقاومت ملی بر ضد دولت کودتا بسیار فعال بودند، بنیان فکری خود را بر اندیشه ی اسلامی نهادند. نهضت آزادی اندیشه ی اسلامی را وارد مبارزات سیاسی در ایران کرد. این گروه سیاسی نفوذ زیادی در میان نیروهای جوان مبارز در آغازین سال های دهه ی 1340ش داشت. برخی از وابستگان به آن از فعالان اصلی جنبش دانشجویی در آن سال ها بودند. نهضت آزادی ارتباطی تنگاتنگ با جنبش روحانیت داشت آنها از مبارزات رهبران روحانی بر ضد رژیم شاه حمایت می کردند و واسطه ی میان روشنفکران و روحانیت شدند. نهضت آزادی نخستین جریان سیاسی _ مبارزاتی بود که تأکید زیادی استفاده از میراث اسلامی در مبارزات ضد استبدادی و استعماری داشت. سران و بنیانگذاران نهضت آزادی چون مهندس مهدی بازرگان، دکتر یدالله سحابی و آیت الله سیدمحمود طالقانی جدا از وحه سیاسی، شخصیت های فکری مذهبی شناخته شده در میان اقشار مذهبی بویژه روحانیان بودند. پژوهش حاضر ضمن بررسی چگونگی شکل گیری نهضت آزادی ایران، فعالیت های این تشکل سیاسی را در فاصله سال های 1340 تا 1342ش مطالعه می کند.

آیت الله العظمی سیدمحمدهادی میلانی را باید یکی از مهمترین مراجع تقلید پس از درگذشت آیت الله بروجردی نامید که مواضع و آرای سیاسی و اجتماعی اش مورد توجه قشرهای مختلف جامعه بود. میلانی در آن زمان مقبول روشنفکران و نواندیشان دینی بود و به دلیل روحیه میانه رویی که داشت، جذابیت های متنوعی را از خود نشان می داد. آیت الله میلانی ضمن حضور در حرکت های سیاسی و ایجاد رابطه با همه اقشار مردم و گروه ها به خصوص روشنفکران دینی و حمایت از حرکت های نوین مذهبی و نگرش نو به مسائل دیرین،به تدریس فقه و اصول و پرورش شاگردان برجسته و تأسیس مدارس دینی می پرداخت.او به ایجاد الفت و سازش میان علوم حوزوی و علوم جدید گرایش داشت. میلانی در تماس با چهره های برجسته جهان اسلام مثل شیخ محمود شلتوت و مراکز علمی اهل سنت مثل دارالتقریب بین المذاهب اسلامی بود. او حوزه را به آشنایی با اوضاع جهانی و آمادگی برای پاسخ گویی به مقتضیات زمان و مکان و نیاز های روز نسل جوان و تحصیل کرده تشویق می کرد. آیت الله سیدمحمدهادی میلانی در سالی وارد مشهد شد که نیروهای هوادار دکتر مصدق نفوذ بالایی در میان قشر مذهبی شهر داشتند. استاد محمد تقی شریعتی و طاهر احمد زاده به عنوان دو چهره اصلی سیاسی – مذهبی شهر، نقش بسیار مهمی در جذب جوانان و جلوگیری از گسترش افکار مارکسیستی ایفا می کردند. روحیه میانه رو و فرهنگ دوست میلانی که حاصل شش دهه حضور وی درعراق بود، کمک زیادی به تحکیم روابط او با نواندیشان دینی می کرد. به این ترتیب بیت آیت الله میلانی به مرکز نیروهای فعّال و جوانان مذهبی بدل شد. طرفداران آیت الله میلانی بیشتر از طبقه تحصیل کرده و روشنفکر و از اعضای انجمن های مختلف مذهبی از جمله کانون نشر حقایق اسلامی، جامعه تعلیمات اسلامی و انجمن اسلامی دانش آموزان و دانشجویان بودند. عموم وعاظ برجسته و علمای طراز اول شهر در هر خط و بینشی که بودند فضایل علمی و جایگاه بلند دین و دانش او را می ستودند و از حیث فقاهت او را از نوادر تاریخ فقه شیعه و از علمای طراز اول جهان تشیع می دانستند.آیت الله میلانی از دوره نهضت ملی که روشنفکران مذهبی به دنبال محملی شرعی برای رفتار سیاسی و اجتماعی خود بودند با برخی از چهره های سیاسی مرتبط بود و از حمایت معنوی خود به آنان دریغ نورزید. وی بارها با صدور اعلامیه و اقدامات مناسب و اعلام مخالفت ها در مقابل قوانین مغایر اسلام و مصالح مسلمین ایستاده و به دستگاه هیأت حاکمه ایران، هشدار داده بود.از جمله وی در جریان لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی با پیام ها و بیانیه های متعدد به افشاگری اهداف ضد اسلامی رژیم پرداخت و در بیانیه ای که در آبان 1341 خطاب به اسد الله علم منتشر نمود این لایحه را به شدت محکوم کرد. میلانی در فرایند رویداد های منتهی به قیام 15 خرداد و پس از دستگیری امام با مهاجرت به تهران به مبارزه علنی رونق بخشید. او از کسانی بود که مرجعیت امام خمینی را تاکید کرد تا مانع از صدور احکام سنگین از جمله اعدام بر ضد امام شود.آیت الله میلانی پس از بسته شدن فضای سیاسی کشور در چند سال پایانی عمر خود در عین رعایت احتیاطات لازم، تلاش هایی در جهت برقراری ارتباط با انقلابیون داشت و در مواقع لزوم آنها را یاری می کرد. وی در این مدت نامه نگاری هایی با آیت الله طالقانی داشته و از موقعیت خود برای تخفیف مجازات زندانیان سیاسی بهره می گرفت. همچنین او ارتباطات خود را با امام خمینی که به نجف تبعید شده بود، قطع نکرد و مکاتباتی با وی داشته است. در خرداد 1346 با انتشار اعلامیه ای درباره جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل با اعراب مسلمان اظهار همدردی کرد و به همین دلیل از سوی ساواک تهدید شد. در همین سال در جریان جشن تاجگذاری به خاطر تبریک نگفتن به شاه، گذرنامه ایشان صادر و دستور خروج وی از ایران داده شد ولی به خاطر ملاحظه نفوذ معنوی اش، رژیم از تصمیم خود منصرف شد. همچنین آیت الله میلانی پس از شهادت آیت الله سعیدی در 24 خرداد 1349 به منظور تجلیل از وی درس خود را تعطیل کرد و به عزاداری پرداخت. اما با این وجود رادیکالیسم موجود در فضای آن روزگار سبب می شد که سطح انتظارات از مراجع تقلید فراتر رود. انقلابیون انتظار داشتند که مرجعیت شیعه حضور فعال تری در صحنه داشته باشد و از میانه روی بپرهیزد. این مسأله باعث شد در مقاطع مختلف تاریخی شاهد بروز چالش میان بخش هایی از جامعه با میلانی شویم. اما بررسی اسناد ساواک و خاطرات شفاهی فعالان سیاسی و حوزوی آن روزگار نشان می دهد که آیت الله العظمی میلانی علی رغم منش محتاطانه ای که در ظاهر داشت، در مبارزات علیه رژیم شاه نقش ایفا می کرده است و همین رویه آیت الله میلانی سبب شده بود که وی به شدت زیرنظر باشد و حتی گاهی نیز از سختگیری های شدید دستگاه های امنیتی شاکی شود.اما باید تاکید کرد که منش مبارزاتی میلانی به طور کلی منش مسالمت آمیز بود و از رادیکال شدن مبارزه رضایت نداشت. در هر صورت بعد از رحلت آیت الله میلانی، حوزه مشهد نیز دچار کمبودهایی شد. اسناد ساواک نشان می دهد که برخی از طلاب مشهد نیز پس از میلانی تصمیم به مهاجرت به قم گرفتند. از این رو شاید بتوان میلانی را از واپسین مراجع تقلید بزرگ شیعه مستقر در مشهد دانست که در حیات سیاسی اجتماعی این حوزه نقش چشمگیری داشت

رساله حاضر به بررسی روابط مذهبی-سیاسی خاندان صفوی با حاکمان وقت ایران و آناطولی می پردازد. در این رساله سعی شده است با شرح وقایع زندگانی هر یک از مرشدان هشت گانه صفوی قبل از تشکیل حکومت، چگونگی ارتباط شان با امرا و سلاطین ایران و آسیای صغیر مشخص گردد. در این بررسی دو بعد مذهبی و سیاسی مناسبات شیوخ صفوی با صاحبان قدرت و بالعکس به تصویر کشیده شده است. خاندان صفوی با دارا بودن دو امتیاز برجسته، یعنی قدرت معنوی و مادی خود که از زمان جد بزرگوارشان شیخ صفی الدین اردبیلی بدست آمده بود، توانستند در روابط دویست ساله خود با حاکمان وقت از آن سود جویند. چهار مرشد نخستین صفوی یعنی شیخ صفی الدین، شیخ صدرالدین، خواجه علی و شیخ ابراهیم در ارتباط خود با حاکمان ایران و آناطولی روابط دوستانه ای داشتند اما از زمان مرشدی جنید روابط خصمانه ای میان شیوخ صفوی با صاحبان قدرت بوجود آمد. برای روشن سازی مناسبات شیوخ صفوی با قدرت مندان به مسائل مختلفی هم چون ترسیم اوضاع سیاسی ـ مذهبی ایران و آناطولی، جنبش های صوفیانه و ایلات و عشایر مورد بررسی قرار گرفته است، تا از این طریق بتوان علل و چگونگی روابط را مشخص نمود. به طور کلی رساله حاضر ترسیم روابط مرشدان صفوی با حکومت های کوچک و بزرگ دو سرزمین ایران و آسیای صغیر بر پایه ی منابع موجود آن دوره است که نویسنده نهایت تلاش خود را برای ارائه ی تصویری مطلوب از این موضوع کرده است. کلید واژه ها: ایران، آناطولی، تصوف، مرشدان صفوی.

محمد حسین امین الضرب فرزند محمد حسن اصفهانی امین الضرب اول در محرم سال 1289 ق/ 1246 ش در تهران بدنیا آمد. پدرش از بازرگانان مشهور دوره ناصرالدین شاه بود که مدتی ریاست ضرابخانه رسمی کشور را به عهده داشت. او از پیشگامان تجارت نوین در ایران بود. محمد حسین تحصیلات ابتدایی را نزد معلمین خصوصی آغاز کرد. پس از آموختن فارسی، عربی، فرانسه و دروس حوزوی؛ ریاضیات، تاریخ، جغرافیا نیز آموخت. او همچنین از آموزه های سید جمال الدین اسدآبادی، در هنگام اقامتش در منزل آنها بهره برد. امین الضرب دوم از شانزده سالگی کار خود را در تجارت خانه پدر آغاز کرد. بتدریج به فنون تجارت و ملکداری آشنا شد. محمد حسین پس از مرگ پدرش، از سوی مظفرالدین شاه همواره مورد توجه و عنایت قرار داشت و لقب امین الضرب به او اعطا شد. او در سفر سوم مظفرالدین شاه به اروپا در سال 1323 ق همراه او بود و به تنظیم مناسبات بازرگانی خود می پرداخت. حاج محمد حسین امین الضرب به علت مسافرت های مکرر به اروپا و آشنایی با تمدن جدید، حکومت قانون و تأسیس عدالتخانه را برای کشور ضروری دانست و برای پیشبرد اهداف خود عده ای از تجار و کسبه بازار تهران را با خود همراه ساخت و برای استقرار مشروطیت زحمات بسیار کشید و به پاس همین خدمات بود که از طرف تجار و کسبه تهران به وکالت مجلس شورای ملی انتخاب و نایب رئیس دوره اول مجلس شد و همراه عده ای از نمایندگان از جمله صنیع الدوله، تقی زاده و شیخ ابراهیم زنجانی به عضویت کمیته تدوین قانون اساسی در آمد. محمد حسین امین الضرب پس از به توپ بستن مجلس شورای ملی توسط محمد علی شاه قاجار، مدتی از دخالت در امور سیاسی دوری جست و به فعالیت های اقتصادی پرداخت. در کودتای سوم اسفند 1299 به دستور سید ضیاء الدین طباطبایی دستگیر شد. او در دوره های هفتم و هشتم مجلس شورای ملی و در دوره اول مجلس موسسان به نمایندگی برگزیده شد. امین الضرب از تجار معتبر، سرمایه داران و ملاکان بزرگ ایران بود که قسمت اعظم صادرات ایران در اختیار او بود. او در هنگام جنگ بین الملل اول کمیته ای به عنوان "اتحادیه تجار" که خود رئیس آن بود، تشکیل داد. از دیگر اقدامات ارزشمند او تشکیل اتاق تجارت بود که خود ریاست آن را به عهده داشت. او پس از مرگ پدرش دامنه فعالیتهای تجاری خود را در داخل و خارج کشور ادامه داد و در برخی از شهرهای اروپایی چون مسکو، پاریس، لندن و مارسی دفاتر تجاری دایر کرد. او اولین کسی بود که کارخانه برق در ایران دایر کرد. امین الضرب دوم زمانی برای توسعه فعالیت های بازرگانی، صادرات، واردات و خرید املاک از طریق بانک استقراضی روسیه اقدام به سرمایه گذاری و اخذ وام کرد. اما پس از آن که به عنوان نماینده تهران به مجلس راه یافت، روسها که با اساس مشروطه و مشروطه خواهی، آشکارا مخالفت می کردند او را برای باز پرداخت وام های خود تحت فشار قرار دادند و به تجارتش خلل کلی وارد ساختند. در همین زمان بود که او اعلام ورشکستگی کرد. او در اواخر عمر به بیماری قند مبتلا شد و برای معالجه به فرانسه رفت، اما سرانجام پس از بازگشت به تهران در 25 آذر 1311 در گذشت. در این پایان نامه با اشراف به اینکه دامنه پژوهش در زندگی تجار بزرگ همچنان گسترده است تلاش شده است بر بنیاد مطالعه موردی زندگی حاج محمد حسین امین الضرب، یکی از تجار متنفذ تاریخ معاصر، با توجه به ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی حیات او، مورد بررسی قرار بگیرد.

بازتاب انقلاب اسلامی ایران در لبنان، غنی ترین و حساس ترین قسمت از تأثیرات جهانی و منطقه ای انقلاب ایران است. محمل تأثیر انقلاب اسلامی در لبنان به طور طبیعی شیعیان این کشور می باشند. در زمینه تأثیر انقلاب اسلامی بر حزب الله لبنان باید گفت اگر چه تحولات انقلاب اسلامی سهم بالایی در تاسیس و حمایت معنوی از این جنبش داشته و امام خمینی به عنوان رهبر و مرشد و ولی فقیه، الگوی مبارزاتی این جنبش قرار گرفته است، اما آنچه که علاوه بر تاثیر پذیری ایدئولوژیک و سیاسی از مکتب امام ،توانسته حزب الله را به عنوان تشکلی قدرتمند در جامعه لبنان مطرح نماید همانا حفظ هویت ملی، عربی و اسلامی این جنبش در جامعه لبنان بوده است.. حزب الله لبنان در خلال دهه 60 شمسی و (1980) میلادی،متأثر از فضای داخلی لبنان و سیاست های ایران، رویکردی کاملا مبارزه جویانه و انقلابی داشت ؛ اما در اواخر دهه 80 میلادی با قبول قطعنامه 598 از سوی ایران، پایان جنگ عراق و رحلت حضرت امام (ره)،فضای جدیدی بر این جنبش حاکم گشت. مجموعه تحولات ایران و اوضاع جهانی وداخلی لبنان، حزب الله را به سمت واقع گرایی سوق داد که آثاری بر جای گذاشت. حزب الله در آغاز با پیمان طائف به شدت مخالفت ورزید، اما به تدریج از روند مخالفت خود کاست و به همکاری با نظام سیاسی حاصل از پیمان طائف پرداخت. درهمین راستا، راهبرد سیاسی را در کنار راهبرد نظامی در دستور کار خودقرار داد که نتیجه آن اصلاح در کادر رهبری و دست کشیدن از مواضع رادیکال بود، که این امر شناسایی و به رسمیت شناخته شدن حزب الله از سوی دولت و حفظ سلاح در جنوب را در پی داشت. بدین ترتیب حزب الله به مشارکت در نظام سیاسی لبنان پرداخت.

نقش محوری نفت در صنعت و اقتصاد جهان و رقابت کشور ها و شرکتهای نفتی بر سر آن، بر کسی پوشیده نیست. کشور ایران بواسط? دارا بودن ذخایر غنی نفت، از بدو کشف این ماده حیاتی تا مدت زمان مدیدی عرص? ستیز و رقابت پنهان و آشکار قدرتهای خارجی و به تبع آن شرکتهای نفتی بوده است. در این رساله که به تحولات نفت ایران از سالهای 1299 تا 1312ش پرداخته شده سعی شده است به موضوعاتی از قبیل ماجرای کشف نفت در ایران و چگونگی اخذ امتیاز دارسی و همچنین به رابط? قرارداد 1919 و کودتای سوم اسفند 1299 با نفت ایران و هدف انگلیس برای حفظ منابع نفتی ایران از این راه پرداخته شود. همچنین تلاش شده به موضوعاتی از قبیل امتیاز نفت شمال و نحو? برخورد کابینه های ایران از کابین? قوام تا کابین? دوم رضاخان، نفت شمال و برخورد شرکت نفت انگلیس و ایران و به تبع آن دولت انگلیس سهامدار اصلی شرکت نفت توجه شود. دربار? برخورد دولت انگلیس در جهت حفظ نفت ایران، با شیخ خزعل و رضاخان و در نتیجه کنار گذاشتن خزعل مطالبی هر چند ناقص ارائه شده است و در فصول چهارم و پنجم به مسئل? برخورد رضاشاه با شرکت نفت و مذاکرات طرفین از 1305 تا 1312 یعنی تا زمان انعقاد قرارداد 1312 پرداخته ایم.

بدون شک یکی از راههای حصول شناخت نسبتاً دقیق و جامع از تاریخ معاصر ایران به ویژه در دوران حکومت پهلوی، بررسی زندگانی و ساخت شخصیتی اشخاصی است که زمام امور را در دست داشتند و این پژوهش در جهت شناخت نقش آفرینان انسانی (عوامل غیر ساختاری) و روند تحولات تاریخی معاصر گام بر می دارد. این پژوهش در خصوص شرح حال زندگان سیاسی و اجتماعی دکتر منوچهر اقبال می باشد که در حساس ترین برهه زمانی از تاریخ ایران، بر مسند کار بوده است. محدوده زمانی این تحقیق از سال 1288 شمسی یعنی تاریخ تولد اقبال، تا سال 1356 شمسی یعنی زمان درگذشت اقبال می باشد. به دنبال کودتای 28 مرداد شاه شخصاً کنترل سیاست های خارجی ایران را در دست گرفت، هر چند طی ده سال آینده دیپلماسی ایرانت تحت نظارت مشترک آمریکا و انگیس قرار داشت. اگر چه کودتای نظامی با نقشه انگلیسی ها و به دست آمریکایی ها انجام گرفته و حکومت زاهدی دست نشانده واشنگتن بود، استعمار بریتانیا چنان در کشور ما ریشه دوانده بودکه آمریکائیان تازه کار با اینکه به ظاهر نقش رهبری را ایفا می کردند، در عمل هرگز قادر نبودند واقعاً سررشته امور را در دست بگیرند و عوامل سرسپرده انگلیس را کنار بزنند. بنابراین همانطور که در قرارداد کنسروسیون بین المللی، نقت ایران را با پسرعموهای انگلیسی تقسیم کردند، در امور سیاسی نیز به تقسیم منافع اکتفا نمودند.

سازمان مجاهدین خلق در مهر ماه سال هزارو سیصد و چهل وچهار شمسی تشکیل شد.رهبران سازمان محمد حنیف نزادو سعید محسن و عبدالرضا نیک بین رودسری می باشد.سازمان اعضایی را برای آموزش نظامی به فلسطین فرستاد که تعدادی از آنان در دبی دستگیر شدندند.سازمان برای رهایی آنان دست به هواپیماربایی زد.سازمان در شهریور پنجاه توسط ساواک ضربه خورد.فقدان کادرهای همه جانبه زمینه تغییر ایدئولوژی سازمان را فراهم کرد.

چکیده: معیشت کوچ نشینی در لرستان که ناشی از شرایط جغرافیایی آن بود، منجر به شکل گیری ساختار پراکنده سیاسی- اجتماعی قبیله ای تحت ریاست خوانین مختلف شد. از طرفی عبور راه مهم شمال به جنوب از لرستان و هم جواری با مناطق نفت خیز و مهم جنوب بر نقش منطقه در سیاست های حکومت های مرکزی ایران و کشورهای بیگانه (انگلیس) افزود، از این رو ایجاد امنیت و تسلط بر لرستان از دغدغه های اصلی دولت مرکزی ایران بوده است. رابط? این دو با توجه به ضعف و قوت حکومت مرکزی همواره با نوسان همراه بوده است و با ضعف دولت قاجار ایلات منطقه با اتخاذ نوعی خودمختاری، برای کسب قدرت بیشتر به درگیری و رقابت با دیگر ایلات می پرداختند و حکام منتصب حکومت مرکزی نیز با دامن زدن به این اختلافات و ایجاد تفرقه بین آنان، بر شدت هرج و مرج و ناامنی ها افزودند. این نوع ساختار سیاسی- اجتماعی لرستان در تقابل با اهداف و ماهیت تمرکزگرای دولت رضاشاه بود، که این تقابل به کنش و واکنش های طولانی بین این دو نیرو انجامید. در این پایان نامه به تأثیر شرایط جغرافیایی بر ساختار سیاسی- اجتماعی منطقه و نقش آن در اتخاذ رویکرد دولت رضاشاه در قبال لرستان پرداخته شده و علل واکنش عشایر منطقه در برابر طرح های رضاشاه و شیوه های برخورد حکومت مرکزی با اهالی منطقه و پیامدهای این تقابل مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله دستآوردهای این پژوهش این است که اگرچه نهایتاً در سال 1312ش، با تکیه بر ابزارهای مختلف و توأم با خشونت و سرکوب، یکجانشینی بسیاری از ایلات تا حدی عملی گشت، لیکن طرح های سیاسی-اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی فراوانی که در راستای تثبیت طرح یکجانشینی به اجراء درآمد، چون بدون بسترسازی و برنامه ریزی های دقیق، مدون و بلندمدت اقتصادی-اجتماعی بود نتوانست نتایج مورد نظرحکومت را در آن زمان برآورد و با تضعیف بسیاری از گروه های عشایری بخشی از سرمای? اقتصادی و اجتماعی کشور تضعیف گشته و نهایتاً با سقوط رضاشاه در شهریور 1320ش اکثر ایلات به زندگی سابق خود بازگشتند. واژه های کلیدی: لر، لرستان، عشایر، رضاشاه، قشون غرب، امیراحمدی، تخته قاپو.

گیلان در دوران قاجار از مهمترین ولایات کشور بود. اهمیت آن به حدی بود که عمدتاً حکمرانانی از جمع شاهزادگان یا بزرگان دربار به آن دیار گسیل می شدند. در دوره ناصری نیز افراد معروف زمانه برای حکمرانی به گیلان فرستاده شدند. وابستگی خانوادگی حاکمان با دربار قاجار، جرأت بیشتری به چپاولگری و غارت مردم تهیدست و کشاورز این منطقه می داد. اقتصاد گیلان اقتصادی متکی به کشاورزی است تولیدات عمده آن در دوره قاجار ابریشم، زیتون، برنج و توتون بود. سطح کشت و تولید این محصولات در این منطقه نسبت به دیگر مناطق بیشتر بود. در دوره قاجار عواملی چند بر اقتصاد گیلان اثرات منفی می گذاشت و جلوی رشد و پیشرفت اقتصاد آن منطقه را می گرفت. بلایای طبیعی مانند قحطی، طاعون، وبا، طغیان رود خانه ها و ... بر جمعیت و تبعاً بر اقتصاد گیلان خسارات جبران ناپذیری بر جا می گذاشت. علاوه بر این نیز باید ناخوشی کرم ابریشم را اضافه کنیم که یکی از مهمترین محصولات منطقه و حتی کشور را به زوال کشاند. کشاورزان گیلانی پس از آنکه نتوانستند محصول ابریشم را به مقدار سابق برگردانند، با نا امیدی دست از پرورش ابریشم کشیدند و به کشت توتون و برنج روی آوردند. محصول اخیر بیشترین صادرات گیلان را در دو دهه اواخر حکومت ناصرالدین شاه (1313- 1264ق) دربر می گرفت. از جمله محصولات دیگری که طرفداران زیادی در قاره اروپا داشت، زیتون بود که در منطقه رودبار و حوضه اطراف آن کشت می شد.

در منظومه فکری شریعتی مفاهیم سیاسی از معنای متعارف خود فراتر می روند و اغلب ویژگی آرمان گرایانه پیدا می کنند. شاید بتوان گفت او همه چیز را در راه کمال فکری و معنوی انسان می خواست. اندیشه سیاسی شریعتی نسبت یه محیط پیرامون خود بسیار حساس بود و طبعاً حساسیت ها را نیز برمی انگیخت؛ به ویژه رویکرد نوگرایانه و جوان گرایانه این اندیشه شایان توجه است. با توجه به تجربه بزرگ پروتستانتیسم اروپایی برآیند کلی این اندیشه اصلاح جامعه از طریق اصلاح مذهبی می باشد و توجه فراوان شریعتی به مقوله مذهب از همین روست. از جمله بارزترین ویژگی های این اندیشه می توان نسبی گرایی، خردگرایی، انسان گرایی، آرمان گرایی و رویکرد گزینشی به آن بخش از سنت و فرهنگ خودی است که می توان آنها را با روشهای نوین علمی باز تعریف کرد و اندیشه ها را برانگیخت. واپسین سنتز این اندیشه (تا زمان حیات شریعتی) مقوله «عرفان، برابری و آزادی» است. اگر چه شریعتی فرصت پردازش و پیشنهاد الگویی روشن از یک جامعه ایده آل خود را پیدا نکرد ، اما چنین به نظر می رسد که او به دنبال ساختن مدینه ای فاضله بوده که از نظر مذهبی یکتا پرست، از نظر اجتماعی بی طبقه، از نظر سیاسی مبتنی بر رشد اندیویدوآلیته و نوعی دموکراسی شورایی، از نظر علمی نسبی گرا در عین حال در انقلاب دائم فکری و از نظر فرهنگی مبتنی بر سنت تصفیه شده خودی با گرایشهای مدرنیستی است.

انقلاب مشروطه و آزادی های سیاسی و اجتماعی برخاسته از آن، سبب شد تا گروهی از زنان بتوانند خواست ها و هدف های خود را از محافل دربسته به پهنه ی جامعه بکشانند؛ اما ز طرف دیگر، در سپهر عمومی نیز، زنان فضای عمومی اندکی برای گفت وگو های گروهی در اختیار داشتند. در چنین شرایطی، شکل گیری نشریات زنان و گفت وگو در فضای تک جنسی این نشریات، به زنان امتیاز استفاده از راه برد گفتار جمعی را داد. مطبوعات زنان در انتقال خواسته های فعالان حقوق زنان به افکار عمومی نقش داشته، هویت زنانه ی متمایزی را همراه با مجموعه ای از ارزش های بدیل آفریدند که به زنان کمک می کرد بر تفاوت میان دو جنس تأکید کرده و در عین حال، خواهان برابری باشند. در نوشتار حاضر، بستر یا زمینه ی اجتماعی که در آن نشریات زنان فعالیت نموده اند، کنش گران و تعامل آن ها با شرایط حاکم، و نیز به ایدئولوژی حاکم بر جنبش زنان و نشریات آن ها توجه شده است. دوره ی مورد بحث 1289 تا 1304 ش می باشد که در آن هفت نشریه ی زنانه شکل گرفت. علایق عمده‏ی نشریات زنان در این دوره را می‏توان در دسترسی برابر به آموزش جدید،بهبود شرایط بهداشتی، تغییر نقش‏های جنسیتی، مناسبات خانوادگی، تأکید بر نقش مادری، ارائه ی الگوهایی برای خانه داری مدرن و تا حدودی مشارکت سیاسی و... خلاصهکرد. اگر هدف این نشریات را دادن این امکان به زنان که صدایی بیابند، برای خود فضایی بطلبند، یا زنان را مشهود سازند، بدانیم، این امر، گفتمان ویژه ای را می طلبید. در مقالات منتشر شده در نشریات زنان، گاه افکار ملایم و گاه آرای تند فمینیستی در این گفتمان غلبه داشت. جنبش زنان در این دوره جنبشی خواسته محور است که خود به نوعی به همگرایی میان فعالان زنان و روشنفکران ِ متوجه مسأله ی زن انجامید.

چکیده ندارد.

انقلاب مشروطه ایران نتیجه برخورد تجدد غرب و سنت های جامعه ایران بود. حاصل این برخورد به صورت ایجاد نوعی آگاهی بین توده مردم و تلاش برای تغییر در ساختارهای کهن و سنتی و لزوم قانونمند نمودن این ساختارها تجلی یافت. در نتیجه آگاهی های حاصل از مشروطه زنان نیز به عنوان یک طبقه اجتماعی نسبت به تفکرات مرد سالارانه و سنت های حاکم بر جامعه که مانع از حضور و فعالیت زن در اجتماع و تحصیل می شد اعتراض نموده با طرح مسأله حقوق زنان خواهان تساوی حقوق زن و مرد شدند. فضای آزاد پس از مشروطه زنان را بر آن داشت تا با انتشار نشریات مربوط به زنان و برپایی انجمن های زنانه خواسته ها و مطالبات خود را برای آگاهی زنان و نیز خطاب به دولت و مجلس منعکس کنند. با روی کار آمدن رضا شاه به دلیل این که نوسازی ایران در رأس برنامه های وی قرار داشت زنان نیز به عنوان نیمی از افراد کشور نقش مهمی در برنامه نوسازی وی داشتند، بنابراین موضوع زنان مورد توجه قرار گرفت و بحث حقوق زنان با جدیت بیشتری مطرح و دنبال شد. مجموعه این عوامل توجه دولت را به سوادآموزی زنان معطوف ساخت و به دلیل درخواست های مکرر زنان برای ایجاد یک نظام حقوقی در زمینه خانواده هنگام تدوین قانون مدنی موادی به قانون خانواده اختصاص یافت. گر چه گفته می شود دولت در این زمان رویکردی غربگرایانه داشت اما این مواد همان احکام شرعی بود که اینک به صورت قوانین مدون کتبی درآمده بود. این دستاوردها نتیجه درخواست های مکرر انجمن ها و نشریات زنان بود.اما در سال1311ش دولت با تأسیس کانون بانوان مسیر فعالیت انجمن های زنان را در دست گرفت و در سال1314ش با هدف آزادی حضور زن در اجتماع قانون کشف حجاب را به اجراء گذاشت که گر چه در قالب مسئله تجدد و ترقی معنا داشت اما به دلیل زور و اجبار به کار رفته از سوی دولت نتیجه مطلوب نبخشید. اما روند حقوق زنان در این دوره با فراز و فرودهایی همراه بود که این فراز و فرود با آغاز شکل گیری انجمن های زنان و انتشار نشریات مربوط به آنها آغاز شد و با قانون کشف حجاب به پایان رسید. دغدغه این نوشتار روند شکل گیری، تحول و نتایج حاصل از طرح حقوق زنان در این دوره است. کلید واژه: زنان، رضا شاه، حقوق، قانون مدنی، انجمن های زنان، نشریات زنان.

میرزا رضا قلی شریعت سنگلجی از علمای عصر رضا شاه است که در ادامه حرکت بیدار گری و جنبش اصلاح طلبی، با اندیشه بازگشت به قرآن و اسلام نخستین، به تنویر افکار عمومی پرداخت و با انتشار کتب خویش به خصوص کتاب های توحید عبادت، کلید فهم قرآن و اسلام و رجعت؛ با استفاده از آیات قرآن و دلایل عقلی، بسیاری از معتقدات رایج در بین مسلمین را نادرست دانست و به ارائه شیوه های صحیح پرستش خداوند یکتا و همچنین به بازنگری باورهای غلط پیروان دین اسلام پرداخت، در واقع هدف وی بازفهمی و ارائه درک صحیح مفاهیم دینی به مردم بود.نگارنده طی پژوهش تمام کوشش خود را به کار گرفته است، تا با استقاده از آثار شریعت سنگلجی، تفکر مذهبی وی را به قلم بیاورد. شریعت سنگلجی با مشاهده رسوخ ناراستی ها در اعتقادات مسلمانان به ویژه شیعیان، درصدد تعلیم چگونگی درک صحیح و درست مفاهیم دینی بر آمد و با استناد به آیات قرآن؛ شرک و توحید را تفسیر می نماید. در خصوص رجعت منکر آن است وبه جای ظهور مسلحانه مهدی موعود، معتقد به انقلاب فکری و عقلی جهت انتظام امور خلق است. اشاعه تفکرات مذهبی شریعت سنگلجی موجب پویایی اندیشه های دینی در پاسخگویی به شبهات و پرسشهای متفکرین دینی و غیر دینی شد نتیجه تحقیق این امر را مسلم کرد؛گرچه برخی از محققان شریعت را به هم دستی با حکومت رضا شاه، بد دینی و حتی وهابیت متهم کردند، اما تلاش وی موجب شد تا قدرت تعقل درتفکر مذهبی و دقت در پذیرش اعتقادات دینی مورد ارزیابی قرار گیرد و تفکر دینی که مدت های طولانی در انجماد بود، به پویایی برسد و متفکران، در صدد پاسخ گویی به سوالاتی برآیند که از متن نیازها ی جامعه جدید، بر می خاست.

انقلاب مشروطیت ایران همانند انقلاب های بزرگ دیگر زمینه ایجاد مجموعه ی بزرگی از محافل، کانون ها و انجمن های آزاد و رسمی را به وجود آورد. این نهادها و ارگان های دمکراتیک به دنبال مبارزه با خودکامگی و گسترش مشارکت شهروندان در سامان زندگی سیاسی و اجتماعی بودند. در این میان قانون بلدیّه به عنوان نهادی مدنی جهت آسایش عمومی و ملموس ساختن دموکراسی و مشارکت عمومی در ذهنیت عامه مردم، در صحن مجلس مطرح و پس از جلسات متعدد تنقیح و تصویب گردید. با وجود تصویب و توشیح این قانون و ارسال آن به ایالات و ولایات ایران، شاهد شکوفایی آن فقط در 7 شهر ایران هستیم. که همین تعداد هم نمونه بزرگی از پذیرش الگوی مردم سالاری توسط جامعه می باشد. انجمن های بلدیّه تشکیل شده در این شهرها تلاش های زیادی برای سامان دهی امور اجتماعی شهر همچون حفظ بهداشت و تنظیفات شهری، تسطیح خیابان ها، انتظام امور نواقل و ... کردند. و این قبیل امور زمینه آشنایی بیشتر توده مردم را با نتایج انقلاب مشروطیت مهیا ساخت.

چکیده در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم ایران در مسیر تغییرات بنیادی گام می گذاشت. انقلاب مشروطیت و حکایت پیروزی اوّلیه و سپس شکست جنبش مشروطه خواهی، اوضاع نابسامان اقتصادی، فقر و تنگدستی و ظلم و فساد و اوضاع بد سیاسی، استبداد حکام محلی به تبعیت از سلاطین مستبد و خودکامه، در مجموع منجر به ظهور و حضور جنبش های آزادی خواهانه و عدالت طلبانه ای در پاره ای از نقاط کشور، از جمله تبریز به رهبری شیخ محمد خیابانی، خراسان به رهبری کلنل پسیان و در رأس همه ی این ها نهضت جنگل با طول عمری 7 ساله، که پشتیبان آن مردم روستا و طبقه ی متوّسط شهری بودند که اعتماد خود را به رهبر آن (میرزا کوچک خان) ابراز می کردند. مردم گیلان علاوه بر مشکلات عمومی، سالیانی دراز حضور و دخالت همه جانبه ی قوای مداخله گر روس را نیز تحمّل می‎کردند. جنبش جنگل دو مرحله ی مشخص داشت امّا در هر دو مرحله استقلال ایران از دخالت قدرت های بیگانه از اهداف اصلی آن بود. در این پژوهش ضمن بررسی اجمالی روند مبارزه، از شروع و ورود به عرصه مبارزه مسلحانه و تداوم آن، ورود ارتش شوروی به ایران، و … در نهایت افول و شکست قیام، سعی کرده ایم واقع بینانه زوایایی از این مبارزه را که به ویژگی های شخصیتی رهبریت قیام مربوط می شود، با استفاده از مفاهیم روانشناختی از قبیل: ناهماهنگی شناختی، تعارض انگیزشی، درماندگی آموخته شده، و تطبیق سنخ شخصیّتی میرزا کوچک خان با سنخ شناسی نظری آیسنک، به گونه ای پس رویدادی که تاکنون به آن پرداخته نشده مورد بررسی قرار دهیم. کلید واژه: میرزا کوچک خان، نهضت جنگل، روان شناسی، مشروطیّت، بلشویک ها، شوروی، سنخ شناسی، آیسنک

در تنظیم قرارداد دارسی پنج ایالت شمالی ایران از حوضه این امتیاز نفتی مستثنی شده بود. در سال های 1299 ش تا 1303 ش بر سر بهره برداری از این منابع میان شرکت های امریکایی و شرکت نفت ایران و انگلیس رقابتی به وجود آمد. در زمان مجلس سوم دو شرکت امریکایی موفق به کسب این امتیاز شد اما با مخالفت شوروی و کارشکنی انگلستان و البته نبود مزیت اقتصادی از ادامه کار منصرف شد. بعدها با تجدید قرارداد دارسی فرصت دوباره ای برای شرکت های امریکایی پدید آمد. امتیاز شرکت امیرانیان تلاشی برای بهره برداری از نفت شرق و شمال شرق ایران بود اما هنوز روس ها و انگلیسی ها و بازار نفت مانع می شدند. پس از شهریور20، زمانی که این سه قدرت به اتفاق هم، کشور را اشغال کرده بودند، با کوتاه آمدن انگلستان در انحصار نفت ایران، امریکایی ها برای کسب امتیاز نفت در ایران وارد مذاکره شدند. شوروی هم به دلایل مشابهی درخواست نفت شمال ایران را داشت و قصد داشت با اهرم های فشاری که در دست داشت، اعطای آن را به دولت ایران تحمیل کند. فشارهایی که منجر به آشوب های داخلی و حرکت های تجزیه طلبانه شد. اما تضاد منافع امپریالیستی این قدرت ها و اتخاذ سیاست موازنه و بهره برداری از این تضادها توسط دولت مردان ایرانی به خصوص قوام موجب شد تا شوروی دست از مناطق شمالی بردارد. در نهایت تمام این جریانات به ورود نیروی سوم یعنی امریکا به موازنه قدرت در ایران منتج شد که طی سال های بعد به قدرت برتر خارجی حاضر در ایران تبدیل گشت.

چکیده: دهه ی 1320 یعنی بعد از خروج رضا شاه از کشور سال های فعالیت وآزادی احزاب وگروههای سیاسی ومذهبی بود . جامعه مذهبی پس از تحمل فشارها ورواج فرهنگ ضد دینی در دوره ی اول اکنون آماده بود تا نقش خود را به عنوان یک حرکت اصیل اسلامی با سازمان وهدف مشخص دنبال کند . سید محمد حسینی بهشتی در دوم آبان 1307 در ا صفهان در یک خانواده روحانی به دنیا آمد ودر سال 1321 تحصیلات دبیرستان را رها کرد ودر مدرسه صدر اصفهان مشغول به تحصیل علوم دینی شد ودر سال 1325 برای ادامه ی تحصیلات حوزوی به قم رفت ، او از سال 33 تا 42 با تأسیس دبیرستان دین ودانش در قم سعی در نزدیک کردن حوزه ودانشگاه نمود وهمچنین در موتلفه فعالیت کرد وپس از ترور حسنعلی منصور نخست وزیر عازم آلمان شد ودر سال 49 بازگشت ، او در سال 54 به دلیل اشاعه ی مفاهیم سیاسی قرآن طی جلساتی که از چهار سال پیش شروع کرده بود بازداشت شد پس از مدتی آزاد ودر جامعه روحانیت مبارز نقش فعالی ایفا کرد با رفتن امام به پاریس هسته اولیه شورای انقلاب را با همکاری دیگر دوستانش تشکیل داد وپس از پیروزی انقلاب به ترتیب ریاست شورای انقلاب ،نیابت رئیس مجلس خبرگان وریاست دیوان عالی کشور را بر عهده داشت . وی موسس حزب جمهوری واولین دبیر کل این حزب بود ودر 7 تیر سال 60 به شهادت رسید . کلید واژه : حسینی بهشتی ، جامعه روحانیت مبارز ، شورای انقلاب ، مجلس خبرگان ، دیوان عالی کشور ، حزب جمهوری اسلامی ایران ، سفارت آمریکا

بازتاب انقلاب اسلامی ایران در عراق، یکی از مهم ترین تأثیرات جهانی و منطقه ای انقلاب ایران است. محمل تأثیر انقلاب اسلامی در عراق به طور طبیعی شیعیان این کشور می باشند تا جاییکه بسیاری از تحلیلگران و پژوهشگران سیاسی بر این باور هستند که حرکت انقلابی و شیعی مردم عراق(جنبش شیعیان عراق) از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نشأت گرفته است. بنابراین تحولات عراق به این علت که در دوره ای بخشی از خاک ایران بوده است از اهمیت بسزایی برخوردار است. عراق کشوری با وجوه مشترک تاریخی – فرهنگی، با اکثریت جمعیت شیعی و هم مرز با ایران است که پانزده سال اقامت امام خمینی در آن تأثیراتی بر گروه-های شیعی مبارز عراق گذاشت. بعدها کسانی مانند آیت الله سید محمد باقر صدر توانست با تأسی از ایشان نقش عمده ای را در عراق ایفا کند. در حقیقت آیت الله سید محمد باقر صدر در عراق نقشی را برعهده گرفت که امام خمینی در ایران عهده دار بود. دیدگاه های مشترک آیت الله سید محمد باقر صدر و امام خمینی به خصوص پس از پیروزی انقلاب اسلامی خود زمینه مناسبی برای تأثیر پذیرفتن شیعیان این کشور بود. در این راستا آیت الله سید محمد باقر صدر در راه مبارزه با مبانی و ایدئولوژی حاکم بر حزب بعث و پیاده کردن حکومت اسلامی بسیار تلاش کرد. از این رو حزب الدعوه الاسلامیه در ابتدا به صورت یک جنبش مذهبی اصلاح طلب پدیدار شد که به ترویج ارزش های اسلامی، افزایش آگاهی سیاسی و مقابله با سکولاریسم پرداخت ولی بعدها به یک جریان انقلابی تبدیل شد که به مقاومت مسلحانه در برابر حکومت می پرداخت. کلید واژگان: انقلاب اسلامی، امام خمینی، شیعیان عراق، آیت الله سید محمد باقر صدر، حزب الدعوه الاسلامیه، حزب بعث

منطقه ¬¬¬¬ی آذربایجان در تکوین اندیشه های روشنفکری و انقلابی پیش از مشروطه و هم چنین در پیروزی انقلاب مشروطه نقش تاریخی داشته است . تبریز مهم ترین شهر آذربایجان محسوب می شد که مقر ولیعهد قاجار بود ؛ بعد از تبریز ، اردبیل مهم ترین شهر آذربایجان به حساب می آمد و در انقلاب مشروطه هم سهم به سزایی داشت و مجاورت اردبیل به تبریز و رشت در تحولات آن تاثیر داشته است . مهم ترین اتفاقی که در اردبیل در اوایل مشروطه و قبل از دوران استبداد صغیر روی داد ، تشکیل انجمن ولایتی بود . انجمن ایالتی تبریز که از مهم ترین انجمن های دوران مشروطه بود از یکی از روحانیون اردبیل به نام آقا میرزا علی اکبر درخواست کرد تا انجمن ولایتی تشکیل دهد و او اقدام به این کار نمود . پس از مدت اندکی که از مشروطه گذشت محمد علی شاه کودتایی انجام داد که منجر به دوران استبداد صغیر در ایران گردید و در این دوره محمد علی شاه به طور مطلق و مستبدانه فرمانروایی می کرد ؛ او حاکمانی را که برای ایالات و ولایات تعیین می نمود از ظالم ترین افراد انتخاب می کرد و در اردبیل هم مستبدین و مخالفان مشروطه تنی چند از مشروطه طلبان را به قتل رساندند و دوران سختی بر مردم اردبیل گذشت . انتشار روزنامه در اردبیل ، رونق چندانی نداشت و نسبت به شهرهای بزرگ دیگر اردبیل دوران کم فروغی داشته است ولی این تعداد کم روزنامه هم در آگاهی مردم بی تاثیر نبوده است . از مسایل مهم دیگر این دوران ، تحرکات مرزی بین دولت روسیه و طوایف شاهسون در اردبیل بود که در این زمان به اوج خود رسید و منجر به دخالت های زیاد دولت روسیه و تحریک شاهسون ها توسط آن ها در اردبیل شد . از حوادث مهمی که بعد از دوران استبداد صغیر روی داد ، می توان به آمدن ستارخان به اردبیل و محاصره و غارت اردبیل به وسیله ی روس ها اشاره کرد . سیاست های اشتباه حکومت مرکزی در ایالت و ولایات کشور از جمله اردبیل باعث تضعیف مشروطه گردید و اردبیل از رهگذر دخالت های روسیه متحمل آسیب های زیادی گردید . واژگان کلیدی : اردبیل ، انقلاب مشروطه ، انجمن ولایتی ، استبداد صغیر ، دولت روسیه ، طوایف شاهسون

تاریخ نگاری به عنوان پدیده فرهنگی در انقلاب مشروطیت دچار تحولی اساسی شد.از نوع نگاه به تاریخ تا بررسی عناصر تاریخ همه و همه دچار تغییرات اساسی شد.اگر چه این حرکت قبل ترها همزمان با ورود افکار جدید به جامعه ایران آغاز شده بود،اما در انقلاب مشروطیت به محک آزمایش درامد.نخستین کسی که این حرکت را آغاز کرد ناظم الاسلام کرمانی بود.وی برای نخستین بار به صورت جدی به بررسی عناصر موثر در انقلاب مشروطیت به عنوان پدیده اجتماعی پرداخت.او با نوشتن اثر خود کاری را کرد که بعدها راه گشای مورخان دیگر شد.تاریخ نگاری مشروطیت به واقع ادامه حرکتی بود که در جامعه ایران برای رسیدن به اصول جامعه مدنی آغاز شده بود.به تبع این حرکت هم ساختار و هم محتوای تاریخ نگاری در این دوره دچار تغییرات شد.توجه به توده مردم به عنوان نیروهای بالنده جامعه و دور شده از سبک قدیم تاریخ نگاری و زایش مفاهیم جدید در تاریخ از جمله تحولات محتوایی در تاریخ نگاری مشروطیت بود در ساختار نیز استفاده از مواد تاریخ نگاری همچون اعلان ها،بیانیه ها،خاطرات و شنیده های شفاهی و همچنین داشتن طرح مشخص برای اثر که نویسنده در ان آغاز و انجامی برای طرح خود قائل است از جمله این تحولات اساسی ساختاری است.تاریخ نگار این دوره برای خود رسالتی تاریخی قائل است که در مسیر تاریخ نگار خود پیوسته دنبال می کند.

نقش سیاسی مرجعیت شیعی مقیم عراق در طول دو سده اخیر یکی از بحث برانگیزترین موضوعات مورد مطالعه تاریخ سیاسی ایران بوده است. بویژه پس از ایفای نقش میرزای شیرازی به عنوان مرجع تام شیعیان جهان در ماجرای صدور فتوای تحریم تنباکو این نقش بسیار پررنگ تر و جدی تر گشته است. پس از آن بود که مرجعیت شیعی در عراق به رهبری آخوند ملامحمد کاظم خراسانی در جریان رویدادهای مربوط به انقلاب مشروطه نیز نقشی تعیین کننده و حیاتی ایفا نمود. چنین نقشی در سال های پس از مشروطه و سپس در دوره رضاشاه بر عهده دو تن از شاگردان خراسانی یعنی سید ابوالحسن اصفهانی و میرزای نایینی نهاده شد. این پژوهش قصد دارد تا فعالیت های کمتر شناخته شده آیت الله آقا سید ابوالحسن اصفهانی در دوره مشروطیت، تحولات عراق و حکومت رضاخان را مورد بررسی قرار دهد. کلیدواژه: سید ابوالحسن اصفهانی، مشروطه، رضاشاه، میرزای نایینی، مجلس شورا، قانون اساسی

پس از جنگ جهانی اول، کُردها به عنوان اقلیت های قومی بر کشورهای (ایران، عراق، ترکیه، سوریه) تقسیم شدند، لذا این کشورها همواره تلاش کرده اند که جهت تضعیف کردن کشور رقیب خود از کُردها بهره ببرند، بنابراین پس از سقوط رژیم سلطنتی در سال 1958م در عراق و جایگزین آن به یک نظام جمهوری به ریاست عبدالکریم قاسم و متشنج شدن میانه ایران و عراق، دولت شاهنشاهی ایران به وسیله ساواک با شورشیان کُرد عراق تماس و رابطه برقرار می کند و آمادگی خود را برای هرگونه حمایت و کمک به آنها علیه دولت عراق اعلام می-کند، اما این نیز به امضای معاهده الجزیره و متلاشی شدن جنبش 14 ساله کُرد در عراق خاتمه می یابد. به همین خاطر با توجه به وضعیت پس از معاهده الجزیره، کُردهای عراق از انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی استقبال می کنند، لذا در این پایان نامه تلاش شده با توجه به رابطه ایران و عراق و آغاز جنگ 8 ساله و نشان دادن توجهات مختلف احزاب کُرد عراق، و با بررسی چگونگی مناسبات ایران با کُردهای عراق در جنگ ایران و عراق، به بحث اصلی خود (مناسبات ایران با کُردهای عراق در جنگ ایران و عراق) می پردازیم و علل و عوامل موثر در همکاری ایران و کُردهای عراق در این جنگ مورد بحث قرار داده می شود. در نتیجه با مطرح ساختن سوالهای اصلی، این را روشن می گردد که در چهار سال نخست جنگ به علت سیاست های ایران در برابر جنبش کُردهای عراق، برخی از نیروهای کُرد عراق با حکومت متبوع خود رابطه برقرار کرده اند، ولی در چهار سال دوم جنگ، تمام جریان ها و نیروهای کُرد عراق در کنار نیروهای ایران علیه حکومت عراق قرار می گیرند، در خاتمه این نیز بیان می شود که علاوه بر آرمان مشترک طرفین برای سرنگونی رژیم صدام حسین در عراق، آرمان مخصوص خود نیز دنبال می کنند، کُردها به دنبال اهداف خود از جمله به دست آوردن خودمختاری برای کُردستان عراق و جمهوری اسلامی ایران نیز به دنبال تشکیل یک دولت اسلامی در عراق پس از صدام حسین، بوده اند.

اختناق و خفقان حاکم بر فضای سیاسی کشور در دوره حکومت پهلوی به ویژه پس از قیام 15 خرداد 1342 موجب شد که جامعه تا حد انفجار پیش برود. با روی کار آمدن جیمی کارتر در ایالات متحده آمریکا و شعار وی مبنی بر رعایت حقوق بشر، شاه نیز به ناچار تحت فشار سازمان های بین المللی تصمیم به ایجاد فضای باز سیاسی گرفت. به وجود آمدن چنین فضایی پس از سالها سرکوب و زندانی کردن فعالان و کنش گران سیاسی، موجب ایجاد تکاپوی گسترده و بروز اعتصابات پراکنده با رنگ و بوی صنفی – رفاهی در کشور شد. با آغاز مخالفت ها و مبارزات آشکار بر ضد رژیم از نیمه دوم سال 1356ش، و کشته شدن عده ای از مردم در این مبارزات، مبارزه رودررو با ارتش کاملا مسلح، امیدوار کننده به نظر نمی رسید. ازینرو مبارزان به فکر افتادند برای شمول بیشتر مبارزه و ناکارآمد کردن دستگاه سرکوب رژیم، اعتصاب های صنفی – رفاهی را به خواسته های سیاسی گسترش دهند. بدین ترتیب اعتصاب های رفاهی رفته رفته جای خود را به اعتصابهای سیاسی داد و موجب شد تا تمام تلاشهای رژیم برای ایجاد آرامش و بازگرداندن اعتصابیون به سر کار با شکست مواجه شود. نهایتا با در دست گرفتن ابتکار عمل توسط امام خمینی و صدور اعلامیه ها و تعیین اشخاص برای سازماندهی اعتصابات از جانب ایشان، اعتصابیون در یک حرکت منسجم و هماهنگ در فروپاشی رژیم محمدرضا پهلوی نقش اساسی ایفا کردند.

طبقه متوسط شهری در نتیجه ی اصلاحات سیاسی، اجتماعی و آموزشی در ایران پدید آمد. اصلاحاتی که پس از جنگ ایران و روسیه، از آذربایجان شروع شد. افراد این طبقه پس از آشنایی با علوم جدید و دانشگاههای غربی به برخی از باورها و ارزش های سنتی خود تغییراتی دادند. این طبقه شامل افرادی چون:کارمندان، فن سالاران، دانشجویان، معلمان و خرده بازرگانان می شود.اعزام محصلان به اروپا، تاسیس مدارس و ترجمه کتب خارجی و انتشار نشریه های مختلف در تغییر جهان بینی این طبقه نقش داشت. رضا خان با اقداماتی چون امن ساختن جامعه، سرکوبی عشایرو ایجاد حکومت متمرکز نظر این طبقه را جلب کرد.نتیجه اتحاد این طبقه و رضا خان منجر به خلع سلسله قاجار و تاسیس سلسله پهلوی شد. همکاری این طبقه و رضا شاه باعث تحولاتی در ساختار سیاسی، اجتماعی، اداری شد. نقش این طبقه در قالب فعالیت درارتش نوین، مجلس،گسترش تحصیلات ابتدایی و عمومی رایگان، تغییر لباس، تاسیس دانشگاه و مسئله اجباری(سرباز گیری) به خوبی نمایان است. برخی از این تحولات نتیجه پیشنهادات این طبقه است. رضاشاه از این طبقه برای مشروع سازی پادشاهی خود و گسترش نظام بوروکراسی استفاده کرد و در مقابل باعث گسترش بیشتر این طبقه شد. در واقع حکومت رضا شاهی و طبقه متوسط همدیگر را باز تولید می کردند. اما اشتباه است اگر فکر کنیم که همیشه این دو، روابط حسنه با هم داشته اند. برخی از افراد همین طبقه از همان ابتدا به علت خلع غیر قانونی سلسله قاجار با وی مخالف بودند. در ادامه با نمود پیدا کردن خودکامه گی رضا شاه این طبقه هر چه بیشتر به مخالفت با وی پرداخت. سعی ما در این پایان نامه بر این است تا تحولات دوره رضا شاه را با تکیه بر کنش این طبقه مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم.

عزت الله سحابی در 19 اردیبهشت 1309 در محله امیریه تهران متولد شد وی فعال سیاسی،روزنامه نگار،اقتصاددان،از شخصیت های ملی-مذهبی ایرانی، فرزند دکتر یدالله سحابی بود.سحابی از دوره دانشجویی و از زمان ملی شدن صنعت نفت وارد مبارزات سیاسی شد و پس از کودتای 28 مرداد و تشکیلات نهضت مقاومت ملی،از چهره های شاخص و پرتلاش در این تشکیلات بود.و بالأخره از اعضای موسس نهضت آزادی بود و پس از پیروزی انقلاب مسئولیت هایی چون عضو شورای انقلاب،عضو شورای بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی،نماینده مردم تهران در اولین مجلس خبرگان قانون اساسی و دوره اول مجلس شورای اسلامی و نیز ، رئیس سازمان برنامه و بودجه در دولت مهدی بازرگان داشت. سحابی مدت 25 سال قبل از انقلاب در مبارزات ملی و سیاسی شرکت فعال داشت و ضمن تحمل 12 سال زندان و تماس و آشنایی با همه گروه های سیاسی و فکری،محصول تجربه و تفکرش این بود که تکامل نهضت ملی در انقلاب اسلامی ملت ایران تجلی می یابد.سحابی به طور فردی و مستقل در صحنه های مختلف سیاسی و اجتماعی کشور حضور داشت و نقدها و نظراتی نسبت به امور سیاسی و اجتماعی با احساس مسئولیت نسبت به همه ملت به دور از دسته بندی و گرایش های خصوصی،سیاسی،طبقاتی یا عقیدتی یا منطقه ای را مطرح کرد.

از جمله مهم ترین اقداماتی که از جانب رضاشاه در طول 16 سال سلطنت وی صورت پذیرفت اقدامات او در تصرف اراضی بخش های مختلف کشور بود. این اقدام که با کمک دستگاه های مختلف صورت پذیرفت، تاثیرات نامطلوبی بر روان و مالکیت ارضی کشور داشت. این اراضی که در بخش های مختلف کشوری به زور با نام خرید از دسترس صاحبان آن خارج شدند اکثراً جزء آبادترین مناطق کشور محسوب می-شدند. بررسی دامنه این تصرفات و تاثیرات این خریدها، هم چنین اشاره به نحوه تملک این املاک، هدف اصلی این پایان نامه می باشد.

در این پژوهش به روابط و تاثیراتی که آلمانی ها و لهستانی ها از لحاظ فرهنگی و اقتصادی بر جامعه ما داشته اند، پرداخته شده است. ازجمله این برخوردها روابط اقتصادی ایران و آلمان و دیگری ورود مهاجرین لهستانی به کشور ما در اثر وقوع جنگ جهانی دوم می باشد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.