چکیده شناخت نظام تغییرات زمانی- مکانی بارش ، برنامه ریزی و به تبع آن چیرگی بر محدودیت منابع آب را افزایش داده، خسارات حاصل از اتلاف آب یا خشکسالی را کاهش می دهد. استان همدان در منطقه خشک و نیمه خشک کشور قرار دارد و شناخت نحوه توزیع زمانی_مکانی بارش می تواند برنامه ریزان را در مقابله با ناهنجاری های آن یاری نماید از این رو پژوهش حاضر برای دست یابی به این مقصود، تواتر و تداوم روزهای بارانی استان همدان را براساس قوانین احتمالاتی، به صورت فرایندهای تصادفی و با استفاده از تکنیک زنجیره مارکوف مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. برای دستیابی به این مقصود از آمار بارش روزانه هفت ایستگاه در استان همدان بهره گرفته شد. آمار مزبور براساس ماتریس شمارش تغییر حالت روزهای بارانی و فاقد بارش مرتب شده، سپس ماتریس احتمال تغییر وضعیت بر اساس روش x2 و آزمون علیه روند اسپیرمن محاسبه گردید. با توان های مکرر این ماتریس، احتمال پایا و دوره بازگشت روزانه هر یک از دو حالت بارش و خشکی برآورد شد. و دوره های بازگشت خشکی 3، 4، 5، 6 و 7 روزه در طول سال برای تمامی ایستگاه های استان همدان برآورد گردید. همچنین احتمال دوره های خشکی های 3، 4، 5، 6 و 7 روزه برای52 هفته سال برآورد شد. سپس مقداراحتمالی بارش 52 هفته سال برآورد گردید نتایج نشان می دهد که بیشترین احتمال وقوع روزهای خشک متوالی، خشکیهای 3 روزه می باشد و کمترین احتمال وقوع، خشکی متوالی 7 روزه می باشد. همچنین، بالاترین احتمال وقوع بارش و مقدار بارش درهفته های اول زمستان و بهار قرار دارد. ودر مجموع این دو فصل دارای بالاترین مقدار واحتمال رخداد بارش می باشند. ودر نهایت مشخص شد تفاوت قابل توجهی بین، مقدار و احتمال بارش، ایستگاه های استان وجود دارد. کلمات کلیدی: روز بارانی، زنجیره مارکوف، احتمال پایا، روش x2، استان همدان.

چکیده: شناخت اقلیم و پارامترهای مورد نیاز محصولات کشاورزی از مهمترین عوامل موثر در تولید است. با بررسی های هواشناسی کشاورزی می توان امکا نات بالقوه را در مناطق مختلف مشخص و حداکثر بهره برداری را نمود. به علت توان های بالقوه دیم زار های استان همدان ، بررسی جامعی بر اساس آمار 20 ساله عناصر اقلیمی و پارامترهای زمینی انجام گرفت. بدین منظور با توجه به شرایط فیزلوژیکی گندم و تطبیق آن با شرایط اقلیمی مورد نیاز در استان همدان به بررسی شاخص های موثر در کشت محصول پرداخته شده است و با استفاده از روش فائو- پنمن – مانتیث، نیاز آبی و مقادیر نیاز آبیاری محاسبه و در ادامه درجه حرارت تراکمی محصول محاسبه شد. در نهایت با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) به پهنه بندی عناصر اقلیمی – زمینی و همچنین وزن گذاری آنها اقدام گردید. سپس مناطق مناسب و نامناسب استان جهت کشت گندم دیم مشخص گردید. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این واقعیت می باشد که در بین عناصر اقلیمی عنصر بارش سالانه و نحوه توزیع آن در طول فصول رشد، همچنین درجه حرارت تراکمی مهمترین عامل در فرایند کشت گندم دیم است. در نهایت با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis‎) به پهنه بندی عناصر اقلیمی زمینی و همچنین وزن گذاری آنها بر اساس شاخص های اقلیمی و زمینی تعریف شده ،اقدام و مکانهای مساعد و غیر مساعد برای کشت گندم دیم مشخص گردید بر اساس نقشه های استخراج شده از سیستم اطلاعات جغرافیایی حدود 4درصد از مساحت استان که بیشتر مناطق جنوب و جنوب غربی متمرکز است دارای قابلیت استعداد زیاد ، 74 درصد متوسط،20درصد با استعداد مناسب و 2 درصد از مساحت استان فاقد استعداد لازم برای کشت گندم دیم می باشد

تعامل عمیق و پیچیده بین بارش و عوامل مکانی سبب شده است که مکان به عنوان پدیدهای تاثیر گذار بر عنصر بارش مطرح شود. در این پژوهش با توجه به این تعامل تلاش شد با استفاده از روش های آماری میزان تاثیر گذاری عوامل مکانی (طول جغرافیایی، عرض جغرافیایی، ارتفاع، شیب و جهت دامنه ها ) بر بارش ها تبیین و بهترین مدلی که این تاثیرگذاری را نشان می دهد، مشخص گردد. این پژوهش با استفاده از داده های بارش روزان? 333 ایستگاه همدید و اقلیم شناسی در گستره ایران که طول دور? آماری بیش از 20 سال (1363- 1383) داشته اند، صورت گرفته است. در این تحقیق ویژگی های بارش ایران از دو جنبه ویژگی های زمانی و ویژگی های مکانی مورد توجه قرار گرفت. در مبحث ویژگی های زمانی روند بارش، تعیین مهمترین ماه بارشی و احتمال وقوع بارش ها با تداوم 1 تا 7 روز مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس آن مشخص گردید که در سطح اطمینان 99 درصد آذر ماه دارای روند افزایش بارش است. برای تعیین مهمترین ماه بارشی و احتمال وقوع بارش ها با تداوم 1 تا 7 روز از تکنیک مولفه های اصلی بهره گرفته شد و بر اساس نتایج حاصل از این تکنیک آذر ماه مهمترین ماه بارشی تعیین شد. برای احتمال وقوع بارش ها با تداوم 1 تا 7 روز 3 الگو در گستره ایران تعیین شد. در بررسی ویژگی های مکانی بارش با استفاده از فراسنج های مکانی(مرکز ثقل و بیضی استاندارد و فاصله استاندارد) معلوم شد که مرکز ثقل در بارش سالانه در مختصات شمالی و شرقی قرار دارد و در ماه های گرم به سمت عرض های شمالی و غربی حرکت و با شروع فصول سرد به عرض های جنوبی تر و شرقی تر حرکت می کند. همچنین جابه جایی جنوب به شمال این مرکز از جابه جایی غرب به شرق آن بیشتر است. از تحلیل نمودارهای همبستگی مورن نیز معلوم شد که همبستگی مکانی در بارش هایی فصول سرد بیشتر است که این امر نشات گرفته از وسعت بیشتر دامنه فعالیت سامانه های بارشی در فصول سرد در ایران است. واریوگرام های ماهانه و سالانه بارش نیز وجود همبستگی مکانی و ساختار قوی در فواصل نزدیک در بارش های فصل سرد را نشان می دهد. بررسی تاثیرات عوامل مکانی بر بارش در دو مقیاس ماهانه و سالانه صورت پذیرفت. ازنتایج حاصل از قیاس روش های رگرسیونی(رگرسیون کلی، رگرسیون ریج، رگرسیون ناحیه ای و رگرسیون موزون جغرافیایی) مشخص گردید که روش رگرسیون موزون جغرافیایی تبیین بهتری از بارش ها دارد. با استفاده از تحلیل خوشه ای عوامل موثر مکانی دربارش سالانه گستره ایران نیز تعیین شد. کلمات کلیدی: مدل سازی ،تغییرات مکانی ،رگرسیون چند متغیره ،کریگینگ.

بارش یکی ازمهم ترین عناصرآب وهوایی است تغییرات این عنصر از شواهد و پیامد های تغییر اقلیم است. از اثرات و نیز شواهد تغییر اقلیم تغییر بسامد رویداد های فرین عناصر اقلیمی، نظیر بارش است. فرین های بالای بارش احتمال وقوع سیل و فرین های پایین آن ممکن است خشکسالی را بدنبال داشته باشد. از آن جایی که اکو سیستم ها و همه فعالیت های انسان و برنامه ریزی های اقتصادی و اجتماعی نواحی مختلف آب و هوایی به مقدار بارش بهنجار که خاص آن نواحی است خو گرفته اند، که تغییر در بارش فعالیت های زیستی را مختل و انسان و محیط زندگی او را با بحران روبرو سازد. در این تحقیق به منظور تحلیل روند بارش های فرین استان مازندران از داده های بارش روزانه 120 ایستگاه پهنه طی دوره آماری 1968-2007 استفاده شده است. برای توصیف فرین های بارش از نمایه های فرین بهره گرفته شده است. نمایه های که در این تحقیق استفاده شده شامل فراوانی روز های بیش تر و یا کم تر ازصدک های 10 و 90 و بارش های بیشینه می باشند. با تحلیل و بررسی روند های نمایه های فرین، نمایه های فرین بارش در کل استان صرفاً از روند افزایشی برخوردار نیستند و این نمایه ها از هر سه رفتار افزایشی،کاهشی و ایستا برخوردارند. در نهایت با اعمال تحلیل خوشه ای بر روند نمایه های فرین بارش چهار پهنه از روند این نمایه به دست آمد. با توجه به نتایج تحقیق، نمایه های فرین بارش استان مازندران متأثر از موقعیت جغرافیایی نظیر طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع و همچنین نزدیکی و دوری به دریا می باشد. به گو نه ای که پهنه های حاصل از نمایه های فرین درچهار پهنه سواحل وجلگه ها ی نیمه غربی و نواحی نسبتاً مرتفع نیمه شرقی، نواحی مرتفع جنوبی، نواحی ساحلی و جلگه ای نیمه شرقی و کم ارتفاع گوشه غربی و هم چنین منطقه مر تفع گوشه جنوب غربی جای گرفته اند.

توجه به خصوصیات اقلیمی و تأثیری که این خصوصیات در شکل گیری ساختمان می گذارد از چند جهت حائز اهمیت است، از یک سو ساختمانهای هماهنگ با اقلیم از نظر تأمین آسایش انسان کیفیت بهتری دارند، از سوی دیگر هماهنگی ساختار بناها با شرایط اقلیمی می تواند موجبات صرفه جویی در مصرف انرژی را فراهم آورد. با توجه به وجود اقلیم های متنوع در ایران، طراحی معماری باید با توجه به شرایط اقلیمی انجام شود؛ این به ویژه در شرایطی که شرایط دمائی بحرانی باشد اهمیت بیشتری داشته و به مهمترین چالش ذهنی معمار تبدیل می شود. اقلیم سرد یکی از اقلیم های مهمی است که به طراحی خاصی نیاز دارد. در این اقلیم که فصل تابستان بسیار کوتاه بوده و در بیشتر زمان ها دمای محیط در زیر محدوده آسایش قرار دارد، مهمترین مسئله، گرمایش است، زیرا بیشتر زمانها، به افزایش دما تا محدوده آسایش نیاز است. این مطالعه که با استفاده از آمار و اطلاعات هواشناسی ایستگاه سینوپتیک شهر زنجان صورت گرفته، در مرحله اول، هدف، شناخت عناصر و عوامل اقلیمی حاکم بر منطقه، در مرحله دوم بکارگیری این عناصر و عوامل اقلیمی جهت طراحی و برنامه ریزی در ساختمان های منطقه، و در مرحله سوم انتخاب بهترین شاخص جهت تعیین آسایش اقلیمی شهر می باشد. در منطقه مورد مطالعه در طول ساعات شبانه روز ماه های ژانویه، فوریه، دسامبر و شب های ماه نوامبر، مارس، آوریل، می، به دلیل پایین بودن دما نیاز به گرمایش می باشد. در طول روزهای ماه مارس، آوریل، نوامبر و شب های ماه ژوئن، ژوئیه، اوت، سپتامبر، اکتبر، نیازی به سیستم های گرمایشی و سرمایشی احساس نمی شود و در درون محیط های بسته آسایش اقلیمی حاصل می آید. و در نهایت در طول روزهای ماه می، ژوئن، ژوئیه، اوت، سپتامبر، اکتبر، با استفاده از سیستم تهویه طبیعی و کولر آبی می توان آسایش حرارتی را در محیط های بسته بدست آورد. بررسی نمودار دمای موثر و جدول شاخص نول نیز نشان می دهد که در ایام سال 81/86 درصد نیاز به گرمایش، 25/6 درصد نیاز به سرمایش، 94/6درصد نیز در محدوده آسایش می باشد و محدوده نیاز به سایه نیز جمعاً 19/13درصد می باشد.که همه ی اینها حاکی از دوره طولانی سرما و دوره کوتاه گرما می باشد. و در نهایت از ساکنان منطقه نظرخواهی به عمل آمد که نتایج قابل قبولی نیز به دست آمد. نتایج نظرخواهی با شرایط پیشنهادی ماهانی مورد مقایسه قرار گرفت که در این باره بافت قدیمی( سنتی) بیشترین سازگاری را با شرایط پیشنهادی ماهانی نشان می دهد.

آزاد راه زنجان – ابهر (قسمتی از آزاد راه مهم تهران – تبریز) یکی از محورهای مواصلاتی مهم و پر تردد ایران بوده و نقش زیادی در ارتباط مرکز به شمال غرب کشور و نیز اتصال اروپا به آسیای میانه دارد. محور مذکور، از نظر نسبی یکی از محورهای پرتصادف کشور است. در این پژوهش به بررسی تاثیر شرایط جوی بر تعداد تصادفات پرداخته شده است. به منظور بررسی تاثیر شرایط جوی بر تعداد تصادفات از گزارش پلیس راه زنجان در سالهای 1387و 1388 استفاده شد ، در ابتدا کدهای مربوطه استخراج و داده ها در نرم افزار excel فیلتر و مرتب شدند. سپس داده های هواشناسی روزانه ( بارش، یخبندان و هوای صاف ) و دادهای ساعتی میانگین دما در سالهای مورد نظر به همراه داده های اخذ شده از تصادفات در آن سالها در نرم افزار excel مرتب و در نرم افزار spss با استفاده از همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، سپس نمودارها و جداول لازم ترسیم و ماتریس همبستگی محاسبه گردید . بررسی داده های هواشناسی و تعداد تصادفات به وقوع پیوسته در سالهای 1387 و 1388 نشان داد که 936 فقره تصادف در 585 روز هوای صاف ، 36 فقره تصادف در 45 روز یخبندان ، 173 فقره تصادف در122 روز بارانی رخ داده است. با آزمون همبستگی پیرسون که انجام شد، رابطه معنا داری ، بین شرایط آب و هوایی(بارندگی ،یخبندان و هوای صاف) و تعداد تصادفات وجود دارد.و رابطه ضعیفی بین دو متغیر میانگین دما و تعداد تصادفات وجود دارد اما تعداد تصادفات در دماهای بالاتر متمرکز شده است. یعنی بیشتر تصادفات در دماهای بالا رخ می دهد. همچنین با بررسی داده های هواشناسی بیشترین تعداد تصادفات در سالهای مورد بررسی به ترتیب در ماههای مرداد، خرداد و فروردین و در شرایط یخبندان در ماه بهمن و در نهایت در شرایط بارندگی، ماه آبان و سپس ماههای اسفند، شهریور و فروردین را به خود اختصاص داده است.

در مناطق شمال¬غرب کشور، بارش برف خصوصا در فصل زمستان، به عنوان یکی از مهم-ترین عناصر اقلیمی این مناطق شناخته می¬شود. بارش برف در فصل بهار، شاید در ابتدا اندکی غیرمنتظره به نظر رسد؛ لیکن این نوع بارش، هر ساله در مناطقی از شمال¬غرب کشور رخ می-دهد. استان زنجان نیز یکی از محدوده¬های اقلیمی در شمال¬غرب کشور به شمار می¬رود که بهار هر سال شاهد بارش¬های جامد است. در این پایان نامه داده¬های مربوط به عنصر اقلیمی بارش برف در سه ماه از فصل بهار (21 مارس تا 21 مه)، در یک دوره آماری 14 ساله (2009- 1996) برای ایستگاههای سینوپتیک استان زنجان که دارای این دوره آماری هستند (ایستگاههای زنجان، خدابنده و خرمدره)؛ جهت تحلیل آماری و سینوپتیکی داده¬ها، محاسبه، پیش¬بینی و تعیین الگوهای بارش برف بهاره مورد استفاده قرار گرفته است. روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش، روش آماری که عبارت از دو آزمون نیکویی که برازش چهار توزیع آماری اعم از توزیع¬های یکنواخت، هندسی، دوجمله¬ای منفی و پواسن را در بر می¬گیرد. در بخش سینوپتیکی تحقیق، به کمک نقشه¬های وزش دما، وزش رطوبت، امگا و جبهه¬زایی در دو سطح 500 و 1000 هکتوپاسکال و نقشه¬های فشار سطح دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل سطح میانی جو، بارش برف در فصل مورد نظر از طریق رویکرد محیطی به گردشی علت¬یابی می¬گردد. نتایج حاصله نشان می¬دهد بارش برف بهاره از توزیع احتمال خاصی پیروی می¬کند. تکرار 1 تا 3 بار بارش برف در بهار هر سال از احتمال بالایی در تمامی ایستگاهها برخوردار است. نتایج مربوط به تحلیل نقشه¬های سینوپتیکی نشان می¬دهد که علل مهم بارش برف در بهار حضور پرفشار سیبری و ریزش هوای سرد عرضهای بالا به همراه انتقال رطوبت و توده-های سرد روی اروپا و دریای مدیترانه به شمال¬غرب کشور است. هم¬چنین گرادیان شدید دمایی و تشکیل جبهه به همراه حرکات صعودی جو می¬تواند مهم¬ترین علل بارش باشد.

آلودگی هوا از جمله مسائلی است که بسیاری از شهرهای بزرگ ایران با آن دست به گریبان هستند، کلان شهر کرمانشاه نیز از قاعده مستثنی نیست بنابراین لازم است در جهت شناخت عوامل و شرایط تشدید کننده آلودگی هوا و میزان تاثیر هر یک از این عوامل مطالعات لازم انجام گیرد.دراین پژوهش با استفاده از دادهای ساعتی و روزانه پنج عنصر آلاینده شامل: منوکسید کربن(co) ،ذرات معلق (pm)،دی اکسید نیتروژن (?no?_2)،دی اکسید گوگرد (?so?_2)،و ازن (o_3)،مربوط به سالهای 1390-1387 اقدام به تعیین دوره های آلودگی هوایی و عوامل جوی موثر بر آنها هستند،بررسی ها نشان داد که گازهای آلاینده ذرات معلق و مونواکسید کربن و دی اکسید نیتروژن مسئول اصلی آلودگی هوا در شهر کرمانشاه هستند و آلوده ترین فصل پاییز و پس از آن تابستان و آلوده ترین ماه سال مهر ماه و بهترین شرایط کیفی هوا به فروردین و دی ماه اختصاص دارد..برای تعیین وضعیت جوی در طول دوره های آلودگی از نقشه های سینوپتیکی سطح زمین و سطح ژئوپتانسیل 500 هکتوپاسکال و همچنین به منظور تعیین شدت وارونگی و پایداری هوا از نمودارهای اسکیوتی استفاده شده است.بررسی تکمیلی نشان داد دو نوع سامانه در تشدید آلودگی هوای شهر کرمانشاه دخالت دارد که شامل پرفشار اروپایی،پرفشار حرارتی سیبری می باشند که سبب پایداری و وارونگی هوا در جو شهر شده و تجمع گازهای آلاینده را در هوا افزایش می دهند.به هنگام نزدیک شدن زبانه های پرفشار به سطح منطقه یا تقویت مرکز پرفشار موجود در منطقه و هم چنین در پی تشکیل هسته های گرد وغبار بر روی بیابانهای واقع در عراق و سوریه می توان افزایش میزان آلودگی را پیش بینی نمود و اقدامات لازم را در زمینه کاهش اثرات مخرب آلودگی هوا بر سلامت شهروندان انجام داد.

توجه به مسئله اکوتوریسم به عنوان یکی از شاخه های مهم گردشگری و صنعتی نوپا و موثر که اقتصاد جهانی را معطوف خود ساخته است،از موضوعات جدیدی است که در سال های اخیر مورد برنامه ریزان و سیاست گذاران و نیز حامیان محیط زیست قرار گرفته است. هدف کلی این پژوهش ارزیابی توان بوم شناختی منطقه حفاظت شده انگوران به منظور توسعه اکوتوریسم می باشد که با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و با مدل مخدوم و تحلیل سلسله مراتبی به انجام رسید.به منظور رسیدن به اهداف پژوهش از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است.لازم به ذکر است که در این پژوهش در ابتدا منابع بوم شناختی منطقه مورد شناسایی،تجزیه تحلیل و جمع بندی قرار گرفتند.سپس کلیه لایه های اطلاعاتی در سیستم اطلاعات جغرافیایی رقومی شده وارزیابی توان بوم شناختی منطقه شناسایی گردید. نتایج حاصل از بررسی های انجام گرفته بر روی داده های بوم شناختی با استفاده از مدل خطی مخدوم نشان می دهد که 69/114137 هکتار از منطقه جهت اکوتوریسم متمرکز طبقه یک و 31/84795 هکتاراز سطح منطقه جهت اکوتوریسم گسترده طبقه یک مناسب می باشد،در مقایسه در روش تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که 377/18409هکتارازسطح منطقه جهت اکوتوریسم متمرکز طبقه یک و 9146/77235 هکتارجهت اکوتوریسم متمرکز طبقه دو و 00836/19816هکتار طبقه نامناسب جهت اکوتوریسم متمرکز تشخیص داده شد.همچنین 49868/74682هکتارازسطح منطقه جهت اکوتوریسم گسترده طبقه یک و 94779/21751هکتار از سطح منطقه جهت اکوتوریسم گسترده طبقه دو و 85353/19026 هکتار طبقه نامناسب جهت اکوتوریسم گسترده مشخص گردید. در واقع نتایج حاکی از این بود که منطقه حفاظت شده انگوران از توان بالایی جهت توسعه اکوتوریسم برخوردار می باشد.این مطالعه می تواند شروع مناسبی برای یک تحقیق پایه برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار باشد.

پهنه¬بندی اقلیمی محصولات زراعی یکی از اهداف اصلی آگروکلیماتولوژی می¬باشد. تمام گیاهان زراعی در شرایط معین آب و هوایی بهترین شرایط رشد و نمو را داشته و اگر کاشت آنها با توجه به شرایط مطلوب گیاه باشد باعث باز¬دهی بیشتر محصول خواهد شد. در پهنه¬بندی آگروکلیمایی معمولا با توجه به شرایط محیطی پهنه¬های جغرافیایی جهت کاشت یک محصول انتخاب می¬گردد. استان کرمانشاه در غرب کشور یکی از مناطق مهم تولیدات زراعی خصوصا حبوبات می¬باشد به نحوی که در تولید نخود زراعی مقام اول کشوری، و از نظر کیفیت یکی از ارقام معروف جهانی است. در این پژوهش جهت انتخاب بهترین مناطق کشت نخود دیم استان کرمانشاه با استفاده از مدل ahp و نرم افزار gis اقدام به پهنه بندی آگروکلیمایی گردید. به همین منظور از عامل جغرافیایی (ارتفاع، شیب و جهت شیب) و 11 پارامتر آب وهوایی (بارش سالانه، بارش دوره رشد، دمای جوانه زنی، دمای گل¬دهی، دمای رسیدگی، درجه حرارت تراکمی، ساعات آفتابی، تبخیر- تعرق، رطوبت نسبی و باد) استفاده شد و در مدل ahp رتبه گذاری گردید. یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد که اغلب مناطق استان جهت کشت نخود مستعد بوده و دارای قابلیت¬های متفاوتی می¬باشد. مناطق شمالی و مرکز استان 228986 هکتار، 9 درصد دارای استعداد تقریبا خیلی مناسب و بیشتر مناطق استان شامل قسمتهای غربی و مرکزی و پهنه کوچکی در شرق استان با مساحت 1454426 هکتار، 59 درصد دارای استعداد مناسب و بقیه استان قسمتهای شرق از قابلیت کشت متوسطی برخوردار است.

چکیده ندارد.