تفسیر المنار یکی از تفاسیر مهم و پرآوازه معاصر به شمار می رود که جایگاه ویژه ای در میان اهل سنّت دارد . بخش مهمی از شهرت و مقام این اثر مدیون شخصیت مولفان آن محمد عبده و رشید رضا می باشد . محمد عبده و رشید رضا از مصلحان نهضت های اصلاحی و احیاگران فکر دینی و از منادیان بازگشت به قران در عالم اسلام به شمار می روند که توانسته اند با افکار ، اندیشه ها و نوشته ها ی خود در میان روشن فکران اثر به سزایی بگذارند . ازآنجا که تفسیر المنار با در بر داشتن بخش عمده ای از معارف اسلامی و عقائد رایج مسلمانان ،مهمترین اثری است که از این دو شخصیت قرآنی به جای مانده است ، ترجمه این اثر و نقد مطالب آن ، به ویژه در مباحثی که با عقائد ، اصول و مبانی شیعه تعارض دارد ، از اهمیت بالایی برخوردار است . در این راستا این پایان نامه با در بر گرفتن 2 فصل به این مهم پرداخته است که در فصل اول بعد از بیان مباحث کلی و نکاتی در مورد پایان نامه بخشی به معرفی تفسیر المنار و صاحبان آن اختصاص داده شده و در فصل دوم با کمک کتب ارزشمند لغوی مانند فرهنگ معاصر آذرتاش آذرنوش ، العین ، لسان العرب و.....سعی شده تا ترجمه ای روان و بدور از اجمال و ابهام ارائه شود. همچنین برای استفاده هر چه بیشتر خواننده واطمینان او از صحت ترجمه ، متن عربی همراه ترجمه آورده شده و در پاره ای از صفحات به نقد برخی از عقائد معارض با شیعه پرداخته ایم که عبارتند از : 1- قسم دادن خدا به حق رسول خدا(ص) 2- منظور از شیاطین در آیه (واتبعوا ما تتلوا الشیاطین) چیست؟ 3- توسل به امامان معصوم(ص) 4- شبهه ای در مورد احادیث وارده در باب معارف 5- حقیقی بودن تمام مطالب موجود در داستان های قران کلید واژه ها: تفسیر المنار ، ترجمه ، نقد ، محمد عبده ، رشید رضا

چکیده اساس اسلوب در قرآن بر پایه ی تصویرپردازی بنا شده است و معانی از طریق زبان تصویر بیان می شود، نه به زبان صریح و گزارشی مستقیم. هنر قرآن آن است که با قلم اعجازگر خود به معانی و مفاهیم، روح، می بخشد و بر اندام معانی کسوت حیات می پوشاند به گونه ای که معانی انتزاعی و موضوعات معنوی و ذهنی و حالات نفسانی، همه جان می گیرندو به حرکت در می آیند. پژوهش حاضر به تصویرپردازی که یکی از جلوه های زیبا وجذاب قرآن کریم است و کمتر مورد توجه قرار گرفته است، می پردازد. در این پژوهش تلاش شده است به جلوه هایی از هنر خارق العاده قرآن در صحنه پردازی و تجسم بخشیدن به برخی از صحنه های مربوط به مومنان و کافران در دنیا وآخرت و خلق تصاویری زنده و بدیع، اشاره شود و نمونه هایی از تابلو ها وچشم انداز زیبایی آن را در پیش روی مشتاقان و شیفتگان این کتاب آسمانی،قرار دهد. این اثر در فصل نخست،ضمن اشاره به تصویر از دیدگاه ناقدان مختلف و جایگاه و اهمیت آن در آشکار کردن معانی، به مشخص کردن عناصر تصویر می پردازد، و در فصل دوم با بیان نمونه هایی چند،،سعی بر روشن کردن تصاویری از صحنه های مومنان در دنیا ودر بخش دوم به صحنه هایی از کافران در دنیا و تفکیک عناصرتصویر، می پردازد. در آخرین فصل نیز به صحنه-های مومنان در آخرت و سپس به صحنه های کافران در آخرت، توجه می شود. از نکات مهم، توجه به تجسیم در صحنه های مربوط به کافران در دنیا است که به صورتی ملموس دیده می شود وعنصر حرکت نیز به تبع آن واضح ودر بیشتر صحنه ها به حواس اشاره ای مستقیم،شده است و تنوع و توجه به زمان در دنیا، سایه ی الفاظ و تناسب بین واژگان از اهمیت بسزایی برخوردار است و عناصر دیگر،عمدتا از سایه ی الفاظ بیرون کشیده می شود. اما عناصری چون: گفتگو،رنگ،توجه به حواس و زمان و مکان در آیات مربوط به آخرت نمایان تر است و عنصرگفتگو و رنگ در صحنه های مومنان وحواس، زمان و مکان در صحنه-های کافران پررنگ تر به نظر می رسد. این پژوهش بر مبنای روش توصیفی، تحلیلی انجام شده است. کلمات کلیدی: تصویرپردازی، عناصرتصویر، انسان، مومنان، کافران.

دلالت کلمات قران بر معانی به نحوی می باشد که بیانگر یکی از معجزات بیانی قران می باشد رساله حاضر در صدد اثبات این معجزه می باشد.

ترجمه را می توان به طور خلاصه، بازسازی یک کلام در زبانی دیگر دانست، به طوری که تمام معانی و مقاصد صاحب کلام در زبان مقصد بازگو گردد. لذا متن ترجمه می بایست آیینه تمام نمای متن اصلی باشد. هرچند که در پاره ای از موارد شاید نتوان عملاً به این مقصود دست یافت، اما چنین نگاه و تعریفی از ترجمه می تواند همواره مترجم را در نزدیک شدن هرچه بیشتر ترجمه به متن اصلی به تلاش وادارد. به خصوص در ترجمه متنی همچون «قرآن کریم» که از اهمیت و حساسیت والایی برخوردار است. لذا نباید در ترجمه قرآن کریم تنها به انتقال مفاهیم کلی و عام واژگان و عبارات بسنده کرد، بلکه مترجم باید همواره تلاش نماید تا معانی و دلالتهای دقیق و کامل واژگان و تراکیب و عبارات را –تاحد امکان- در ترجمه منعکس کند. اما متأسفانه در ترجمه های ارائه شده از قرآن کریم، علی رغم پیشرفتهای حاصل شده، چنین نگاه و تلاشی به چشم نمی خورد. اولین شرط و گام اساسی در فرایند ترجمه فهم صحیح، دقیق و کامل متن اصلی است. کوچکترین واحد متن نیز واژه می باشد. لذا مترجم باید در وهله نخست به معنا و دلالت صحیح و کامل واژگان متن اصلی دست یابد. واژگان قرآن کریم دارای دو معنای اصلی یا جوهری یا اولیه، و معنای فنی یا ثانوی یا اضافی است. معنای نخست برخاسته از ساخت و دلالت فرهنگنامه ای واژه است و معنای دوم از ساختارهای آوایی، صرفی، نحوی و بلاغی واژه برمی آید. مجموع این ساختارها معنا و دلالت واژه را تشکیل می دهند. البته نباید از نقش و اهمیت بافت کلام در تعیین معنای واژه نیز غافل شد. آسیب شناسی ترجمه های قرآن کریم بر اساس ساخت و دلالت فرهنگنامه ای واژگان ما را با دو دسته از اشکالات روبرو می سازد؛ دسته ای از این اشکالات ناشی از فرهنگنامه ها است، مانند خروج واژه از معنای اصلی و فرهنگنامه ای، همچون انواع مجاز و مسئله اشتراک لفظی، که بافت کلام نقش اساسی را در این میان بر عهده دارد و اساساً اشاره به این معانی از وظیفه فرهنگنامه ها خارج است. هرچند که معمولاً در فرهنگنامه ها به تعدادی از این معانی اشاره شده است. دسته دوم از اشکالات به مترجم بازمی گردد، به طوری که به نظر می رسد مترجمین قرآن کریم در بسیاری از موارد جهت کشف معنا و دلالت واژگان به فرهنگنامه ها مراجعه نکرده اند، و یا در فهم صحیح و دقیق و کامل واژه ها و انتقال آن به خوانندگان ترجمه موفق نبوده اند. با توجه به مسائل مربوط به ساخت و دلالت فرهنگنامه ای واژگان همچون اشتراک لفظی، ترادف و اضداد، نیز اشکالات فراوانی در ترجمه های قرآن می توان یافت. از جمله عدم توجه به دلالت یک واژه بر معانی مختلف و صرف درنظرگرفتن دلالت اصلی و فرهنگنامه ای واژه، عدم انتقال تفاوتهای معنایی میان واژگان مترادف نما، و یا دلالت یک واژه بر دو معنای متضاد که در مبحث اضداد مطرح است. در مجموع به نظر می رسد که ترجمه های قرآن از نظر فنی یعنی مباحث زبانی و ادبی نیاز به بازبینی و اصلاحات اساسی دارد.

تفسیر المنار تالیف شیخ محمد عبده و رشید رضا می باشد . این تفسیر از ابتدای قرآن تا آیه 126 سوره ی النساء نوشته شیخ محمد عبده است . و بخش دوم آن تا آیه ی 53 سوره ی یوسف توسط شاگرد شیخ یعنی رشید رضا و به پیروی از سبک استادش نوشته شده است . تفسیر المنار از مهمترین تفاسیر اهل سنت است . و تاثیر زیادی در میان اهل علم علوم قرآنی گذاشته است . لذا اطلاع از مطالب این تفسیر و ترجمه ی آن و نقد اشکالات و شبهات وارد شده برعقاید شیعه و پاسخ گویی به آنها می تواند حائز اهمیت باشد .این پایان نامه در این راستا به ترجمه و نقد این تفسیر مربوط به نیمه ی اول جزء دوم قرآن پرداخته و برای نقد آن از تفاسیر مهم شیعی ازجمله : المیزان، تسنیم و. . . کمک گرفته شده است . و در ترجمه ی آن از کتب لغت : لسان العرب ، العین ، فرهنگ معاصر آذرتاش آذرنوش و لاروس و. . . بهره گرفته شده است . وسعی شده است که در ترجمه ، امانتداری رعایت شود . و از آوردن مطالب اضافی و یا کم کردن از مطالب اصلی متن پرهیز شود. مگر در جایی که برای رساندن مقصود مولف احساس ضرورت شده است . در مورد نظر مولفان این اثردرمورد تعدادی از آیات و مطالب ارائه شده که با عقاید شیعه در تعارض بوده و همسویی نداشته است ، نقدی صورت گرفته است .

موضوع این پایان نامه یک موضوع نقدی است.که به مقایسه بین نقائض جریر و اخطل پرداخته است.و از پنج فصل تشکیل میشود . فصل اول در مورد حیات ادبی در عصر اموی میباشد . فصل دوم به بررسی حیات دو شاعر پرداخته است.فصل سوم از نقائض و نشأت آن سخن میگوید.فصل چهارم تعریفی مختصر از نقد و تطبیق را ارائه میدهد.فصل پنجم به مقایسه قصائد پرداخته است و عناصر ادب را مورد بررسی قرار میدهد.

این رساله تحت عنوان (الصبر فی الکتاب و السنه و عند أعلام الشعر العباسی]در سه فصل نگارش یافته است . در فصل اول ابات حاوی کلمه صبر و مشتقات آنرا از نظر موضوعی تقسیم سپس از لحاظ بلاغی مورد بررسی قرار دایم. در فصل دوم نیز برخی از احادیث صبر رااز نظر موضوعی و بلاغی مورد بررسی و شرح قرار دادیم و در فصل آخر اشعاردوره عباسی حاوی کلمه صبر و مشتقاتش را مورد نقد ادبی قرار دادیم. آنچه روشن و مبین است تاثیر زیاد ائمه معصومین و شعرا از ایات شریفه قرآن چه از نظر ترکیب چه از نظر معناست اما باید گفت در کنار این تاثیرات و تقالید دارای ابتکارتی بودند . آنان صبر را در قالب استعارات و تشبیهات جدید به تصویر کشاندند که مانند آنرا در قرآن مشاهده نکردیم . در طلیعه شعرا، ابوتمام است که با ابتکارات معانی جدید صبر را به اشیای مختلف تشبیه نمود که سایر شعراء به ویژه شریف رضی و ابوفراس از او در این رمینه تاثیر بسزایی گرفته اند.

إن الدلالات -إذا افترضناها فی بنیه دائریه- تتشکل من مجموعه الدوائر المتحده المرکز و المختلفه الحدود؛ فمایتکّون منها أولاً یعتبر دلالات مرکزیه ثابته تنتج فی مقام الوضع و ماتشکل هاله محیطه بالمعنی المرکزی من ظلال معنویه، تسمّی دلالات هامشیه من نتاج القیم التعبیریه و السیاقیه فی مقام التخاطب و أما الدلالات الهامشیه فی النص القرآنی فترتبط بما ینبع من تلقّیات عاطفیه-نفسیه و تعابیر ذاتیه فردیه ضمن السیاقات المقالیه و المقامیه و هذا یبرز للمتلقی جمالیه القرآن و إعجازیته حیث لایمکن التخلّی عنها فی فهم النص. تسعی الطالبه من خلفیه هذا البحث، الترکیز علی عده محاور لإنتاج الدلالات الهامشیه و الأول أن البنی اللغویه فی مستویاتها المختلفه الصـرفیه و النحویه و الدلالیه و الصوتیه توثر علی إشعاعات المعنی داخل الآیه و تأتی الباحثه بملخّصات منها و مایهمنا فی المستوی الصـرفی القرآنی هو الغرابه فی الاستعمال و الانزیاح الاستبدالی فی انتقاء ألفاظ خاصه أو ظهورها بأوزان التصغیر أو الحذف فی اللواحق دون تبریر نحوی و ما ینتج عنه من المعانی الهامشیه یتلاءم مع السیاق المقامی و یبرز المستوی النحوی الاستنتاجات الفردیه من جمالیه التقدیم و التأخیر و حذف أرکان من الجمله أو إسناد الفعل إلی فاعله غیر الحقیقی و یأتی المستوی الدلالی بالانزیاحات الدلالیه باختیار الاستعارات المستطرفه و الکنایات متعدده المعنی و الرموز الخاصه و توحی البنیه الصوتیه بالدلالات الهامشیه عبر تآلف الصوامت و الأصوات و وقعه الصوتی الخاص علی النفس و أما البنی غیراللغویه بمقاماتها الثقافیه و الدینیه و النفسیه و المحظورات المتعلقه بمقاماتها فتجسّد بنیه مقالیه خاصه تحدو المتلقی إلی الدلالات الهامشیه؛ فنبذه القول إن إبداعیه البحث تتبلور فی ذکر الشواهد القرآنیه المودیه إلی الدلالات الهامشیه التی لم یهتم الباحثون بهذه القضیه فی زوایا مختلفه من النص القرآنی حیث لها دور هام فی توظیف النص القرآنی من جهه التأثیر علی المتلقی و ظهور طرافه القرآن و الکشف عن إعجازیته و أما المنهج المتتبع فی هذه الأطروحه فهو المنهج التوصیفی-التحلیلی مستعیناً بالمصادر العلمیه و الآراء الشخصیه.

چکیده: در فصل اول، تعریف مسوولیت در لغت و اصطلاح بیان گردیده و نتیجه گیری شده که مسوولیت در اصطلاح، یعنی پذیرفتن انجام دادن کاری با همه ی خطرهای احتمالی آن و آمادگی برای بازخواست شدن در برابر کسی که انجام دادن کار یا کارها را واگذار نموده و تحمل پیامدهای درست انجام ندادن وظیفه. همچنین، منشأ مسوولیت بررسی و گفته شده که یا افراد است یا قرارداد و یا پروردگار. در باره ی مسوولیت و اهلیت، با استناد به آیه های قرآن، ویژگی های کسی که باید از سوی خداوند مسوولیت بپذیرد، چنین ارزیابی شد: سختگیر بودن با کافران و مهربان بودن با مومنان، تنها برای خشنودی پروردگارش انجام وظیفه نمودن، راستگو و راست کردار بودن، ابلاغ آنچه ایزد دانا به او وحی می کند به مردم بی کم و افزایش و داشتن سعه ی صدر و نرمخویی حتی در هنگام سخن گفتن با بدکاران. سپس به مسوولیت سیاسی پیامبر در قرآن پرداخته شد و در این رابطه، آیه هایی که به اطاعت از پیامبر فرمان داده، آورده شد و معنی اطاعت بیان گردید. آنگاه، محدوده ی اطاعت از پیامبر مشخص و به شبهات این موضوع نیز پاسخ داده شد. در فصل دوم که بحث از مسوولیت سیاسی پیامبر در قرآن است، رویکرد قرآن به جایگاه سیاست خارجی و روابط بین الملل در حکومت نبوی، اهداف سیاست خارجی پیامبر، دیپلماسی وی با قبایل و دولت های همسایه در زمینه های اعزام سفیر و بستن پیمان و پذیرش هیأت های خارجی، بررسی گردید. همچنین، استراتژی های سیاست خارجی پیامبر که عبارت بود از: استراتژی دعوت، یعنی تقدم دعوت بر جنگ، قاطعیت، انعطاف، استفاده از نقاط مشترک با دیگر جوامع، گفتگو، استفاده از حمایت های قومی، بهره گیری از ابزارهای اقتصادی و در نهایت اقدام به جنگ، تشریح شد. از دیپلماسی در حین جنگ نیز غفلت نگردید و گفته شده که پیامبر، چگونه برای خنثی کردن نیروهای مخالف، از این ابزار استفاده می نموده است. استراتژی صلح پیامبر نیز به میان آورده شد تا همه جانبه نگری پیامبر، روشن تر شود. سپس، اصول سیاست خارجی اسلام به طور کلی در روابط با دولت ها توضیح داده شد که عبارت است از: توحید، ولاء، دعوت و جهاد، عدالت، ظلم ستیزی و نفی سلطه ی کافران، عزت اسلامی و سیادت دینی و پای‏بندی به پیمان های سیاسی. پس از آن، اصول سیاست خارجی با جوامع مطرح گردید که عبارت است از: عدالت، تعادل در روابط و حفظ احترام متقابل و حفظ سیادت اسلام. سپس به اصول برقراری ارتباط بین الملل از منظر قرآن پرداخته شد که عبارت است از برقراری ارتباط با گفتار پسندیده و نرم. سپس بحث تقیه و موضوعات مربوطه و جایگاه آن در روابط بین الملی موشکافی گردید. آنگاه، دیدگاه قرآن در باره ی رفتار با اهل کتاب بیان شد و پس از آن، رابطه با کافران و مشرکان از دیدگاه قرآن بیان گردید. در فصل سوم که موضوع آن، اصول قرآنی در حوزه ی اجرائیات و شئونات سیاست خارجی است، مبانی قرآنی گزینش سفیران یا دولتمردان سیاست خارجی با استفاده از آیه های قرآن بررسی و بیست و پنج ویژگی برای سفیر، از قرآن استخراج شد. همچنین، مبانی قرآنی مربوط به موارد خاص در سیاست خارجی مطرح شد که عبارت است از: نقض پیمان از سوی دولت مقابل، خیانت و یا سوء استفاده او از روابط خوب و شکستن پیمان از سوی دولت اسلامی با آشکار شدن زیان آور بودن آن. در فصل چهارم که موضوع آن، مبانی قرآن در سیاست خارجی جنگ و صلح می باشد، صلح و ویژگی های آن از دیدگاه قرآن طرح و بررسی شد. پس از آن، مبانی قرآن در جنگ مطرح و گفته شد که حتی در نبرد با کافران و مشرکان، مسلمانان حق ندارند اصول اخلاقی را نادیده بگیرند؛ ولی می توانند از ابزارهایی چون جنگ روانی که مهم ترین نمود آن، پخش شایعه در عقبه و اردوی دشمن است، برای متزلزل کردن روحیه دشمن بهره برد. کلید واژگان: مسوولیت، سیاست خارجی، پیامبر.

الأداه النحویه هی لفظ دال علی معنی من المعانی النحویه، و لها أشکال متعدده، و لا ترادف دائماً ما یسمی فی النحو بالحرف، فقد تکون حرفاً أو إسماً أو فعلاً. أداه « ما» من حیث أنواع الکلمه قسمان: حرف و اسم، و تزاد فی فئه من الحروف و الأسماء و الأفعال، و تقع علی ذوات ما لا یعقل و علی صفات من یعقل، ومن هذا تظهرسعه استعمالها. تحتمل لفظه « ما» أکثر من معنی، فقد تحتمل الموصولیه و الشرطیه و النافیه و غیرها. النحومن آلیات فهم النص و علی المفسر أن یکون له مقدره نحویه فی تشخیص انواع « ما» و استنباط المعانی للتعبیرات المختلفه منها ، وعلیه أن ینعم النظر فی التمییز بین انواعهاو یدقق فیما تحمله من المعانی حتی یفید کلامه فائده مطلوبه. العلامه الطباطبائی قلما تطرق إلی الإعراب و التحلیل النحوی فی تفسیر المیزان، ولکن نستطیع أن نفهم ما أراده خلال تفسیره الدلالی للآیه فی کثیر من الأحیان.