چکیده سعدی با این که تنها شاعری است که بسیار درباره ی خود سخن گفته است ، در نگاه اول این گونه به نظر می رسد که شناسایی شخصیت و آثارش کاری بسیار ساده می باشد اما او شاعری است که درباره ی شخصیت و آثارش بیشتر از شاعران دیگر ابهام و تناقض وجود دارد همچنین گفته های خود او نیز در آثارش با نوعی چند گونگی و ابهام همراه است . با این که در صد سال اخیر کتاب ها و مقالات فراوانی درباره ی این شاعر از سوی پژوهشگران ایرانی و مستشرقان غربی به چاپ رسیده تاکنون بسیاری از این ابهامات و تناقضات بر جای مانده برطرف نشده است. هدف از پژوهش و نگارش این پایان نامه بررسی ، تحلیل و ریشه یابی این چند گونگی ها و تناقضات در آرا و عقاید سعدی است که تاکنون تحقیق جامعی در این باره صورت نگرفته است . هدف ما رسیدن به این نقطه ی مطلوب است که در مجموع این چند گونگی ها نشانه ی هنر سعدی بوده است یا عیب او یا این که او روش اعتدال را در پیش گرفته و آن را با خصایص شعری در هم آمیخته است.

این پایان نامه وجوه اشتراک مولانا وحافظ را روشن می سازد وتا حد امکان به تحلیل این وجوه نیز می پردازد. این رساله در سه فصل تنظیم شده است فصل اول در بر گیرنده مضمون خداست که شامل سه بخش خدا وصفات او؛بخش دوم به دو موضوع مهم قضا وقدر وجبر واختیار که با خداوند ارتباط دارد پرداخته است وبخش سوم درباره تجدد امثال وتجلی حق در دلهای شکسته وعدالت وهدایت خدا سخن می گوید.فصل دوم درباره انسان می باشد که در این فصل تنها فضایل اخلاقی یک انسان کامل مطرح شده است ؛از قبیل کتمان اسرار وعیپ پوشی وپرهیز از عجب وغرور ونام ننگ وهم نشینی بابدان و مدارا با دشمن وحسن خلق وصداقت وراستی .فصل سوم درباره مهمترین مضمون مشترک حافظ ومولانا سخن می گوید که درباره اصطلاحات عرفانی است اصطلاحاتی نظیر حیرت وخوف رجا وحضور غیبت وتوکل و بار امانت وزهد وسالک عارف وپیر و...در این فصل جای گرفته است این اصطلاحات بر اساس الفبا فهرست بندی شده است که در مجموع شامل 53 مضمون می باشد.در پایان، فهرست آیات واحادبث واصطلاحات عرفانی آمده است.در این پایان نامه از88 منبع استفاده شده است.

زبان مولانا، زبان مردم است که بیشتر با اصطلاحات عوامّ سر و کار داشته است و عقاید و افکار عامّه نیز در آثارش فراوان دیده می شود. از عوامل مهمّی که به مثنوی ارزش ویژه ای بخشیده است و از لوازم ارتباط بین طرز بیان مثنوی با شیوه بلاغت منبری او می باشد؛ فرهنگ و لغت عامیانه از یک طرف و معانی عالمانه از طرف دیگر است. بیان قصّه ها و تمثیلات و درج مثلها و خطابه ها که مثنوی مجموعه ای از این مواد است، ذخیره فرهنگ عامیانه مولانا را تشکیل داده است.و ترکیب این اجزا تعادلی هنرمندانه و زیبا در مثنوی ایجاد کرده که سبب دور کردن معانی آن از پیچیدگی و بیانش ازسستی و ابتذال شده است.هدف ما در این پایان نامه رسیدن به این نقطه مطلوب است که به کار بردن این عناصر و هنجارگریزی عصر مولوی چگونه سبب تبدیل مثنوی به شاهکار شده است

چکید? مطالب: این رساله با عنوان « بررسی صور خیال در دیوان سیّد حسن غزنوی » در یک مقدّمه و چهار فصل تألیف شده است .در مقــدّمه ، چهره ی شاعر ، معرفی شده و در واقع مقدّمه، مختصری است درباره ی زندگی شاعر و اشعار وی . فصل اوّل: تشبیه وانواع آن از جهات مختلف به تفصیل بیان شده است و پس از آن به ذکر شواهد پرداخته ایم. در پایان فصل جدول آماری تهیّه شده، هر موضوعی جداگانه بررسی شده و تعداد آن عنوان شده است. فصل دوم:مجاز. ضمن بیان مجاز و علاقه های آن، شواهد را از دیوان سیّد حسن غزنوی استخراج نموده، سپس بر اساس علاقه ها آنها را تجزیه تحلیل کرده و به ترتیب آورده ایم.در پایان این فصل نیز جدول آماری تهیّه شده است. فصل سوم:استعاره و انواع آن را به طور کامل با استفاده از کتب مختلف بیان شرح داده ایم، سپس شواهدی را که در اشعار سیّد حسن غزنوی آمده است، ذکر کرده ایم و در پایان جدول آماری ترسیم نموده، تعداد هر یک را مشخّص کرده ایم. در پایان فصل جدول آماری تهیّه شده است. فصل چهارم: کنایه. ابتدا این موضوع را از جهات مختلف با استفاده از کتب مختلف بیان بررسی کرده ایم.سپس شواهدی را که دردیوان سیّد حسن غزنوی به کاررفته است، به تفصیل بیان نموده ایم.در پایان فصل تعداد هر یک را بررسی کرده ایم و در جدول آماری آورده ایم. در خاتمه نیز فهرست منابع و مآخذ ذکر شده است.

چکیده کتابشناسی توصیفی انوری شامل اطلاعاتی است که از منابع مختلف در مورد این شاعر و دیوان اشعارش جمع آوری شده است و شامل یک مقدمه، زندگینامه و چهار فصل اصلی می باشد. از آنجا که موضوع کتابشناسی چندان شناخته شده نیست و حتی در حوزه ی کتابشناسی ها نیز تعریف جامعی از این موضوع و ضرورت و اهمیت آن ارائه نشده، در بخش مقدمه سعی شده است به اختصار به این بحث پرداخته و اطلاعاتی به خواننده ارائه شود. پس از مقدمه قسمتی به زندگینامه ی انوری اختصاص یافته و چون اغلب کتابهایی که در آنها نامی از انوری برده شده است، به شرح حال وی به صورت مفصل پرداخته اند، برای اجتناب از تکرار مکررات و همچنین به دلیل این که این بحث موضوع اصلی پایان نامه نیست، به صورت مختصر و کوتاه زندگینامه ای از این شاعر آورده شده است.

چکیده نورالدین عبدالرحمن بن احمد بن محمّد، معروف به جامی(23 شعبان817 – 17 محرم 898 ه .ق) ملقّب به خاتم الشّعرا ، در شعر سرآمد گویندگان دور? تیموری و در نثر، صاحب قلمی شیوا بود. وی اصلاً از محلّ? دشت اصفهان بود، در خرجرد یکی از روستاهای جام خراسان به دنیا آمد و بعدها به قصد علم اندوزی به همراه پدر خود، به هرات رفت و در همان جا در هشتاد و یک سالگی درگذشت. کتاب بهارستان یکی از آثار نفیس جامی است که وی قسمتی از آن را به پیروی از گلستانِ سعدی نگاشته است. این کتاب شامل هشت روضه است که در هر بخش، حکایاتی از اولیاءالله و بزرگان صوفیه، شعرا، حکما و پادشاهان نقل شده و سال تألیف آن 892 هجری بوده است. نثر آن به شیو? مسجّع و آمیخته به نظم است و غالباً مشتمل بر مطالب اخلاقی عالی و دستورهای سودمند برای زندگی می باشد. بهارستان بیش از آنچه انتظار می رود متمایل به سادگی است و شاید یکی از علل آن، اختصاص کتاب به تعلیم فرزند نوآموز مولّف، ضیاءالدین یوسف، باشد. برخی ویژگیهای نگارشی و ادبی بهارستان عبارتند از: استشهاد به آیات قرآن کریم، استفاده از احادیث و روایات مذهبی، استفاده از امثال و حِکَم، صنایع بدیعی از قبیل: جناس و تضاد و انواع تشبیه، کاربرد قواعد نادر دستوری، استناد به اشعار عربی و فارسی و اشتمال کتاب بر لغات و ترکیبات زیبای فارسی. این تحقیق به منظور بررسی ویژگیهای زبانی و سبکی بهارستان و بر اساس متن تصحیح شد? کتاب به کوشش دکتر اسماعیل حاکمی صورت گرفته و بر این اساس ، تحقیق حاضر در یک مقدمه و هفت فصل تنظیم گردیده است. در فصل اول، مباحث آوایی شامل: ابدال، حذف و افزایش واجها بررسی شده است. در فصل دوم به مقولات صرفی (فعل، اسم، صفت، ضمیر، قید، حرف و شبه جمله ) توجّه شده است. فصل سوم به ویژگیهای نحوی اثر اختصاص دارد. در فصل چهارم تأثیرات زبان عربی بر متن، شامل کاربرد مفردات، ترکیبات، جملات عربی و آیات، احادیث، اشعار و امثال و حِکَم عربی بیان می شود. فصل پنجم به سطح لغوی اختصاص دارد. در فصل ششم، سطح ادبی متن بررسی شده است و فصل هفتم به بررسی محتوایی اثر، به اختصار می پردازد. روش کار در این تحقیق، بر اساس مطالعات کتابخانه ای بوده و در جای جای، نتایج مطالعات به صورت داده های آماری بیان شده است. کلمات کلیدی: سبک شناسی، تاریخ زبان فارسی، نثر فارسی قرن نهم، آواشناسی، صرف و نحو فارسی، لغت.

چکیده : موضوع این پایان نامه فرهنگ توصیفی حرف و مشاغل در متون نظم و نثر تا پایان سبک خراسانی است و سعی شده پیشه ها و مشاغلی را که در کتابهای مورد بررسی به آن برخورد کرده ایم، با تعریف و توصیف ذکر کنیم . با توجه به محدوده ی زمانی این پایان نامه که سبک خراسانی است، دیوان های شاعران سده چهارم تا اواسط قرن ششم و نیز کتابهای منثور این دوره به دقت مطالعه شده و فهرست مشاغل آن استخراج گردیده است .این پایان نامه شامل مقدمه ، فهرست مشاغل ، نتیجه گیری و فهرست منابع و مأخذ است .

چکیده غلامرضا رشید یاسمی در 29 آباد 1275 خورشیدی در روستای گهواره از توابع کرمانشاه متولد شد . پدر او محمد ولی خان گوران ، شاعر ، نقاش و خوشنویس بود و کمی زبان فرانسوی می دانست وجد مادری او شاهزاده محمد باقر میرزای خسروی نویسنده داستان شمس و طغرابود . رشید یاسمی تحصیلات مقدماتی را در کرمانشاه به پایان برد و سپس به تهران رفت و دوره متوسطه را در دبیرستان سن لویی گذراند از همان هنگام به تشویق نظام وفا که استاد او بود به سرودن شعر پرداخت و در همین زمان جرگه دانشوری را تاسیس کرد که بعد ها به همت ملک الشعرای بهار به انجمن دانشکده تبدیل شد . رشید ضمن همکاری با مجله دانشکده با نویسندگان و شعرای آن دوره همچون محمد تقی بهار ، سعید نفیسی ، عباس اقبال ، ابراهیم الفت و دیگران همکاری می کرد در همین دوران عضو انجمن ادبی ایران شد و نخستین تالیف خود را در احوال ابن یمین شاعر سلسله سربداران انتشار داد . رشید یاسمی ازسال 1300 به انتشار مقالات خود در روزنامه شفق سرخ به سردبیری علی دشتی پرداخت و از سال 1312 با سمت استادی به تدریس در دانشسرایعالی و دانشکده ادبیات دانشگاه تهران پرداخت و در سال 1322 جزو هیئتی از استادان ایرانی با علی اصغر حکمت به هند سفر کرد . رشید به زبانهای انگلیسی و فرانسوی و پهلوی تسلط داشت و سرانجام روزیازدهم اسفند 1327 هنگام سخنرانی در دانشکده ادبیات دچار سکته شد و در 18 اردیبهشت سال 1330 در تهران درگذشت . رشید یاسمی دارای تالیفات و تصحیات و ترجمه های متعددی است و همچنین مقالات ادبی تاریخی و فلسفی و انتقادی فراوانی در مجلات نوبهار ، ارمغان آینده ، تعلیم و تربیت ، یغما ، مهر و .... به طبع رسانده است . رشید یاسمی شاعر سبک خراسانی و از جمله کسانی است که به تجدد خواهی در شعر معتقد است . رشید معتقد به مبانی اخلاقی بوده و اشعارش روشنایی بخش و هدایت گر هستند : اشعار رشید همچنین از شور وطن پرستی تهی نیستند و یکی از ویژگی های قابل ذکر در شعر استاد توجه خاص شفیقانه او نسبت به زنان است . کلمات کلیدی رشید یاسمی – آثار – مقالات – دیوان شعر

در این پایان نامه، نخست در تعریفِ ادبیات و شعر و غزل کوشیده شده است . زان پس تلاش شده در تعریف دقیق و کاملِ «بن مایه» جستاری در خور صورت پذیرد تا به روشنی دریافته شود که نگاهِ نگارنده رساله به آن چگونه بوده و آن را چطور فهمیده و پرورانده و به انجام رسانده است . پس از آن به شرح زندگیِ شاعر (حسین منزوی) از زاد روز تا به مرگ پرداخته و از فعّالیتها و سرایش و چاپ و انتشار دفترهای اشعارش سخن به میان آمده است . بعد از اینها با توجّه به تعاریفِ ارائه شده ، به جدّ کوشیده شد تا بن مایه های موجود در غزلهایش در د و محور عمودی و افقی با دقّت هر چه تمامتر بررسی شوند تا هم نگاهی به کلّیت غزلها در اتّحاد معنایی افکنده شود و هم بیتهایِ مختلف به گونه ای مجزّا و به صورت پاره پاره و جدا از هم کاویده شوند تا به درستی دریافته شود که شاعر ، احساسات و اندیشه های خود را با استفاده از چه واژگان و ترکیباتی در ظرف ابیات و غزلهایش بیان داشته است . با عنایت به این مطلب معلوم شد که منزوی ، در محور عمودیِ (ستونی) غزلهایش از بن مایه ها و موضوعاتی چند ، چون عشق و عاشقی ، اجتماع ، عصیان و خشم سخن گفته است . همچنین در این بخش از سوگْ سروده ها ، مولاناواره ها ، و موارد دیگری هم حرفهایی گفته شده و برای هر یک از آنها غزلهایی به عنوان نمونه برگزیده و آورده شده اند . در ادامه و در بحث از محور افقی غزلها ، بن مایه ها را به صورت واژگان و اصطلاحات پر بسامد موجود در بیتها و غزلها در نظر داشته و آنها را تحتِ عناوین «خداوند ، طبیعت ، انسان و عشق » بخش بندی کرده و پیرو آن بن مایه های فرعیِ مربوط به هر یک را به نظم الفبایی در زیر هر یک از عنوانهای اصلی آورده ایم . اَفزون بر اینها لازم است گفته شود که سعی فراوانی شد رساله حاضر تنها به بیان منفعلانه موضوعات و مضامین بسنده نکند تا نگارنده با نگاهی شبه انتقادی درباره بیشتر آنها توضیحاتی را بیفزاید و در صورت نیاز در خصوص شکل بیانِ عواطف و افکار موجود در غزلها با نگاهی موشکافانه تر به اظهار نظرهایی مبتنی بر روشهایی علمی و ادبی بپردازد .

چکیده زبان فارسی و زبان صربی دو زبان همریشه هستند. هر دو عضو خانوادهی بزرگ زبانی می باشند که به نام زبانهای هندواروپایی معروف است و، به عبارت دیگر، آنها در زمان باستان یک زبان و زبان یک قوم بودهاند. از آنجا که این دو زبان از یک خانوادهی زبانی هستند، کهنترین مرحلهی تاریخ زبان فارسی در عین حال کهنترین مرحلهی تاریخ زبان صربی نیز است. در این پایاننامه کوشش برای نشان دادن بازماندههای زبان کهن هندواروپایی در هر دو زبان و اشاره به تحولاتی باقاعده که شکل یا معنی آنها را تغییر دادهاند به عمل آمده است. فرض بر آن است که با اشاره به اشتراکات و اختلافات دو زبان خویشاوند هم دربارهی زبان اصلی اطلاعات تازهای به دست میآید و هم دانش ما دربارهی زبانهای مورد بررسی افزایش پیدا میکند. این پایاننامه در چهار فصل تنظیم شده است. بعد از پیشگفتار با استفاده از مراجع زبانشناختی و باستانشناختی برای معرفی نظریهی زبانشناسی هندواروپایی به خوانندگان، از زمانی که اثبات گردیده که زبانهای این خانواده بین خود روابط خویشاوندی دارند و طی دو قرن گذشته که شاهد پیشرفت و گسترش بزرگی در این رشتهی علوم انسانی بودهاند، سعی به خرج میرود. در فصل اول به معرفی زبان هندواروپایی با همهی تحولاتی که مطالعات آن در دو قرن اخیر پشت سر گذاشته است پرداختهایم. همچنین در این فصل به خاستگاه دو زبان ایرانی و اسلاوی و جغرافیای گویشوران آن و ارتباط گویشوران این دو زبان در حد نیاز نگارنده در تدوین فصول بعد مطالعه کردهایم و اطلاعاتی را عرضه داشتهایم. در فصل دوم معرفی زبانهای هندواروپایی به طور کلی و زبانهای ایرانی و اسلاوی به طور ویژه فراهم شده است. لازم دانستیم در فصل سوم بعضی از اطلاعات مربوط به نظام آوایی دو زبان در مراحل مختلف رشد آنها و قانونهایی را که تحولات آوایی توصیف میکنند و هنگام بررسی نمونههای تحولات در ادامهی متن به آنها اشاره می شود، ارائه کنیم. به سوژهی پایان نامهی حاضر -که بررسی تطبیقی تحولات آوایی و معنایی واژگان مشترک دو زبان میباشد- با آوردن مثالهایی و کوشش برای بهم پیوستن نتییجهی تحقیقات که در رشتهی زبانشناسی تاریخی هر دو زبان به طور مستقل تا کنون اجرا شدهاند، در فصل چهارم پرداخته میشود.

نسخ? خـطّی جامع الحکایات یکی از هزاران اثر ادبی به جا مانده از دوران صفویّه است؛ دورانی که در آن شاهد رشد بی سابقـ? داستان نویسی و قصّـه خوانی هستیم. محتوای این نسخه مجموعه ای از حکایت های مختلف در مـوضوعات گوناگون داستانی، دینی، تاریخی، لطایف ادبی و باورهای عامیانه است که توسط ابراهـیم بن اسماعـیل الحسینی تألیف و گردآوری شده است. این اثر که هم اکنون در کتابخان? ملّی ملک شهر تهران نگهداری می شود، پیش از این تصحیح نشده بود. برای انجام این مهم به دلیل حجم زیاد نسخه آن را به دو بخش تقسیم کردیم و این پایان نامه را به تصحیح نیم? دوم اختصاص دادیم. در این کتاب بیشتر داستان ها، روایت ها و وقایـع تاریخی با آیات قرآنی، احادیث و اشعار بزرگان آمیختـه شـده و ضمن ایجاد سرگرمی و تفریح برای خوانندگان و شنـوندگان، عاملی مهم در انتقال و معرّفی پیام های اخلاقی و تعلیمی دوران خود به شمار می آید. علاوه بر این جامع الحکایات اثری است که بیشتر برای شناخت جامع? عصر صفوی به کار می آید؛ جامعه ای که باورها، آیین ها و علایق آن در آثاری از این دست منعکس گردیده است.

چکیده: ابو الفرج رونی شاعر قرن پنجم از پیشروان تغییر سبک قدیمی خراسانی به سبک نوین است که توانسته بر شعرای بعد از خود تأثیر گذار باشد . تا آن جا که انوری او را از ارکان شعر فارسی می شمارد . وی یکی از بزرگترین شاعران شعر مدحی (قصیده) است که در دیوانش اشخاص بسیاری را مدح کرده است وی علاوه بر قصیده در قا لب های شعری دیگری چون (غزل ،قطعه ،رباعی) طبع آزمایی نموده است در دیوان این شاعر بزرگ لغات و ترکیبات عربی ،تضمین آیات کلام الله ،اصطلاحات نجومی و انواع صنایع ادبی همچون استعاره ،تشبیه ، کنایه و ... بسیار به چشم می خورد که نشان دهنده ی تسلط وی بر علوم ادبی چون معانی و بیان، بدیع و علوم عقلی و نقلی چون حکمت و کلام و علم نجوم است و همین مسأله فهم اشعار را برای عموم و تقلید را برای شاعران دشوار کرده است . موضوع این پایان نامه « فرهنگ لغات ، مترادفات و تعبیرات دیوان ابوالفرج» است ؛ ونگارنده با کمک گرفتن از فرهنگ های معتبر فارسی و عربی و اختصاصی سعی نموده این دشواری ها را بر پژوهندگان عرصه ی ادب آسان نماید . کلید واژه: ابوالفرج رونی- سبک نوین خراسانی- ترکیبات عربی- اصطلاحات نجومی

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.