نام پژوهشگر: میر خالق ضیاء تبار احمدی
میلاد باباپور گل افشانی میر خالق ضیاء تبار احمدی
برنج پس از گندم مهمترین محصول کشاورزی در جهان میباشد و ایران با تولید حدود دو میلیون تن برنج در سال از این نظر دارای جایگاه ویژه ای میباشد. با توجه به بحران خشکسالی و مصرف بالای آب در اراضی شالیزاری، ارایه راهکارهایی جهت افزایش راندمان های آبیاری میتواند بسیار مفید باشد. در این راستا، هر ساله اراضی شالیزاری زیادی در استان های شمالی کشور تسطیح میشوند که در این مطالعه نقش اینگونه اراضی بر راندمان مصرف آب (wue) و بهره وری آب (wp) مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق در شهرستان قائم شهر، استان مازندران و با مقایسه دو زمین سنتی و تسطیح شده شالیزاری به مساحت های 9/1 و 67/5 هکتار برای واریته زودرس طارم محلی و در طول یک فصل زراعی (از نشا تا برداشت محصول) در سال 1389 انجام شده است. در این تحقیق برای اندازه گیری دبی های ورودی و خروجی به تیمارها از پارشال فلوم های سه اینچی استفاده گردید. همچنین جهت تعیین نیاز آبی مزارع از سه عدد لایسیمتر در هر یک از تیمارهای مورد آزمایش استفاده گردید. نتایج نشان میدهد در اراضی سنتی و تسطیح شده شالیزاری به ترتیب، راندمان مصرف آب 9/62 و 73 درصد و بهره وری از آب 476/0 و 575/0 کیلوگرم بر مترمکعب گردید و تلفات ناشی از نفوذ عمقی نیز در تیمار تسطیح و یکپارچه شده به طور قابل ملاحظه ای کاهش پیدا نمود. واژه های کلیدی: برنج، اراضی تسطیح شده شالیزاری، راندمان مصرف آب، بهره وری آب، پارشال فلوم.
صابر جهانی سید حسن گلمایی
سد خاکی با هسته بتن آسفالتی، یکی از انواع نسبتاً جدید سدها است که استفاده از آن در دنیا و به خصوص اروپا دارای رشد روز افزونی است. در این تحقیق برای انجام تحلیل ها از مدل موهر- کلمب در مرحله ساخت، آبگیری و دینامیکی استفاده شده است. با توجه به نتایج، تغییراتی در سختی مصالح پی صورت گرفته است. حداکثر میزان نشست در فیلتر پایین دست بعد از آبگیری در مدل در حدود 9/5 سانتی متر است. و هم چنین میزان نشست کلی بعد از آبگیری در قسمت فیلتر پایین دست سد در ابزار دقیق 6 سانتی متر است. الگوی کلی پروفیل نشست اندازه گیری شده در مدل و ابزار دقیق تطابق خوبی را نشان می دهد که میزان ضریب اطمینان در آخرین مرحله خاکریزی و آبگیری به ترتیب برابر 495/1 و 4205/1 به دست آمده است. بعد از مرحله استاتیکی، مرحله دینامیکی انجام شده است با دو زلزله فریولی و ایرپینیا در ایتالیا تحلیل دینامیکی انجام گرفته است که شتاب خروجی در مرحله ساخت به ترتیب برابر 505/4 و 109/5 متر بر مجذور ثانیه به دست آمده است و بزرگ نمایی این شتاب ها در مرحله ساخت به ترتیب برابر 84/1 و 042/1 است. در زلزله فریولی حداکثر میزان نشست در حالت ساخت 8 سانتی متر، در 25 متری آبگیری سد به 5/7 سانتی متر است و هم چنین در زلزله ایرپینیا حداکثر میزان نشست در حالت ساخت 6/71 سانتی متر در 25 متر آبگیری سد به 91 سانتی متر رسیده است. ضریب اطمینان شیروانی های بالادست و پایین دست در زلزله فریولی به ترتیب برابر 499/1 و 494/1، و در زلزله ایرپینیا به ترتیب برابر 5/1 و 389/1 است. که در زلزله فریولی نشست ناچیزی داشته است. سد هم-چنان مقاوم باقی می ماند. می توان بیان کرد نشست های ایجاد شده در زلزله ایرپینیا ( mdl) به اندازه -ای نیست که سد را دچار آسیب کند بنابراین نتایج نشان می دهد که هسته آسفالتی تحت زلزله های نسبتا شدید ایمن مانده و ضوابط طراحی در مقابل زلزله و تحت تراز های مختلف بارگذاری dbl , mdl تامین می کند.
امید بابایی مقدم میر خالق ضیاء تبار احمدی
کمبود آب شیرین، پیشروی آب شور دریاها و متعاقب آن شور شدن خاک زراعی از تهدیدهای اساسی برای بقاء تمدن بشری و اکوسیستم طبیعی به شمار می رود. به منظور بررسی اثرات شوری و مقایسه روش های کم-آبیاری (di) و آبیاری ناقص ریشه (prd)، بر خصوصیات فیزیکی ریشه گیاه لوبیا چشم بلبلی از طریق اعمال استرس شوری، تحقیقی در گلخانه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار و تحت کشت هیدروپونیک انجام شد. تیمارها عبارت بودند از 1- آبیاری بدون تنش (ws) یا آبیاری کامل (fi) به عنوان شاهد (که دارای ec=0/8 mmhos/cm بود)، 2- di1 یا ds1 که در آن، کل ریشه در محلول با ec=2/3 mmhos/cm قرار داشت، 3- di2 یا ds2 که در آن، کل ریشه در محلول با ec=3/6 mmhos/cm قرار داشت، 4- prd1 یا prs1 که در طی آن یک طرف ریشه در محلول بدون تنش شوری و طرف دیگر در محلول با ec=2/3 mmhos/cm قرار داشت (این رژیم ها با تناوب هفتگی تغییر می کرد)، 5- prd2 یا prs2 که در طی آن یک طرف ریشه در محلول بدون تنش شوری و طرف دیگر در محلول با ec=3/6 mmhos/cm قرار داشت (این رژیم ها با تناوب هفتگی تغییر می کرد). از محیط کشت هوگلند برای کشت گیاهان در سیستم هیدروپونیک استفاده شد. برای بررسی خصوصیات فیزیکی ریشه، 16 مرحله عکسبرداری از ریشه به مدت 45روز بعد از اعمال تیمار انجام پذیرفت و قطر، طول، مساحت و حجم ریشه اندازه گیری گردید. بررسی ها و محاسبات آماری در نرم افزار sas نشان داد که میزان رشد قطر ریشه بر اثر تیمارهای گوناگون، اختلاف معنی داری با هم نداشت، اما این تیمارها بر رشد طول ریشه و متعاقب آن بر رشد مساحت و حجم آن اثر معنی داری داشت. شوری بر رشد ریشه تاثیر منفی داشت به طوری که بالاترین میزان رشد طول، مساحت و حجم به تیمار شاهد اختصاص داشت و کمترین آن مربوط به prd2 بود. با توجه به این که، محیط کشت با میزان ec=3/6 mmhos/cm، در هر دو تیمار di و prd رشد ریشه ها را به شدت کاهش داد، این میزان ec برای رشد لوبیا چشم بلبلی توصیه نمی گردد.
غلامحسن نجفی محمود حبیب نژاد
مدیریت منابع آب شامل مجموعه ای از فعالیت ها نظیر ذخیره سازی، انتقال و توزیع آب به منظور آبیاری مزارع می باشد . مدیریت آب عبارت از تنظیم منابع آب برای توزیع مناسب درزمان مناسب و مقدار مناسب در منطقه پروژه می باشد . در سالیان اخیر در کشور های توسعه یافته وظیفه بهره برداری و نگهداری از تاسیسات و مدیریت منابع آب توسط دولت به کشاورزان منتقل شده است. دلایل آن به شرح زیر می باشد 1-در خصوص دریافت وجه آب بها، عملکرد دولت بسیار ضعیف است. 2-به دلیل محدودیت بودجه دولتی ، مخارج بهره برداری و نگهداری بسیار زیاداست. این نوع انتقال وظیفه در کشورهای در حال توسعه سالها پیش آغاز شده است و با تاثیر پذیری از این موضوع ، دولت ایران نیز انجمن های آب بران را در دشت قزوین،حبله رود و تجن و بعضی جاهای دیگرتاسیس نموده است.در دشت هراز وظیفه مدیریت منابع آب توسط ادارات آبیاری ناحیه انجام میگیرد. ادارات مزبور وظیفه توزیع آب بر اساس حقابه توسط میراب را به عهده دارد.آب مورد نیاز آبیاری شالیزارهای دشت حدود 1043 میلیون متر مکعب میباشد، هر چند که مقدار سالانه آب رودخانه هراز 1080 میلیون متر مکعب است ، ولی بر خلاف ظاهر سرسبز ، دشت از خشکسالی رنج می برد ، از این رو ضرورت احداث سد در این مقاله آمده است . شبکه آبیاری و زهکشی، هزاران سال پیش ساخته شده است،تاسیسات مهمی که بتوانند مدیریت را تسهیل نمایند وجود ندارد، از اینرو به منظور پایداری کشت ، انتقال وظیفه به بهره وران ، به عنوان یک فعالیت اصلی به موازات توسعه و بهبودشبکه و منابع آب باید مورد ملاحظه قرار گیرد. با توجه به مشکلاتی که برای انجمن های آب بران ایران در این مطالعه آمده است ساختار پیشنهادی در این بحث کاملا متفاوت است.ضرورت دارد ابتدا ، این ساختار به صورت پایلوت اجرا شود و مورد ارزیابی و مطاله قرار گیرد.بر اساس داده های جدید هواشناسی، ظرفیت مورد انتظار کانالهای آبیاری و زهکشی یک بار دیگر محاسبه شده است. عوامل بسیاری شالیزار های دشت را تهدید می کند.مجموعه عوامل و مشکلات در این بررسی بیان شده است و راه حل های آن نیز آمده است .از منابع مهم آب دشت،آب بندان ها می باشد که دارای دو مشکل اساسی فنی و مدیریتی است ، ضمن بحث قراوان در مورد مشکل مدیریتی ، پیشنهادشده است که مسئولیت آن به وزارت کشاورزی تفویض شود، همچنیین برای حل مشکل فنی دو مدل ارائه شده است ، مدلی که توسط ژاپنی ها بحث گردیده و مدلی که توسط نویسنده پایان نامه طراحی شده است .