هذه الدّراسه تشرح مئه وثمانیه وعشرین بیتاً من الشّواهد الشّعریه الوارده فی تفسیر مجمع البیان لعلوم القرآن من بدایه سوره اإنسان حتّی نهایه سوره الانشرح، وتبیّن نکاتها النّحویّه والصّرفیّه بصوره موجزه، وتذکر موضع الاستشهاد بهذه الأبیات مشیرهً إلی ذکر قائلیها. المولف استشهد بالأشعار الجاهلیه، والأمویه، والعبّاسیه لتبیین معانی الآیات فیما یمتّ بالصّله إلی النّحو، والصّرف، واللّغه، والقراءه، وشأن النّزول، لکنّه لم یشرحها ولم یبین مفرداتها اللّغویه ونکاتها الصّرفیه. فکان من الضّروری تبیین معضلات هذه الأشعار لکی یفهم القرّاء هذا التّفسیر فهماً جیداً. النّتائج الحاصله من البحث نافعه للباحثین من جهتین. الأوّل: تبیین الآراء الصرفیّه والنّحویّه واللّغویّه للطّبرسی، والثّانی: شرح الأبیات باللّغه العربیّه، وذکر الأسناد المتّصله بقائلی الأبیات ما أمکن.

اقبال روز افزون به قرآن کریم در قالب اهتمام به ترجمه و مفاهیم آیات آن و عظمت و جاودانگی قرآن و نیز انطباق معارف آن با عقل و فطرت بشری، ایجاب می کند که ترجمه قرآن در یک سبک و شیوه خلاصه نگردد و در هر عصری با شیوه ای زیباتر و بیانی روز آمدتر و در عین حال برخوردار از صحت بیشتر به جامعه عرضه گردد. با وجود منافع و پیشرفت هایی که تعدد ترجمه های قرآن در پی دارد و این که هر کدام از مترجمان از سر خیر خواهی و به قصد خدمت به قرآن به این امر خطیر دست یازیده اند، ولی اختلاف در ترجمه ها امری انکار ناپذیر است. بازگشت اختلاف در ترجمه های فارسی قرآن به علل و عوامل متعددی است. از جمله این عوامل می توان به نگرشهای ادبی مختلف بر ساختار نحوی یا بلاغی جملات، آراء تفسیری گوناگون، اختلاف در مسائل کلامی، اختلاف در قرائت آیه و غفلتهای مترجمان اشاره کرد. آن چه در این رساله مورد توجه قرار گرفته، نقد ناهماهنگی ترجمه های فارسی قرآن با توجه به اختلاف قراءات است. سوالی که در این جا مطرح شده، آن است که آیا اختلاف قراءات در ترجمه های فارسی تأثیرگذار است؟ آن چه که پس از شناسایی تک تک آیات دارای اختلاف قرائت و بررسی تأثیر این اختلاف قرائت بر ترجمه های فارسی (بررسی حدود 50 مورد از ترجمه های فارسی)، از شروع جزء 5 تا پایان جزء 9 به دست آمده و در قالب شش فصل ارائه شده است این فرضیه را ثابت می کند که، اختلاف قراءات در برخی از آیات قرآن بر ترجمه های فارسی تأثیر گذار است. این رساله شامل شش فصل است. فصل اول، کلیات. فصل دوم مربوط به اختلاف ترجمه در آیاتی است که اختلاف قرائت در آنها در ترجمه های فارسی اثر گذار است. فصل سوم مربوط به اختلاف قرائت در افعال غایب و مخاطب است. فصل چهارم درباره اختلاف قرائت در افعال معلوم و مجهول است. فصل پنجم مربوط به اختلاف قرائت در افعال متکلم و غائب است. در نهایت فصل ششم مربوط به آیاتی است که اختلاف قرائت در آنها تأثیر چندانی در ترجمه های فارسی ندارد.

فخرالدّین عراقی همدانی، (688 ـ 610هـ )، شاعر و عارف عاشق قرن هفتم هجری است، که آثاری نغز به شعر و نثر از وی باقی مانده است. همان طور که شیوه رایج در بین شاعران و نویسندگان این دوره استفاده از زبان و ادب عربی و به کار بردن مفردات و عبارات و ترکیبات آن در ضمن آثار و اشعار بوده است ـ و حتّی برخی از نویسندگان متصنّع خالی بودن متن از این عبارات و ترکیبات را عیب و نقصی به شمار می آورده اند ـ عراقی نیز همین شیوه را بدون الزام و تکلّف دنبال کرده است و با مطالعه آثار و اشعار وی این تأثیرپذیری از زبان و ادب عربی کاملاً مشهود است. شیخ عراقی، شاعری عارف پیشه است و بیشتر آثار خویش را به آیات قرآنی و احادیث مزیّن کرده و بدون هیچ گونه تصنّع و تکلّفی و در هر جای کلام که مناسب دیده است، اقوال مشایخ صوفیه و بزرگان عرفا را در ضمن سخنان و ابیات خویش گنجانده است. علاوه بر این، نیز به دلیل آشنایی با ادبیّات عرب و شعر شاعران عرب زبان گاهی اوقات ابیاتی از برخی از این شعرا را نیز در ضمن ابیات خویش درج کرده است. شاعر یا به طور مستقیم یا به طرق مختلف دیگری ـ که به آن ها خواهیم پرداخت ـ از قرآن و حدیث و اقوال مشایخ صوفیه و عرفا و اشعار و ابیات شاعران عرب بهره گرفته و برای رسایی و گویایی کلام و آراستن سخن به تناسب موقع و در هر جا که مناسب دیده، به کار برده است. در این پایان نامه کوشش می شود این تأثیرپذیری ها از زبان و ادب عربی و گونه های مختلف آن در آثار فخرالدّین عراقی نشان داده شود.

می توان گفت اکثر کتاب هایی که در رشته زبان و ادبیات عرب برای تدریس فن ترجمه در دوره لیسانس به رشته تحریر در آمده اند دارای روش یکسانی هستند. نویسندگان این کتاب ها برای ترجمه ساختارهای نحوی وبرخی اصطلاحات، فرمول هایی ارائه داده اند، که تصور می شود پیروی از آنها در بیشتر مواقع منجر به ترجمه های قابل قبولی خواهد شد و دانشجویان می توانند آنها را سر لوحه کار خود قرار دهند. در این پایان نامه روش های پیشنهادی برای ترجمه برخی از عناصر منصوب مانند، مفعول مطلق، تمییز، حال و مفعول له و همچنین شیوه ترجمه زمان ها و افعال ناقصه وافعال مقاربه و همچنین فعل مجهول در برخی از این کتاب ها را مورد مطالعه قرار داده وبا راهکارهای که بعضی از مترجمان برای ترجمه این ساختارها نحوی بکار برده اند مقایسه نمودیم. در این مقایسه اختلاف زیادی بین روش مترجمان و راهکارهای های ارائه شده در کتاب های فن ترجمه مشاهده شده است. همچنین به نظر می رسد روش های پیشنهادی در کتاب های فن ترجمه همیشه نمی تواند کار ساز باشد و متد تجوزی نمی تواند شیوه کاملا درستی برای تدریس ترجمه باشد، و در پایان پیشنهاداتی برای اصلاح تدریس ترجمه در رشته زبان وادبیات عرب ارائه شده است

چکیده علوم بلاغی که مجموعه معانی، بیان و بدیع را در بر می گیرد؛ نقش مهمی در بیان کلام دارد. با توجه به قواعد و اصول علم معانی، جمله ها به دو بخش خبری و انشائی تقسیم می شود و غرض اصلی (اولیه) یا غرض های ثانویه را می رساند. با توجه به این که تمام جمله ها در انتقال مفاهیم اهمیت ویژه ای دارند و در مورد آن ها، جای تأمل و بررسی وجود دارد؛ این پژوهش به بخش جمله های خبری و اغراض ثانویه آن پرداخته است. در این پژوهش تلاش بر این است تا با بررسی توصیفی و تحلیلی جمله های خبری در پنجاه خطبه اول نهج البلاغه استخراج و از منظر اغراض ثانویه خبر که یکی از مباحث علم معانی است مورد بررسی قرار گیرد و نشان داده می شود که اغراض خبر منحصر به موارد مذکور در کتب بلاغی نیست و این اغراض را می توان به گونه های دیگر نیز تقسیم بندی کرد. بر این مبنا پژوهش در سه فصل دسته بندی شده که در فصل اول به نظر بلاغت پژوهان در مورد اغراض جملات خبری و انواع آن، فصل دوم به بررسی جملات خبری در پنجاه خطبه اول نهج البلاغه و در فصل سوم به اغراض نو یافته پرداخته شده است.

چکیده ندارد.