واقعیت آن است که در مورد ادبیات قرن نهم و دوره تیموری (807 – 913 هـ ) که اغلب آن را دوره رکود وانحطاط شعر ونثردانسته اند ، در مقایسه با دیگر دوره های ادبی چون خراسانی ، عراقی و هندی پژوهشهای فنی و سبک شناسانه قابل توجهی انجام نشده و تا حدودی بررسی و تجزیه وتحلیل علمی آثار این مقطع ادبی ایران کمتر وجهه همّت اهل فن وصاحب نظران بوده است وازآنجا که نمی توان از ارزش این حوزه ادبی به عنوان حلقه میانی سلسله ادبیات ایران چشم پوشید و از شاعران بزرگی که در این دوره بوستان زیبای شعر وادب فارسی را باغبان بوده اند صرف نظر کرد ، دراین پژوهش سعی بر آن بوده است که «سی نامه» یا «محب ومحبوب » کاتبی ترشیزی نیشابوری (متوفای 839 هـ ) که در بسیاری از عرصه های شعر فارسی دنباله روی موفّق ودر پاره ای موارد صاحب ابداع و اختراع بوده است مورد بررسی قرار گیرد.

ساقی نامه که از سده ی ششم تا پایان قرن سیزدهم هجری، در شکل سنتی خود ادامه یافت ، شعری است خطابی، که شاعر با خواستن باده از ساقی و تکلیف نواختن به مغنی، جهان بینی خود را در باره ی دنیا، کج مداری چرخ، نگون بختی و مانند آن بیان می کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی درون مایه ی ساقی نامه های فارسی از منظر چند و چون انطباق پذیری آن ها با مضامین رباعیات خیام نیشابوری (بر اساس نسخه ی فروغی) است. به همین جهت 119 ساقی نامه ی موجود در تذکره های میخانه و پیمانه به روش نظری و با شیوه ی تحلیل محتوا بررسی شده است. پژوهش حاضر ضمن تبیین ویژگی ها ی کلی، ساختار، و پاره ای ازسنت های شعری ساقی نامه ها، بیانگر این است که اندیشه هایی چون اغتنام فرصت، مرگ اندیشی، بی اعتباری دنیا، حیرت، شکوه از روزگار و موارد دیگری از این دست، از مضمون های مشترک رباعیات خیام و ساقی نامه هاست، با این تفاوت که این موارد در رباعیات خیام رنگ فلسفی به خود گرفته و به دلیل محدودیت قالب، به صورت موجز بیان شده اند، اما در ساقی نامه ها صبغه ی عارفانه یا عاشقانه به خود گرفته و به دلیل ویژگی قالب آن ها (مثنوی) میدان وسیع تری برای جولان یافته اند. علاوه بر این، پدید آورندگان این نوع ادبی اغلب با انتساب نابسامانی های اجتماعی به روزگار سفله نواز، اعتراض خود را در پوشش می و مستی و اصطلاحات مربوط به آن ها ، فارغ از هر محدودیتی اظهار کرده اند. واژه های کلیدی: اندیشه های خیامی، ساقی نامه، تذکره ی میخانه و پیمانه

در تحقیق حاضر بعد از معرفی متن زیبای سمک عیار و ارائه خلاصه ای از آن،بعضی از زیباییهای آن شکافته و بررسی شده است و بخش اصلی پایان نامه بررسی ساختار و چهار چوب داستانهای این مجموعه می باشد که از روش ولادیمیر پراپ در کتاب ریخت شناسی قصه های پریان روسی استفاده شده است. به این منظور ده داستان بر اساس اهمیت شان از نظر موضوع داستان ها، واقعی یا غیر واقعی، عاشقی و حماسی بودن شان و یا اینکه مربوط به شخصیت های اصلی داستان در طول قصه، یعنی داستانهایی که به همه ی پادشاهان این قصه از جمله مرزبانشاه،خورشید شاه ، فرخ روز و مرزبانشاه دوم اشاره داشته باشد؛ انتخاب شده اند که بعد از خلاصه کوتاهی از هر داستان در قسمت ترکیب،خویشکاری های (عملکرد، نقش ویژه) اشخاص قصه با نمادهایشان مشخص شده اند. و شخصیت های اصلی هر داستان آورده شده است و بعد ساختار یا چهار چوب داستان از ابتدا تا انتهای داستان ها مشخص و ارائه شده است. برای روشن تر شدن ترکیب داستان ها، نمودارهای ترکیبی و حرکتی نیز ترتیب داده شده است که تمام نمادهای سازنده داستان ها در آنها جمع بندی و شباهت ها و تفاوت های آنها آشکار شده است. این نمادها، شباهت های عناصر پیوند دهنده ی داستان ها را نیز آشکار می کند و چگونگی پیوستگی و انسجام داستان های متعدد این مجموعه را نشان می دهد. بعد از بررسی ساختاری داستان ها، برای آشنایی بیشتر خواننده با این مجموعه، تفسیر کوتاه و گاه تمثیلی از هر داستان ارائه شده و سپس ساختار صوری داستان ها، ساختار درونی و عناصر سازنده ی آنها نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

با توجه به این که خواجوی کرمانی به عنوان شاعر و سخن سرایی توانا و برخوردار از قدرت بیان، در آثار خود از نکات بلاغی به ویژه تشبیه و استعاره، با بسامد بالایی استفاده کرده است از این رو پژوهش حاضر بر آن است تا با تعمق در مثنوی گل ونوروز (منظومه ایست درعشق شاهزاده نوروز پسر پیروز پادشاه ایران با گل دخترقیصر پادشاه روم) به بررسی تشبیه، انواع و بسامد آن بپردازد. نتایجی که از فیش برداری ابیات و نمودارها حاصل شده نشان می دهد که خواجو تصاویر و تخیلاتش درتشبیهات را از طبیعت و مناظر اطرافش همچون بلبل، خورشید، شمع، چراغ و زندگی اجتماعی و فرهنگی و سنن و رسوم آن زمان الهام گرفته است و در ابتدای مثنوی درتوحید و نعت و منصب معصومین سخن گفته و سپس در زهد و پند و مسائل اجتماعی و انتقادی پرداخته است و دیدگاه انتقادی او نسبت به فلسفه -هستی و بی ثباتی دنیا در اشعارش جلب نظر می کند.

امیر قوامی رازی از شعرای قرن ششم است. در قصیده مهارت داشته و ترجیع بند و ترکیب بند و غزل نیز سروده است. در قصیده علاوه بر مدح ممدوح به حمد خدا و منقبت پیامبر و امامان نیز پرداخته است. در مدایح خویش در پی آن است تا به موعظت و ارشاد بپردازد. از این روی قصاید او رنگ و بوی حکمت و وعظ گرفته است. در میان شعرا به سنایی غزنوی ارادت خاص دارد و در جای جای دیوان بدان اشاره دارد و در چند جا خود را از او برتر دانسته است. شغل او نانوایی بود که در دیوانش بسامد فراوان دارد و تشبیه شعرش به نان از پر رنگ ترین تشبیه هاست. یکی از دلایل عدم شناخت کافی این شاعر در دست نبودن دیوانش بود که در اواسط قرن چهاردهم هجری شمسی پیدا شده است. در دیوان او انواع صنایع بدیعی یافت می شود تا حدّی که می توان آن را یک اثر ادبی و نه صرفاً منظوم و موزون دانست. صنایع بدیع معنوی به اثر او استواری بیشتری داده اند و صنایع بدیع لفظی بیشتر به ابتذال و تکرار کور کورانه از شاعران سلف رفته است. در دیوان قوامی رازی صور خیال حضور پر رنگ و اثر گذاری دارد. تشبیه بیشترین بسامد را دارد و در میان تشبیه ها، نوع بلیغ برجستگی و جلوه ی خاص دارد. استعاره و کنایه نیز بعد از تشبیه تشخّص آشکاری دارند. اما مجاز چندان جایگاهی در این دیوان ندارد و جامعه ی آماری آن بسیار اندک است.

حاج ملااحمدنراقی، سراینده مثنوی طاقدیس، فرزندملامحمدمهدی دارای طبعی ادبی ومتخلص به صفائی، ازاکابر دین وعظمای مجتهدین دراصول فقه، ریاضی ونجوم دست داشته است. و از نظر فکر و فرهنگ و اخلاق وعرفان حائز اهمیت می باشد. مثنوی طاقدیس باالهام ازمثنوی معنوی مولوی وبه وزن وشیوه آن سروده شده، ده هزارویکصدوپنجاه وشش بیت داردکه حاوی نه مناجات مشحون ازآیات، احادیث وروایات می باشد مثنوی طاقدیس شصت وپنج حکایت وداستان دامنه دار رابه صورت تودرتو، دربیان مواعظ عارفانه وروحانی مملو ازپندواندرزهای حکیمانه، اخلاقی وآموزشی، آمیخته با لطائف وظرافت های ادبی مزین نموده، که بیانگر وقایع وحقایق زندگانی روزمره بشری است و به جهت راهنمائی انسان ها به رشته نظم کشیده شده است، اعلام تاریخی واصطلاحات دینی، عرفانی ونجومی نیز یکی دیگر از ویژگی های این مثنوی است این تحقیق درسه بخش به جمع آوری تلمیحات، اشارات وارسال المثل یاضرب المثل ها پرداخته است.

تعریف تلمیح و اشاره. و اشاره مفصلی به زندگی نامه ناصر خسرو . و بیان اشارات و تلمیحات و کنایاتی که در این پنجاه قصیده ناصر خسرو بیان کرده است . و این کلیدی است برای باز گشایی رمز های این ابیات.

خواجوی کرمانی وامام محمدغزالی به عنوان میراث داران هفتصدساله شعرفارسی ونه صدساله نثرفارسی ،مضامین اخلاقی رادرشعرونثرخود به کارگرفته اند. دیوان شاعران پارسی گو ونویسندگان آثارمنثورادب فارسی مشحون ازمضامین اخلاقی وسخنان حکیمانه است سابقه استفاده ازاین مضامین درشعرفارسی حتی به قبل ازاسلام برمی گردد . هدف از انجام این پژوهش جمع آوری ومعرفی مضامین اخلاقی به کار رفته دردیوان خواجوی کـرمانی وتطبیق آن ها باکیمیای سعادت امام غزالی است ،رویکرد محقق در این پژوهش معرفی و بیان جایگاه مضامین اخلاقی بر اساس قرآن وآثاربزرگان و اشارات اخلاقی ای که خواجووغزالی دراشعارونوشته های خود باتوجه به غزلیات ،رباعیات ،قصایدونوشته هاداشته اتد و بیان اشتراکات وتفاوت های مضامین اخلاقی در آثار یرجسته دوادیب می باشد باتوجه به جداول ونمودارهای تحلیلی ارایه شده درپژوهش نشان می دهدکه خواجوازمیان فضایل اخلاقی به فضیلت تزکیه وتهذیب وغزالی به فضیلت محبت خدا وازبین رذایل اخلاقی خواجوبه رذیله حب دنیا وغزالی به تکبروخودستایی توجه بیشتری داشته اند.

اگر چه نیمه ی اول قرن یازده یعنی دوران تأسیس سلسله ی پر قدرت صفویه ، رونق شعر و شاعری به مانند قرون پیشین نیست و با وجود حاکم بودن چند گانگی شیوه ها ، تنوع سبکها ، بی توجهی شاهان به شعرا و رفتن آنها به هند، نمی توان قدرت صفویه را که حدود دو قرن و نیم بر ایران حاکم بوده را نادیده گرفت و از ارزش ادبی این دوره به عنوان یکی از ادوار ادبیات ایران صرف نظر کرد و از ادب دوستان بزرگی چون اکبر اصفهانی ، شاعر گمنام این عهد که با تصحیح دیوانش سبب احیای یکی دیگر از اسناد تاریخ و فرهنگ گذشته ی ایران می شویم ، چشم پوشی کرد. در این پژوهش سعی گردیده از میان قصاید ، قطعات ، ترکیب بندها و غزلیات وی بخش عمده ی دیوان او که شامل غزلیاتش است به رشته ی تحریر در آورده شود. سرانجام این پژوهش از طریق تجزیه و تحلیل نظری به دستاوردهای مهمی دست یافت. یکی اینکه اکبر اصفهانی از شعرای گمنام و برجسته ی سبک هندی یا سلسله ی صفویه است که علاوه بر دارا بودن ویژگی های سبک هندی، رد پای احساسات لطیف حافظ در غزلیات شیوای او مشهود است.دیگر اینکه طبع پُر شور این شاعر از طریق هنجارگریزی هایی در زبان و ایجاد آراستگی های لفظی، خود را نمایان می سازد که این آرایش های لفظی و معنوی و ویژگی های سبکی و دستوری متن ، مضمون و محتوا در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت تا این شاعر هرچه بیشتر در عرصه ی هنر پردازی های شاعرانه ی عصرش به فرهنگ و ادب ایران زمین شناسانده شود.

دانش فولکلوریک یا فرهنگ عوام که به بررسی معتقدات و اندیشه ها و گفتار و کردار مردم عوام می پردازد دارای ارزش و اهمیت فراوان بوده و با شناختن و شناساندن آن می توان از نفوذ فرهنگ بیگانه جلوگیری کرد و در نتیجه در راه رسیدن به یک فرهنگ غنی و اصیل گام برداشت . در این پژوهش که موضوعش آیین سوگواری و مراثی در فرهنگ عامیانه ی قوم لر است نگارنده به دنبال اهداف ذیل بوده است : ارائه ی تصویری جامع از آیین سوگواری و مرثیه سرایی در میان قوم لر ، پر کردن خلأ پژوهشی در زمینه مرثیه سرایی در میان قوم لر ، علاقه مند نمودن دیگران به پژوهش های فولکلوریک و مخصوصاً موضوع مذکور . روش ها و ابزار گردآوری اطلاعات تحقیق عمدتاً از طریق میدانی و از زبان بزرگان ایل بوده است و از منابع مکتوب کتابخانه ای و سایتهای اینترنتی هم استفاده شده در نتیجه بستر لازم برای تحقیقات بیشتر در زمینه ی شناسایی فرهنگ و ادبیات قوم لر فراهم شده است به طوریکه کلیه موسسات فرهنگی ، پژوهشی ، جامعه شناسی ، مردم شناسی ، میراث فرهنگی ، دانشجویان و افراد علاقه مند به ادبیات عامیانه و فولکلوریک می توانند از آن بهره ی لازم را ببرند . در این پژوهش پس از بررسی و مطالعه ، نگارنده به این نتیجه رسیده که آیین سوگواری و مرثیه سرایی در این جامعه آماری ( قوم لر و لک ) ریشه در فرهنگ کهنسال این قوم داشته و رمز ماندگاری آن نیز وابستگی شدید و تنگاتنگ افراد ایل نسبت به یکدیگر است به طوریکه از دست دادن هر یک از عزیزان به مثابه ی جدا افتادن پاره ای از وجود آدمی بوده و سخت طاقت فرسا و ناگوار می باشد لذا در این هنگام است که مرثیه سر می دهند تا بدین وسیله خاطر دردمندشان تسکین یابد و آتش درونشان فرونشیند .

اخلاق و تربیت، نقش بسیار مهمی در شکل گیری فرهنگ و تمدّن و تعامل بشری در افراد و جوامع انسانی در طول تاریخ داشته و همین آموزه ها در اخلاق، رفتار، آداب، تربیت، معاشرت و مدنیّت آینده جهان سهم عظیمی خواهد داشت. موضوع این پایان نامه مقایسه ای بین آموزه های اخلاقی (تربیتی) در گلستان سعدی و اخلاق ناصری خواجه نصیرالدین طوسی است. که هر دو در قرن هفتم نگاشته شده اند. مطابق تعالیم ادیان توحیدی، مسیر سعادت و نهایت بشری که از بدایت خدای یگانه شروع شده به نهایت وصول و کمال توحید و قرب الهی منتهی خواهد شد. این مهّم با توجه به امر تعلیم و تربیت و اصلاح اخلاق رفتار و کردار در دو بُعد مادّی و معنوی حیات انسان و پرورش قوای جسمی و روحی او میّسر است. از یافته های این پژوهش این است که سعدی و خواجه نصیر انسان را با همه ی ابعاد روحانی و جسمانی به نیکی شناخته اند و برای اخلاق و تربیت ورساندن او به کمال در دو اثر خود راه کارهای مناسب با عقل وشرع ارائه کرده اند .

هر زبانی از طرح منظمی پیروی می کند ودارای قاعده وقوانینی مخصوص به خود است . زبان شیرین فارسی نیز دارای نظامی است که به آن ، دستور زبان می گویند . برای اینکه بتوانیم به درستی و با توانایی سخن بگوییم ومطلب بنویسیم وبتوانیم متون ادب پارسی را بخوبی فراگیریم وبهتر وبیشتر با زبان فارسی ارتباط برقرار نماییم لازم است با قوانین و نظام زبان فارسی آشنا شویم . فراگیری دستور ما راکمک می کند تا بهتر بخوانیم وبهتر بنویسیم و در تعالی زبان فارسی گام برداریم . شیوه کار بدین صورت است که : چکیده - مقدمه – معرفی مختصری از اسدی طوسی مولف کتاب گرشاسب نامه به سال 458 هجری قمری – مختصری راجع به ویژگیهای گرشاسب نامه – بررسی بیتها وتجزیه و تحلیل آنها به روش آماری – بررسی گونه های مختلف اسم از لحاظ معرفه ، نکره ، نشانه های جمع ، ترکیب اسم ، حالتهای اسم ، تصغیر و مونث ومذکر بود ن اسم – تجزیه و تحلیل و تشریح ساختاری صفت ها و درجات آن – بررسی کنایات از لحاظ ضمایر ، اسم اشاره ، موصول ، مبهمات ، ادوات استفهام و نقش آنها در ابیات – استخراج اعداد اصلی و ترتیبی و چگونگی بکار گیری آنها – بررسی فعلهای بیتها و زمانها و شکل بکار گیری آنها – استخراج قیدها و انواع آنها – طبقه بندی منظم نقش نماها ( حروف اضافه و ربط ) با معانی دقیق و ارائه شاهد آن – بررسی اصوات و اسم صوت درابیات – بررسی پیشوند ها و پسوندها وانواع آنها – استخراج مختصات ویژگیهای سبکی گرشاسب نامه- در پایان هر بخش نمودار آماری آن مطرح شده است – فهرست منابع و مآخذ . شواهدی که منظور شده است براساس کتاب گرشاسب نامه حکیم ابو نصر علی بن احمد اسدی طوسی ، باهتمام حبیب یغمایی ، زبان و فرهنگ ایران ، 1317 ، چاپ بروخیم .

ترقّی وتعالی یک جامعه زمانی امکان پذیر می گردد که از پیشینه ی تاریخ تمدنش آگاهی یابد، وآنچه را که از گذشتگان باقی مانده است در اختیار گیرد. احیای نسخه خطی یکی از راههایی است که شناخت مذکور را تضمین می کند. به منظور اهتمام به این امر به تصحیح و تحقیق نسخه خطی «مصباح الْمبتدی» تألیف « رحم علی خان ایمان فرخ آبادی هندی »پرداختم.در این پژوهش مشخص شد که مولّف کتاب از ادب دوستان و طبقه تحصیل کرده شبه قاره هند بوده که به تعلیم و تعلّم اشتغال داشته و این کتاب را برای آموزش و تعلیم مبتدیان تألیف کرده است محتوای این اثر در علم دستور زبان و فن معانی و بیان و بدیع و بعضی مقدمات علم منطق و عروض و قافیه می باشد و شامل یک مقدمه ، پنج باب و یک خاتمه است . از آنجا که شبه قاره از قرن دهم به بعد یکی از ذخائر نسخه های خطی قلمداد شده است با مطالعه وتحقیق دریافتم که این نسخه ، یک اثر علمی است و با احیای آن می توان این نسخه متروک را از خطر زوال و نابودی نجات داد و گرد غبار دویست ساله را ازچهره اش پاک کرد و کمکی به دانش پژوهان زبان و ادبیات فارسی نمود . مولّف به عنوان شاهد مثال از آیات قرآن و بعضاً ترجمه ی آیات و احادیث و آوردن شواهد فراوان شعر فارسی و عربی استفاده کرده و بیشترین سهم را به اشعار فارسی شاعران معروف چون حافظ، سعدی ،مولوی،جامی و فردوسی داده است واین حاکی از آن است که شاعران ایرانی نقش مهمی درفرهنگ وتمدن شبه قاره داشته اند. امید که احیا و عرضه آن به جامعه ی نسخه پژوه مایه ی دلگرمی و اهتمام بیشتر در این زمینه باشد. .

هر ملتی خواهان سربلندی و افتخار برای سرزمین خویش است . کشور ما نیز با فرهنگی چندین هزار ساله به خود می بالد . شناساندن شخصیت ها و بزرگان و آثار ایشان به جامعه یکی از وظایف هر انسان فرهیخته است . بدین منظور شاعر گمنامی از قرن یازدهم هجری قمری که نام و اثرش ناشناخته مانده است ، به نام شرعی شیرازی معرفی می گردد . تنها نسخه موجود از دیوان این شاعر عهد صفوی در کتاب خانه مجلس شورای اسلامی محفوظ است . در این مجموعه ما اقدام به تصحیح قسمتی از غزلیات وی نمودیم . زیبایی های ادبی و اشارات تاریخی درباره ایران و هند و شخصیت های زمان می تواند مورد استناد در تحقیقات علمی و ادبی قرار گیرد . و در ضمن آشنایی با شاعری گمنام می توانیم از اشعار زیبای او و هنر شاعری و ظرایف ادبی که به کار برده است ، لذت ببریم . واژه های کلیدی : شرعی شیرازی ، غزلیات ، نسخه خطی

با توجه به اینکه فیاض لاهیجی از حکما و فیلسوفان بزرگ قرن یازدهم است بیشتر ابیات وی رنگ و بویی عرفانی فلسفی و کلامی دارد که موجب مضمون هایی لطیف و احیانا پاره ای هم بکر در اشعارش نیز می شود. فیاض لاهیجی در غزلیات خویش به ذکر حدیث نفس می پردازد و خود را مخاطب قرار داده و خواننده را به تعمق وامی دارد. گاهی نیز در پروراندن مقصود و جلب توجه بیشتر از ارسال مثل کمک می گیرد.از آنجایی که هدف از این تحقیق بررسی انواع تشبیه و بسامد آنها بخش غزلیات در دیوان فیاض لاهیجی و همچنین بررسی ساختار تشبیه سازی در این کتاب می باشد با بررسی ابیات در می یابیم که : اکثر تشبیهات از نوع حسی به حسی است . از 513مورد تشبیه 55/.حسی به حسی،7/.عقلی به حسی، 34/.حسی به عقلی و 4/.عقلی به عقلی است. همچنین تشبیهات موجود در غزلیات دیوان فیاض لاهیجی بیشتر از نوع مفرد به مفرد است.که 69/.مفرد به مفرد،12/.مفرد به مقید،1/.مفرد به مرکب،8/.مقید به مفرد،5/.مقید به مقید ،1/.مقید به مرکب ،3/.مرکب به مفرد،1/.مرکب به مقید،1/.مرکب به مرکب است.

ملا عبداللّه هاتفی خبوشانی جامی خواهرزاده عبدالرحمن جامی شاعر و عارف ایرانی قرن نهم (متوفی 927 ه .ق.) بودهاست. چهار کتاب لیلی و مجنون، شیرین و خسرو، هفت منظر، تمرنامه (ظفرنامه) را به تقلید خمسه نظامی به نظم کشیده، ولی از کتاب پنجم وی نامی در جایی و اثری در کتابی نیست. مثنوی "هفت منظر" در داستان بهرام گور، در برابر "هفت پیکر" نظامی است. هر چند پیش از نظامی شاعران بزرگی چون فردوسی، عنصری و..... در زمینه داستان سرایی قلم فرسایی کرده اند، اما نظامی در سرودن داستانهای بزمی بیش از همگان درخشید و سر مشق دیگران قرار گرفت. مثنویهای نظامی بارها مورد تقلید شاعران بعد از او قرار گرفته است. داستانهای بزمی پس از نظامی، با همه توسعهای که داشت، دچار نوعی رکود نیز بود، زیرا نظامی به عنوان شاعری صاحب سبک، این نوع شعر را به آنچنان کمالی رسانده بود که داستانسرایان پس از وی، نه تنها نتوانستند در آن تحولی ایجاد کنند بلکه از رسیدن بدان قله رفیع نیز محروم بودند. این گونه شاعران، پیروی از شیوه نظامی را وجهه همت خویش قرار داده بودند و معمولا به تقلید از وی یک یا چند منظومه میسرودند و گاهی مانند وی خمسهای ترتیب می دادند و در این مجموعهها عین داستانهای نظامی را با تغییر عنوان و تغییر بعضی از شخصیتها یا صحنهها دوباره به نظم می آوردند. این مثنوی بزمی نوزده بخش دارد. بخش اول در حمد و ثنای خدا و بخش دوم در نعت پیامبر و سپس در نصیحت فرزند است. بخش چهارم در سبب نظم کتاب است. از بخش پنجم متن اصلی و آغاز داستان است. پس از هر بخش اصلی یک بخش وجود دارد که افسانهای در مورد خواب پادشاه گفتهاست. از مثنوی "هفت منظر" 11 نسخه در دسترس است. نسخه اساس حاضر (کتابخانه ملی ملک) جزء معدود نسخ خطی فارسی است که بسیار خوانا و تمیز میباشد. این اثر مشتمل بر 84 صفحه و هر صفحه 12 سطراصلی و 14 سطر حاشیه به خط نستعلیق نوشته شده است نسخه اساس قدیمیترین نسخه موجود است و مبنای اینجانب در انتخاب دو نسخه از این 11 نسخه، تاریخ کتابت آنها است. نسخه کتابخانه ملی ملک قدیمیترین نسخه میباشد. نسخهای از این کتاب با کد دستیابی5600 در کتابخانه ملی ملک و نسخهای از آن با کد دستیابی:3 / 2640 / ف - 106 تا 166 در کتابخانه ملی نگهداری میشود. نسخه حاضر جزء مثنویهای بزمی تلقی میشود. در مجموع این اثر از آثار بزمی عصر صفویه است که تاکنون ناشناخته مانده است. این مثنوی بزمی غلط املایی انگشت شماری دارد و از نظر عیب قافیه جز در چند مورد، مشکل خاصی ندارد و بسیار روان و روشن سروده شده است. همچنین کلمات عربی نیز در آن بسیار محدود است. امید است با احیای این چنین اثر نفیس علاوه بر آشنایی با نگارش زبان فارسی و نثر ادوار گذشته، راهگشای دانشپژوهان و همه کسانی باشد که سخنان پیشینیان را چراغ راه آینده می دانند.

از آنجایی که تشبیه مهمترین ابزار علم بیان به شمار می رود، شاعران به مدد این علم توانسته اند، دنیای بیرونی خود را با لطافتی خاص به قلم آورند. اشعار امیری فیروزکوهی نیز متأثر از احوال و اوضاع اجتماعی زمان خود است. به وضوح می توان گلایه از روزگار، غم، درد و پیری را در اشعار وی مشاهده کرد که با وجود سن جوانی غم و اندوه را محور اصلی اشعار خود قرار داده است. مشبه مفرد پایه و اساس ساده ترین تشبیهات است، لذا در اکثر متون بیشتر از این گروه مشبه استخراج می شود. در اشعار امیری نیز مشبه مفرد با تعداد 184 بیشترین کاربرد را داشته است. پس از آن مشبه های مقید است که با تعداد 51 از کل مشبه را به اختصاص داده است. این مشبه ها به صورت مقید به صفت یا اضافه بکار رفته اند. مشبه های مرکب 3 مشبه از کل مشبه ها را بر می گیرند. مشبه به مفرد با تعداد 152 مورد بیشترین کاربرد را در میان مشبه به های بکار رفته داشته است. در برابر مشبه به های مفرد، مشبه های مفرد بیشتر و در برابر مشبه به های مقید، مشبه های مقید با تعداد کمتری دیده می شود. در عوض بین کاربرد مشبه و مشبه به مرکب تعادل برقرار است؛ چرا که اصولاً مشبه و مشبه به مرکب با هم بکار رفته و تشکیل تشبیه مرکب را می دهند. امیری فیروزکوهی برای بیان بهتر مقصود خود، سعی می کند مسائل و مطالب پیچیده را با تشبیه های حسی بیان نماید و مخاطب عام را تا آنجا که می تواند با خود همراه سازد. در این بین مشبه های حسی با تعداد 167 و مشبه های عقلی با تعداد 71 بکار رفته است. با توجه به هدف تشبیه که برای تبیین مسائل سنگین و آسان تر نمودن آن به کار می رود، بدیهی است که امور حسی بسیار قابل درک تر از امور عقلی هستند و بر همین اساس تشبیه عقلی به حسی یکی از رایج ترین تشبیهات است. مشبه به حسی در جلد اول اشعار امیری فیروزکوهی با 210 مورد بیش از مشبه به عقلی با 28 مورد بکار رفته است. کلماتی که امیری برای مشبه به های خود در نظر گرفته نیز جای تعمق و بررسی دارد. این دسته از کلمات همه پدیده های طبیعی از آب، باد، خاک، آتش گرفته تا آفتاب، ماه، گل و گیاه و حتی حیوانات و سنگ را شامل می شود. در رابطه با وجه شبه ها نیز چنانچه در جمله محذوف باشد، ذهن برای یافتن آن تلاش بیشتری می کند و شعر به هدف خود که تکاپوی هر چه بیشتر ذهنی است، نزدیک تر می شود. هر چه از آغاز دوران ادبی به سمت حاضر پیش می آییم، به تعداد تشبیهات با وجه شبه محذوف(مجمل) افزوده می شود. در اشعار امیری نیز تشبیه مجمل که دارای بار ارزشی بیشتر است، افزایش یافته و تقریباً با 175 مورد سه برابر تشبیهات مفصل با 63 مورد است. نسبت کاربرد اضاف? تشبیهی در ابیات تشبیه دار 34 بیت و بلیغ اسنادی 10 بیت از 44 بیت تشبیه بلیغ را به خود اختصاص داده است. کاربرد تشبیهات موکد با 164 مورد نسبت به مرسل با 74 مورد تقریباً دو برابر است. ادات تشبیه بکار رفته، بیشتر شامل «چو» و «چون» می باشد. از آنجا که بخشی از وجه شبه ها محذوف است، ممکن است، وجه شبهی از نظر شاعر متعدد باشد ولی ما فقط یک وجه شبه آن را دریابیم و یا بلعکس. همینطور در مورد وجه شبه های مرکب نیز این موضوع صدق می کند. در اشعار امیری فیروزکوهی 165 وجه شبه مفرد، 54 وجه شبه متعدد و 3 وجه شبه مفرد بکار رفته است. در جلد اول اشعار امیری 31 وجه شبه دوگانه و 3 تشبیه تمثیل بکار رفته است. امیری مانند دیگر پیروان سبک صائب(اصفهانی)سرشار از نازک خیالی ها و مضمون آفرینی است به همین دلیل تعداد تشبیهات فنی او نیز اندک است. در اینجا 10 تشبیه جمع، 2 تشبیه ملفوف و 3 تشبیه مفروق دیده می شود. امیری در کاربرد تشبیهات مفهومی نیز تلاش زیادی از خود نشان نداده است. در اینجا 2 تشبیه مشروط و 2 تشبیه تفضیل بکار رفته است.

محمّد حسین نظیری نیشابوری یکی از شاعران قادر سال های آغا زین قرن یازدهم هجری و یکی از پیشگامان « طرز » می باشد که استعدادش از همان دوران کودکی در زمین? شعر وشاعری متبلور شد و توانست خود را به عنوان یکی از شاعران بزرگ آن زمان مطرح کند. نظیری برخلاف دیگر شاعران این دوره که بسیار متأثر از این سبک بوده اند, چندان محو ویژگی ها و اصول سبکی نبوده هر چند که نمی توان تأثیر این دوره را در شعر او نادیده گرفت . چه او در دوره تحول شعر فارسی بوده و خواه نا خواه از این اصول پیروی کرده مضاف بر آن, این که دوران زیا دی از زندگی خود را در دربار هند و در کنار شاعران درباری گذرانده و این خود دلیلی روشن بر این ادعا می تواند باشد با این وجود نظیری در اشعارش مخصوصاً قصاید وترکیبات وترجیعات ورباعی خود را درگیر ویژگی ها و اصول نکرده و اگر بخواهیم تأثیر عمده سبک هندی را بر شعر نظیری ببینیم بیشتر باید غزلیات او را متأثر بدانیم چرا که آمار زیادی از خصوصیات سبک هندی را به خود اختصاص داده است. هدف از این تحقیق علاوه بر نشان دادن احساسات این شاعر و دریافت نگاه او به جهان پیرامون خود گشودن فضای جدید در حوزه دیوان نظیری نیشابوری است. در این تحقیق سعی بر این بوده که ویژگی های سبک هندی دیوان وی مورد بررسی قرار بگیرد تا شناختی بهتر و دقیق تر از زیبایی ها و ظرافت های اشعار مورد نظر حاصل شود و تأثیر سبک هندی و شرایط محیط زندگی شاعر در تخیلات و احساسات وی شناخته شود. این تحقیق در پی محقق ساختن این ادعاست که دیوان نظیری نیشابوری مانند هر اثر ادبی متأثر از شرایط و اوضاع اجتماعی زمان خود است که بوسیله روش و سبک آن دوره در آن اثر نمایان می شود.

بیشتر متون کهن فارسی در خراسان نوشته شده اند؛ از همین رو, برخی زبانشناسان بررسی متون کهن فارسی از منظر گویش های این خطّه را, تکلیفی خطیر و درنگ ناپذیر می دانند که برای روشن شدن نحوه شکل گیری و گسترش زبان فارسی ضروری است. با درک همین ضرورت و با هدفِ مستندسازی یکی دیگر از گویش های در حال خاموشی خراسان, در این رساله تلاش شده پیکره گویش روستای اردکول, بر اساس شیوه های معمول زبانشناسی فراهم آید. در ادامه داده ها با الفبای آوانگار بین المللی آوانویسی و بر اساس موضوع, دسته بندی شده است. در معنی کردن و معادل گذاری تا حدّ ممکن تلاش شده, معادل فارسی واژه ها و ترکیب ها انتخاب و معنی آن ها از یکی از فرهنگ های معاصر ذکر شود. برای واژه هایی که در فارسی رسمی معادلی ندارند, معنی آن بر اساس نوع کاربرد و بافتی که واژه در آن به کار می رود ارائه شده است. افزون بر این ها برای همه واژه ها شواهدی از گویش آورده شده, این شواهد قسمتی از شعر, افسانه, مثل یا در حقیقت همان بافتی است که مدخل از آن انتخاب شده است. در ادامه تعدادی از متون کهن فارسی از منظر این گویش مطالعه شده و مشخص گردیده است که بسیاری از واژه های کهن فارسی که در متون آمده, امّا در فرهنگ ها نیامده یا همه معانی آن ها ذکر نشده در این گویش باقی مانده است. بی شک این دست واژه ها برای تعیین معنای دقیق واژه های به کار رفته در متون بسیار مفید است. در مجموع نتایج این رساله می دهد که گویش های زنده خراسان و نخستین ترجمه ها و تفسیرهای قرآن کریم از اسناد بسیار با ارزش زبان فارسی به شمار می روند و برای فهم واژه های مبهم و نادر به کار رفته در شاهکارهای ادبی نیز اهمیّت بسزایی دارند.

کتابشناسی توصیفی کتابشناسی است که موضوع و محتوای کتاب را به طور خلاصه وصف و معرفی می کند. کتابشناسی حاضر که شامل پنج نشریه دانش آموز، تحفه نو بهر?خردسالان ایران، کیهان بچه ها، تهران مصور کوچولوها، نغمه کودک توصیفی است از داستان های این نشریات کودکان و نوجوانان در فاصله سال های 1338-1328 همراه با طبقه بندی نوع داستان ها بر مبنای تقسیم بندی داستانها از دیدگاه فرهنگنامه کودکان و نوجوان و تاریخ ادبیات کودکان ایران و همچنین بررسی نقاط ضعف و قوت نشریات از نظر داستان ها در این دهه می باشد. این پژوهش، به صورت کتابخانه ای تدوین شده است. در آغاز مقدمه مختصری درباره روند کار این نشریات در حوزه داستان در دهه مورد تحقیق ذکر شده است. این پژوهش شامل پنج بخش است. در هر بخش اطلاعاتی درباره شرح ومحتوای داستان ها، همراه با جدولی از نام داستان و نوع آن ، نویسنده، مترجم، دوره ، شماره مجله ، سال انتشار، ماه و شماره صفحه آن آمده است. همچنین فهرست الفبایی از نام داستان ها با توجه به دو کد مربوط به شرح داستان ها و جداول تنظیم شده است. با توجه به تحقیق در این پنج مجله افسانه ها در میان گونه های مختلف داستانی در هر پنج مجله شمار بالایی داشت. ولی بر عکس داستان هایی با آموزه های دینی در این سال ها برای کودکان وجود نداشت. کمیک استریپ از قالب های پرکار مجله های کیهان بچه ها و تهران مصور کوچولوها بود اما در دو مجله دانش آموز و خردسالان کمیک استریپ جزء قالب های داستانی این مجلات نبود. از میان این پنج نشریه در نغمه کودک شمار داستان های تألیفی از ترجمه بیشتر بود.

چکیده: در میان ملت ها و اقوام گوناگون، داستان هایی وجود دارد که در آنها، متناسب با ایده، باور و فرهنگ هر دیار، به شیوه ی نامکرر از عشق و ماجراهای آن سخن گفته شده است. همه ی این داستان ها، با همه ی گوناگونی و تنوع ظاهری، عناصر همسان و مشترکی نیز دارند، چرا که موضوع همه ی این داستان ها، یعنی «عشق» امری مشترک و عام بین همه ی آدمیان است. در زبان و ادبیات آذری نیز، یکی از پربارترین شاخه های ادبیات این زبان و غنی ترین بخش ادبیات شفاهی، داستان های عاشقانه است. این داستان ها، حکایت های بلند و پرماجرایی هستند، که هنرمندان چیره دستی به نام «اوزان ها» یا «عاشیق ها» از دیرگاهان، با جادوی موسیقی و هنر ساز و آواز خود، به نقل آنها پرداخته اند و خود سبب ماندگاری این داستان های دلپذیر، گشته اند. درنگ و تأمل در اجزا و عناصر این داستان ها و برابر نهادن آنها با منظومه های عاشقانه ی فارسی، همسانی های بسیاری را برای ما آشکار می سازد که گذشته از یکسان بودن موضوع این آثار، عشق و اشتیاق ادیبان آذری به شاهکارهای ادب فارسی و پیوند و ارتباط مستقیم مردم آذری زبان با هموطنان فارسی زبان خود ،از علت های مهم این همسانی ها تلقی می گردد. و این پژوهش ضمن تحلیل داستان ها با به کارگیری روش ریخت شناسی پراپ، با هدف معرفی، حفظ و نگه داری این آثار ارزشمند ایرانی و انتقال آن به نسل های آینده و هم برای بهره گیری محققین ادبیات تطبیقی که زوایای مختلف افکار و اندیشه ها و اعتقادات اقوام گوناگون را مورد بررسی و تأمل قرار می دهند، تدوین گردیده است.

یکی از مباحث مهم در جامعه شناسی ادبیات، بررسی مساله هویت و عناصر هویتی در متون ادبی است که لازمه آن، بازخوانی متن ادبی به منظور کشف عناصر و مولفه های هویت انسان ایرانی و اسلامی در متون ادبی فارسی است. در این پژوهش، تلاش شده است تا هویت های ملی و دینی در آثار دو شاعر نامدار ایران، استاد محمد حسین شهریار و مهرداد اوستا، بررسی شود. منظور از هویت ملی، شناسنام? یک ملت است؛ شناسنامه ای که شناسنده و مشخص کنند? ویژگی های خاص یک قوم و یک جامعه است. منظور آن دسته از ویژگی هایی است که دالّ بر ایرانی بودن ایرانیان است. ویژگی هایی خاص همچون اسطوره ها و تاریخ این سرزمین، خط و زبان، جغرافیا و ... است. مقصود از ویژگی های دینی نیز، به آن دسته از ویژگیها اطلاق می شود که مربوط به دین و مذهب ایرانیان است. دین و مذهب غالب در ایران، اسلام و شیعه است. مولفه هایی همچون همچون هستی شناسی، ائمه اطهار، قرآن و ... در این زمره قرار گرفته اند. با توجه به بررسی و تحلیل مجموعه اشعار این دو شاعر برجسته معاصر چنین بر می آید که هر دو شاخصه ها و مولفه های ملی و دینی انسان ایرانی توجه زیاد کرده اند و این اهمیت را در قالب زبان و بیان هنری نمایان ساخته اند. واژه های کلیدی: هویت ملی، دینی، محمد حسین شهریار، مهرداد اوستا

پژوهش حاضر شرحی به مذاق عرفان بر اشعار و غزلیات امام خمینی(ره) می باشد. در این پایان نامه سعی بر آن شده است تا مشرب و اندیشه عرفانی امام خمینی(ره) و میزان تأثیر عرفای پیشین بر شخصیت معنوی و عرفانی وی برای خوانندگان محترم نمودار شود. بدون شک ادبیات عرفانی، دریای مواج معانی و ذوق و عشق و لطافت و زیبایی است که توسط انسان های وارسته و به حق پیوسته که چشمه سار وجودشان گنجینه اسرار و حقایق الهی است غنا یافته است. سروده های عرفانی عارف و عالم ربانی امام خمینی(ره) نیز در نهایت زیبایی و اوج معنا و فصاحت سرآغازی برای معرفت و شناخت بیشتر نسبت به این فقید بزرگوار است. این سروده ها که به صورت دیوانی منسجم درآمده، شمه ای از مقامات معنوی و ادبی ایشان را نمایان می سازد. اما شیوه شرح کتابخانه ای است؛ بدین صورت که ابتدا معنای واقعی لغت از فرهنگهای معتبر فارسی استخراج گردیده، سپس از نقطه نظر عرفان و تصوف با مراجعه به متون قدیم عرفانی و همچنین فرهنگ اصطلاحات عرفانی پژوهندگان پیشین و معاصر بار عرفانی و معنای صوفیانه اصطلاح شرح شده است.مرحله بعدی و نوآورانه شرح اینست که اصطلاحات عرفانی اشعار امام خمینی(ره) با کتب چاپ شده امام و سایر آثار عرفانی منثور وی تطبیق گردیده و به ترتیب حروف الفبا در داخل متن این پایان نامه هر کدام با آوردن مصداق شعری که حاوی واژ? عرفانی مربوطه می باشد، شرح و توضیح داده شده است. در اثنای شرح و با نظر دقیق در این دیوان ، مطالب بسیار بلند عرفانی، اخلاقی ، اجتماعی و سیاسی به چشم می خورد؛ برخلاف اکثر دواوین که یا عرفانی یا عاشقانه محض اند؛ دیوان امام یک دیوان اسلامی و قرآنی است در حالی که عرفان بر سایر امور آن تفوق دارد و از خلال اشعار و غزلهای آن حضرت رایح? کلام شاعران بزرگی همچون عطار، مولوی، حافظ و ... استشمام می شود.نیز مشرب عرفانی امام، از فکر و نظریات مشاهیر و عرفای اسلامی علی الخصوص محی الدین بهره ها گرفته است. لکن وجه تفارق اساسی منش عرفانی حضرت امام با سنت عرفانی قبل از خود در این است که وی اگر چه در دامن همین سنت پرورش یافته اما به رغم این ، پایه گذار مکتبی شده که در آن درونگرایی و انزوا جایی ندارد .

یکی از شخصیت های برجسته ادبیات داستانی معاصر بدون تردید صادق چوبک است. صادق چوبک همچون دهخدا، جمال زاده و هدایت از جمله اولین نویسندگانی است که از زبان عامیانه در آثارش استفاده می نماید. سبک نگارشی که تاثیر به سزایی بر نویسندگان جوان تر نهاد و منجر به پیدایش زبانی ساده و عامیانه، مختص ادبیات نوین فارسی گردید. نگاه اجمالی به مجموعه داستان های کوتاه و بلند وی نشان می دهد مسئله زبان و نوع به کارگیری آن توسط چوبک به گونه ای است که نیاز به تامل فراوان دارد. در این پژوهش عناصر عامیانه ی زبان در داستان های کوتاه و بلند چوبک در سه گروه لغات، ترکیبات و اصطلاحات و همچنین کنایات و ضرب المثل ها مورد بررسی قرار گرفتند و با توجه به داده های به دست آمده می توان اذعان نمود همانا از مشخصه های بارز نثر چوبک به کارگیری زبان عامیانه با توجه به ادبیات بومی و اقلیمی منطقه جنوب از یک طرف و نزدیکی زبانی و محتوایی آثار او به نویسندگان مکتب ناتورالیسم از طرف دیگر می باشد. با بررسی و تحلیل رمان ها و مجموعه داستان های وی می توان به جرئت ادعا نمود که چوبک از جمله نویسندگانی است که به ظرایف و قابلیت های زبانی در آثارش توجه خاصی داشته است و با مهارت هرچه تمام تر ارتباط مناسبی میان محتوا و زبان آثارش برقرار کرده است. چوبک در رمان «تنگسیر» در بخش مربوط به ترکیبات و اصطلاحات با به کار گیری حدود 5 ترکیب و اصطلاح در هر صفحه دارای بیشترین بسامد می باشد. همچنین در بخش مربوط به لغات مجموعه داستان های کوتاه «خیمه شب بازی» و در بخش مربوط به کنایات و ضرب المثل ها مجموعه داستان های کوتاه «انتری که لوطیش مرده بود» بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده اند.

در این رساله سعی شده است ابتدا پس از اشاره به دلبستگی شهریار به موازین و قراردادهای شعر کلاسیک فارسی، تأثیرپذیری وی از اصول و آموزه های سبک هندی مورد بحث قرار بگیرد و ضمن پرداختن به پیشینه ی شهریار و سبک هندی چگونگی بازتاب جلوه های صوری و محتوایی سبک هندی در شعر او ذیل عنوان های مختصات ادبی- زبانی و معنایی سبک هندی در دیوان شهریار بررسی شده است.

اهل نقد معتقدند که هنر های تجسمی با شعر وادبیّات روابط تنگاتنگ وگاه در هم آمیخته ای دارند. رابطه شعر تصویری با نقّاشی امری است شاید فطری وطبیعی که ناخواسته از ذهن وزبان شاعر در قالب کلمات وگه گاه تصاویر ظهور می یابد.ودر این رهگذر آثاری آفریده شده که مشترک است میان شعر ونقّاشی. در این پژوهش که مقصدش برجسته سازی این پل مشترک میان شعر ونقّاشی است،دوتن از شاعران معاصر به عنوان جامعه آماری انتخاب شده اند : سهراب سپهری که آثار زبانی در قالب شعر ونثر وتابلوهای زیبای نقّاشی از او به یادگار مانده است. وفروغ فرخزاد که ضمن پرداختن به شعر باعالم نقّاشی وتصویر گری تا سینما ومستند سازی نیز بیگانه نبوده است. پس از بررسی،با ذکر مقدمه ای در پیشینه این روابط، آثار این دوشاعر به قصد استخراج شواهدی انتخاب شده که در متن پایان نامه همراه تصاویری از خود شاعر نقّاشان ویانقّاشان دیگر آورده شده است تا روابط بین آن ها (شعر وتصاویر)آشکار تر شود.

چکیده شخصیت پردازی مهم ترین مهارت و اصلی ترین عنصر داستان است. برای نگارش یک داستان قوی، توجه به این ویژگی و پردازش درست آن جایگاه ویژه ای در شناخت یک نویسنده و توانایی های او دارد. از آن جایی که نویسنده های واقع گرا ـ به ویژه دو نویسنده ی مورد بحث این تحقیق، آل احمد و چخوف ـ در خلق شخصیت های داستانی خود از حوادث و رویدادهای اجتماعی زمان خود بهره برده اند، در این پژوهش سعی شد با هدف ورود به عرصه های ادبیات جهان و شناخت بیشتر ادبیات و فرهنگ ایران و روسیه، به بررسی عنصر شخصیت در 20 داستان کوتاه از آل احمد و 20 داستان کوتاه از چخوف پرداخته، ضمن شناخت مسائل اجتماعی آن دوران به روش تحلیلی به بیان همگرایی ها و واگرایی های شخصیت پردازی این دو نویسنده، در آثارشان پرداخته شود. نتیجه ی تحقیق حاضر نشان داد، هر دو نویسنده از محیطی که در آن زندگی کرده اند و از شخصیت های واقعی جامعه ی خود برای خلق شخصیت های داستانی سود جسته و برای بیان افکار و عقاید خود در قالب داستان به خلق اتفاقی شبیه زندگی واقعی دست یازیده اند.

باتوجه به اهمیت شناخت عناصر تشکیل دهنده رمان و جایگاه وکارایی هریک از آنها، در این تحقیق سعی شده است که یکی از بنیادی ترین این اجزا یعنی شخصیت وشخصیت پردازی در دو رمان برجسته محمد علی گودینی، نویسنده نامی معاصر ایران مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. بر این اساس شخصیت های دو رمان« تالار پذیرایی پایتخت » و«آتش سرد» به صورت تحلیلی از منظر ایستایی و پویایی و یا اصلی و فرعی بودن به همراه روش های صحیح شخصیت پردازی بررسی و مقایسه شده و انواع شخصیت از مناظر متفاوت بررسی می شود. پژوهش انجام شده بر نقش مهم و تاثیرگذار آثار وی در ادبیات معاصر صحه گذاشته و به ویژه دیدگاه انسان امروز و تحول افکار وی واهمیت مضمون های اجتماعی و فرهنگی از طریق شناخت شخصیت های رمان نویسنده نمایان تر می شود . این پژوهش بر مبنای روش تحلیلی انجام می شود که محقق با استفاده از منابع مکتوب اعم از کتاب، مقاله، پایان نامه و پایگاه اطلاع رسانی به شیوه نظری به بررسی آثار خواهد پرداخت. شخصیت پردازی دررمان های گودینی مضامین متفاوتی را به خواننده عرضه می دارد که اغلب آنان مربوط به مردم روستا و مشکلات آنها دردهه های اخیر است.در این رمان ها اغلب شخصیت ها ساده هستند که شخصیت ایستایی دارند و تعداد شخصیت های پویا بسیار کم است.

باتوجه به اهمیت شناخت عناصر تشکیل دهنده رمان و جایگاه وکارایی هریک از آنها، در این تحقیق سعی شده است که یکی از بنیادی ترین این اجزا یعنی شخصیت وشخصیت پردازی در دو رمان برجسته محمد علی گودینی، نویسنده نامی معاصر ایران مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. بر این اساس شخصیت های دو رمان« تالار پذیرایی پایتخت » و«آتش سرد» به صورت تحلیلی از منظر ایستایی و پویایی و یا اصلی و فرعی بودن به همراه روش های صحیح شخصیت پردازی بررسی و مقایسه شده و انواع شخصیت از مناظر متفاوت بررسی می شود. پژوهش انجام شده بر نقش مهم و تاثیرگذار آثار وی در ادبیات معاصر صحه گذاشته و به ویژه دیدگاه انسان امروز و تحول افکار وی واهمیت مضمون های اجتماعی و فرهنگی از طریق شناخت شخصیت های رمان نویسنده نمایان تر می شود . این پژوهش بر مبنای روش تحلیلی انجام می شود که محقق با استفاده از منابع مکتوب اعم از کتاب، مقاله، پایان نامه و پایگاه اطلاع رسانی به شیوه نظری به بررسی آثار خواهد پرداخت. شخصیت پردازی دررمان های گودینی مضامین متفاوتی را به خواننده عرضه می دارد که اغلب آنان مربوط به مردم روستا و مشکلات آنها دردهه های اخیر است.در این رمان ها اغلب شخصیت ها ساده هستند که شخصیت ایستایی دارند و تعداد شخصیت های پویا بسیار کم است.

کنایه به عنوان یکی از گونه های علم بیان، از جمله شیوه ها و فنون ادبی لطیف و پسندیده برای بیان غیر صریح مفاهیم و مقاصد است. در این فن، گوینده بنا به اقتضای حال، غرض مورد نظر خود را در قالب کلامی جذاب ، به تصویر می کشد تا از راهی کوتاه و غیر مستقیم به هدف خویش نائل آید. کنایه نیز به سان دیگر فنون ادبی و غیر ادبی از زمان پیدایش تاکنون در مسیر حیات خود، دستخوش فراز و فرودهای فراوانی شده است و آنچه امروزه به عنوان کنایه و اقسام آن شناخته می شود با کاربردها و صورت های اولیه این فن تفاوت های چشمگیری دارد. یافته های این پژوهش حاصل تأمل در کنایه و تحلیل و بررسی آن در دیوان علامه اقبال لاهوری است و همچنین مختصری از احوال و زندگینامه و آثار اقبال لاهوری را شامل می شود، ولی هدف اصلی از نگارش این رساله، بررسی کنایات در دیوان اقبال است. روش تحقیق در این پژوهش تحلیل محتوا بوده که پس از استخراج شواهد به صورت فرهنگ بسامدی تجزیه و تحلیل شده است،پس از استخراج کنایات در دیوان این شاعر پارسی گوی ، معلوم شد که وی در به کارگیری این شگرد زبانی قدرتمند است و همچون شاعران سلف ،خود ،در موارد بسیاری از این هنر در انتقال مفاهیم و تأثیر بر ذهن مخاطب سود جسته است.

مولانا از جمله عارفان و اندیشمندان بزرگ ایران است که توانست جوهر و عصاره عالی ترین افکار، اندیشه ها و جریانهای فکری عصر خود را در قالب شعر به زبانی تمثیلی و ساده چنان به شیوایی بیان کند که در این اقیانوس وسیع و عمیق معرفت هر کسی را به قدر فهم بهره ای باشد. ارزش آموزه ها و اندیشه های مولانا در این است که آثار این عارف بزرگ همچون منبع اصلی آنها، قرآن کریم، مملو از داستانها و نکات نغز و شیرین برای ارشاد و تعلیم تمام بشریت است و دامنه موضوعی آن چنان وسیع و گسترده است که همه جوانب روحی، اخلاقی، اجتماعی، عرفانی و مذهبی بشر را در برمی گیرد. این پژوهش قصد دارد با جستاری هدفمند در افکار و آرای دو اثر ارزشمند این فیلسوف شهیر، یعنی فیه ما فیه و مثنوی، با شناخت جریان فکری این عارف بزرگ، به قدر وسع و استطاعت حجاب از گوشه ای از رازهای نهان و اندیشه های ژرف ایشان بردارد تا بتواند گامی هر چند کوچک در تحقق و عملی کردن خط مشی این مکتب انسان ساز برداشته باشد. برای نیل به این مهم، موضوعات و مضامین فکری مولانا در فیه ما فیه و مثنوی، یکبار بر مبنای کتاب میناگر عشق به صورت تطابق موضوعی و یکبار بر مبنای شرح استاد فروزانفر به صورت تطابق مضمون و شباهت منشا و منبع مطلب، بطور مجزا مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و در خاتمه فهرستی از آیات، احادیث، امثال و داستان های مشترک بکار رفته در این دو اثر تدوین گردید که نشان داد 6/73% آیات، 7/54% احادیث و 3/47% داستانها و تمثیلهای بکار رفته در این دو اثر مشترک است و در مجموع 220 موضوع در فیه ما فیه شناسایی شد که محتوی و مضمونی مشابه در مثنوی داشتند که نشان می دهد این دو اثر گرانقدر و عظیم ادبیات کهن فارسی تا چه حد همسو هستند و از یک سرچشمه نشات می گیرند. نتیجه این پژوهش همچنین حقانیت انتساب فیه ما فیه به مولانا جلال الدین محمد بلخی را بیش از پیش اثبات می کند. به این امید که این پژوهش راهگشای پژوهش های عمیق تر و کامل تر آینده باشد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

طنز به عنوان شیوه ی خاص بیان مفاهیم تند اجتماعی ٬ انتقادی و سیاسی ٬ ماهیتی پیچیده و چند لایه دارد. به این معنا که اگرچه طبیعت این نوع ادبی بر خنده استوار است٬ اما خنده را تنها وسیله ای می داند برای نیل به هدفی برتر و رساندن مخاطب به عمق آگاهی و تفکر . طنز از طرفی با احساس و عاطفه و از سویی دیگر با عقل و اندیشه ی آدمی در ارتباط است . طنزپرداز با نیروی تخیل که مشخصه ی هر اثر هنری است و به مدد هوش و ذوق و استعداد فردی خود ٬ شنونده را غافلگیر می کند . کنجکاوی و شگفتی او را برمی انگیزد ٬ عواطف و شعور او را به بازی می گیرد و در نهایت او را از یک مخاطب معمولی به فردی متفکر و ناظر بر امور مختلف اجتماع تبدیل می کند . یکی از طنزنویسان مطرح در زبان فارسی ״ محمدعلی جمالزاده ״ است که به دلیل برخورداری از قریحه ی لطیف ٬ ذهن نکته یاب و زبان موثر و گیرا ٬ یکی از موفق ترین طنزنویسان معاصر٬ به ویژه در ادبیات داستانی به شمار می آید. اوج طنزپردازی او در داستان های کتاب ״ یکی بود یکی نبود ״ به شکل بارزی به چشم می خورد و در دیگر داستان های او نیز کم و بیش دیده می شود . طنز جمالزاده از نوع طنز هوراسی ٬ملایم ٬ مودبانه و تا حد بسیاری اغماض گرایانه است . شیوه های طنزپردازی جمالزاده در موارد زیر خلاصه می شود : بزرگ نمایی ٬ کوچک نمایی ٬ تقلید مضحک ( پارودی ) ٬ لغز ٬ تجاهل العارف ٬ اسناد ناروا ٬ طنز موقعیت ٬ تقدیرگرایی ٬ مقایسه و تعمیم ٬ تعریفات ٬ داستان حیوانات و بازی های زبانی و بیانی . پژوهش حاضر با عنایت به ارزش و اهمیت ״ طنزپردازی ״ در آثار جمالزاده به بررسی تکنیک ها و شیوه های طنزپردازی در این نوشته ها می پردازد و مضامین مهم داستان های او را مورد توجه قرار می دهد .

در ادبیّات عرفانی ،مظاهر کمال انسانی ،پیامبران و اولیایند که خدای تعالی آنان را به ملکوت خویش رهنمون گشته و به عزّ قرب خود مباهی فرموده است . پیامبران و اولیاءو هم? مومنان از نور واحدی هستند. هر کدام از پیامبران به منزل? پیامبری دیگر و هم? آنان مظهر صفات نیک و اعمال خیر هستند .در مقابل،دشمنان آنان که بنده و برد? نفس سرکش و دل بست? علایق و شهوات مادی وحیوانی هستند همه مظهر شرارت و پلیدی اند . بنابراین انسانی که با ترک تعلقات وکشتن نفس امّار? خویش و با عنایت خداوند ، به کمال رسیده است ، انسان کاملی است که حق در او و او در حق زندگی می کند . چنین انسانی در شمار انبیاءو اولیاء و وارث نور الهی است . با توجه به آنچه گفته شد ،داستان پیامبران دیگر واقع? تاریخی نیست که فقط یک بار اتفاق افتاده و تمام شده باشد .این داستان ها ممکن است در وجود هر انسانی تکرار شود .پیامبران و شخصیت ها و حوادث و اشیاء مربوط به آنان ، مظاهر نیروها و و استعدادهای موجود در وجود انسان هستند . انسان می تواند این نیرو و استعداد ها را در دو جهت متفاوت سوق دهد و بالقوّه بودن آنها را در وجود خود به فعل تبدیل کند . نفس مستعد انسان مانند زمین حاصل خیزی است که هر دانه که در آن کاشته می شود همان دانه نیزمی روید . این نفس اگر با عنایت الهی و به درستی تربیت شود و خود را دل بست? مادّیات وشهوات نکند، آدم (ع) می شود که مفتخر به تاج « کَرَّمنا » می گردد و اگر درست تربیت نشود و خشم وشهوت بر او غلبه کند ابلیس لعین می شود که مردود درگاه حق می گردد.گاهی ابراهیم (ع) می شود که مظهر حق و خیر و نیکی است ویا نمرودی می شود که مظهر هم? صفات بد وشر و شرک و کفر است . محمد (ص) خاتم الانبیاء می شود که سراسر وجودش رحمت و عطوفت و مهربانی است و یا ابولهبی می گرددکه با آتش شرارت و جهل خود همه چیز را می سوزاند .و بالاخره اینکه موسی (ع) می شودکه نور الهی بر او متجلّی می شود و عصا در دستش به اژدها مبدّل می شود ویا فرعونی می شود که جز تکبر و شرارت و فساد چیزی از او سر نمی زند . نتیجه اینکه هر کدام از پیامبران و شخصیت ها و چیزهایی که به آنان وابسته است نماد و رمزی است که می تواند در وجود هر یک از افراد بشر تحقق یابد .