زبان مولانا، زبان مردم است که بیشتر با اصطلاحات عوامّ سر و کار داشته است و عقاید و افکار عامّه نیز در آثارش فراوان دیده می شود. از عوامل مهمّی که به مثنوی ارزش ویژه ای بخشیده است و از لوازم ارتباط بین طرز بیان مثنوی با شیوه بلاغت منبری او می باشد؛ فرهنگ و لغت عامیانه از یک طرف و معانی عالمانه از طرف دیگر است. بیان قصّه ها و تمثیلات و درج مثلها و خطابه ها که مثنوی مجموعه ای از این مواد است، ذخیره فرهنگ عامیانه مولانا را تشکیل داده است.و ترکیب این اجزا تعادلی هنرمندانه و زیبا در مثنوی ایجاد کرده که سبب دور کردن معانی آن از پیچیدگی و بیانش ازسستی و ابتذال شده است.هدف ما در این پایان نامه رسیدن به این نقطه مطلوب است که به کار بردن این عناصر و هنجارگریزی عصر مولوی چگونه سبب تبدیل مثنوی به شاهکار شده است

التوسل الی الترسل مجموعه ای است از منشآت بهاءالدین محمد بن موید بغدادی منشی علاءالدین تکش خوارزمشاه. اهمیت این کتاب از آن جهت است که نمونه خوبی از تقلید از نثر ابوالمعالی نویسنده کلیله و دمنه است و از حیث پختگی انشاء سر مشق کاتبان بعد از خود بوده است. این کتاب علاوه بر اینکه نمونه کاملی است از بهترین نثر فنی و درباری قرن ششم یکی از منابع مهم تاریخی درباره اواخر دوره خوارزمشاهیان و معاصرین آنها محسوب می شود.در این پایان نامه سعی شده است در حد توان، ویژگی ها و مختصات سبکی کتاب نمایان شود. متن حاضر در چهار فصل تنظیم شده است که شامل کلیات، بررسی سطح زبانی، ادبی و فکری می باشد. بخش زبانی خود شامل چهار قسمت است که به ترتیب دگرگونی های آوایی، بررسی سطح صرفی و نحوی و تأثیر زبان عربی را دربر می گیرد.روش کار بر مطالعات کتابخانه ای و تحلیل و بررسی آماری استوار است. در این تحقیق یکی از منشآت و ترسلات قرن ششم هجری معرفی می شود و می تواند تا حدی ما را در شناخت یکی از انواع متون نثر فنی (ترسلات) و ویژگی های نثر فنی در قرن ششم یاری نماید.

نسخه ی خطّی«مصاحب الخلوات» اثر میرزا فریدون بن محمّد قاسم بندپی حلال خور خانلر (متوّفی 1245 هـ..ق) یکی از آثار اخلاقی دوره ی متقدّم قاجاریّه است که به سال 1209 هـ..ق به زبان فارسی به رشته ی تحریر درآمده است.مولّف با برگزیدن آیات، احادیث، اشعار و اقوال اخلاقی از آثار متقدّمان کوشیده است، سنّت اندرز نامه نویسی را که از شیوه های مرسوم در زبان فارسی و عربی است، ادامه دهد. نمونه ی چنین کتابی در تاریخ ادب فارسی، از روزگاران کهن تا زمان مولّف و حتّی پس از آن، اندک نبوده است. همچنین باید در نظر گرفت مولّف شیعه بوده و در کتاب خود سنّت اندرزنامه نویسی را با نقل اقوال از حضرات ائمّه پیوند داده و این موضوع خود امتیازی برای کتاب او محسوب می شود. همان طور که از نام اثر پیداست مطالب مفیدی در باب آداب همنشینی و مصاحبت و انتخاب مصاحب نیکو داراست. افزون برآن مطالبی از این کتاب خاصّ پادشاهان و کارگزاران حکومتی است که آن را در ردیف سیاست نامه ها قرار می دهد.میرزا فریدون از میان خاندان مشهور و بزرگ «حلال خوران» مازندران برخاسته بود؛ خاندانی که در تکیه زدن آقا محمّدخان قاجار بر اریکه ی قدرت، نقش بسیار موثری ایفا کردند. وی، خود از طبقه ی دبیران و کاتبان فاضلی بود که در دربار فتحعلی شاه قاجار، مشاغلی چون مستوفی گری و منشی گری را بر عهده داشت. نثر ساده و روان و در عین حال ادیبانه ی او گواه بر این مطلب است. از آثار دیگر او می توان به «درّه ی چهارپاره» و «بحراللآلی» اشاره کرد که هنوز منتشر نشده اند.

ین تحقیق در واقع جستجوی تاثیر گذاری های مولوی بلخی در هنر و اندیشه ی علامه محمد اقبال لاهوری می باشد. مباحث ارائه شده در 2 فصل تنظیم گردیده است. فصل اول با نام نگاهی به اقبال و مولانا شامل : معرفی جاوید نامه و مثنوی، شرح احوال اقبال و مولوی و آثار آن ها، مشابهت عصر اقبال و مولوب، شباهت اندیشه های آن ها، تفاوت جاوید نامه و مثنوی،مقام شاعری اقبال ، مقام ادبی جاوید نامه در میان دیگر منظومه های فارسی و بیان ارادت و مریدی اقبال به مولوی می باشد. فصل دوم با نام بررسی سبک اشعار اقبال شامل : مفاهیم کلی در باره ی اقبال لاهوری و سبکهای شعر فارسی و همچنین 3 بخش در خصوص ویژگی های ادبی،زبانی و محتوایی جاوید نامه است. بخش سوم ( ویژگی های محتوایی ) که تنه ی اصلی این پژوهش نیز می باشد موضوعاتی چون عرفان، کلام،فلسفه،عقاید دینی،آموزه های اخلاقی،نظریات سیاسی،اجتماعی و انسان شناسی را در بر می گیرد. کلید واژه ها: جاوید نامه،اقبال لاهوری،مثنوی،مولوی،مقایسه.

چکیده « حماسه » شعری است مبتنی بر توصیف اعمال پهلوانی ، میدان های نبرد ، ابزارهای جنگی و . . . . یعنی ، در شعر حماسی دسته ای از اعمال پهلوانی خواه از یک فرد برزو کرده و خواه از یک ملّت ، به صورت داستان یا داستان هایی در می آید که نظم و ترتیب از مشخّصه های آن است ؛ بدین معنی که از نقطه یا نقاطی آغاز می شود و در نقطه یا نقاطی پایان می پذیرد . « شاهنامه ی فردوسی » در زمره ی بزرگترین آثار حماسی جهان قرار دارد و در حقیقت سند هویّت قوم ایرانی می باشد و هر فرد دانش پژوهی بر بی نظیری این مجموعه معترف است . « برزونامه » نیز داستانی حماسی ، منسوب به«عطاء بن یعقوب » معروف به«عطایی رازی »، از شعرا و فضلای دربار غزنویان و از معاصران « مسعود سعد سلمان » است .برزونامه به عنوان یکی از موفّق ترین پیروان شاهنامه جایگاه خود را در ادبیات فارسی تثبیت کرده است . به طوری که بسیاری از پژوهشگران زبان و ادب فارسی مقام آن را پس از « گرشاسب نامه ی اسدی طوسی » قرار داده اند . این مطلب ضمن این که نشانگر تقلید بسیار عطایی رازی از شاهنامه ی فردوسی است ، بیانگر قدرت و توانایی وی در سرودن اشعار حماسی نیز می باشد . ما در این رساله بر آنیم ، به معرّفی دقیق حماسه ی برزونامه و سراینده ی آن بپردازیم و تحلیلی از مقایسه ی شاهنامه با برزونامه از نظر ادبی ، زبانی و محتوایی ارائه دهیم . واژگان کلیدی شاهنامه ، فردوسی ، برزونامه ، عطایی رازی ، مقایسه ی تحلیلی .

مفاهیم نمایش، نمایشنامه و نمایشنامه نویسی هر سه از پدیده های نوظهور ادبیات ایران هستند که به مقتضای تغییرات و تحولات اجتماعی و سیاسی عصر قاجار گام بر عرصه ادبیات نهادند. نمایشنامه نویسی از آغاز ظهور، مهم ترین و مستعد ترین بسترها برای طرح مسایل اجتماعی و سیاسی روزگار آفرینندگاش به شمار می رفت و نخستین نمایشنامه نویسان، همان روشنفکران و مبارزان سیاسی عهد قاجار بودند که در ایجاد موج انقلابی مشروطیت سهم به سزایی داشتند؛ نام نمایشنامه نویسانی چون آخوندزاده، میرزا آقا تبریزی و ملکم خان بر بلندای عرصه های سیاسی، اجتماعی و ادبی آن روزگار خودنمایی می کند. ادبیات نمایشی در دوره پهلوی – بعد از فرو پاشی حکومت رضاخان و طی دهه های بیست و اوایل سی دیگر شاهد آن شور و هیجان سال های اولیه ظهور نبود. تا این که در اواخر دهه ی سی، تئاتر ایران شاهد حرکتی تازه و قدرتمند در این عرصه بود و این پویایی در طول دهه ی چهل و اوایل دهه ی پنجاه به اوج شکوفایی خود رسید. اما در این آثار پژوهشی و تحقیقاتی که با موضوع نمایش و نمایشنامه نویسی به چاپ رسیده اند، بیشتر به تاریخ نمایشنامه نویسی و بررسی و تحلیل ساختارهای نمایشی توجه شده است تا احوالات و آثار آفرینندگان نمایشنامه ها. از این رو، فرهنگ نمایشنامه نویسان از مشروطه تا آغاز انقلاب اسلامی به بررسی آثار و احوال نمایشنامه نویسان این دوره ی تاریخی پرداخته است.این نوشته متشکل از شش فصل است؛ فصل اول: مفاهیم و کلیات فصل دوم: پیشینهی نمایش در ایران فصل سوم:نمایش مدرن در ایران دوره ی قاجار فصل چهارم: سیر نمایش مدرن در ایران دوره پهلوی فصل پنجم:معرفی نمایشنامه نوسان نامی(از مشروطه تا انقلاب اسلامی) فصل ششم:نمایشنامه نویسان کم کار(از مشروطه تا انقلاب اسلامی) که این فصل به نمایشنامه نویسانی پرداخته که در این دوره ها فعالیت چندانی در امر نمایشنامه نویسی نداشته اند.در آخر این نوشته هم تصاویری از نمایشنامه نویسان با ذکر نامشان آمده است.

شعر و ادب فارسی مهمترین و عالیترین رسان? فرهنگی بعد از اسلام است که ایرانی برای بیان احوال و جهان بینی خود ، آن را برگزیده است . اجتماعیات مطالع? اوضاع اجتماعی و فرهنگی و جامعه شناسانه از طریق متون ادبی در دورانهای مختلف است. در این رساله از طریق واکاوی شعر فارسی قرن ششم ، اوضاع اجتماعی و فرهنگی و تأثیر حکومتها و محیط بر جامع? ایرانی در قرن ششم که از دورانهای پرفراز و فرود تاریخ ایران است، مورد مطالعه قرار گرفته است. این رساله دارای شش فصل است. فصل اوّل مقدمه ای است که به کلیات و تعاریف و اهمیت موضوع و شیو? تحقیق پرداخته است، فصل دوم، به زمینه ها و بسترهای شکل گیری بحث اجتماعیات در ادب فارسی در ایران و کارکردهای اجتماعی ادبیات و نظریه های جامعه شناسی ادبیات دربار? اثر ادبی و چگونگی بررسی آن می پردازد. در فصل سوم، برای تبیین اوضاع سیاسی و تاریخی قرن ششم، به اختصار به تاریخ این قرن و سلسله ها و حاکمیتهای تأثیرگذار این دوران پرداخته شده است. فصل چهارم به زندگی نامه و تحلیل شخصیت شاعران مورد نظر با دیدگاه غالب اجتماعی پرداخته است، زیرا که در سنّت جامعه شناسی ادبی، پرداختن به شخصیت نویسنده نیز از ضروریات است. در فصل پنجم به اجتماعیات و استخراج مسایل اجتماعی از شعر فارسی قرن ششم و تبیین سیر تحوّلات فکری، تحلیل روحیات مردم با توجّه به برهم خوردن توازن اجتماعی و حضور حکومتهای بیگانه، تبیین ریشه های خردگریزی و خوار داشت عقل،بررسی علل ضعف روحی? ملّی، بررسی بروز تعصّبهـای فرقه ای و دینی، رشد تقدیرگرایی و شکایت از فلک و روزگار ، بر رسی دیدگاه جامعه نسبت به زن، بررسی ریشه-های اندیش? اغتنام فرصت و ادبیات قلندری و ... پرداخته شده است. مباحث فرهنگی دیگر از قبیل آداب و رسوم و خوراک و پوشاک، باورها و اعتقادات و عامیانه ها نیز در این فصل بررسی شده است. در فصل ششم جمع بندی و نتیجه گیری از مباحث صورت گرفته است.

میزان الذهب فی صناعه شعر العرب از جمله تألیفات ارزشمند سید احمد هاشمی در زمینه علم عروض، قافیه، تاریخچه آن، بررسی اوزان و بحور شعر عرب و زحافات مربوط به عروض عربی است. در کشور ایران احمد هاشمی را بیشتر با اثر معروفش جواهر البلاغه می شناسند اما کتاب میزان الذّهب نیز دارای دیدی گسترده و علمی و موشکافانه درباره علم عروض عربی است و سالهاست از منابع مهم و مرجع عروض عربی برای محققان این شاخه علمی است لذا بنابر ضرورت در این اثر به ترجمه این کتاب به زبان پارسی پرداختیم تا برای ایرانیان عزیز منبع دیگری برای شناختن عروض عربی وجود داشته باشد و همچنین بر اساس توضیحات این کتاب درباره عروض و بحور عربی به مقایسه بحور عروضی شعر عرب و فارسی پرداختیم تا شباهتها و تفاوتهای موجود در عروض این دو نوع شعر مشخص شود.

در این رساله به شرح و بررسی مناقب پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) در اشعار نظیری نیشابوری شاعر برجسته و شیعه مذهب قرن دهم و یازدهم هجری پرداخته شده است. پس از بیان کلیات تحقیق، ابتدا به وضعیت شعر و ادب در دوره ی صفوی و سپس به شرح احوال، اعتقادات مذهبی، سبک شعری نظیری نیشابوری همچنین به نظر بزرگان اشاره شده است. سپس تعریفی از منقبت ارائه شده و ویژگی های شاعر منقبت ذکر شده است همچنین به شاعران شاخص و برجسته ی شعر آیینی اشاره شده است. نیز در پایان این فصل اشعار منقبتی نظیری نیشابوری به تفکیک مشخص شده است. در فصل چهارم و در قسمت اصلی تحقیق، اشعار منقبتی نظیری مورد بررسی قرار گرفته است. نظیری در قالب قصیده و ترکیب بند به مدح و منقبت پیامبر اکرم (ص) می پردازد و ایشان را هدف اصلی و عصاره ی خلقت معرفی نموده و اوصاف والا و سجایای اخلاقی ایشان، همچون علم لدنی، تواضع، شفاعت، شمایل نیکو و معراج و معجزات ایشان و دیگر مکارم ایشان را مورد ستایش قرار می دهد. و برای بیان مقام و منزلت رفیع ایشان از آیات قرآن و احادیث بهره می برد. همچنین با صراحت و تعصّب ، امامان معصوم (ع) و حضرت زهرا (س) را می ستاید و در قصایدی امام علی (ع)، امام رضا (ع) و حضرت زهرا (س) را مورد تمجید قرار می دهد و فضایل و خصلتهای نیک ایشان را بر می شمارد و نیز در ترکیب بند دوازده بندی خود، ارادت و علاقه ی خود را به ائمه ی اطهار (ع) نشان می دهد و به چگونگی شهادت و جانشینی هر کدام از ائمه اشاره می کند و بدین وسیله عشق و ارادت و دلباختگی خود را به پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) نشان می دهد. در فصل آخر نیز عناوین و القابی که برای پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) در دیوان او به کار رفته استخراج شده است.

چکیده: علم بیان یکی از ابزار زیبایی آفرینی در شعر است که شاعر با استفاده از آن می تواند زبان شعری خویش را زیبا سازد. این ابزار زیبایی آفرینی در شعر هر شاعری به صورت متفاوت استفاده می شود. علم بیان که در چهار موضوع مجاز، تشبیه، استعاره و کنایه برای تبدیل زبان عادی به زبان شعری بسیار مهم است. در این رساله با عنوان " بررسی تصاویر تشبیهی و استعاری در دیوان میرسعید محمد کروخی متخلص به سیّد" در چهار فصل فراهم شده است در فصل اول به تعریف مسأله و به طرح سوال های اصلی تحقیق پرداخته شده، فصل دوم در باره ی شرح زندگی و آثار میر سعید محمد کروخی متخلص به سیّد و به توضیح علم بیان و ویژگی های آن پرداخته شده است. فصل سوم در باره ی تشبیه است که بر مبنای طرفین تشبیه از نظر(حسی و عقلی بودن) و (مفرد و مقید و مرکب بودن)، به لحاظ ذکر یا حذف وجه شبه و ادات تشبیه و به لحاظ شکل (ساختار) بررسی شده است. فصل چهارم در باره ی استعاره است که استعاره نیز در بخش های استعاره مصرحه، مصرحه مجرده، مکنیه، اصلیه و قریب و تحقیقیه و تخییلیه بررسی شده است. تا بتوان به کیفیت تصاویر شعری سیدا، پی برد. بررسی این ابزار در شعر هر شاعری بسیار مهم است زیرا نشان می دهد. شاعر به چه اندازه از تصاویر نو و بدیع در شعر خود استفاده کرده است. سیدا شاعری است که زبان ساده و روان و جذابی دارد اما در بهره گیری از تصاویر تشبیهی و استعاری اغلب از تصاویر سود جسته است. کلید واژه: علم بیان، تصاویر تشبیهی، تصاویر استعاری، میرسعید محمد کروخی، دیوان محمد کروخی.

در این پایان نامه به بررسی تطبیقی غزلیّات حافظ و شریف رضی با توجّه به مشترکات و شباهت هایی که در شعر و اندیشه و غزل و شخصیت این دو شاعر وجود دارد پرداختیم که در ابتدا به تاریخ عصر و زندگی شریف رضی و حافظ نگاهی انداخته و به بخش نقدی بر ادب عربی در عصر شریف رضی، توجه ویژه کردیم. همچنین به تأثیرپذیری حافظ از شعر وادب عربی و توانمندی او درسرایش شعر صوفیانه به زبان عربی نیز نظر کرده، سپس غزل او و شریف رضی را مرکز بحث و بررسی تطبیقی قرار دادیم. آنچه که در این بررسی تطبیقی بدست می آید این است که شاعری چون رضی که از سرآمدان سرایش غزل در شعر عرب است، در یاد و نظر حافظ بوده است؛ زیرا که این شاعر فارسی زبان، عصار? ادبیات گذشت? فارسی و عربی است و توان او در تکامل بخشیدن و به ایجاز درآوردن هم? مفاهیم و مضامین ادبی پیش از خود و به اوج رساندن آن، غیرقابل انکار است. حافظ به عنوان شاعری که در اوج غزل قرار دارد به طور یقین از شریف رضی به عنوان مبدع غزل عرفانی ومقدّس تأثیر پذیرفته و راههای پرپیچ وخم این نوع غزل را در بهترین شیوه پیموده است. همچنان که رضی نیز با نوآوری خود در سرایش غزلی (عاشقانه-عارفانه) زیباترین شیوه را به دست حافظ سپرده است.چنانچه در غزل «لیله السفح» رضی، شاعری عاشق را می بینیم که در شب عرفه در مناسک حج و بر کوههای عرفات ایستاده است و پرده ای از مقابل چشمانش برداشته شده است و معشوق خود را در قالب رمز آهویی که مظهر جمال معشوق است می یابد و پس از آن فقط حسرت آن لحظه و آن شب است که در شعر این شاعر می یابیم و افرادی در جمعیت حج حضور دارند که باید حال دل او را بفهمند و این مای? تأسّف است که آنها به ضمیر او آگاهی ندارند. در اشعار حافظ همواره در اوج مضمونی عرفانی حضور معشوقی زمینی و در سخن از معشوقی زیبارو به معشوق ازلی و عرفانی می رسیم و گویی در این تعلیق زیبا می خواهد ما را به آنچه بر او کشف شده و قابل بیان نیست متوجّه کند و آن حضور معشوقی است محجوب که گاه گاهی پرده از نقاب برداشته و تجلّی می کند اما این تجلّی وصالی است بی دوام زیرا شاعر در قفس تن اسیر است و اینگونه است که زبان هر دوشاعر را در سخن گفتن از عشق و معشوق به هم نزدیک می یابیم. هر دو شاعر، معشوق را در هاله ای از تقدّس قرارداده اند و از این که او را به ما بنمایانند ابا دارند و این فضا با ذکر یک «شب» در مطلع غزل آنها آغاز می شود. ما در این پایان نامه به شرح ویژگیهای ممزوج عشق عرفانی و زمینی که به غزل هر دو شاعر وجهی متمایز داده است و به موضوع عشق و نظربازی و جمال پرستی و رموز عرفانی شعر دو شاعر پرداختیم که در بحث از رموز شعری با بررسی تطبیقی رمز زن و شراب و آهو و برق و آتش و سفر و مکان، وجوه تشابه و افتراق در شعر دو شاعر بررسی شد که در این موضوع جایگاهی ارزنده را در نزد شریف رضی و جایگاهی برتر و بالاتر را در شعر حافظ یافتیم. در پایان به نگاه هر دو شاعر به جایگاه زن و نوآوری های شریف رضی در این موضوع و به اوج رسیدن این معنی در شعر حافظ پرداخته و همچنین در بررسی تطبیقی ترکیبات پارادوکسیکال در شعر دو شاعر به نمونه هایی از شعر آنها اشاره شد. از دیگر ویژگیهای شعر این دو شاعر که می تواند محلّ بحث و بررسی در مجالی دیگر قرار بگیرد، تناسب شگفت میان لفظ و معنا و انتخاب بسیار دقیق کلمات و موسیقی زیبا و سحرانگیز هر دو شاعر است، زبان شعر آنها در انتخاب الفاظ و صید معانی و دوری جستن از حشو و اطناب و تکلف و تصنع و همین طور صمیمیت و عاطفه در لحن و زبان و رقّت و نرمی در به کار بردن کلمات و موسیقی در شعر و لحن و نوعی صمیمیت در گفتار به شیوه ای تأثیرگذار و همچنین استفاده از استعاره های عمیق که در شعرشان مشهود است، در دو ادبیات فارسی و عربی به هم شبیه است. حافظ که از مهمترین خصیصه های شعری اش علاوه بر تناسب لفظی و معنوی و ایجاد ظرفیت نامحدود، ابهام و ایهام است توانسته از شعر منشوری بسازد که هر کس در آن نقشی از خود بیابد و گواه او نیز اشعار اوست.

به دلیل گستردگی مباحث ساختارگرایان و نیاز به تطبیق نظریات مدرن با آثار کلاسیک ایران و برای هر چه پویاتر شدن این گنجینه ی عظیم، لازم بود تا پایان نامه ای در این حوزه تدوین شود. این پایان نامه در چهار فصل تنظیم شده است، که هر فصل شامل بخش های متعددی است. در فصل اول به شرح حال چند تن از محققان و نظریه پردازان ساختگرا از جمله ولادیمیر پراپ، فولکلور شناس روس پرداخته می شود؛ سپس به بیان آراء و عقاید مطرح در این زمینه و تجزیه و تحلیل آنها پرداخته شده است؛ و در فصل دوم نقدهایی مبتنی بر ضعف و کاستی های این نظریه ارائه می شود؛ و در پایان تحولات عظیمی که این نظریه در علم روایت شناسی به وجود آورده است عنوان می شود. در فصل سوم، قابلیت تطبیق نظریه ی ساختارگرایان با آثار کلاسیک ایران مورد بحث خواهد بود. برای مثال شواهدی در جهت اثبات جدایی این حکایات با تاریخ حقیقی ارائه می شود و سپس به ارائه ی یافته های نو در جهت تکمیل نظریه ی پراپ می پردازیم. در نهایت در فصل چهارم، ضمن آوردن خلاصه ای از حکایات مربوط به این نظریه از پنج کتاب ارزشمند تاریخ بیهقی، سیاست نامه، قابوس نامه، بوستان و گلستان به نمایش سازه های این حکایات با توجه به نظریات ساختگرایان پرداخته می شود. پس در نتیجه این پایان نامه به سه قسمت اصلی تقسیم می شود که عبارت است از:1-معرفی بزرگان و صاحب نظران در این حوزه و بیان نظرات آنان 2-نقد و بررسی نظریات آنان3-تطبیق حکایات موجود در آثار کهن ادب فارسی بر اساس اصول ساختارگرایان

تاریخ ادبیات مانند علوم دیگر به بررسی و تحلیل نیاز دارد . این علم وابسته به سبک شناسی وجغرافیا و جامعه شناسی و.... وهریکی از این علوم در سیر وتحول تاریخ ادبی نقشی مهمی دارد . بعضی از منتقدان می گویند که اصلاً تاریخ ادبیات علم نیست وگروهی دیگر اشکالشان با تاریخ ادبیات در اینست که تاریخ ادبیات نه فقط ایران بلکه همه ملتهای دیگر مخصوصاً بررسی در تاریخ نوشته های که با اسلوب متعالی نوشته اند نیست بلکه گاهی اوقات تاریخ ادبیات نثرهای علمی و طبی ذیل نام تاریخ ادبیات گذاشته شده است . مشخص کردن مرز نثرهای علمی از ادبی در تاریخ ادبیات ایران واقعاً دشوار است بر سبیل مثال کتاب تاریخ بیهقی که شامل داستانهای و روایات است اما به عنوان اثر ادبی تدریس می شودو مثالهای زیادی از این نوع هستند . واین موضوع نه فقط در دوران اسلامی بلکه حتی در روزگاران پیش از اسلام هم هست چنانکه در تاریخ تفضلی که سنگنبشته ها و مهرها و سفال در هنگام سخنش از ادبیات آورده . و این امر به علت کم بودن متون ادبی یا از بین رفتن آنها یا حتی عدم وجود آنها چون چنانکه ذکر شد روایات و اشعار در زمانهای قدیم در سینه حفظ می شد . اما در دوران ساسانی ایرانیها زیاد به نوشتن توجه کردند واین موضوع ادامه داشت تا ورود اسلام به ایران اما خط پهلوی نوبتش را به خط قرآن که عربی است داده . و ایرانیها به نوشتن مولفاتشان به زبان عربی همت گماشتند مخصوصاً در سالهای نخستین ورود اسلام به ایران اما بعد و هنگامی که ایرانیهای ضد ستم بنی امیه قیام کردند .این امر منجر شد به استقلال ایرانی ها و تشکیل حکومت های ایرانی که ایران دوست بودند مخصوصاً سامانیان که متعصب به نژاد ایرانی شان بودند و امیران این سلسله ووزیران آن اهل علم و ادب بودند و به تشویق مردم نوشتن به زبان ایرانی و ترجمه از عربی فارسی اقدام نمودند و این موجب رشد و گسترش ادبیات فارسی شد ایرانیها اینجا متوقف نشدند بلکه با ترجمه های آنان از متون پهلوی بر شناساندن عربها به تمدن ایرانی قبل از اسلام ( ساسانی ) نقشی بسزا داشتند . پس ادبیات عربی بر ادبیات فارسی تأثیر گذاشت که این تأثیر تا امروز دوام یافته است و ادبیات فارسی در ادبیات عربی موثر بود واین در بسیاری از آثار و اشعار عربی متجلی و روشن است .