بازار قدمتی به درازای تاریخ تمدن دارد ، پایه های تمدن بر تقسیم کار در جوامع نخستین بنا نهاده شده است و تقسیم کار نیز پیامد و نتیجه ی دادوستد کالا در ابتدایی ترین شکل آن می باشد .جوامع نخستین به هر میزان ساده تر بودند ، بازار یعنی مفهوم و مناسبات بازرگانی آنها نیز ساده تر بود . با پیچیده تر شدن جوامع داد و ستد نیز پیچیده شد و هرچه ارتباط میان جوامع فزونی می یابد ، دامنه کار بازار نیز گسترده تر می شود . بیهوده نیست که بازار در مفهوم امروزی خود پدیده ای جهانی است که بخش بسیار بزرگی از روابط جوامع وملت ها را سامان می دهد . بازار تبریز به دلیل داشتن موقعیت مرکزی ، از دیرباز دارای انواع کارکردهای شهری به ویژه تجاری ، بازرگانی ، تاریخی و گردشگری بوده است که علاوه بر نیازهای ساکنین خود شهر ، نیازهای نواحی دوردست حتی فراتر از مرزهای جغرافیایی فعلی استان را نیز تأمین می نموده است . بازار تبریز بر خلاف بازارهای قدیمی ایران دارای یک بافت گسترده شطرنجی با عملکرد تجاری ، مذهبی و خدماتی منطبق با شبکه دسترسیها در چهار جهت می باشد . با آن که بافت قدیم و به ویژه عنصر بازار در گذشته دور به عنوان یک سیستم قوی و درعین حال منسجم عمل می نمود لیکن شروع عملیات اجرایی شهرسازی مدرن که عمدتاً در صدد توسعه صرف شبکه های ارتباطی بود ، تضعیف فرم و عملکرد آن را به بار آورده است . امروزه بازار تبریز دارای عملکردها و نقش های متنوع در زمینه تاریخی ، گردشگری ، فعالیتی و تجاری و سکونتی است. به طورکلی نوع فعالیت های تجاری وبازرگان موجود در شأن یک مرکز شهری با عملکرد ملی و فراشهری نیست .افزایش فعالیت همراه با افت کیفیت کالبدی باعث نفوذ کاربریهای انبار ، تولیدی وتجاری در بافت مسکونی شده که در نهایت به امنیت وآرامش سکونت صدمه وارد کرده وکیفیت حیات شهری را پایین آورده است . نقش تبریز هدایت و رهبری فعالیت تجاری و بازرگانی در منطقه است . ایفای کارآمد این نقش در صورت تقویت مرکزی قوی و سنتی امکان پذیر است و این محدوده از توان بالقوه و بالفعلی برای ایفای این نقش برخوردار است . تقویت و حفظ این نقش در استفاده بهینه از امکانات موجود میسر است . بر این اساس استقرار فعالیت های برتر تجاری و خدماتی ضرورت دارد . این پژوهش در صدد است تا اثبات نماید ساماندهی بازار تبریز و احیاء هویت تاریخی آن با تغییر کاربریهای موجود به کاربریهای برتر و روزآور امکان پذیر است نه با ساخت واحدهای تجاری و خدماتی جدید . در این پایاننامه بعد از تهیه کلیات ، چهارچوب و روش تحقیق مورد نیاز ، اقدام به جمع آوری اطلاعات از سازمانهای ذیربط گردید که پس از جمع آوری اطلاعات مورد نیاز ، آمار بررسی و تجزیه و تحلیل شدند ، نمودارها و جداول با استفاده از نرم افزار excel و نقشه ها با استفاده از نرم افزار arc gis پردازش شدند . سه فرضیه تعریف شده همگی اثبات شدند در فرضیه اول موقعیت بازار در مرکز بافت تاریخی شهر موجب تجمع کارکردهای تجاری ، اداری ، مالی و ... شده است . اقدامات شهرسازی در دوره پهلوی انسجام فضایی مجموعه را از بین برده است در نتیجه فرضیه دوم نیز اثبات شد . عواملی مانند بارگذاری بیشتر تجاری ، اشباع بازار از فعالیت ها و ازدحام ترافیک موجب کاهش ارزش فضایی مجموعه گردیده است بنابراین فرضیه سوم نیز اثبات شد.

یکی از ویژگی های مهم فرایند شهرنشینی در ایران، گسترش سریع فیزیکی و بدون برنامهء شهرهای آن است. در50 سال گذشته جمعیت شهری در کشورهای رو به رشد 7 برابر شده و انتظار می رود در 20 سال آینده به حدود دو برابر افزایش یابد. در ایران در طی 40 سال گذشته جمعیت شهری کشور 2/6 برابر شده است. با بروز تحولات جدید، شهرها به سرعت تغییرات و دگرگونیهای را پذیرفتند. این دگرگونیها به شکل افزایش سریع جمعیت و رشد فیزیکی شهرها به صورتی نا متعادل و ناهماهنگ بوده است. در حال حاضر یکی از مشکلات تمامی شهرهای کشور، رشد شهرنشینی و به تبع آن گسترش شاخکهای خزنده شهری بر اراضی پیراشهری است که پیامدهایی چون حاشیه نشینی، از بین رفتن اراضی کشاورزی، افزایش جمعیت شهرها عدم پاسخگویی برخی از خدمات و کاربریها در شهرها، توزیع نامتناسب و ناسازگاری کاربریها، گسستگی بافت های فیزیکی، گسترش شهر به جانب نواحی بالقوه خطرناک، مسائل زیست محیطی خصوصا آلودگی و نابسامانیهای سیمای شهر بوده است. این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ مناسب بر عوامل موثر در رشد و توسعه فیزیکی ـ کالبدی شتابان شهر بوکان می باشد. بدین منظور برای شناخت بهینه شهر از ابتدای شکل گیری، عوامل موثر در رشد و توسعه فیزیکی ـ کالبدی آن، در این پژوهش شهر بوکان در قالب عوامل طبیعی، انسانی ـ اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و به بررسی هر یک از عوامل فوق الذکر در دوره 85ـ 1335پرداخته خواهد شد، تا معلوم شود که آیا در رشد و توسعه شهر نقش داشته اند یا خیر؟ در این پژوهش تجزیه و تحلیل آمار و داده ها با استفاده از نرم افزارهای excel و spss و ترسیم و تحلیل نقشه ها نیز بــا استفاده از نـرم افزارهای arc gis – auto cad صورت می گیرد. واژه های کلیدی عبارتند از: شهر ـ توسعه ـ فیزیکی ـ جمعیت ـ برنامه ریزی ـ بوکان ـ گسترش

این پژوهش برآن است تا اکولوژی اجتماعی شهر مشهد و منطقه مطالعه موردی را بر اساس شاخص های اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی مورد بررسی و تحلیل فضایی قرار دهد ؛ تا به اثبات یا رد فرضیات مطرح شده دست یابد. و به وجود یا عدم وجود تحرکات اکولوژی اجتماعی و همچنین تاثیر آن بر توسعه کالبدی مشهد بپردازد. دراین پژوهش ابتدا از روش توصیفی در انجام تحقیق استفاده شده است . به این معنا که در وهله اول به دنبال بررسی چگونگی توزیع فضایی شاخص ها در سطح شهر مشهد و منطقه مورد مطالعه بوده و با بهره گیری ازسیستم اطلاعات جغرافیایی (gis)،نقشه کروماتیک توزیع فضایی شاخص های موردنظررا تهیه نموده، به توصیف چگونگی پراکندگی آنها پرداخته ایم در وهله بعد با بهرگیری از روش همبستگی ، وجود یا عدم وجود رابطه بین متغییرهای مورد مطالعه و توسعه کالبدی مشهد را بررسی نموده و در همبستگی مثبت ، ارتباط ها را در قالب های مختلف تعریف و تشریح نموده ایم. مطالعه پراکندگی گروه های اجتماعی در مشهد و منطقه مورد مطالعه ، بر این امر دلالت دارد که تحرکات اکولوژیکی در مشهد به وضوح قابل تشخیص بوده وبعضا درحد قابل توجهی معنی دار می باشند ؛ ولی جدایی گزینی اکولوژیکی در معنی متداول آن که منجر به تشکیل گتو شده و یا ایجاد آنرا در آینده دور یا نزدیک محتمل نماید ، وجود نداشته ؛ ولی با این وجود در تحلیل های این پژوهش ، بعضا با نوعی گتو مواجه بودیم که می توان به عنوان « گتوی آماری » از آن یاد کرد . این گتوها از نظر آماری ، ضرایب لازم را برای احراز جدایی گزینی دارند ولی هیچ شباهت ماهوی و ساختاری با گتو در معنی متداولش را دارا نمی باشند. تحلیل فضایی شاخص های این تحقیق گویا این موضوع است که تاثیر اکولوژی اجتماعی بر توسعه کالبدی شهر مشهد قطعی و غیر قابل انکار می باشد . مهاجرت های برون زا (با مبداء خارج از شهر مشهد ) و مهاجرت های درون زا ( با مبداء داخل شهر مشهد ) به عنوان مهمترین و موثرترین عامل اکولوژیکی درتوسعه کالبدی مشهد می باشند . مهاجرین برحسب شرایط اقتصادی خود ، مناطق مختلف شهر مشهد را تحت تاثیر قرار داده و زمینه رشد افقی شهر را فراهم نموده . عمدتا تحرکات اکولوژیکی در مشهد متاثر از عامل اقتصاد بوده و نماد ظاهری آن عمدتا در قالب تحرکات صاحبان مشاغل مختلف ظهور یافته است . کارمندان و فرهنگیان نقش قابل توجهی در توسعه کالبدی مشهد در جهت غربی داشته اند و کارگران ساده به صورت وسیعی باعث توسعه کالبدی شهر در جهت های شرق ، شمال شرقی و شمال شده اند .مهاجرین با مبداء روستایی ، عمدتا در توسعه غیراصولی وبدون ضایطه؛ومهاجرین با مبداء شهری عمدتا در توسعه ضابطه مند و اصولی (برنامه ریزی شده) نقش داشته اند.

پدیده حاشیه نشینی از پیامدهای نامطلوب شهرنشینی شتابان در جهان معاصر است که در اکثر مادرشهرها و شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعه ظاهر شده است. از مهمترین عوامل رشد وگسترش این پدیده در کشورهای در حال توسعه ناشی از نظام اجتماعی و اقتصادی سرمایه داری وابسته این کشورهاست که سبب برهم خوردن تعادل بین روستاها و شهرها و گسترش بی رویه شهرها شده است. در این پژوهش مبادرت به بررسی حاشیه نشینی در شهر گنبد: محله زابل آباد گردیده است، این محله با 4056 نفر جمعیت در ضلع جنوب شرقی شهر گنبد واقع شده و ساکنین اولیه آن را مهاجران سیستانی تشکیل می دهند. در این تحقیق مسائل و مشکلات محله با تکیه بر نارسایی های اقتصادی، درراس آن بررسی فرصتهای شغلی و همچنین نارسایی های کالبدی، در راس آن مشکل مسکن نامناسب و معابر مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی تاثیر مشارکت مردمی و احترام به حقوق شهروندی و مداخله نهادهای غیر دولتی به عنوان عامل تسهیل گر از دیگر مسائل مهم این پژوهش است. نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای وروش انجام آن پیمایشی می باشد. جامعه آماری آن 858 نفر از سرپرستان خانوار ساکن در محله زابل آباد در سال 1387 هستند که 187 نفر از آنها با روش تصادفی انتخاب شده اند و با بهرگیری از ابزار پرسشنامه مبادرت به بررسی آنها، مطابق متغییرهای لازم در سئوالات و فرضیات تحقیق گردیده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد علت شکل گیری محله حاشیه نشین زابل آباد ، اهمیت دادن به چند شهر بزرگ کشور و بی توجهی به استانها ، شهرها و روستاهای محروم کشور مانند استان سیستان وبلوچستان است که سبب مهاجرت ساکنان اولیه زابل آباد گردیده است. برای بررسی و تحلیل داده ها از روش آزمون کای اسکوئر (chi –square) و ضریب همبستگی در نرم افزارspss استفاده شده و بین فرصتهای شغلی و توانمندسازی ( آموزش مهارت ،بالا رفتن توان مالی ) ، میزان مشارکت و توانمندسازی (اعتماد مردم و دولت به یکدیگر ، مداخله مردم در تصمیم گیریهاو امور اجرایی) و وضعیت مسکن و معابر و عوامل ساماندهی ارتباط برقرار گردیده است. در پایان متناسب با یافته های پژوهش راهکارهایی جهت توانمندسازی مردم و ساماندهی محله زابل آباد ارائه گردیده است. واژگان کلیدی : حاشیه نشینی ، اسکان غیررسمی ، مشارکت مردمی ، ساماندهی ، توانمندسازی ، محله زابل آباد ، شهر گنبد.

یکی از مسائلی که امروزه توجه برنامه ریزان شهری را به خود جلب کرده است ، فرسودگی و از رونق افتادن هسته اولیه و بخش قدیمی شهرها می باشد که در این پژوهش هم به بررسی محدودیت ها ، مشکلات و ظرفیت های قطب قدیمی و قلب مرکزی شهر دورود برای ارتقای کیفیت سکونت پرداخته شده است. شکل گیری هسته اولیه شهر دورود بر اثر ایجاد صنایع سیمان، ایستگاه راه آهن و همچنین مجاورت با رودخانه تیره بوده است که دارای قدمتی بیش از 50 سال می باشد و کل محدوده بافت فرسوده شهر دورود 120 هکتار اند. در این پژوهش ویژگی های اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و سکونتی پهنه مرکزی شهر برای شناخت بهتر در قالب پرسشنامه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته که بر اساس اطلاعات به دست آمده با وجود قدیمی بودن منطقه غلبه با ساکنینی است که در سنین فعال جامعه هستند که خود بیان کننده پویایی محلات علی رغم فرسودگی آن می باشد، در واقع عمر بالای 20 سال بیش از 80 درصد واحدهای مسکونی هنوز به طور جدی منجر به تخلیه آن از سوی اقشار جوان نشده است، کاهش میزان بعد خانوار نشان دهنده آن است که سبک نوین شهری به بافت فرسوده نیز نفوذ پیدا کرده است، همچنین اکثریت ساکنان از سلامت رفتاری و اخلاقی برخوردارند، در زمینه سواد و تحصیلات؛ ساکنان محلات قابل قبولی برخوردارند برخلاف اکثر محلات قدیمی فرسوده شهری، از لحاظ اقتصادی و درآمد نیز جزو طبقات متوسط رو به بالا قرار دارند، اکثریت خانوارهای ساکن در منطقه نیز از ساکنان قدیمی آن هستند و متولد همین محلات، سابقه و تداوم سکونت یکی از مهمترین عوامل ایجاد همبستگی و دلبستگی به محله و هم محله ای و به طور یکی سرمایه اجتماعی در میان ساکنان است و در نهایت می توان گفت برخی ویژگی های اجتماعی و اقتصادی محلات خود می تواند به عنوان یک فرصت و ظرفیت توسعه مورد استفاده قرار گیرد. همچنین بررسی عمیق زندگی ساکنان، وجود ظرفیت ایی که می تواند زمینه ساز توسعه محلات باشد در پهنه مرکزی شهر به اثبات رسید، وجود حس تعلق به حمله و انگیزه های جمعی، ظرفیت های ساکنان، نهادهای محلی و مهم تر از همه سرمایه های اجتماعی فرسوده شهری با مسائل و مشکلات فراوانی رو به رو هستند و مانند سایر بافت های فرسوده از نابسامانی های زیادی رنج می برند. از نظر ارتباط و همبستگی بین متغیرهای مختلف می توان اقتصادی، سابقه سکونت، گرایش به نوسازی، همبستگی اجتماعی و فرهنگی و ویژگی های کالبدی در سطح پهنه مرکزی مشخص گردید که بیشترین مقدار همبستگی با متغیرهای می توان اقتصادی و گرایش به نوسازی و کمترین آن مربوط به همبستگی اجتماعی و فرهنگی می باشد. در پایان می توان چنین گفت که مهمترین مسئله در زمینه نوسازی و سازماندهی بافت های فرسوده شهری که نقش موثری در موفقیت این گونه طرح ها دارد چگونگی توجیه مردم و جلب همکاری و مشارکت آنهاست. و همچنین توجه بیشتر مسئولین شهری به خصوص شرداری ها در زمینه سرمایه گذاری در بافت های فرسوده برای احیاء و رونق دوباره آن ها که باید تدابیری برای این مشکلات اندیشید از جمله: ارتقای کیفیت سکونتی در محلات بافت فرسوده برای جلوگیری از مهاجرت افراد بومی از طریق ترغیب مردم به مشارکت در بهسازی و نوسازی، ارتقای کیفیت محیط مسکونی و ارئه مسکن متناسب با توان مانی ساکنان بافت فرسوده ، اطلاع رسانی و افزایش آگاهی ساکنان بافت فرسوده برای نیل به این اهداف توجه به ظرفیت های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی شهر دورود قابل توجه می باشد که می توان با شناخت این ظرفیت ها شرایط را برای جذب این فعالیت ها در بافت فرسوده ایجاد نمود و بدین ترتیب چرخه اقتصادی در بافت را با توجه با اینکه هسته اولیه تجاری شهر نیز بوده و رونقی دوباره بخشید.

با توجه به انجام تحقیقات بسیار و شناسایی عوامل درونی (قوت و ضعف) و عوامل بیرونی (فرصت و تهدید) موثر بر گردشگری شهرستان بهشهر و ارزیابی دیگر عوامل مانند میزان خدمات ارائه شده در مناطق جاذب گردشگر (همچون خدمات اقامتی، رفاهی، امنیتی و ...) به این نتیجه گیری دست یافته شد که عوامل قوت داخلی گردشگری شهرستان بیشتر و موثرتر از عوامل ضعف آن می باشند و همچنین فرصت های موجود بر سر راه گردشگری شهرستان از تهدیدات آن قوی تر می باشند لذا می باست دلائل ضعف شهرستان بهشهر در امر گردشگری را در میزان و چگونگی ارائه خدمات به گردشگران در سطح شهرستان جستجو نمود.

مکان گزینی و عدم توجه به شعاع دسترسی و آستانه های جمعیتی،قادر به ارائه خدمات مطلوب به شهروندان نمی باشد. این موضوع در شهرهای بزرگ و به ویژه برای کاربریهایی نظیر فضای سبز (پارکهای درون شهری)از نمود بیشتری برخوردار است. در خدمات رسانی شهری تنها افزایش تعداد مراکز خدماتی،دلیل بر خدمات رسانی مناسب نبوده، بلکه آنچه حائز اهمیت است،توضیح بهینه این مراکز می باشد.شهر بوشهر در سالهای اخیر تحت تأثیر عوامل متعددی منجمله افزایش بی رویه جمعیت در دهه 75-65 با مسائل و مشکلات فراوانی روبرو شده و موجب عدم تحقق اهداف تعیین شده طرحهای فرادست شهری گردیده است. استفاده از فناوریهای نوین از جمله سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) این امکان را فراهم آورده تا به تحلیل و بررسی هر یک از کاربری های شهری پرداخته و در جهت مکان یابی مناسب این کاربریها گام برداشت

چکیده: تحقیق حاضر با رویکرد جدید در جهت مکان یابی ترمینال بین شهری شهر تسوج با استفاده از چهار معیار اصلی ( اقتصادی ، اجتماعی ، کالبدی و محیطی) و با بررسی 18 معیار فرعی انجام شده است . در بحث معیار اجتماعی ، بر زیر معیار دسترسی تاکید شده است. واژه دسترسی در سه محور دسترسی مسافر، دسترسی رانندگان ، و دسترسی مکان ترمینال بررسی شده است. و در نهایت مکان بهینه اجتماعی بدست آمده است. در معیار اقتصادی فرایند ها و فعالیت های تاثیر گذاری که بتواند بر اقتصاد شهر تاثیر گذار باشد لحاظ شده و مکان بهینه اقتصادی بدست آمده است. در معیار محیطی با زیر معیارهای محیط طبیعی و مصنوع تحقیق حاضر انجام شده است و بالاخره در معیار کالبدی بحث انسجام محلات شهری و توسعه کالبدی شهر جزء معیار های تاثیر گذار لحاظ شده است . در هریک از معیار ها روشهای مکان یابی مختلفی امتحان شده و در نهایت در فصل آخر با استفاده از الگوریتم فازی تمامی معیار ها جمع بندی شده و مکان بهینه ترمینال بین شهری تسوج بدست آمده است.

تامین مسکن از ضروری ترین نیاز های انسان و یکی از شاخص های تعیین سنجش کیفیت زندگی و رفاه اجتماعی می باشد. مسئله مسکن یکی از معضلات مهم کشور هاست و به عنوان یک ضرورت در جامعه قابل توجه و اهمیت بوده و بسیار سرنوشت ساز و تعیین کننده است. بنابراین پژوهش حاضر به برنامه ریزی مسکن در شهر میبد میپردازد. بدین منظور در گام نخست با توجه به آمار های موجود اقدام به برسی و شناخت وضعیت مسکن در شهر میبد به لحاظ شاخص های کمی و کیفی متداول در دورهء 85-1355 گردیده است. نتایج این برسی ها نشان از بهبود کمی و کیفی وضعیت مسکن این شهر در دوره مورد نظر دارد. سپس شهر میبد به لحاظ شاخص های مذکور با نقاط شهری ،استان و کشور مقایسه نموده تا شناختی از جایگاه این شهر در منطقه بدست آید.بررسی ها حاکی از آن بود که این شهر از جایگاه مطلوبی در منطقه برخوردار میباشد. در گام بعد به برنامه ریزی مسکن پرداخته می شود.بدین طریق با استفاده از مدل ها و تکنیک هایی چون، مدل رشد نمایی و روش خام مبتنی بر نیاز، اقدام به پیش بینی جمعیت، تعیین اندازه وبعد خانوار و بر آورد واحد های مسکونی مورد نیاز تا افق 1405 گردید که مشخص شد تعداد27212 واحد مسکونی جدید مورد نیاز میباشد لذا با توجه به توان های بالقوه موجود محدودهء داخل شهر میبد(زمین های بایر و واحدهای مخروبه) وبا ایجاد ساختمانهای دو طبقه می توان حدود 77 درصد از نیاز مسکن شهر را بر آورده ساخت. الگو ی مطلوب برای توسعه شهر نیز توسعه متراکم با مساکن کوتاه مرتبه در نظر گرفته شده است.

امروزه یکی از مشکلات مهم در زمینه مسائل زیست محیطی تولید انبوه زایدات جامد است .در یک جامعه شهری انواع مختلف از این زائدات تولید و وارد محیط می شود .متاسفانه، در دنیای در حال توسعه توجه کافی به کنترل این زائدات نشده و مشکلات عدیده ای را برای انسان و سایر موجودات و در کل محیط زیست ایجاد کرده است .مضافا اینکه ،مراکز صنعتی ،تجاری ،بیمارستانها و مراکز بهداشتی درمانی نیز زائدات خود را به همراه زباله های شهری انتقال میدهند و برنامه و طرحی مهم در این زمینه مشاهده نمیشود .ماهیت این زائدات آلودگی به انواع آلاینده ها می باشد که به شدت سلامت انسان و سایر موجودات را تهدید می کند. در شهر میاندوآب مواد زاید به صورت غیر بهداشتی و به صورت تلنبار سطحی زباله دفع میگردد. در این مطالعه پس از شناخت کمیت و کیفیت مواد زاید شهر مورد مطالعه و چگونگی دفع فعلی آن ،انواع روشهای دفع مواد زاید در سطح کشور و جهان مورد بررسی قرار گرفته وبا توجه به شرایط شهر مورد مطالعه از میان گزینه های دفن بهداشتی ،زباله سوزی ،بازیافت و کمپوست با توجه به استاندارد های جهانی و کشوری مربوط به اولویت استفاده از انواع روشهای دفع مواد زاید و استنادات قانونی مرتبط گزینه بازیافت و استفاده مجدد و تبدیل به کمپوست با اولویت طرح های کاهش از مبدا و تفکیک از مبدا برای دفع پسماند های این شهر پیشنهاد شده و سپس با استفاده از فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) برای گزینه انتخاب شده دفع (کارخانه بازیافت و کمپوست ) با توجه به معیار های زیست محیطی مکان های مناسب پیشنهاد شده است .به این شکل که در مرحله بررسی اولیه بر اساس معیارهای سازمان حفاظت محیط زیست تعداد 49 مکان برای احداث کارخانه پیشنهاد شده و پس از بررسی سایر شرایط مکانی در نهایت تعداد 6 مکان مناسب انتخاب شده است.

با توجه به اهمیت آموزش در سطوح مختلف که زیربنای توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هر کشوری می باشد و بعنوان یکی از مهمترین تأسیسات زیربنایی هر شهری محسوب می شود و از آنجایی که ویژگیهای فضایی و کالبدی واحدهای آموزشی به عنوان یکی از عوامل تأثیر گذار بر کیفیت یادگیری دانش آموزان شناخته شده است، لذا رعایت ضوابط و مقررات در جهت مکان یابی این مراکز امری ضروری میباشد. در این پژوهش سعی بر آن بوده است تا ضمن در نظر گرفتن معیارها و استانداردهای مربوط به فضاهای آموزش ابتدایی و مقایسه وضع موجود این فضاها با استانداردها، توزیع مناسب این کاربری را با توجه به کاربریهای سازگار و ناسازگار و نحوه دسترسی آنها مورد بررسی قرار داده و در نهایت با استفاده از gis مکانهای بهینه جهت احداث مدارس در آینده پیشنهاد شود. نتایج بدست آمده بیانگر این مطلب است که توزیع و آرایش فضایی مدارس ابتدایی شهر بوشهر از کیفیت نسبتا مناسبی برخوردار میباشد. همچنین مطالعات موجود نشان می دهد که از مهم ترین مشکلات دانش آموزان در شهر بوشهر مشکلات مربوط به همجواری نامناسب کاربری آموزشی با کاربری های ناسازگار میباشد، به گونه ای که حدود 34% از مراکز آموزش ابتدایی در مجاورت کاربریهای مزاحم شهری قرار گرفته اند. در پایان، برای جبران کمبود مراکز آموزش ابتدایی در شهر بوشهر 9 سایت پیشنهاد شده است.

در پایان نامه حاضر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی gis (به عنوان یکی از قدرتمندترین سیستمهای ارزیابی، تحلیل و تصمیم گیری) و آمار، اطلاعات و شاخص های تاثیرگذار؛ توزیع فضایی تصادفات جاده ای در سطح استان خراسان جنوبی تحلیل و ارزیابی گردید و در نهایت با شناسایی مقاطع حادثه خیز، راهکارهایی جهت کنترل این مقاطع ارائه شد. هدف از این تحقیق ارزیابی و تحلیل وضعیت تصادفات جاده های محورهای مواصلاتی استان خراسان جنوبی و نهایتاً تعیین عوامل دخیل در افزایش تصادفات جاده ای استان، خصوصا بر مقاطع حادثه خیز بوده و همچنین ارائه پیشنهادتی به مسئولان زیربط در ادارات ذیمدخل (اداره راه وترابری- پلیس راه- سازمان حمل ونقل وراهداری جاده ای) بوده است. روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و کاربردی بوده و ابزار تحلیل و پردازش و تصمیم گیری، نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی بوده است. برای انجام مراحل تحقیق ابتدا مبانی نظری و معیار و ضوابط تحلیل با کمک مطالعات کتابخانه ای و رجوع به ادارات مربوطه به دست آمد، سپس پایگاه اطلاعات مکانی با استفاده از نقشه های 1:12000 منطقه، تهیه شده در سال 1381، در محیط arcgis ساخته شد. سپس با استفاده از مدلهای کریجینگ، تحلیل فاصله و منطق بولین امر تحلیل مقاطع حادثه خیز صورت گرفت. یافته های تحقیق نشان می دهد که منطقه به لحاظ وضعیت تصادفات در موقعیت نسبتا خوبی بوده است، اما با تبدیل به مرکزیت سیاسی، تصادفات جاده ای با روندی روبه رشد مواجه گردیده است که در صورت عدم برنامه ریزی برای آن در آینده نزدیک به یک مشکل بزرگ منطقه ای تبدیل می گردد. بیشترین تراکم تصادفات در فاصله 5/7 تا 10 کیلومتری شهرها بوقوع پیوسته و از تراکم تصادفات در فاصله بیش از40 کیلومتری پاسگاههای پلیس راه کاسته می شود و شیب 5-8 درصد بطور بالقوه بیشترین ظرفیت را برای وقوع حوادث رانندگی داشته است که این مناطق باید در اولویت توجه قرار بگیرند.

در تحقیق حاضر موقعیت و ظرفیت گردشگری منطقه اوشان فشم میگون و موانع توسعه ی این صنعت درشش فصل که فصل اول کلیات ، فصل دوم مفاهیم نظری ، فصل سوم ویژگی ها وموقعیت استان تهران ، فصل چهارم شناسایی ظرفیت های گردشگری ، فصل پنجم تجزیه وتحلیل داده ها وفصل ششم آزمون فرضیات و راهکارهای پیشنهادی می باشد مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفته است ، این شهر کوهستانی و بسیار مستعد و توریست پذیر در استان تهران و شهرستان شمیرانات که چند سالی است مورد توجه گسترده ساکنان تهران گرما زده و حتی اهالی شهرهای استان و ایران قرار گرفته ، به عنوان شهر مورد مطالعه با دو فرضیه و چندین جداول با استفاده از مدل سوات (swot)،( نقاط قوت ، ضعف ، فرصت ها ، و تهدیدها ) بررسی شده است . ظرفیت های گردشگری ، جایگاه این شهر ، برنامه ریزی ، سیاستگزاری و سرمایه گذاری موقعیت اوشان فشم میگون را جهانی خواهد کرد . اما آنچه حایز اهمیت است شناسایی ظرفیت ها ، مشکلات ، امکانات موجود ، راه ها و .... می باشد ، که با مطالعه می توان به نتایجی مهم دست یافت و تحقیق حاضر نیز سعی بر این نکته داشته و مواردی را پس از ارائه ی جدول با سنجش ترکیبی و استنتاج نهایی ، جاذبه و موانع توسعه را شناسایی و بررسی نموده است . نکته مهم دیگر اینکه ، به علت کوهستانی بودن منطقه مورد مطالعه ، وجود صخره ها و کوه های سر به فلک کشیده و نزدیکی این قلل به هم فضاهای محدودی در حاشیه رودخانه وجود دارد که گاهی اوقات ، پیدا کردن جای پارک خودرو و مکان مناسب جهت اتراق برای گردشگران ساعت ها زمان برده و وقت گیر می باشد. همچنین ایجاد یک محور بزرگراهی و تدابیر و مدیریت ترافیکی نقش به سزایی در روان سازی ترافیک در روزهای تعطیل دارد.

با توجه به مشکلات موجود در شهرهای بزرگ مانند گسترش شهر بر روی اراضی باارزش کشاورزی پیرامون و فرسودگی فضایی – کالبدی بافتهای درونی شهر، لزوم اتخاذ روشها و راهبردهایی جهت برقراری توسعه پایدار شهرها بیش از پیش ضرورت دارد. در این خصوص راهبرد توسعه درون زای شهری، یعنی توجه به بهسازی بافت و نوسازی در بافتهای درونی و فرسوده شهرها- بدلیل وجود توانهای بالقوه و بالفعل موجود در آنها - روشی است که می تواند معضلات فضایی و کالبدی شهرها را حل نماید. اما یکی از موانع دسترسی به توسعه پایدار دورنی شهرها در این بافتها ضوابط و مقررات طرح های تفصیلی می باشد که در اغلب موارد، بدون مبانی علمی و تخصصی ، به عنوان مانعی دست و پاگیر جهت نوسازی اینگونه بافت ها می باشد. از جمله این ضوابط و مقررات، ضوابط ارتفاعی ساختمانها است. تحقیق حاضر در پی بررسی اثربخشی ضوابط و مقررات طرح های تفصیلی بر بهسازی و نوسازی مسکن در بافت فرسوده شهر اصفهان می باشد تا با شناسایی این تاثیرات محدودیت های قوانین شناسایی و راهکارهای اصلاح آنها بیان گردد. با توجه به موضوع تحقیق، روش بکار رفته شده در این پایان نامه، روش توصیفی – تحلیلی می باشد. درتحقیق حاضر پس از ارائه مولفه های ارتفاعی در بافت های فرسوده و طرح 6 مدل، راهکارهایی مربوطه ارائه می گردد.

چکیده این پژوهش ضمن بررسی توزیع جغرافیایی ارمنی ها، آشوری ها، زرتشتی ها و کلیمی ها در تهران به پیامدهای امنیت اجتماعی آن تاکید دارد. برای این منظور ابتدا طرح تحقیق و مباحث نظری مرتبط با موضوع مطرح شد و سپس ویژگی های جغرافیایی تهران و زمینه های تاریخی - اجتماعی اقلیت های دینی در ایران و تهران مورد بررسی قرار گرفت که معلوم شد وجود عناصر و مولفه های مشترک ملی، تاریخی و هویتی با کلیه اقوام و اقلیتهای دینی از جمله عواملی است که می تواند در شکل گیری هویت جمعی ایرانی نقش بی بدیلی ایفا نماید. تاریخ مشترک تمامی اقوام و اقلیتهای دینی تحت نام ملیت ایرانی، زبان پارسی که در عمق تمام اقوام ریشه دوانیده ، اسطوره های مشترک و قهرمانان و شخصیت های ملی مشترک و بالاخره هویت ایرانی از جمله عناصر پیوند دهنده ای هستند که همگرایی را ممکن و روند واگرایی را در مواجهه با این عناصر پیوند دهنده بسیار ارزشمند با مشکل روبه رو می سازد. بنابراین، مهم ترین فرصت در شرایط کنونی تأکید بر عناصر وحدت بخش مذکور با هدف مقابله جدی با روند قوم و مذهب گرایی می تواند مدنظر قرار بگیرد. الگوهای توزیع جغرافیایی اقلیت های دینی در تهران از زمان قاجار تا کنون در فصل چهارم ارائه شد و مشخص گردید در حال حاضر پراکنش جغرافیایی اقلیت های دینی در تهران از انتظام فضایی خاصی برخوردار نیست. یعنی در بعضی موارد به صورت جدایی گزینی اسکان یافته اند و زندگی می نمایند.و در موارد دیگر به صورت پراکنده در سطح شهر تهران سکونت دارند و علاوه بر این به مرور زمان، ضمن اینکه از حالت گتونشینی و جدایی گزینی خارج شدند، سکونتگاههای خود را از قسمت های جنوب شهر به سمت مناطق شمالی تهران منتقل نمودند. به رغم فراز و فرودهایی که اقلیت های دینی و رابطه آنها در طول تاریخ با حکومت داشته، از منظر امنیت اجتماعی ظرفیت های زیادی برای همگرایی آنها درتهران وجود دارد، که در صورت برنامه ریزی مناسب می توان این ظرفیت ها را از قوه به فعل تبدیل کرد و از فرصتهای آن برای تعمیق امنیت اجتماعی بهره جست. غالب پیروان اقلیت های دینی ساکن شهر تهران خود را جزء جامعه ملی ایرانی می دانند و جامعه اکثریت و حکومت نیز آنها را به عنوان بخشی از اجتماع ملی ایرانی پذیرفته است. بنابر این مشکل امنیتی از سوی پیروان اقلیت های دینی برای جامعه اکثریت و حکومت متصور نیست و از سوی حکومت و جامعه اکثریت نیز تهدیدی علیه پیروان اقلیت های دینی وجود ندارد . بطوریکه پیروان اقلیت های دینی بر اساس قانون اساسی آزادانه به امر اعتقادی و فعالیت های زندگی خود مشغول می باشند.

دانشکده علوم اجتماعی واقتصادی گروه جغرافیا دانشگاه پیام نور استان تهران پایان نامه j برای دریافت درجه کارشناسی ارشد دررشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری h’;l;l; موضوع: تحلیل مشارکت شهروندان درمدیریت پسماندمطالعه موردی،منطقه 20 تهران استاد راهنما : دکتر نفیسه مرصوصی استادمشاور: دکترسید مهدی موسی کاظمی دانشجو: علی عزیزی سال تحصیلی: 90-1389

بافت فرسوده شهری در فرآیند زمانی طولانی شکل گرفته،به دلیل قدمت زیاد،فرسودگی مصالح ،ناکارآمدی در شبکه دسترسی،مشکلات بهداشتی و... زندگی در این مکانهاباعث افسردگی،اغتشاش،هرج و مرج،فقدان مشارکت اجتماعی،فقر اقتصادی،فرهنگی وسیاسی،عدم امنیت در یک کلام زندگی سالم شهری جریان ندارد.به دلیل نامرغوب بودن قیمت ملک در این بافتها و نیز سطح فرهنگ پایین حاکم بر محلات بافت محلات،انگیزه های سرمایه گزاری در آنها بسیار پایین است. با توجه به مشکلات و معظلاتی که ساکنین بافتها فرسوده را تهدید می کند،ضرورت بازسازی این بافت ها امر ظروری به نظر می رسد و با توجه به اهمیت محوری مشارکت مردم در بهسازی و بازسازی بافت فرسوده و تاریخی، در این رابطه در اولویت قراردادن مشارکت ساکنین این بافت های فرسوده از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار است. اهداف: هدف کلی: ارزیابی میزان مشارکت مردم،بخش دولتی،خصوصی در بهسازی و بازسازی بافت فرسوده محله گلستان شهر سبزوار. اهداف جزئی:ارزیابی محیط درونی و بیرونی -ارائه راهبردهای مطلوب و ارائه ی راهکارهای جهت جلب اعتماد مردم و افزایش مشارکت آنان در نتایج مربوط به بهسازی و بازسازی محله گلستان. روش تحقیق: توصیفی- استنباط، به لحاظ موضوعی: کاربردی، شیوه گردآوری داده ها:مطالعات کتابخانه ای و میدانی،استفاده از فرمول کوکران،حجم نمونه 85 نفر و تجزیه و تحلیل مدل swotمی باشد. شاخص ها و متغییرهای مورد استفاده : اجتماعی-اقتصادی(جنس،سن،میزان تحصیلات،شغل و محل تولد ،بعد خانوار،تعداد شاغلین،مدت سکونت ،میزان درآمد،نوع وسیله نقلیه)کالبدی(مساحت واحد مسکونی،عمر ابنیه،کیفیت واحد،مصالح اسکلت،عرض معبر،وضعیت پارکینگ)مشارکت در بهسازی و بازسازی(نوع فعالیت برای بهسازی،نحوه مشارکت ، نحوه عملکرد مدیریت شهری،نحوه اطلاع،نحوه ارتباط با مسئولین) محله گلستان سبزوار با وسعت 3/8 هکتار دارای جمعیتی765 نفر می باشد .محله نتوانسته است از عواملی که فرصت یا موقعیت ایجاد می کنند، بهره برداری نماید و یا از عواملی که موجب تهدید میگردند، دوری نماید. با ارائه راهکارهای مناسب می توان از نقاط قوت برای بهسازی وبازسازی بافت فرسوده استفاده نمود. ارائه راهبرد: استفاده از مصالح پایدار در بناها، ایجاد فضاهای آموزشی مورد نیاز، ایجاد فضای سبز ، تفریحی و ورزشی در محله، رفع کمبودهای خدمات بهداشتی درمانی مورد نیاز، رفع کمبودهای تاسیسات و تجهیزات شهری و ... در رابطه با محله ی گلستان شهر سبزوار، علیرغم توجه و عزم مدیران شهری در بهسازی و ساماندهی این محله، اجرای اینگونه طرح ها عملا با مشکل مواجه شده است.به نظر می رسد یکی از دلایل عمده ی عدم موفقیت اقدامات بهسازی، عدم مشارکت ساکنان آن باشد.لذا بررسی میزان تمایل مردم ساکن در این محله در تعیین نوع و اجرای طرح های نوسازی و بهسازی از اهمیت و ضرورت ویژه ای برخوردار می گردد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که محله ی مورد مطالعه با مشکلات عدیده ی کالبدی واجتماعی اقتصادی مواجه است.از مهمترین مسایل ومشکلات کالبدی می توان به فرسودگی واحدهای مسکونی, کمبود تاسیسات شهری , شبکه ی معابر ناکارآمد ,استفاده از مصالح غیر استاندارد یعنی آجر وچوب وخشت،سهم اندک شاغلان در سطوح اداری و تخصصی وسهم بالای مشاغل غیر رسمی از جمله دوره گردی ،دستفروشی ,کارگران ساده، , سطح سواد پایین , درآمد ماهیانه کم , رواج اعتیاد و بزه کاری جتماعی و ناهنجاری های رفتاری از مهمترین معضلات اجتماعی است که ساکنان محله با آن دست به گریبانند و بین مشارکت مردم و تعامل با سازمانهای اجرایی در نوسازی محله گلستان رابطه معنی داری وجود دارد، بین پایگاه اقتصادی – اجتماعی ساکنین با میزان (کیفیت) فرسودگی بافت رابطه معنی داری وجوددارد و همچنین بین عدم مشارک مردم و تعامل با سازمانهای اجرایی در نوسازی محله گلستان رابطه معنی داری وجود دارد. بر اساس یافته های این تحقیق عوامل موثر در فرسودگی محله را می توان به شرح زیر دسته بندی نمود:1-بعد حقوقی ، مدیریتی و قانونی 2-بعد اقتصادی- مالی 3_ بعد اجتماعی- جمعیتی پیشنهاد می شود با بازسازی به صورت منفرد توسط ساکنین باکمک مالی دولت در قالب اعطای تسهیلات با بهره کم و ایجاد دفتر خدمات بهسازی و نوسازی در این محله اقدام شود.از سوی حاکمیت (شامل؛دولت،شهرداری ها،سیستم بانکی و مالی) برای ایجاد انگیزه و توانمندسازی بخش غیر حاکمیت(ساکنان و مالکان بافت فرسوده، سازندگان و سرمایه گذاران) بسته حمایتی کامل و موثر تدارک دیده شود.

موضوع این پایان نامه ارزیابی عوامل تأثیر گذار بر جهات و الگوی توسعه فیزیکی شهر دهلران می باشد. در این پایان نامه عوامل تأثیر گذار بر جهات و الگوی توسعه فیزیکی شهر دهلران (طبیعی و انسانی) ارزیابی و مهمترین عوامل تأثیر گذار بر توسعه فیزیکی این شهر شناسایی شد، همچنین مطالعه الگوی شکل شهر و جهت توسعه آینده شهر نیز مورد بررسی قرار گرفت. میزان جوابگویی زمین های شهر برای جمعیت 10 سال آینده از دیگر موضوعاتی بود که در این پایان نامه بررسی شد. با توجه به ماهیت، روش پژوهش در این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی بوده که جمع آوری داده ها با استفاده از روش کتابخانه ای و میدانی که متداول ترین روش ها در پژوهش های عملی می باشد صورت گرفت. در این تحقیق ابتدا با بررسی های میدانی و استفاده از نقشه های موجود در این زمینه موقعیت دقیق شهر دهلران مشخص شد و در مرحله بعد عوامل تأثیر گذار برتوسعه ی فیزیکی آن مشخص شد.نتایج حاصل از بررسی ها نشان می دهد توپوگرافی از میان عوامل طبیعی و اراضی زراعی ازمیان عوامل غیر طبیعی مهمترین عوامل تاثیر گذار بر توسعه فیزیکی شهر می باشند.همچنین مشخص شد که جهت آینده شهر به طرف شرق و الگوی آن به صورت خطی می باشد.همچنین با توجه به پیش بینی های جمعیتی برای 10 سال آینده شهر دهلران و با توجه به میزان زمین های موجود در حریم شهر و میزان سرانه زمین برای هر نفر، مشخص شد که این زمین ها جوابگوی رشد جمعیت شهر دهلران در 10 سال آینده خواهند بود

چکیده حاشیه نشینی تجلی نابرابری اجتماعی- اقتصادی در زمینه ی عدم تعادل در توزیع متناسب امکانات و منابع جامعه است. توزیع امکانات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در تمام مناطق کشورها به ویژه در کشورهای در حال توسعه دارای توزیع یکسانی نیست و باعث مهاجرت و انتقال جمعیت از مناطق فقیر به مناطق برخوردار می گردد و حاشیه نشینی بوجود می آید و مشکلاتی را در فرایند شهرنشینی به وجود می آورد که یکی از عناصر منفی در شهرنشینی است. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی و براساس اطلاعات و داده های جمع آوری شده از کتاب ها،سازمان ها ، ادارات مرتبط با شهرداری و همچنین مشاهدات میدانی و استفاده از پرسش نامه می باشد. نتایج و تحلیل داده های پرسش نامه با استفاده از نرم افزار spss انجام شده است. در این پژوهش، ابتدا، دیدگاه های نظری در مورد حاشیه نشینی و راهبردهای ساماندهی محلات حاشیه نشین مورد بررسی قرار گرفته و پس از بررسی های میدانی و ویژگیهای محله ی ملاشیه نسبت به ارائه ی یک راهبرد بهینه (توانمندسازی) جهت ساماندهی محله ی ملاشیه اقدام شده است. نتایجی که از پایان نامه بدست آمده نشان دهنده آن است که نبود فرصت های شغلی مهمترین مشکل ساکنان ملاشیه می باشد. برای حل این معضل نیاز به همکاری متقابل مردم،دولت و نهادهای خصوصی است و بهترین راهکار برای بهبود محیط زندگی در محله ملاشیه ایجاد شغل و همچنین افزایش مشارکت آنها در امر ساماندهی و بهبود محیط زندگی خود ساکنان ملاشیه می باشند. در پایان، پس از نتیجه گیری، پیشنهادهایی برای ساماندهی بهینه ی محدوده ی مورد مطالعه ارائه شده است.

کاربری زمین جزء مفاهیم پایه واصلی دانش شهرسازی و در واقع شالوده شکل گیری آن است و به اندازه ای اهمیت دارد که برخی از برنامه ریزان شهری در کشورهای پیشرفته آن را مساوی با 2: برنامه ریزی شهری می دانند(حسین زاده دلیر ، ملکی ، 1386 امروزه در دنیا توجه خاصی به کنترل تحولات کاربری اراضی و پوشش سطح زمین شده است . که بیشتر به خاطر تنظیم سیاست های مربوط به کاربری اراضی بوده است که نیاز به اطلاعات کافی و جدید در مورد روند تحولات کاربری اراضی دارد . به طور کلی تجارب جهانی نشان می دهد که چگونگی موفقیت در عرصه برنامه ریزی کاربری زمین شهری به همکاری و هماهنگی دودسته عوامل بستگی دارد که عبارت اند از : - وجود قوانین و سیاست های کلان مناسب در زمینه نحوه استفاده از زمین ? - استفاده از روش های کارآمد در تهیه واجرای طرح های شهری وبرنامه کاربری زمین .( 4 : (زیاری ، 1387 نوشتار حاضر به بررسی تغییرات کاربری اراضی محور ارتباطی نجف آباد- اصفهان ، بر مبنای تغییرات صورت گرفته در زمین های مجاور جاده ، از کاربری کشاورزی به سایر کاربری ها می پردازد. این بررسی ها با مقایسه کاربری اراضی موجود در دو دهه گذشته در محورنجف آباد- اصفهان یعنی در سال 1370 کامل می گردد و همچنین با تعیین پنج فاصله 100 متری از هر دو سمت محور تا عمق 500 متری ، تعداد وتنوع هر یک از کاربری ها در هر یک از این فواصل تعیین شده ، مورد بررسی وارزیابی قرار می گیرد . نتایج بررسی های صورت گرفته بیانگر این مطلب است که این محور علیرغم اینکه یک محور ارتباطی بین شهری است، در تمام طول مسیر خود توسط انواع کاربری های شهری وغیر شهری محصور گردیده است و حتی در مجاورت شهرهای واقع در مسیر ، بیشتر نقش یک خیابان شهری را دارد تا یک جاده بین شهری واین خود بیانگر این مطلب است که یابی این کاربری ها وتغییرات صورت گرفته در کاربری اراضی مجاور این محور دارای ? مکان برنامه وطرح مشخصی نبوده وسازمان یا ارگانی بر روند این تغییرات هیچ گونه نظارتی نداشته است. ?17 در نتیجه با توجه به اهمیت ونقشی که این محور در ارتباطات این منطقه دارد ، نظارت بیشتر بر روند تغییرات کاربری در این محور جهت سامان دهی هرچه بیشتر آن بسیار مهم و ضروری می باشد .

عدم توجه به توسعه پایدار، امروزه انسان ها را با مشکلات پیچیده و بغرنجی روبرو کرده است. بطور کلی مدیریت پسماند درکشورهای درحال توسعه، به عنوان یکی از شاخصه های مهم توسعه در سطح کلان مطرح است و هر گونه اصلاح در سیستم مدیریت پسماند نقش کلیدی در دستیابی به مدیریت پایدار پسماندها دارد. در عرصه مدیریت پسماند، حمل ونقل یکی از مراحل اساسی است که بخش بزرگی از هزینه را به خود اختصاص داده است. لذا هرگونه اصلاح و ساماندهی در این بخش، علاوه بر اثرات زیست محیطی و بهداشتی، موجب کاهش هزینه و بهره روی اقتصادی کل سیستم مدیریت پسماند خواهد شد. در این تحقیق بهینه سازی تخصیص نواحی به دو ایستگاه انتقال پسماند کوهک و یاران با هدف انتقال پسماند در حداقل زمان پیمایش، بهبود وضعیت سرویس دهی ایستگاه ها و پوشش دهی صحیح ایستگاه های انتقال پسماند و در کل افزایش راندمان سیستم انتقال پسماند از نواحی به ایستگاه های مورد مطالعه صورت گرفت. از آنجائیکه پوشش دهی بهینه ایستگاه های انتقال پسماند با گذشت زمان و با تغییر جمعیت و به تبع آن تغییر میزان تولید پسماند تغییر میکند در این تحقیق، تخصیص بهینه برای دوره کوتاه مدت 5 سال آینده نیز انجام شد. بکارگیری مدل location-allocation با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایarcgis و سایر نرم افزارهای جانبی و همچنین تحلیل زمان سفر با استفاده از نرم افزارspss در این طراحی، بهینه سازی پوشش ایستگاه ها را با توجه به معیارهای موثر به همراه داشته است و در نهایت و اثرات بهینه سازی تخصیص نواحی به ایستگاه های مورد مطالعه از ابعاد مختلف فنی، زیست محیطی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از این تحقیق، تسریع در عملیات انتقال پسماند ناشی ازکاهش زمان سفر ماشین های حمل زباله، تعادل بین پسماندهای منتقل شده از نواحی و ظرفیت ایستگاه ها و استفاده نهایی از ظرفیت ایستگاه های کوهک و یاران است که با پوشش دهی بهینه ایستگاه های انتقال پسماند مورد مطالعه، این امر محقق گردید.

پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی مشارکت شهروندان در مدیریت شهری ایلام و براساس یافته ها ونتایج یک بررسی میدانی از شهروندان شهر ایلام تهیه شده است روش جمع آوری اطلاعات برمبنای کتابخانه ای، اسنادی ونیز میدانی (پرسشنامه) و نوع تحقیق کاربردی- توصیفی می باشد و با نمونه گیری از روش کوکران با تعدادنمونه 350 نفر بوده است و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار spss استفاده شده است وروشهای آماری مورد استفاده به آزمون فرضیات اقدام نموده ایم در نهایت در این پژوهش نتایج زیر بدست آمده است که 1- مدیریت شهری ایلام بستر لازم را برای مشارکت شهروندان فراهم ننموده است 2- در ارزیابی روحیه مشارکت پذیری و مشارکت جویی شهروندان ایلامی این پتانسیل موجود می باشد و مطالعات بدست آمده نشان می دهد که بیشترین میزان مشارکت شهروندان در حفظ ونگهداری فضاهای سبز و پارکها،مشارکت درتشکل های مردمی،وفعالیت های داوطلبانه وکمترین میزان مشارکت مربوط به شرکت در جلسات تصمیم گیری برای حل مشکلات شهری که آن هم ناشی از عدم وجود این چنین مراکز یا برنامه ها می باشد3 -هرچه میزان رضایتمندی افراد از خدمات رسانی مدیریت شهری بیشتر باشد میزان مشارکت شهروندان افزایش می یابد ودر پایان به ارائه راهکار وپیشنهادات پرداخته ایم.

رشد و توسعه شهری در ایران نیز مانند سایر کشورهای در حال توسعه، فرایندی سریع داشته است.این امر نتیجه ی سیاست های دولت می باشد. پس از انقلاب با توجه به رشد چشم گیر جمعیت، بدنبال آن روند افزایش تقسیمات کشوری شتاب بیشتری گرفت و استانهای کشور در سالهای منتهی به انقلاب اسلامی از23 واحد به31 استان درسال 1390 افزایش یافتند. نقش دولت در رشدشتابان شهرنشینی اردبیل با ارتقاء سلسله مراتب شهری آن(تبدیل کردن به مرکزیت استان در سال1372) تاثیرگذار بوده است.رشد شتابان شهرنشینی و افزایش مهاجرت روستائیان بعد از این دوره به شهر اردبیل، مسئله حاشیه نشینی را پدید آورده و باعث گسترش آسیب های اجتماعی شده است.لذا شناسایی آسیب شناسی کالبدی(حاشیه نشینی) و به تناسب نقش آن در بروز انواع آسیب های اجتماعی در شهر از اهمیت خاصی برخوردار است،چرا که امروزه در کشورهای جهان سوم یکی از معضلات شهرنشینی،حاشیه نشینی و آسیب های اجتماعی ناشی از این پدیده می باشد. روش تحقیق پژوهش از نوع توصیفی و تحلیلی بوده است.روش نمونه گیری تصادفی بوده که از بین مناطق حاشیه نشینی اردبیل، محله حاشیه نشین میراشرف به عنوان نمونه انتخاب شد. برای برآورد حجم نمونه ازروش کوکران استفاده شد و به تناسب از بین1896خانوار این محله90 خانوار به عنوان جامعه نمونه، انتخاب گردید و پرسشنامه موردنظر بطور تصادفی بین خانوار توزیع شد.همچنین تعداد 40 پرسشنامه در ارتباط با نقش دولت در رشد شهرنشینی و حاشیه نشینی اردبیل تهیه و بین کارشناسان و مسئولان شهر اردبیل که عموما کارمندان مناطق شهرداری های و ارگانهای مرتبط با شهر اردبیل بودند،توزیع گردید..بعد از تحلیل آماری فرضیه اول ودوم رساله از طریق آزمون آماریspssبه ترتیب با25/67 و5/69درصد در مجموع با کسب نمره بالای50درصد مورد تایید و اثبات قرار گرفتند. لذا نتیجه گیری شد که دولت با تبدیل شهرهای بزرگ به مراکز استانها بدون برنامه ریزی باعث مهاجرت روستاییان و شهرستانهای اطراف به این مکانهای تازه تاسیس می شود.در نتیجه به رشد شهرنشینی،حاشیه نشینی و گسترش انواع آسیبها اجتماعی دامن می زند.لذا پیشنهاد می شود دولت با برنامه ریزی درست علمی ونگرش سیستماتیک به شهروروستا و توجه یکسان به این مناطق و عدم تبدیل نقاط روستایی به مکان شهری می تواند هم از بروز شهرنشینی افراطی و هم پیامدهای آسیبهای کالبدی (حاشیه نشینی) وهم آسیبهای اجتماعی ناشی از این رشد شهری شتابان جلوگیری کند.

اهمیت به کارگیری روش های عقلانی و نظام مند در برنامه ریزی ، مدیریت و استفاده بهینه از منابع، بویژه منابع طبیعی برای همگان روشن است .توسعه کالبدی شهرها، نابودی اراضی کشاورزی و گسترش به سمت پهنه های آسیب پذیر را به دنبال داشته است. در این میان ضرورت ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری توسعه شهری به معنای عینیت بخشیدن به قابلیت بالقوه سرزمین بوده است. با توجه به افزایش گرایش به شهر نشینی ، شهرها برای پذیرش جمعیت نیاز به زمین های وسیع و گسترده ای دارند.هر اندازه که شهرها توسعه یابند برخورد آنها با واحدهای گوناگون توپوگرافیکی و ژئومورفولوژیکی و موضوعات مربوط به محیط زیادتر شده وباعث ایجاد ضرورت در توسعه برنامه ریزی شده برای نیل به توسعه پایدار شهری می شود در این میان استفاده از سامانه های gisنقش موثری در پردازش و تحلیل داده ها دارند. در این تحقیق،به تحلیل توسعه فیزیکی شهر زنجان که به عنوان مرکزیت سیاسی - اداری استان بوده پرداخته شده است.ابتدا با شناسایی و تعریف عوامل تاثیر گذار در تحلیل و توسعه شهر ،توسعه فیزیکی شهر زنجان با توجه به شاخص های محیطی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته وسپس با استفاده از روشahp و نرم افزار echoice شاخص ها و زیر معیار ها با مقایسات زوجی وزن دهی شده و موثرترین معیار ها و زیر معیارها در تحلیل و ارائه الگوی بهینه توسعه فیزیکی مشخص گردیده اند و با تاکید بر توسعه پایدار شهری جهت رفع نیاز آتی شهر برای کاربری شهری مناطق مخروبه،کم تراکم،زمین های خالی و مناطق فرسوده شناسایی و برای استفاده در کاربری شهری پیشنهاد گردیده اند. علاوه بر این در صورت نیاز، الگوی بهینه توسعه شهر با جهت شمال شرقی و شرقی پیشنهاد گردیده است.

راهها در عصر حاضر از از اجزاء مهم و زیرساخت ها ی اصلی زندگی نوین و توسعه کشورها به شمار می آیند. به تجربه ثابت شده است بدون وجود شبکه ای گسترده و به هم پیوسته ازراههای ارتباطی بین شهری دست یابی به توسعه و پیشرفت بسیار دشوار خواهد بود . اما این امر زمانی که یک مسیر ارتباطی ویک کریدور حساس منطقه ای و فرا منطقه ای از میان یک شهر می گذرد سبب مشکلات و به تبع آن مزایایی برای منطقه مورد نظر خواهد شد این وضعیت دو گانه در اغلب شهرهای میان راهی ایران و جهان وجود دارد . جاده خرم آباد –پلدختر از مهم ترین و حساس ترین راههای ارتباطی کشور می باشد و برای سالهای زیادی به عنوان شاهراه ارتباطی میان مرکز و نواحی شمالی کشور با استان های استراتژیک و نفت خیز جنوبی بوده است و به ویژه به عنوان دروازه استان خوزستان محسوب می شده است. این مسیر ارتباطی علی رغم زیبایی های طبیعی، بسیار پر پیچ و خم و خطرناک بوده و هر ساله هزینه های زیادی (جانی و مالی ) را موجب می شد. برای بهبود وضعیت تردد ماشین آلات و همچنین تکمیل کریدور شمال به جنوب، به عنوان یکی از اهداف وزارت راه و ترابری احداث آزاد راه خر م آباد- پل زال که از میان صعب العبور ترین و بکر ترین نقاط رشته کوههای زاگرس می گذشت در دستور کار وزارت راه و ترابری قرار گرفت.این آزادراه از 20کیلومتر پس از خرم آباد آغاز شده و تا پل زال که مرز استان خوزستان با لرستان است ادامه می یابد.اما پس از احداث آزادراه شهرستان پلدختر که در مسیر جاده قدیم قرار داشت با کاهش حجم رفت و آمد تحت تاثیر قرار گرفت، در این پایان نامه به دنبال آن خواهیم بود که این آزادراه چگونه و به چه شکل نظام سکونتگاهی و وضعیت اقتصادی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر احداث این آزادراه در الگوی فضایی نظام های سکونتگاهی می باشد که به عنوان نمونه شهرستان پلدختر مورد بررسی قرار گرفته است. شهرستان پلدختر جنوبی ترین شهر استان لرستان و هم مرز با خوزستان می باشد.بر مبنای یافته های تحقیق که در آن از مدل های آماری استفاده شده است احداث این آزادراه سبب کاهش درآمد افراد ساکن در ناحیه بلافصل جاده قدیم و ایجاد جریان های مهاجرتی به سمت روستاهای بزرگتر و شهرهای اطراف گردیده است. واژگان کلیدی:تحلیل فضایی،آزادراه، برنامه ریزی حمل ونقل،نظام سکونتگاهی،مدل تحلیل عاملی،خرم آباد،پلدختر

امروزه، افزایش روزافزون جمعیت شهری، مسائل و مشکلات بسیاری را برای این سکونتگاهها بوجود آورده که کمبود زمین مناسب جهت کاربری های مختلف یکی از آنها بوده است. در همین راستا استفاده غیر اصولی و برنامه ریزی از زمین و تغییر کاربری ها بدون توجه به ظرفیت های محیطی موجب از بین رفتن تعادل و توازن محیط زیست گردیده و بهره گیری از خدمات شهری را دچار چالش نموده است. از این رو، تحلیل فضایی و مکان یابی بهینه کاربری های شهری، یکی از اهداف اصلی مدیران شهری است. امروزه خدمات بهداشتی و درمانی به عنوان یکی از زیر ساختهای شهری در جهت توسعه سکونتگاههای انسانی مطرح می باشد و هدف آن بالا بردن سطح سلامت افراد، پیشگیری از بروز و شیوع بیماری ها و معالجه به موقع آنها است، مکان یابی این نوع کاربری ها بایستی بر اساس نیاز های ضروری ساکنان ایجاد شود. شهر تهران به تناسب افزایش جمعیت و توسعه کالبدی از نظر مکانیابی مراکز خدماتی بویژه مراکز بیمارستانی مورد توجه قرار نگرفته و در این زمینه با مشکلاتی از جمله: پایین بودن سرانه خدماتی، تمرکز و تراکم شدید،آلودگی و شلوغی محیط استقرار، جانمایی نامناسب کاربری ها و مسائلی از این دست روبروست. منطقه 11 شهر تهران نیز از این مشکل مستثنی نمی باشد و در مکان یابی خدمات شهری خصوصا" خدمات بهداشتی –درمانی (بیمارستان) با مشکل روبرواست. متمرکز شدن تعدادی از این کاربری در شمال شرغی و کمبود آن در شمال غرب و بخش های دیگر منطقه همجواری با کاربری های ناسازگار، عدم تعادل ظرفیت بیمارستانها با پارکینگهای منطقه ، مکان گزینی در بافت مسکونی و پر جمعیت منطقه و در نهایت کمبود در تخصیص تخت بیمارستانی از این جمله است. پژوهش حاضر با درنظر گرفتن ضروریات فوق و با هدف تحلیل فضایی کاربری خدمات بهداشتی درمانی(بیمارستان) در منطقه 11 شهر تهران به بررسی و تحلیل 14 مرکز بیمارستانی در این منطقه نموده است. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی ضمن بررسی چگونگی توزیع فضایی-مکانی خدمات بهداشتی- درمانی و به طور خاص خدمات بیمارستانی در منطقه 11 شهر تهران، با استفاده از تکنیک سیستم اطلاعات جغرافیایی و وزن دهی به معیارها با روش تحلیل سلسله مراتبی به ارزیابی مکانی این خدمات پرداخته و سپس اقدام به تعیین مکانهای مطلوب جهت احداث کاربری بیمارستانی در منطقه مورد مطالعه نموده است. پاسخگویی به سوالاتی از قبیل اینکه؛ توزیع فضایی مراکز خدمات بهداشتی–درمانی(بیمارستان) در شهر تهران(منطقه 11) چگونه است؟ و چگونه می توان با انجام تحلیل فضایی و ارزیابی عملکردی ، کاربری های بهداشتی و درمانی را افزایش داد؟ با بررسی و تحلیل فضایی مراکز بیمارستانهای منطقه مورد مطالعه،شناسایی و تعیین معیارهای تاثیرگذار، تحلیل و ارزیابی مراکز خدمات درمانی صورت گرفته است. نگرش غالب در این تحقیق نگرش سیستمی می باشد.علت انتخاب رویکرد سیستمی به عنوان رویکرد تحقیق را می توان قابلیت و توانایی این رویکرد در شناخت و تجزیه و تحلیل عوامل متعدد در وقوع یا روند تحولات یک پدیده دانست. در این نگرش جغرافیدانان در بررسی پدیده های جغرافیایی آنها را به عنوان یک نظام یا سیستم مورد توجه قرار می دهند. این سیستم متشکل از اجزاء و عناصر متعددی است که با هم در یک ارتباط متقابل کارکردی برای رسیدن به هدف یا اهداف مشترک قرار دارند و ممکن است عملکرد آنها تحت تأثیر عوامل یا دلایل متعددی تقویت یا تضعیف شود. بنابراین زمانی می توانیم این تأثیر و تأثر را بخوبی بررسی کنیم که آنها را در کنار هم و در ارتباط با هم تحلیل کنیم و چنین مزیتی در سایه نگرش سیستمی میسر خواهد بود. در خاتمه پهنه های فضایی جهت تاسیس و استقرار مکانی مراکز خدمات درمانی در این منطقه پیشنهاد گردیده است.

بررسی الگوی فضایی زیست جمعیت درکشور نشان می دهد که جمعیت ایران از سه جامعه شهری،روستایی وعشایری تشکیل شده وبه صورت یکسان وهمگن درمقیاس سرزمینی پراکنده نشده اند بطوریکه هر چه ازطرف شمال به جنوب واز غرب به مرکزوشرق ایران حرکت شود،ازتراکم وانباشت جمعیت کاسته می شود. دراین صورت عوامل محیطی،اجتماعی،اقتصادی،جمعیتی وسیاستهای ملی در الگوی توزیع وتراکم جمعیت در سطح ملی وناحیه ای موثر می باشند همچنین رشد اقتصاد سرمایه داری،اصلاحات ارضی ووابستگی شدیدکشوربه درآمدهای نفتی(که جایگزین درآمدهای کشاورزی-روستایی شده بود.)وخواست سیاسی وقت جهت تسریع روند رشد واقدامات از بالابا طرحهای بیرونی،منجربه نمود آزمایشی گردیدکه ازآن پس ، بیشترین امکانات توسعه ای به هرقیمت وبازتابی به شهرهااختصاص یافت، پیامد این روابط، تضعیف روبه تزاید مجموعه های دربرگیرنده نقاط شهری وقطبی شدن جمعیت،فعالیتهاوامکانات درشهرهابه علت صرفه جوییهای ناشی ازاین سیاستها بوده است.درنتیجه این تمرکز،عرصه های روستایی علیرغم دارابودن منابع محلی موردنیازبرای توسعه ازاثرات این بهره برداریهامنتفع نگشتند که در نهایت تداوم چنین امری،منجربه شکل گیری نابسامانی درعرصه های اقتصادی-اجتماعی درفضاهای منطقه ای وملی گردید. دراین میان، بیشتر نابسامانیها درحوضه های روستایی تبلوریافته، جایگاه آنان رادرنظام سکونتگاه ملی ومنطقه ای متزلزل نمود، درنتیجه موجب بروزنابسامانیها، جابجایی بی رویه جمعیت ازنقاط کوچک به جانب، نقاط بزرگ را تشویق نمود بدینسان برآیند این تحولات، منجربه پیکربندی ازفرم وبافت نظام سکونتگاهی روستائی شده است که بیش ازهرچیز، مسائل بغرنج وعدیده زیررا به تصویرمی کشد: 1)عدم تعادل کلی درساختارفضائی کشور و قطبی شدن فضا-فعالیت وامکانات در حوزه های شهری-روستائی 2)ضعف، پراکندگی وعدم انسجام در شبکه ارتباطات که ازعوامل اصلی و بنیادین درشکل گیری و گسترش شبکه وارتباط نقاط-مراکز به معنای واقعی آنست. 3)ضعف درمیزان برخورداری ازتسهیلات وامکانات لازم درانواع وابعاد گوناگون درهریک ازسطوح روستائی درعرصه های محلی،ناحیه ای وملی 4) عدم وجودزیرساختهای مناسب توسعه درشبکه سکونتگاهی وتوزیع نامتعادل زیرساختهای ناچیزموجود،متناسب باجایگاه ساختاری-کارکردی هر مرکزوارتباطی که با نقاط پیرامونی خود دارد. 5)عدم سلسله مراتب فضائی منطقی متاثرازجمیع مواردیادشده درتوزیع سکونتگاهها بازتاب ویژگیهای فوق که تابعی ازعملکردهای توسعه ای کشور در خلال چند دهه گذشته است درسطح محدوده مطالعاتی(شهرستان ملکان)نیزقابل مشاهده است.براین اساس،فقدان رابطه اصولی ومنطقی در خصوص توزیع جمعیت،فعالیتها،کارکردهاوخدمات وعدم بهره برداریهای بهینه از توانهای محیطی (آب وخاک ) درسطوح مختلف سکونتگاهی ونبود یک شبکه ارتباطی مناسب دراین منطقه،باعث گردیده که بواسطه تمرکزامکانات وخدمات در شهر ملکان وتعداد معدودی ازروستاهای بزرگ،سایر سکونتگاهها ازتوانایی لازم وکافی جهت خدمات دهی به جمعیت ساکن در روستاها برخوردارنبوده،درحقیقت نظام سلسله مراتبی سکونتگاهها،فاقد پیوندهای ارگانیکی متناسب و دو سویه بوده ودرنتیجه،عمده سکونتگاههابدون ایجاد ارتباط باسطوح بالاترخودوبلاواسطه بااین شهر ارتباط برقرار می نمایند.ناهماهنگی موجود درنظام توزیع امکانات درپهنه سرزمین ،درسطح شهرستان شکل گسترده تری به خودگرفته وعدم نگرش به مسایل مختلف شهرستان،نارساییهاوکمبودطرح های هدایت کننده توسعه ازیک طرف واز طرف دیگر اعمال نظر شخصی درسطح شهرستان،آن بخش ازامکانات را که می بایست به صورت محلی توزیع گردند با نارساییهای فراوان روبرو نموده است این امر از یک سو به رکود بخش کشاورزی در اراضی حاصلخیز شهرستان با توجه به منابع کافی ،واز سوی دیگر عدم تطابق سرمایه گذاریها با قابلیتها وتوانهای محیطی شهرستان فقر ومحرومیت در شهرستان خصوصانواحی روستایی آن را موجب شده است. نتیجه اینکه این امردرگذشته،پیامدهای سوئی بویژه ایجادیک روستای خالی از سکنه،گسترش بیکاری ومهاجرتهای بی رویه روستائی وتخلیه نیروی جوان روستائی،بروز عدم تعادلهای اکولوژیک،کمبود امکانات وخدمات آموزشی،بهداشتی،درمانی،زیربنائی وعدم توازن در توزیع خدمات روستائی رادرپی داشته است علاوه بر آن،وجوداین ساختار،در حال حاضرمشکلات فراوانی را بویژه از جهت افزایش هزینه های دسترسی به تسهیلات وخدمات موردنیاز ونیز صرف وقت وانرژی بیشتر،فراروی سکنه سکونتگاههای موجود منطقه قرارداده است. از مشکلات عمده نقاط سکونتگاهی امروزه می توان به وجود نابرابریهای کمی و کیفی رشد و توسعه ای ، میان حوزه های شهری و روستایی، جمعیت گریزی از روستاها و توسعه ناهمگن در خصوص توزیع جمعیت، فعالیت و امکانات و متعاقب آن، از هم گسیختگی سازمان فضایی و سلسله مراتب سکونتگاهی در کشور است، که این امر نیازمند شناخت صحیح سکونتگاهها در قالب مطالعه شهر و روستا به صورت متقابل و مرتبط با سطوح بالاتر سیستم سکونتگاهی کشور است. به نظر می رسد شهرستان ملکان نیز همانند اکثر نواحی کشور از نظر خدمات رسانی به سکونتگاهها، سلسله مراتب سکونتگاهی و سطح توسعه یافتگی سکونتگاهها با مشکلاتی روبرو است، که در پایان برای کم کردن این مشکلات به ارائه راهکارهایی پرداخته شده است. تحقیق حاضر در صدد تحلیل چگونگی توزیع فضائی جمعیت واقتصاد،چگونگی توسعه همانندی روستائیان ،توسعه وساماندهی سلسله مراتب سکونتگاهی وبررسی ساختار فضائی درناحیه جغرافیائی ملکان است

چکیده مشارکت از مولفه های مهم در مدیریت شهری است و نتایج مطلوبی بر کارایی اجتماعی دارد. مشارکت پذیری محلی یکی از ظرفیت های با اهمیت اجتماعات انسانی است و به عنوان یکی از نتایج مطلوب سرمایه اجتماعی مورد سنجش قرار می گیرد. محله محوری رویکرد جدیدی در برنامه ریزی است که با هدف گرد هم آوردن گروه های مختلف در گیر یا ذی نفع در برنامه ریزی و توجه به نیاز ها و خواست های همگانی ایشان در تدوین برنامه ها به حوزه برنامه ریزی وارد شده است. پژوهش حاضر با موضوع تحلیل میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهری و عوامل موثر برآن در مناطق 1 و 5 و 15 شهر تهران با رویکرد محله محوری در صدد سنجش مشارکت شهروندان در مدیریت شهری برآمده است. روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه ای) بوده است. در بخش تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شد. در این پژوهش آگاهی ، اعتماد به مدیریت شهری و پایگاه اجتماعی – اقتصادی به عنوان متغیرهای مستقل و مشارکت در مدیریت شهری به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد که که بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی شهروندان، آگاهی شهروندان نسبت به مشارکت و اعتماد به مدیریت شهری رابطه معناداری وجود دارد. بدین ترتیب که هر چه پایگاه اقتصادی- اجتماعی شهروندان بالاتر باشد، میزان مشارکت در مدیریت شهری بیشتر می شود. هر چه آگاهی نسبت به مدیریت شهری و اعتماد به مدیریت شهری بیشتر باشد، میزان مشارکت در مدیریت شهری بیشتر می شود.هم چنین مشخص شد بالاترین میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهری در منطقه 1 و کمترین آن در منطقه 15 می باشد. از یافته های جانبی پژوهش می توان رابطه جنس پاسخگو ، وضعیت تاهل و مشارکت اشاره کرد. بدین معنی که مشارکت در میان مردان بیشتر از زنان و در میان افراد متاهل بیشتر از افراد مجرد بوده است. کلید واژه: مشارکت، مدیریت شهری، آگاهی، اعتماد، پایگاه اقتصادی- اجتماعی، محله محوری، مناطق شهری تهران

انسانها در طول تاریخ همواره با زلزله به عنوان پدیده ای طبیعی مواجه بوده اند. لذا ایمنی شهرها در برابر خطرات طبیعی خصوصا زلزله می تواند یکی از اهداف اصلی در برنامه ریزی های شهری باشد. که می تواند به پیشگیری و کاهش خسارت ها و حل مشکلات مرتبط با زلزله کمک بیشتری نماید. هدف این پژوهش این است که نشان داده شود مناطق و بافتهای مختلف شهری در برابر زلزله واکنش های متفاوتی از خود نشان می دهند لذا برای ارزیابی میزان آسیب پذیری مناطق شهری در برابر زلزله استفاده صرف از شاخص های فنی و سازه ای به تنهایی کافی نیست و برای رسیدن به نتایج بهتر و دقیق تر استفاده از روش های برنامه ریزی و شاخص های دیگری مثل آسیب پذیری بافت های فرسوده ، عمر ساختمان ها، وضعیت شبکه معابر، تراکم و ترکیب جمعیت، فضاهای بازشهری، تأسیسات زیربنایی، ارتباط شبکه معابر با خارج از شهر، فرهنگ عمومی و دانش افراد و... ضروری است. و از آنجایی که کشور ایران و شهر تهران بر روی کمربند زلزله قرار گرفته است، در صورت وقوع زلزله و هم افزایی اثرات دیگر ناشی از ضعف های ساختارهای کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... در سطح کشور و شهر تهران فجایع بزرگی روی خواهد داد. بدین منظور در این تحقیق منطقه 14تهران به عنوان مورد مطالعه انتخاب شده است و برای رسیدن به اهداف مورد نظر از روش توصیفی - تحلیلی استفاده شده است و عوامل تأثیر گذار در آسیب پذیری ناشی از زلزله مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. همچنین با ترکیب عوامل تأثیر گذار مدلی ارائه شده و با تحلیل عوامل موثر در مدل، وضعیت کلی منطقه از نظرمیزان آسیب پذیری بدست آمده است و بدین ترتیب برای کاهش خسارت های ناشی از زلزله و حل مشکلات مربوط به آن پیشنهاداتی ارائه شده است. به طور خلاصه نتیجه به دست آمده نشان می دهد منطقه 14 به دلیل نزدیکی به گسل ها در معرض آسیب پذیری با خطر زیاد قرار دارد و مسئولین مختلف کشوری و شهری با توجه به این سطح از آسیب پذیری منطقه، باید متناسب با آن اقدام و به برنامه ریزی های لازم بنمایند

در روند توسعه و شکل گیری شهرها عوامل مختلفی از جمله عوامل و پدیده های جغرافیایی اثر گذاشته و باعث بروز ساختار و سازمان فضایی خاصی می شوند. هرچه سازمان یابی فضایی در ارتباط با عوامل طبیعی و نیازهای ساکنان شهرها باشد پایداری شهر بیشتر خواهد شد. این پایان نامه با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با مورد پژوهی شهر شوشتر در صدد بررسی شکل گیری ساختار کالبدی در ارتباط با آب و آبرسانی در این شهر می باشد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که آب در پیدایش و تکوین شهر شوشتر دارای سه نقش اساسی آبرسانی و آبیاری، امنیتی و دفاعی و اقتصادی بوده است. و توانسته بر شکل و سیمای شهر، معماری بناهای شهری و ویژگیهای اجتماعی اثر گذار باشد. همچنین نتیجه گرفته می شود که شهرهای تاریخی ایران با بهره گیری از دانش و تخصص و تجربه نیاکانمان و مبتنی بر اصول علمی و فنی حاکم بر زمان خود ساخته شده اند.

شهرها بسان موجودات زنده همواره در حال تحول و پویایی هستند. هر شهر در فضاهایی از ابعاد ناحیه ای، ملی، قاره ای و حتی جهانی با تغییرات جمعیتی، اقتصادی و تکنولوژیکی موجودیت می یابد. هر یک از این فضاها به عنوان یک سیستم، نیروهای متفاوتی را بر شهر تحمیل می کند که بنیادهای اقتصادی و رفتارهای جمعیتی آن را تحت تاثیر قرار می دهد و این نیروها که نیروهای «برون زا» نامیده می شوند در سطوح متفاوت عمل می کنند و گاهی شعاع عملشان در مقیاس ناحیه ای، منطقه ای و ملی قو ی تر است و از طرفی هسته های جمعیتی نیز در تقابل با نیروهای خارجی واکنش نشان داده و محل تقاطع این واکنش ها مکانی است که بافت کالبدی شهر در آن نمایان گشته و در برابر نیروهای برون زا واکنش نشان داده و برحسب ترکیبات و نقش شهرها، دینامیک شهری بخصوصی را ایجاد نموده و چهره و بافت جدیدی به کالبد فیزیکی شهر، تحمیل نموده، زمینه تغییرات در محتوا و ساختارهای اجتماعی- اقتصادی آن را فراهم می نماید. صنایع کارخانه ای که پویا ترین بخش صنعت هستند یکی از اساسی ترین متدها در استراتژی های برنامه ریزی و شکل دهی اقتصاد فضا هستند از سویی جایایی و مکان گزینی مناسب برای نیروهای مولد(صنایع) یکی از عوامل اصلی بالا بردن ضریب کارایی تولید اجتماعی، اقتصادی است. لذا مکان گزینی و مکان یابی صنعتی در عمل نیازمند مطالعات نظری و کاربردی است در این چارچوب ضرورت برپایی صنایع در نواحی خاص توجیه می گردد و سپس مطالعه درباره موضوع دقیق فعالیت صنعتی در چارچوب نظری تداوم می یابد و بر حسب این ضرورت تحقیق حاضر در پی شناخت عوامل موثر تحولات فضایی ناشی از توسعه برون زا در همزیستی بین شهر صنعتی البرز و شهر الوند می باشد و سوال اساسی که پاسخگویی به آن چهارچوب اصلی این تحقیق را مشخص می نماید این است که گسترش فیزیکی و ساخت کالبدی- فضایی شهر الوند در چند دهه اخیر تحت تاثیر چه عوامل و نیروهایی قرار داشته و مکانیزم آن چگونه بوده است و شهر صنعتی البرز چه تاثیری بر روند این محاسبات داشته است.برای تحلیل عوامل فوق از شیوه های تحلیل اشتغال،رشد جمعیت، تعیین نقش اقتصادی شهر، مدلهای آنتروپی شانون و هلدرن استفاده شده است این تفکیک به تفکیک 5 دهه در فاصله زمانی 85-1335 انجام شده و با استفاده از روش های شانون و هلدرن در دوره های مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است .نتایج و یافته های این تحقیق نشان میدهد که: 1- توسعه فیزیکی و همزیستی کارکردی در شهر الوند در چند دهه اخیر عمدتاً تحت تاثیر توسعه شهر صنعتی البرز بوده است و ایجاد شهر صنعتی البرز به عنوان عاملی مهم در جذب جمعیت مهاجر به شهر الوند بوده است. 2- شهر صنعتی البرز فقط در جهت افزایش جمعیت شهر الوند مثمر ثمر بوده است و در بقیه عملکرد ها به عنوان انگلی خویش را به ساختار و کالبد فیزیکی شهر الوند چسبانده و از امکانات حداقلی شهر الوند، استفاده حداکثری را در جهت بهره برداری و سودآوری بیشتر کرده است. 3- کارکرد اصلی شهر الوند طی سالهای مورد بحث «خوابگاهی و عمدتاً در خدمت کارکنان شهر صنعتی البرز بوده است و با شهر شدن الوند در سال 1361 و گسترش برخی خدمات دولتی و غیره به عنوان نقش دوم (خوابگاهی – خدماتی) مطرح شده است. باتوجه به نقش مهم سطوح عملکرد اداری – سیاسی در رشد شهری در ایران تحولات ساخت اجتماعی – فضایی شهر الوند در چند دهه گذشته دو عامل مهم مهاجرت روستائیان و سیاست های دولت چه قبل از تصویب شهر و چه پس از آن نقش مهمی ایفا کرده است. هر دو عامل ذکر شده تحت سیطره و نفوذ صنعت بوده است و این تغییرات بازار کار بوده است که سرمنشاء مهاجرت و توسعه شهر نشینی گردیده است لذا پیشنهاد می گردد در مکان یابی صنعتی برای هر شهر متناسب با جمعیت و جایگاه و نقش آن در سطح ناحیه ای و ملی از سطوح مناسب عملکردهای اداری برخوردار گردد. همچنین برای تعادل در نظام سکونتگاهی شهر مورد بررسی باید شهرسازی بر شهرنشینی تقدم یافته و بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و تقویت گردد.

نیاز روزافزون جمعیت به ورزش و مدیریت قوی در سطوح محله، ناحیه، منطقه وشهر بدون استفاده از اطلاعات، ابزار، روش های مدرن و به روز هرگز میسر نیست، لذا، دسترسی سهل و سریع ، کم هزینه به خدمات ورزشی، صرفه جویی در هزینه ها و تخصص بهینه منابع مستلزم کاربرد مدل ها و روش های علمی و معیارهای مرتبط جهت پشتیبانی از مدیریت شهرها است. در این پایان نامه وضعیت سرانه نظام همجواری فضاهای ورزشی در منطقه 16 تهران مطالعه شده است. در این پژوهش ابتدا منطقه ی موردنظررا ازنزدیک وبطورمستقیم مشاهده شده وپس بازدید موقعیت کاربریهای ورزشی، شناخت سازمان فضایی واستقرارانواع کاربریهای مسکونی،تجاری،فرهنگی،فضای سبزو... بخصوص کاربری ورزشی منطقه که موضوع موردبحث این تحقیق است اجزاء وچیدمان سازمان فضایی و موقعیت کاربریهای ورزشی در آن مورد بازدید میدانی قرار گرفت. بدین منظور از از پایگاه داده های جغرافیایی در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. ابتدا لایه بلوک های آماری و لایه موقعیت کاربریهای ورزشی رقومی شده و به همراه داده های توصیفی یک پایگاه اطلاعات جغرافیایی تشکیل گردید. و درمرحله بعد نوع همجواری انواع کاربری های سازگار و ناسازگار با کاربری ورزشی تعیین شده و برای هریک لایه هایی ایجاد شد. همچنین ضوابط ومعیارهای مربوط به مکان یابی کاربریهای ورزشی به صورت لایه های جداگانه تهیه و اعمال گردید.در مرحله بعد با استفاده از دستورbuffer نقشه های مربوط به سازگاری با تعیین حریم های مورد نظر در مقیاس محله ، ناحیه و منطقه تهیه شده است. نتایج حاصل از تحلیل نظام توزیع فضایی فضاهای ورزشی در منطقه 16 تهران نشان می دهد این فضاها از توزیع فضایی موزونی برخوردار نبوده و تعدادی ازمحلات این منطقه بدون فضای ورزشی هستند و توزیع این فضاها در سطح محله ، ناحیه و منطقه مناسب نیست .سرانه ها فوق العاده پایین بوده به طوری که سرانه در فضای محله 0.01 درصد ، ناحیه 0.34درصد وهمچنین سرانه در منطقه 0.70 درصد است که در مقایسه با استاندارد سرانه فضای ورزشی مناسب نیست. همچنین از نظر نظام همجواری نیز نتایج نشان می دهد،56 درصد فضاهای ورزشی سازگار با سایر کاربری ها ، 17 درصد فضاهای ورزشی منطقه بی تفاوت ویا خنثی و27درصد در همجواری ناسازگار با سایر کاربری ها قرار دارند کاربریهای ناسازگار شامل کاربری های کارگاهی وصنعتی ، نظامی و انتظامی است .در مجموع 7 فضای ورزشی در منطقه مورد مطالعه ناسازگار با سایر کاربری ها می باشد.

بازار پدیده ای است شهری ، در عین حال عاملی برای پیدایش شهرنشینی و همواره بصورت عنصر اصلی شهر انجام وظیفه کرده است . در اکثر شهرهای ایران بازار بصورت هسته مرکزی بافت تاریخی شهر بوده و به عنوان قلب تپنده در پهنه شهر جای گرفته است . در کالبد شکافی بستر تاریخی شهرها و مجتمع های مسکونی ایران ، بازار همواره از پایه های اصلی کالبدی و فضایی شهرها بشمار می آید .بازار قدیمی به عنوان یک پدیده مدنی ، مرکز و محور اصلی ساختار شهرنشینی ایران بوده که ویژگیهای اقلیمی ، هنری و صنعتی شهر را در معماری خود به نمایش می گذارد و از دیدگاه جامعه شناسی شهری شاخص بسیار گویائی جهت ارزیابی ارزش ها و خلق و خوی مردم یک شهر است .بازار قزوین ، این ویژگیها را تا کنون حفظ کرده و علاوه بر عملکرد های فراگیر منطقه ای خود در حال حاضر به عنوان حساس ترین نقطه شهری از نظر اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و .... عمل می کند و در آینده نیز که توسعه شهر در جهت محور شمالی و جنوبی آن خواهد بود باز هم به نظر می رسد که بازار قزوین همین نقش را به عهده داشته باشد .مجموعه بازار قزوین که در بافت قدیمی شهر به صورت یک محور بسیار قوی ارتباطی با شاخه های متعدد جای گرفته است ، هنوز مرکز پر رونق داد و ستد و نقطه حساسی از نظر عملکردهای شهریست . اگرچه مجموعه بازار مخصوصا سراها و کاروانسراهای آن قسمت مهمی از عملکردهای خود را از دست داده اند ولی نقش آن به عنوان مرکز تبادل کالاهای روستایی و تامین نیازمندی های شهری حساس تر شده است .

چکیده: عدم تعادل در سطوح کلان، میانی و محلی سیستم های شهر، موجبات ناپایداری در ساختار و کارکرد مجتمع های زیستی و در نتیجه تشکیل سکونتگاههای غیر رسمی در شهر ها می گردد. پهنه های اسکان غیر رسمی، جزیی از بافت و کالبد شهر محسوب می گردند؛ و در ارتباط با شهر دارای ویژگی های خاص است که نیازمند به اصلاح و ساماندهی دارند. در پژوهش حاضر، بررسی پهنه های اسکان غیر رسمی شهر اسلامشهر بر اساس شاخص های جمعیتی، اجتماعی،اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی مورد بررسی واقع گردید. در این میان دو محله میان آباد و باغ فیض بعنوان محله های مورد پژوهش مطرح گردیدند. هدف ازاین مطالعه شناسایی اسکان غیر رسمی دراسلامشهر بر اساس دو بعد اصلی آن، یعنی نوع مالکیت و سطح بهره مندی از خدمات شهری وساماندهی وبهسازی این بافت ها بر اساس اصول حکمروایی خوب شهری است. نتایج بررسی های آماری در ارتباط با تی تک نمونه ای در بعد مالکیت رسمی(89/33-) و در بعد خدمات شهری ( 98/45-) و سطح معنا داری از 05/0 کم تر می باشد؛ که بیانگر وجود اسکان غیر رسمی در منطقه مورد بررسی است. به جهت ساماندهی اسکان غیررسمی در این منطقه که شامل دو محله است، در ابتدا مقایسه تطبیقی بین محله میان آباد و محله باغ فیض بر اساس ابعاد حکمروایی خوب شهری یعنی عملکردی، برابری، مشارکت و پاسخگویی بعمل آمد. نتایج آماری تی دو نمونه ای به ترتیب(39/8 )،(50/5)، (90/5) و(37/8 ) و سطح معناداری محاسبه شده کم تر از 05/0 می باشد. لذا در حال حاضرشرایط حکمروایی خوب شهری در محله باغ فیض نسبت به محله میان آباد دارای وضعیت مطلوبتری است. نتایج این آزمون ها با نتایج دومدل تجزیه و تحلیل خوشه ای و روش توزیع اعتبارات جغرافیایی نیز تأیید می گردد. در نهایت با توجه به اینکه حکمروایی خوب شهری بصورت طیفی ارزشی با درجه شدت و ضعف است بنابراین هر چه میزان مدیریت مشارکتی و حضور سه ضلع آن (یعنی دولت، مردم و بخش خصوصی) در سطح بهتر و واقعیتری اعمال گردد؛ در حل مشکلات این بخش از شهرها بهتر عمل شده، و سرانجام به ساماندهی و توانمند سازی سکونتگاههای غیر رسمی و تبدیل آنها به سکونتگاه های رسمی منجر خواهد شد.

چکیده مفهوم سرمایه اجتماعی، یک مفهوم فرا رشته ای است که طی پانزده سال اخیر مورد توجه بسیاری از شاخه های علوم انسانی قرار گرفته است. این مفهوم در تحلیل های اجتماعی و اقتصادی پیرامون توسعه جوامع شهری نیز، مطرح شده و بر منابع موجود در شهرها تأکید دارد. این منابع شامل: روابط انسانی، شبکه ها و نهادها در ساختارهای اجتماعی است؛ لذا به منظور رسیدن به توسعه شهری، دسترسی به سرمایه اجتماعی از ضروریات می باشد. در این پژوهش سه شاخص مد نظر پانتام (اعتماد، مشارکت و شبکه ها) در رابطه با سرمایه اجتماعی در توسعه شهری مورد بررسی قرار گرفته است. در این میان عامل اثر گذار بر سرمایه اجتماعی هر منطقه، می تواند نوع کیفیت زندگی آن منطقه باشد، لذا در این پژوهش متغیرهای زمینه ای، بعد ذهنی و بعد عینی کیفیت زندگی و متغیرهای توسعه محلات شهری به همراه سرمایه اجتماعی سنجیده شد. جهت تحلیل یافته ها و بررسی فرضیه های تحقیق؛ شامل: 1 - بین سرمایه اجتماعی و افزایش کیفیت زندگی در نواحی شهری رابطه معناداری وجود دارد،. 2- بین افزایش سرمایه اجتماعی و توسعه شهری و محلات شهری رابطه معناداری وجود دارد. نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی و گردآوری داده های از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری(t تک نمونه ای، فریدمن، رگرسیون چند متغیره، تحلیل مسیر، و مدل ویکور استفاده شده است. تحلیل نتایج نشان داد که، فاکتور مشارکت اجتماعی بیشترین تأثیر را بر روی کیفیت زندگی شهر زنجان داشته است. همچنین اثرات مولفه های سرمایه اجتماعی با توسعه شهری منفی و معنادار ارزیابی شده است. کلید واژه ها : سرمایه اجتماعی، کیفیت زندگی، توسعه شهری، شهر زنجان

چکیده یکی از ابزارهای مهم برنامه ریزی در زمینه کاربری زمین ، ارزیابی کاربری اراضی شهری و سرانه های کاربری زمین است که نقش اساسی در تهیه طرحهای شهری و نحوه توزیع و تقسیم اراضی شهری دارد . اما مجموعه مطالعات و بررسیهای انجام شده در این زمینه نشان می دهد که نظام برنامه ریزی سرانه ای در ایران ، اصولا با تنگناهای اساسی نظری و علمی روبروست . به همین دلیل مجموعه روشها و فنون تعیین سرانه های شهری ، یا اصولا از مفهوم برنامه ریزی کاربری زمین و جامع گری لازم بی بهره اند و یا پیش شرطهای لازم برای کاربرد درست آنها در طرحهای شهری ایران وجود ندارد . در واقع ابزار سرانه های کاربری به دلیل خصلت کالبدی – کارکردی خود ، بسیار ناتوان تر از آن است که بتواند به تنهایی به نیازهای برنامه ای و ابعاد حقوقی ، اقتصادی و اجتماعی استفاده از زمین و فضا پاسخ گوید ، به همین دلیل در اغلب موارد تحقق پیدا نکرده است . این تحقیق برآن است ، مقایسه ای تطبیقی از منطقه 6 شهر تهران به عنوان یک منطقه قدیمی در مرکز شهر با منطقه 22 به عنوان یک منطقه جدیدتر و در حال توسعه در منتهی الیه غربی شهر داشته باشد. تا به هدف ارزیابی چگونگی توزیع کاربری اراضی و میزان سرانه و تراکم کاربرهای مناطق 6 و 22 شهر تهران و مقایسه تطبیقی توزیع کاربری اراضی این مناطق با میانگین شهر تهران و استانداردهای ملی و جهانی دست یابد . این پژوهش با روش تحلیلی مقایسه ای بر پایه روش تجربی شکل گرفته است. و پس از بررسی کمّی و کیفی کاربری اراضی بر اساس کار میدانی، چگونگی جانمایی و توزیع فضایی آن در سطح شهر مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از روش مقایسه ای بر اساس استانداردهای ملی و جهانی و میانگین کل هر کاربری در شهر تهران با استفاده از مدل lq در محیط gis تحلیل و ارزیابی شده و نهایتا مقایسه ای تطبیقی از وضعیت کاربری های اراضی شهری در این مناطق صورت گرفته شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که کاربریهای اراضی شهری در هر دو منطقه از خط نرمال ضریب مکانی lq فاصله گرفته و عدم تعادل در توزیع کاربریها در هر دو منطقه مشاهده می شود و این عدم تعادل در برخی از کاربریها همچون کاربری مسکونی ، بایر ، فضای سبز و صنعتی - کارگاهی مشهودتر می باشد.

چکیده در دهه های اخیر شاهد افزایش جمعیت در شهرهای ایران بوده ایم . این افزایش جمعیت به خاطر دو عامل رشد جمعیت شهرها و همچنین مهاجرت روستاهاو شهرهای کوچک و میانی به شهرهای بزرگ بوده است. تمرکز جمعیت دراین شهرها باعث شده که نیاز به خدمات روز به روز بیشتر شود. در خدمات رسانی شهری تنها افزایش تعداد مراکز خدماتی دلیل بر خدمات رسانی بهتر نمی باشد بلکه آنچه حائز اهمیت است مکانیابی بهینه مراکز دفع بهداشتی زباله می باشد. امروزه با عنایت به ابعاد پیچیده مسایل شهری و دخالت متغیرهای مختلف در برنامه ریزی شهری از مدلها و نرم افزارهایی برای برنامه ریزی استفاده می نماییم . سیستم اطلاعات جغرافیایی قابلیت خوبی در ذخیره ، ساخت و بروز کردن اطلاعات و ارایه نتایج به صورتهای مختلف بعنوان ابزای توانمند مورد توجه قرار گرفته است. در این پروژه سعی شده است که مکان دفع زباله برای بخش مرکزی شهر قم بر اساس پارامتراهای نظیر کاربری اراضی، زمین شناسی، شبکه ارتباطی و .... انتخاب شود. لایه های موجود از شهرستان قم تهیه و توسط نرم افزار arc gis مورد پردازش قرار گرفتند. سپس با توجه به آنالیز ahp اقدام به تولید جداول نهایی مربوط به وزن دهی لایه ها کرده و از طریق این جداول اقدام به هم پوشانی لایه های مکانی کرده و آنگاه نقشه نهایی مکان بهینه دفع زباله مشخص شده است. واژگان کلیدی : سیستم اطلاعات جغرافیایی، مکان یابی، محل دفع، بخش مرکزی شهر قم

امروزه یکی از ملزومات توسعه پایدار شهری، برنامه ریزی جهت کنترل توسعه فضایی متعارف شهرها می باشد. توسعه فضایی مراکز شهری کشور از چند دهه گذشته شروع شده و به سرعت در حال افزایش است. در این بین نقش عوامل مالی و به خصوص تسهیلات بانکی در شتاب بخشی به آن بی تاثیر نبوده است. با شناسایی عوامل موثر (مثبت و منفی) در توسعه فضایی شهرها می توان برای آینده مراکز شهری برنامه ریزی دقیق تر و علمی تری به جهت حفظ تعادل های منطقه ای ارائه نمود. استان ایلام با مساحت 20138 کیلومتر مربع در جنوب غربی ایران و در مرز مشترک با کشور عراق قرار داشته و 2/1 درصد مساحت کل کشور را شامل می گردد.از نظر تقسیمات سیاسی، استان ایلام تا سال1389 دارای 7 مرکز شهرستان به اسامی ایلام، آبدانان، ایوان، سرابله، دهلران، دره شهر و مهران بوده است. ضریب شهرنشینی در استان ایلام از سال 1355تا 1390 همواره دارای روند افزایشی بوده و از 20 درصد در سال 1355 به 56.47 درصد در سال 1390 رسیده است. طی همین دوره، تعداد نقاط شهری استان از 4 نقطه شهری به 21 نقطه شهری افزایش یافته است. هدف اصلی انجام این تحقیق بررسی نقش مشارکتی سیستم بانکی(پرداخت تسهیلات) در توسعه فضایی مراکز شهری استان ایلام می باشد. از اهداف دیگر تحقیق می توان به؛ تحلیل نقش و جایگاه تسهیلات بانکی در توسعه بخشهای خدمات و زیربنایی، بررسی نقش و جایگاه کمک های دولتی و بازتاب آن در توسعه فضایی شهرها، بررسی نقش درآمد شهرداریها در توسعه کالبدی مراکز شهری و رتبه بندی توسعه فضایی مراکز شهری استان ایلام با توجه به میزان بهره مندی آنها از تسهیلات و اعتبارات اشاره نمود. در این تحقیق برای یک دوره ده ساله(90-1381) به نقش شیوه های مختلف تامین مالی از جمله؛ تسهیلات بانکی، مساعدتهای دولتی و درآمد شهرداریها در توسعه فضایی مراکز شهری استان ایلام با استفاده از مدل اقتصادسنجی خود رگرسیونی با وقفه های توزیعی(ardl) پرداخته شده است. نتایج حاصل از ارزیابی مدل حاکی از آن است که در بین روشهای مختلف تامین مالی توسعه فضایی، کمکهای دولتی و تسهیلات بانکی بر توسعه فضایی مراکز شهری استان ایلام تاثیر مستقیم و مثبتِ معنی داری داشته و درآمد شهرداریها تاثیر مستقیم و معنی داری بر توسعه فضایی مراکز شهری استان نداشته است. به گونه ای که هر یک میلیون افزایش در کمکهای دولتی 1.62 هکتار و هر یک میلیون افزایش در تسهیلات بانکی 0.02 توسعه فضایی مراکز شهری استان را بهبود می بخشد. همچنین ضریب تعدیل یا (1)ar برابر 1.05 می باشد. این بدان معنی است که هر یک هکتار افزایش توسعه فضایی شهری امسال، در سال بعد 1.05 هکتار توسعه فضایی شهری را رقم خواهد زد. از دیگر مدل های مورد استفاده در این تحقیق مدل تاپسیس می باشد که در دو بخش اقتصادی و توسعه فضایی بکارگیری شده است. نتایج پژوهش در دو بخش مورد اشاره حاکی از آن است که؛ تفاوت چشم گیری از نظر میزان توسعه فضایی بر اساس میزان برخورداری از تسهیلات و خدمات بانکی در بین مراکز شهری استان ایلام وجود دارد. به گونه ای که، رابطه افزایش تسهیلات با توسعه فضایی در سه شهر ایلام، سرابله و دهلران مستقیم و معنادار و همگام با توسعه فضایی این شهرها بوده است. تاثیر تسهیلات بانکی در توسعه فضایی شهرهای مهران و ایوان بیشتر از سایر شهرها، و در شهرهای دره شهر و آبدانان کمتر از سایر شهرها بوده است.

تبدیل شدن مسکن مهر به مجتمع های مسکونی خوابگاهی با مکانیابی غیرکارشناسانه و فاصله بسیار زیاد از مراکز شهری و محل اشتغال و همچنین تاخیر ساخت تسهیلات و زیرساختها نسبت به ساخت مسکن برای ساکنان آن از جمله عواملی است که پروژه های مسکن مهر را تنها با هدف خرید خانه مدنظر قرار داده و به جنبه های کیفیت محیط توجه چندانی نشده است. از طریق ارزیابی پروژه های مسکن مهر بوسیله معیارهای سکونتگاه های پایدار می توان علاوه بر سنجش میزان فاصله پروژه ها از معیار ها، در رفع مشکلات آنها موثر بوده و با ارتقا معیارها در طرح مسکن مهر علاوه بر جنبه های مادی جنبه های محیطی را نیز برای ایجاد شرایط مطلوب سکونت مورد توجه قرا داد. در این پژوهش تاثیرات درونی و خارجی معیارهای پایداری که در سه بعد اقتصادی – عملکردی، اجتماعی و زیست محیطی تعریف شده اند با رویکردی سیستمی در شهرک ابریشم استان البرز مورد ارزیابی قرار گرفته است و تلاش شده است راه حل های مناسب برای ایجاد وضعیت مطلوب طرح های مسکن مهر ارائه شود.

چکیده یکی از موضوعات بسیار مهم در مدیریت اراضی امروزه، مسئله حریم پیرامونی شهرها و حفاظت از آنها است. در واقع شهرها در طی مراحل رشد و توسعـه خود بارها فضاهای پیرامــون خود را تصرف نموده اند. در کلانشهر تهران نیز روند گسترش و رشد شهر و سکونتگاه های پیرامون آن در چند دهه اخیر به گونه ای بوده است که گستره حریم تهران را دچار دست اندازی و نابودی گسترده نموده و اراضی با پوشش طبیعی باغ ها، مراتع، جنگل ها و به طور کلی فضاهای طبیعی را در سطح گسترده ای نابود نموده است. این مقاله بدنبال پاسخگویی به این سوال است که مهمترین آسیب های مواجه با حریم (با تاکید بر پارک جنگلی سرخه حصار) از منظر قوانین و مقررات کاربری اراضی چیست؟ برای پاسخگویی به سوال فوق در این پژوهش از روش تحلیل محتوایی استفاده شده است و جهت گردآوری اطلاعات از دو روش اسنادی و مطالعه میدانی بهره گرفته شده است. مهمترین نتایج حاصله از این پژوهش عبارتند از: - بواسطه بخشی بودن نظام اداری کشور، تعدد قوانین وجود دارد و به واسطه سکونت کمتری که در محدوده حریم وجود دارد، نظارت اجتماعی کمتــر بوده و تخلفات بیشتر را از جانب نهادهای مختلف محیا می سازد. - قوانین و مقررات مربوط به حریم، قوانین مبهم و پراکنده ای هستند که برداشت های مختلفی را ایجاد می نمایند و عرصه را بر تعرض در حریم فراهم می سازد. - به موجب قانون حفاظت و بهره برداری از حریم محدوده شهرها که شهرداری ها را ناظر قلمداد کرده، این نظارت به دلیل تعارضی که بین اختیارات دستگاه ها در حریم وجود دارد، چندان قابل اجرا نیست و نهادهای مختلف را ملزم به پیروی از این قانون نمی کند. - نبود دادگاه های تخصصی برای رسیدگی به جرایم - کمبود سازمان های غیر دولتی و مردم نهاد مرتبط با این فعالیت ها

متأسفانه اکثر شهرهای کشور ما از سابقه مستقل و قابل ذکری در زمینه طراحی و برنامه ریزی شهری برخوردار نیستند. در حال حاضر اکثر سازمانها و مراکز دست اندرکار کشور طراحی، برنامه ریزی و مکانیابی مبلمان شهری را به عنوان یک راهبرد قطعی برای ایجاد محیطی پایدار، مناسب و منطبق بر شرایط اقلیمی - فرهنگی تلقی نمی کنند و باعدم برنامه ریزی و یا برنامه ریزی ناقص و غیر استاندارد در این زمینه، به هرج و مرج بصری و عدم کارایی این عناصر در محیطهای شهری دامن می زند. لذا این تحقیق با هدف بررسی نقش کاربری های تجاری در آشفتگی مبلمان شهری انجام شد. روش مورد استفاده در این تحقیقپیمایش و ابزارگردآوری داده ها، پرسشنامه خود ساخته محقق بوده و جامعه آماری این پژوهش، کلیه شهروندان محدوده مورد مطالعه بوده است که تعداد 200 نفر به عنوان حجم نمونه با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شد. در بخش آماره های توصیفی از شاخص های پراکندگی و مرکزی و در بخش آزمون فرضیات از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. یافته های تحقیق نشان داد میزان رضایت شهروندان از مبلمان محدوده مورد مطالعه کمتر از حد متوسط است؛ همچنین میزان آسایش روانی شهروندان در حد متوسط بوده است. در نهایت 2 مورد از 3 فرضیه تحقیق تایید گردید. در نتیجه مشخص گردید که از دیدگاه شهروندان،کاربری تجاری بر آشفتگی مبلمان شهری محدوده مورد مطالعه تاثیر گذار است.

با توجه به واگذاری جایگاههای cng از سال 1386 به بخش خصوصی و توجه بیشتر به منافع اقتصادی مانند استفاده از زمین های ارزان قیمت به جای رعایت معیارهای مکانیابی بهینه، و همچنین با در نظر گرفتن این موضوع که جایگاههای سوخت رسانی cng یکی از مهمترین خدمات شهری می باشند، لذا ارزیابی مکانیابی صحیح و بهینه این کاربری با در نظر گرفتن افزایش روزافزون تعداد خودروهای گازسوز و هدایت سیاست های دولت به افزایش استفاده از گاز طبیعی فشرده به جای بنزین، بسیار مورد اهمیت بوده و امری ضروری به نظر می رسد. کلان شهر تبریز به عنوان بزرگترین قطب صنعتی شمال غرب کشور است که با مشکلات زیست محیطی شدیدی ناشی از استقرار و تمرکز واحدهای صنعتی مواجه بوده و دومین شهر آلوده کشور محسوب می شود. لذا به نظر میرسد، مکانیابی مناسب جایگاههای توریع سوخت cng در این شهر از لحاظ ترافیکی و کاهش آلودگی و .... از اهمیت زیادی برخوردار است. در این تحقیق با استفاده از نقشه های کاربری اراضی، نقشه خطوط دسترسی، توپوگرافی و زمین شناسی، لایه های مورد نیاز تحقیق به صورت جداگانه در محیط gis ایجاد گردید سپس حریم های لازم (بافرینگ) با توجه به پارامترهای موثر نظیر میزان دسترسی از طریق شبکه راههای ارتباطی، حریم مراکز آموزشی، درمانی، آتش نشانی، پارامترهای ترافیکی و.... که بر اساس نظرات کارشناسان شرکت گاز خودرو، اداره کل حفاظت محیط زیست و سازمان بهینه سازی مصرف سوخت تهیه شده است، ایجاد گردید و با استفاده از منطق همپوشانی و مقایسه وضع موجود با وضعیت مطلوب به ارزیابی مکانهای جایگاهای cng پرداخته شد و در نهایت با تجمیع میزان معیار ها و ایجاد ماتریس ارزیابی، این نتیجه حاصل شد که جایگاههای شماره 11 و 10 (جایگاه اتوبوسرانی و ستارخان) با بیشترین امتیاز یعنی 50 امتیاز در بین جایگاههای منطقه 4 از لحاظ معیار های مکان یابی در وضعیت مطلوب تری قرار داشته و جایگاه شماره 3 (پاسداران – رضوان شهر) با امتیاز 25 در وضعیت نا مطلوب تری نسبت به بقیه جایگاهها قرار گرفته است، لذا لازم است در راستای بهبود این مکان ها بخصوص در بعد ایجاد فضای توقف برای خودرو ها بعنوان مثال با کم کردن فضای سبز خطی میان جاده ای یا ایجاد لاین مجزا برای برخی جایگاهها، تلاش شود.

تبلور یافتن گردشگری به عنوان یک نیاز، تبدیل شدن آن به عنوان بزرگترین صنعت خدماتی دنیا و تخصصی شدن گردشگری این فرصت را فراهم کرده تا هر مقصدی جهت بهره جستن از منافع حاصل از گردشگری امیدوار باشد. اما مسلماً این کار بدون شناسایی عوامل تأثیر گذار، برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک امکان پذیر نخواهد بود. هدف این پایان نامه بررسی توانهای گردشگری شهرستان تکاب به عنوان یکی از مناطق مهم گردشگری در استان آذربایجان غربی است. بر این اساس در این پژوهش سعی داریم، با توجه به قابلیت های بالقوه شهرستان تکاب در زمینه گردشگری (چندین اثر ثبت شده ملی و یک اثر ثبت شده در میراث جهانی) با استفاده از مدل swot نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای پیش روی گردشگری شهرستان را مورد بررسی قرار دهیم و جهت توسعه هر چه بیشتر آن راهکارهایی را ارائه دهیم. در این پژوهش از روش کتابخانه ای و پیمایش مبتنی بر پرسشنامه استفاده شده است که در این راستا 17 نفر از کارشناسان و مسئولان مرتبط با گردشگری شهرستان به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند.بر اساس نظر این کارشناسان، تحلیل های حاصل از swot نشان می دهد که به رغم پتانسیل گسترده شهرستان تکاب در زمینه گردشگری، کمبود زیرساخت های کافی و کیفیت پایین تأسیسات اقامتی و رفاهی و امکانات پذیرایی در محل جاذبه ها و ضعف فعالیت های بازاریابی، مهم ترین موانع اساسی بر سر راه توسعه گردشگری شهرستان تکاب به حساب می آیند. از طرف دیگر وجود جاذبه های تاریخی و باستانی مانند تخت سلیمان پس از آن مستعد بودن منطقه جهت سرمایه گذاری و برنامه ریزی گردشگری به عنوان مهم ترین نقاط قوت این منطقه و افزایش انگیزه سفر و تفریح و تمدد اعصاب در بین مردم شهرها به ویژه شهرهای بزرگ به عنوان مهم ترین فرصت و جذب شدن هر چه بیشتر گردشگران به مقاصد گردشگری نزدیک شهرستان به دلیل ارائه تسهیلات و امکانات بهتر به گردشگران از دید کارشناسان به عنوان مهمترین تهدید خارجی جهت گسترش و توسعه گردشگری شناخته شدند.

فضاهای ورزشی به عنوان یکی ازمراکز خدمات شهری به جهت حفظ سلامت شهروندان واستفاده بهینه شهروندان ازاوقات فراغت دارای اهمیت بسیاری می باشد، وهمین امر لزوم توجه به مکان گزینی مناسب این فضاها را درجهت استفاده حداکثرجمعیت شهری ازفضاهای ورزشی نشان می دهد. هدف از این تحقیق ارائه مدلی برای مکان یابی بهینه اماکن ورزشی در سطح شهر سقز بود. این تحقیق در بخش طراحی مدل بر حسب روش های گردآوری اطلاعات ترکیبی از روش های توصیفی تحلیلی و بر مبنای هدف از نوع تحقیقات کاربردی است. برای تکمیل اطلاعات و آگاهی از واقعیت های محیطی مطالعات و بررسی های میدانی به عمل آمده و پس از جمع آوری داده، ابتدا اطلاعات مورد نیاز را طبقه بندی شده و در مرحله بعد با داده های مکانی تلفیق گردیده و در نهایت نتایج به صورت نقشه ها و نمودارهای موضوعی خاص نمایش داده شده است، درمرحله پایانی با استفاده از نظر کارشناسان ومتخصصان امر با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی(ahp) مکان هایی را برای استقرار اماکن ورزشی پیشنهاد کردیم.

در میان انواع شهرها، شهرهای استخراجی دارای ویژگی های خاصی از جمله تمرکز بالای فعالیت های صنعتی- معدنی، خطر کاهش و اتمام منابع غیر قابل تجدید،آلودگی های بالای زیست محیطی و مسائل اجتماعی ناشی از دوگانگی فرهنگی می باشند، که می تواند مسئله ناپایداری را در ابعاد مختلف در سطح این نوع شهرها، به وجود آورده یا تشدید نماید. در این پژوهش ضمن بهره گیری از مبانی نظری توسعه ی پایدار شهری،تلاش شده است تا با استفاده از تکنیک های آماری،مدل برنامه ریزی راهبردی، بهره گیری از داده های میدانی و نتایج حاصل از تحلیل پرسشنامه های تکمیل شده، میزان اثرگذاری فعالیت های صنعتی – معدنی بر روی پایداری محیط شهری عسلویه، به عنوان شهری استخراجی مورد بررسی قرار گیرد. شهر عسلویه در جنوب کشور ایران واقع شده و پس از ایجاد منطقه ویژه اقتصادی- انرژی پارس و آغاز فعالیت های صنعتی، از مکانی کوچک و کمتر شناخته شده، به شهری مهم و راهبردی در عرصه اقتصاد ملی تبدیل شده است. روش انجام تحقیق در این پژوهش مبتنی بر روش های توصیفی – تحلیلی و پیمایشی است. اطلاعات مورد نیاز در این بررسی از طریق روش های اسنادی و میدانی و در حجم نمونه ای برابر با 386 نفر، از طریق پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شده اند. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار آماری spss و ارزش گذاری نماگرها با بهره گیری از طیف لیکرت،مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش 16 شاخص و 103 نماگر در قالب 4 بُعد زیست محیطی،اقتصادی ،کالبدی و اجتماعی- فرهنگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحلیل پژوهش پس از انجام آزمون های آماری تی- استیودنت،ویلکاکسون و فریدمن، بیانگر آنست که فعالیت های استخراجی- صنعتی در شهر عسلویه نه تنها منجر به پایداری این شهر نشده است که به ناپایداری بیشتر آن نیز انجامیده است. در بُعد پایداری زیست محیطی،مولفه کنترل آلودگی ها به عنوان یکی از مهم ترین پارامترها در مسئله وجود یا عدم وجود پایداری در سطح شهر عسلویه،دارای کمترین رتبه و امتیاز (05/1) در بین مولفه های این بُعد می باشد. در بُعد پایداری اقتصادی ،مولفه های فعالیت و اشتغال و سرمایه گذاری در وضعیت مناسبی قرار ندارند. در بین سه مولفه بُعد پایداری کالبدی مورد بررسی در پژوهش،مولفه های ارتباطات فیزیکی و فضاهای عمومی شهر به ترتیب دارای کمترین امتیاز و رتبه می باشند. در بُعد پایداری اجتماعی- فرهنگی ،مولفه های رضایت جامعه محلی، فرهنگ و سنن و امنیت و رفاه بیشتر از حد متوسط و مولفه های توسعه امکانات و خدمات، افزایش آگاهی جامعه محلی و مشارکت و همبستگی کمتر از حد متوسط می باشند. همچنین در بین 4 بُعد پایداری شهری مورد بررسی در این پژوهش،بُعد اجتماعی- فرهنگی با کمترین رتبه،ناپایدارترین بُعد در بین تمامی ابعاد بوده است.

زه برای دستیابی به توسعه پایدار شهری باید به نیازهای اجتماعی، محیطی و اقتصادی همچون مسکن مناسب، امید به داشتن شغل آبرومند و دائم، تحصیلات و غیره علاوه بر اهداف فیزیکی - کالبدی توجه نمود. یکی از جنبه های اجتماعی که به شکل گسترده ای در ادبیات برنامه ریزی شهری جهان راه یافته است موضوع کیفیت زندگی است. امروزه این موضوع نقطه کانونی مهمی حول بسیاری از پژوهش های شهری گردیده و مبحث بسیاری از مطالعات شهری را شکل داده است. به دلیل اهمیت این موضوع این تحقیق نیز همانند بسیاری از تحقیقات دیگر موجود در زمینه کیفیت زندگی با هدف مطالعه کیفیت زندگی در شهرهای ایران انجام شده است. قلمرو مطالعه تحقیق کلیه مراکز استان های ایران در سال 1390 می باشند. نوع تحقیق توسعه ای، روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و روش گردآوری داده ها کتابخانه ای، روش تجزیه و تحلیل داده ها کمی و کیفی و نرم افزارهای استفاده شده در تحقیق سیستم اطلاعات جغرافیایی( (gis وexcel می باشند. تحقیق دارای 1 سوال اصلی می باشد. سوال اصلی تحقیق عبارت است از : وضعیت کیفیت زندگی در شهرهای ایران در سالهای مورد مطالعه چگونه است؟ برای بررسی سوال تحقیق از روش تاکسونومی عددی استفاده شده است. بعد از استخراج داده از تکنیک تاکسونومی شهرهای طبقه بندی شده با استفاده از مقیاس لیکرت در غالب شهرهای طبقه خوب، متوسط بالا، متوسط، متوسط پایین و ضعیف قرارگرفته اند. تحقیق دارای 5 سوال فرعی نیز می باشد. برای بررسی سوالهای فرعی اول و دوم تحقیق از روش همبستگی پیرسن استفاده شده است. با استفاده از این روش میان متغییرهای تحقیق 30 بار همبستگی گرفته شده که از میان آنها 9 رابطه تائید و 21رابطه رد شده است. دامنه ضریب همبستگی های تائید شده از 0.35- تا 0.49- متفاوت می باشد. دامنه ضریب همبستگی های رد شده از 0.01 - تا 0.21 - متفاوت است. برای بررسی سوال فرعی سوم تحقیق از روش تاکسونومی عددی استفاده شده است. با استفاده از این تکنیک وضعیت شهرهای مناطق مختلف جغرافیایی بررسی شده است. برای بررسی سوال فرعی چهارم تحقیق از تکنیک ضریب آنتروپی استفاده شده است. نتایج حاصل شده از تکنیک ضریب آنتروپی در غالب 15 جدول ارائه شده است. نتایج 12 جدول از این 15 جدول نشان از حرکت وضع موجود به سمت تمرکز دارند. نتایج 3 جدول از 15 جدول نیز نشان حرکت وضع موجود به سمت عدم تمرکز دارد. دامنه تغییر ضریب آنتروپی در این 15 جدول از 1.5 تا 2.7 متفاوت است. برای پاسخ گویی سوال پنجم از تکنیک رتبه شهرها، 5 دفعه و در غالب 5 جدول و 5 شکل استفاده شده است. نتایج این تکنیک نشان می دهد که در سالهای مورد مطالعه رتبه حدود 90 درصد شهرها تغییر داشته و رتبه شهرهایی که تغییر نداشته است کمتر از ده درصد از کل شهرها می باشد. با توجه به این تفاسیر مشخص می شود که ابعاد مختلف کیفیت زندگی میان شهرهای مرکز استان تفاوت دارد و روند آن نیز بیشتر به سمت تمرکز بیشتر می باشد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

روند افزایشی نرخ رشد جمعیت شهری کشور ، ازا بتدای قرن حاضر ، به تدریج باعث گسترش کالبدی ناموزون شهرها شده و به موازات این رشد نامتوازن ، عدم تعادلهای ایجاد شده در کالبد شهرها، باعث بروز مشکلات متعدد در نواحی مسکونی به عنوان مهمترین کاربری شهری شده است. در این تحقیق ، سعی شده است که الگوی توسعه شهر بجنورد و عوامل مختلف موثر بر آن، شناخته شده و تاثیر آنها بر شکل گیری فضاهای مسکونی در جریان رشد شهر وارتباط بین الگوی کاربری زمین که نتیجه تداخل عمل این عوامل در طول حیات شهر بوده و وضعیت مسکن این شهر مشخص گردد0 نوع تحقیق ، توصیفی – تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و میدانی بوده است0 بر اساس بررسی های صورت گرفته ، افزایش جمعیت که در شهر بجنورد ، بیشتر در نتیجه افزایش مهاجرت صورت گرفته است ، سبب رشد شدید کالبدی شهر شده و این رشد سریع ، باعث عدم تعادل در کاربری های شهری و نزول استانداردهای سکونتی در نواحی مسکونی ، بویژه در بافت های مرکزی و حاشیه ا ی شهر شده است0 ویژگیهای طبیعی منطقه، عوامل اجتماعی و سیاستها وبرنامه های دولت ، به عنوان دیگر عوامل موثر بر توسعه شهر وشکل گیری فضاهای مسکونی در وضع موجود شهر ، شناخته شده اند0 بررسی مراحل توسعه شهر بجنورد ، نشان دهنده رشد متمرکز و فشرده شهر با یک هسته مرکزی است که به صورت شعاعی از مرکز تجارت شهر صورت گرفته است0 همچنین در روند توسعه ، سه بافت قدیمی، میانی و بیرونی، در کالبد شهر شکل گرفته است که در این میان ، بافت میانی شهر که محصول ساخت وسازهای چهار دهه اول قرن حاضر است از وضعیت مطلوب تری نسبت به دوران قبل و بعد از خود ، به لحاظ تعادل کاربری ها ، وضعیت مسکن و کارآمدی فضاهای مسکونی بر خوردار می باشند. به علاوه ویژگی های طبیعی منطقه در حال حاضر اجازه توسعه بیشتر شهر را نداده و کمبود زمین باعث سوق یافتن برنامه های توسعه به سمت افزایش تراکم ، بلند مرتبه سازی و رشد ناپیوسته شهر شده است.

توسعه فرآیندی پیچیده در جهت ایجاد تغییر و تحول در جوامع انسانی است. امروزه در مباحث توسعه سخن از توسعه پایدار به میان می آید که منظور از آن طراحی سیاستهای اقتصادی و مالی و تجاری و صنعتی و … به گونه ای است که حیات و توسعه زیست محیطی را تداوم بخشد. در این توسعه توجه به نسلهای آینده مد نظر است و تلاش می شود که آسیب های زیست محیطی و اجتماعی به نسل های آینده منتقل نشود. اما تراکم افراد در شهرها به ناچار منجر به افزایش تراکم ساختمانی و سطح اشغال بنا و کاهش فضاهای باز می شود و از طرف دیگر تمایل صاحب نظران و مسئولین شهری به مسائل اقتصادی و منافع مرئی آن می باشد و فضاهای گذران اوقات فراغت که دارای منافع غیرمرئی از نظر اقتصادی است کمتر مورد توجه قرار می گیرد. بدیهی است که این تفکر نمی تواند چندان مورد قبول باشد زیرا از جمله ی وسایلی که سبب فراهم ساختن آسایش روحی و روانی بشرمی گردد، وجود فضاهای گذران اوقات فراغت و تفریح است. فضاهای گذران اوقات فراغت که بعد از این به عنوان پارکهای شهری از آن ها نام می بریم دارای فواید و عملکردهای مثبت و موثری در شهرها می باشد(احمدی،5:84). پارکهای شهری که جزء کاربری فضای سبز به شمار می آیند به عنوان یک عنصر زنده و پویا نقش بازدهی اکولوژیکی، اجتماعی و زیباسازی سیمای شهر را بر عهده دارند. به طور مسلم دسترسی راحت و مطلوب به پارکهای شهری باعث رضایت و آسایش روحی شهروندان و تحقق رفاه و عدالت اجتماعی می گردد. یکی از مهمترین فاکتورها برای ایجاد تعادل و رسیدن به عدالت رفاهی و اجتماعی در سطح شهرها انتخاب بهترین مکانها (مکان بهینه) جهت احداث مراکز مختلف اعم از فضاهای خدماتی ،تجاری،گذران اوقات فراغت شهر،درسطح یک شهر می باشد(شکوهی،3:1383) به همین منظور نوع خاصی از برنامه ریزی مورد نیاز است که برنامه ریزان بایددر فرآیند تهیه طرح وتدوین برنامه شهری مد نظر قرار دهند وبرای پویایی وتداوم حیات درجامعه شهری در درجه اول به برنامه ریزی فضای سبز شهری توجه داشته باشند، و ثانیاً بیش از هر نوع برنامه ریزی برای توسعه فضای سبز شهری باید معیارها و استانداردهای توسعه فضای سبز معین و مدنظر قرار گرفته شود(همان:6). وضعیت موجود شهرها نه تنها بر ایجاد فضای سبز وسیع و مهمتر از همه برنامه ریزی حساب شده برای آن حکم می کند بلکه بیش از هر زمان دیگری خواهان فضای سبز وسیع به منظور برقراری موازنه اکولوژیکی در مقابل محیط های ساخته شده است. توجه به فضای سبز به عنوان ریه های تنفسی شهرها تعریفی اغراق آمیز از کارکردهای آن نیست بلکه این تشبیه بیان کننده حداقل کارکرد آن در مفهوم اکولوژیکی شهرها به شمار می آید. کنترل ترافیک و عبور و مرور، جلوگیری از انعکاس نورهای مزاحم و آزار دهنده، کنترل شرایط اقلیمی و ازدیاد آب چشمه و قنات و رودخانه و غیره از فواید فضای سبز شهری و غیر شهری است. در طرح ریزی شهری بیش از آنکه طبیعت به شهر آورده شود از ساختار آن حذف شده است. ایجاد جنگلهای مناسب در شهرها به فعالیت همه جانبه سیاسی، اجتماعی، فنی نیاز دارد و دراین امر باید تمامی شهروندان، تصمیم گیرندگان سیاسی و متخصصان فضای سبز شهری و جنگلداری شهری فعالانه شرکت داشته باشند(احمدی،7:84). در هر برنامه ریزی و تصمیم گیری اولین عنصر، اطلاعات است ولی امروزه با افزایش سرسام آور حجم اطلاعات و وقت گیر و پر هزینه بودن آن، مسئله ساماندهی اطلاعات مطرح می شود.بنابراین تنها راه مواجهه با چنین حجم عظیمی از اطلاعات بهره گیری صحیح برنامه ریزی مبتنی بر آن، با استفاده از سیستم های کامپیوتری است(همان،14). کامپیوتر در ارتباط با داده های فضایی سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) راهگشای این مشکل به شکل بسیار مفیدی است که علاوه بر دسترسی آسان به اطلاعات موردنیاز توان تجزیه و تحلیل داده های مکانی و غیر مکانی را نیز دارا می باشد. با استفاده از توابع تحلیلی gis می توان در مدت زمانی کوتاه و با صرف هزینه اندک مسائل مربوط به دنیای واقعی را مورد تجزیه وتحلیل قرار داد(همان،14). پژوهش حاضر پارکهای منطقه سه شهر یزدرا در مقیاس واحد همسایگی، محلی و منطقه ای بررسی و نیازها و کمبود فضاهای تفریحی وگذران اوقات فراغت رامورد تجزیه وتحلیل قرار می دهد ودر نهایت تلاش می نمایدراهکارهای مناسب رادراین زمینه پیشنهاد نماید. این پایان نامه شامل هفت فصل است. فصل اول کلیات طرح تحقیق را در برمی گیرد و در فصل دوم بحث فضای سبز و پارکهای شهری و لزوم وجود چنین فضاهایی در شهر به میان آمده است. تئوریها و نظریات مکانیابی و مبانی gis و روشهای استفاده از آن در همین فصل آورده شده است.فصل سوم مروری بر پارک سازی در ایران و جهان و تاریخچه آن می باشد، در این فصل انواع پارکها و ارتباطات آنها مورد توجه قرار می گیرد. در فصل چهارم به معرفی شهریزدوویژگیهای اجتماعی واقتصادی آن پرداخته می شودودرفصل پنجم به معرفی منطقه موردمطالعه، تاریخچه پیدایش ،وسعت نواحی وکاربریهای آن بررسی میشود. در فصل ششم با توجه به ویژگی های کلی منطقه به بررسی و تحلیل مکان پارکها پرداخته شده و مکانیابی بهینه با استفاده ازابزار gis صورت می گیرد و فصل هفتم حاوی نتیجه گیری و پیشنهادات تحقیق می باشد

باتوجه به این مسائل ، پژوهش حاضر درصدد بررسی نقش شوراها و تأثیر آن بر مدیریت سازمان فضایی شهرگرمی در حوزه ارائه خدمات مناسب شهری به شهروندان و سازماندهی فعالیتهای شهری که منجر به شکل گیری و تکامل سازمان فضایی شهرگردیده ،می باشد. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی میان شرایط دوره های شوراهای اسلامی و نقش آنها در مدیریت سازمان فضایی شهرگرمی می باشد که داده ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق کتابخانه ای و پرسشنامه ، مصاحبه بدست آمده است و سپس از طریق نرم افزاری آمار توصیفی exell ,gis, spss تجزیه و تحلیل و پردازش گردیده است.جامعه آماری این پژوهش ،خانوارهای ساکن در شهر وبا تعدادنمونه300خانوارشامل می باشد. شوراهای اسلامی شهربه عنوان یکی از ارکان انکار ناپذیر مدیریت شهری برخی مصوبات وتصمیمات آگاهانه یا ناآگاهانه را درمدیریت سازمان فضایی شهر گرمی داشته است .البته میزان تاثیر گذاری این شوراها در مکان گزینی یا افزایش خدمات شهری، دردوره های مختلف متفاوت بوده بطوریکه دوره اول بیشتراز دوره دوم ودوره دوم نیزبیشتر از دوره سوم بوده است. در این پژوهش مشخص شد که شوراها درمکان گزینی خدمات وافزایش آنها تاثیر مطلوبی داشته است. در عین حال، ارتباطی بین مکان گزینی مناسب و شوراها و شاخص افزایش خدمات شهری وجود دارد . نبود طرح های کلان ومدون، نبود طرح جامع شهر، نبود مقررات وطرح های جامع به عنوان راهنمای مدیریت شهری، دیوانسالاری نهادهای موثر درمدیریت شهری، عدم آگاهی شهروندان وکاربران شهری ازحق خودازعوامل نامناسب سازمان فضایی شهرگرمی است. شوراهای اسلامی شهر براساس وظایف واختیارت خود تاکنون طرحهایی را برای مکان گزینی مناسب خدمات شهری ویا افزایش آنها تصویب وبه شهرداری جهت اجرا قرار داده است،که درفصل پنجم این پژوهش شرح داده شده است.

یافتن مکانیزم های توسعه و کاهش نابرابری سطوح آن در داخل ناحیه مرند، مهمترین هدف پژوهش حاضر است به تبع این امر، شناخت مکانیزم های حاکم بر پویایی سازمان فضایی ناحیه و عناصر تاثیر گذار بر پایداری تحوّلات ناشی از این پویایی، اساسی ترین ضرورت در فرآیند تحلیل توسعه ی یکپارچه ناحیه مورد مطالعه محسوب می شود. برای تبیین ضرورت های مذکور و پاسخ به سوالات شکل گرفته در این زمینه، فرضیه هایی مبنی بر وجود همبستگی معنادار میان، شدّت ارتباط فضایی با شدّت پویایی سازمان فضایی، شدّت ارتباط فضایی با شدّت ناپایداری تحوّلات و شدّت ارتباط روستایی با پایداری ارتباط فضایی در شبکه شهری ارائه شد. برای پاسخگویی به سوالات مطرح شده و اثبات فرضیه ها، با روش های توصیفی، تحلیلی و علّی به تحقیق در زمینه گفتارهای سازنده ی فرضیه های مذکور و متغیّرهای اندازه گیری آنها پرداخته شد، برای جمع آوری اطلاعات از روشهای میدانی و کتابخانه ای، برای تجزیه و تحلیل از روش های آماری، تکنیک های برنامه ریزی شهری و ناحیه ای و برای آزمون فرضیه ها از آمار استنباطی استفاده شد. نتایج استنتاج شده به شرح زیر می باشد: میزان ارتباط فضایی با شهر اصلی ناحیه، برحسب اعداد تی کشکسرای(616/4)، یامچی(445/5)، زنوز(200) و بناب جدید(149)؛ میزان کارکردها براساس شاخص مرکزیّت وزنی در کشکسرای (1725)، یامچی (1545)، زنوز (1064) و بناب جدید(791)؛ سرانه تحوّلات در کشکسرای(1/47)، یامچی(0/92)، زنوز(0/62) و بناب جدید (0/88)؛ نرخ پویایی سازمان فضایی کشکسرای( 35/8)، یامچی(26/9)، بناب(19) و زنوز(18/3)؛ میزان پایداری تحوّلات براساس روش موریس در کشکسرای(0/52)، یامچی(0/19)، بناب (0/16) و زنوز(0)؛ نرخ ارتباط روستایی کشکسرای(35/4)، یامچی(21)، بناب (10/1) و زنوز(33/5). با استنباط از نتایج فوق فرضیه اول و سوم به دلیل داشتن همبستگی مستقیم بالا ، میان گفتارهای سازنده آنها به اثبات رسید و فرضیه دوّم به دلیل داشتن همبستگی منفی بالا میان گفتارهای سازنده آن مردود اعلام شد و نهایتاً به دلیل معناداری کامل همبستگی های موجود، پیش بینی روندهای آتی ناحیه امکان پذیر است.