نتیجه ی این بهره گیری ها زیبایی و خیال انگیزتر شدن کلام شاعر است همچنین تصویرهای بوجود آمده زیبا شور انگیز و بسیار ملموس است. شاعر با بکارگیری نام حیوانات در اثر خود باعث ارتقاع سطح شهر و القاء معانی وسیع و گسترده در ذهن خواننده شده است.

تصحبح اخلاق محسنی وشرح مفاهیم دشوارآن

ادبیات، به ویژه ادبیات کودک و نوجوان نقش مهمی را در تعلیم و تربیت ایفا میکند و به دلیل محدودیت مخاطب دارای ویژگیهای خاصی است، بنابراین باید ادبیات کودک و نوجوان را مورد نقد وبررسی قرار داد و سره را از ناسره جدا کرد.در این پژوهش آثار سه تن از شعرای کودک و نوجوان در سطح زبانی، ادبی و فکری بررسی شده و با درنظرگرفتن بسامد، این آثار سبک شناسی شدند و برای هر مورد نمونه هایی به عنوان شاهد شعری استخراج شده است.نتیجه به دست امده این است که شعر کودک و نوجوان در سطح زبانی، ادبی و فکری متفاوت با شعر بزرگسال است.

. در این پژوهش دو رمان از معروفترین رمان های اسماعیل فصیح یعنی "ثریا در اغما" و "زمستان 62" ، از دیدگاه عناصر داستان بررسی شده است. نکته ای که در خصوص شیوه داستان نویسی فصیح گفتنی است ، توجه ویژه به عناصر داستان است . او از تمامی امکانات آن برای غنی کردن رمان های خود کمک گرفته و آنها را در جهت هدفی خاص و بیان افکار خود به کار برده است. در انتخاب پیرنگ دقت خاصی دارد. استفاده از شیوه های مختلف شخصیت پردازی، حقیقت مانندی بسیار بالا،به کار بردن درونمایه های انتقادی و اجتماعی، بررسی موضوعات و مسائل روز، انتخاب زاویه دید مناسب، صحنه پردازی های دقیق و جزئی نگرانه، گفت و گوهای موثر و مناسب شخصیت ها، سبک عامیانه و زبان قابل فهم، لحن جدی و کنایه آمیز، فضا و رنگ غم انگیز و دلگیرو بهره گیری از نمادهای گوناگون در موفقیت او تأثیرگذار بوده است. همه این عناصر پیوستگی و تناسب خاصی در داستان های فصیح با یکدیگر دارند و موجب شده اند رمان های او از پرخواننده ترین آثار داستانی پس از انقلاب اسلامی باشد .

یکی از راه های انتقال معانی از سوی شاعران و نویسندگان ، بهره گیری مطلوب و مفید از فرهنگ عامه و باورهای عامیانه است. باورهای عامیانه بیانگر عادات ، عقایدو اعتقادات و طریقه زندگی توده مردم است. از جمله شاعران توانایی که اشعارشان مشحون از فرهنگ عامیانه می باشد امیرخسرو دهلوی و حکیم نظامی گنجوی است که سنت ها ، آداب و رسوم باورها و معتقدات مردم زمان خود را با بهترین الفاظ و عالی ترین شیوه کلامی پرورانده و برای ما به یادگار گذاشته اند.از آن جا که آشنایی با این باورها هم به دلیل لزوم آگاهی از اعتقادات و فرهنگ پیشینیان و هم به دلیل درک بهتر آثار شاعران پارسی گوی ضروری است لذانگارنده بر آن شد تا به بررسی باورهای کهن در خمسه امیرخسرو بپردازدو سپس با مقایسه آن با خمسه نظامی به بخشی از وجوه اشتراک باورهای مردم ایران و هند دست یابد.

بی شک شعر در دنیای کودک جایگاه خاصی دارد و با عواطف و احساسات و دنیای درون او مرتبط است . دنیای درون کودک با توصیف عناصر طبیعت، پرنده ها و رنگارنگی فصول، همراه با مفاهیم اخلاقی و آموزشی، در عین بهره مند نمودن کودک از لذایذ طبیعی، تعهد شعری خود را ایفا می کند. عناصر طبیعت در نظر کودک صاحب جان و عاطفه هستند او با آنها دوست می شود و از دوستی با آنها لذت می برد. مبانی نظری: منابع پژوهشی در زمینه ادبیات کودک شامل: تاریخ ادبیات کودکان ایران ، ادبیات کود کان و نوجوانان ، ضوابط و اصول نقد کتابهای کودکان و نوجوانان بوده است و در بخش بررسی ادبی، منابع عمده شامل :سبک شناسی، بیان و صورخیال در شعر فارسی به همراه فرهنگ نمادها، فرهنگ اشارات و فرهنگ مصور نمادهای سنتی است و در بررسی آموزه های دینی منبع اصلی، قرآن کریم است. در این پژوهش، بررسی مفاهیم طبیعت در شعر کودک و نحوه توصیف ها و صور خیال اشعار طبیعت و نیز بررسی نمادهای طبیعت در شعر کودک مورد نظر نگارنده بوده است. روش تحقیق: اشعار گروه سنی کودک (الف و ب و ج) در آثار بیش از ده تن از شاعران شاخص کودک که اشعار طبیعت در شعرشان مشهود است در حدود 150 اثر در سطوح فکری و ادبی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین معنا ۵ که آثار شعری مرتبط با طبیعت استخراج شده است و پس از فیش برداری، کار دسته بندی این نکات در متن تحقیق انجام گرفت و با توجه به مطالب مندرج در کلیات و مطالعات علمی نگارنده مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق: نمونه هایی از یافته های تحقیق حاضر شامل موارد ذیل است: اشعار مرتبط با طبیعت، تنها بیان کننده مفهوم طبیعت نیست بلکه مفاهیم مختلفی را در بر می گیرد . دیگر اینکه بسیاری از آرایه های ادبی در شعر کودک به کار رفته است؛ هر چند که شعر کودک جایگاه صنعت پردازی، تکلف و هنرنمایی شاعرانه نیست. در بررسی نمادها بسیاری عناصر طبیعت از لحاظ نمادین با سنن ادبی و آموزه های دینی مطابقت دارد. نتیجه گیری و پیشنهادها: طبیعت گرایی در شعر کودک بسیار پررنگ است و سابقه آن به پیشینه شعر فارسی می رسد. توجه به شعر کودک و نقد آثار شاعران کودک، بسیار لازم و ضروری است وباید جامعه دانشگاهی، آثار شایسته شاعران کودک را معرفی، ارزیابی و نقد نمایند که همین امر خود موجب بالندگی شعر کودک نیز خواهد شد.

در فصل اول به تعریف و بیان اصطلاحاتی پرداخته شد که ممکن بود در فصل های بعدی به آن نیاز بیفتد. در فصل دوم به سر گذشا این زیرشاخه از ادبیات داستانی معاصر پرداخته شد وطی ان تاریخ این زیرشاخه از احمدعلی تیموری تا سالهای اخیر بررسی شد.در فصل سوم به عناصر داستانی در داستان های امین فقیری پرداخته شد وطی آن ویژگی های شاخص امین فقیری مشخص شد. در فصل چهارم عناصر روستایی در داستان های امین فقیری بررسی شد وطی آن عناصری که بیش از پیش در داستانهای فقیری از زندگی و محیط روستایی به کار رفته بود مشخص و نمونه هایی برای آن آورده شد. فصل پنج فصل خلاصه و نتیچه گیری بود.

: تدوین این رساله از لحاظ طبقه بندی و نامگذاری آرایه ها بر مبنای آثار دکتر سیروس شمیسا انجام پذیرفت و فرآیند آن به ترتیب زیر بود. طی مطالعات مکرّر و مستمرّ اثر نکات بیانی و بدیعی آن استخراج و موارد گردآمده بر اساس بسامد کاربرد طبقه بندی شد؛ شایان ذکر است که به منظور اجتناب از اطناب و ملال انگیز شدن رساله از ذکر موارد تکراری صرف نظر شد. آرایه های مورد بررسی در رسال? حاضر عبارت است از آرایه های بیانی «تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز» و آرایه های بدیعی «سجع، جناس، تکرار، تلمیح، تمثیل، ازدواج، مراعات نظیر، تضاد، مبالغه، اعداد، جمع، تفریق، تقسیم، ایهام تناسب، ایهام تضاد، ترصیع، براعت استهلال، لفّ و نشر، موازنه، مقابله، طرد و عکس، حسن تعلیل، مذهب کلامی و تنسیق صفات».

با در نظر گرفتن معناهایی که اهل لغت و مفسرین از معنای تأویل و تفسیر عرفانی ارائه داده اند و همچنین با نگاه اجمالی به چگونگی روند شکل گیری زبان استعاری در تفسیر آیات قرآن، به معرفی تفسیر کشف الأسرار و عقاید کلامی و فقهی نویسنده آن پرداخته ایم و با توجه به نوبت سوم تفسیر او که تأویلات را در برگرفته و مطابق با بر داشتهای صوفیانه و ذوقی ای وی از آیات مربوط به زندگی پیامبران است، به گزارش تأویلات میبدی پرداخته ایم.

شناخت محتوا و مرتبه ی هر کدام از مجلات دانشگاهی و غیر دانشگاهی دردستور کار قرار داشت تا از این طریق خروجی های هر کدام مورد نقادی قرار گیرد بدین ترتیب که کدام مجله بیشتر به ادبیات سنتی پرداخته و کدام مجله بیشتر به ادبیات معاصر،آیا مسائل امروز ادبیات از جمله مسئله ی فمینیسم، ادبیات کودک ، مسائل روان شناسی و ...در کدام یک از مجلات دانشگاهی و غیر دانشگاهی به آن ها پرداخته شده است.

یکی از مباحث مهم علم بیان کنایه است، کنایه در زبان و ادب فارسی کاربرد بسیاری دارد و شاعران هم در آثار خود از آن بهره بسیاری برده اند. یکی از شاعران توانایی که از کنایه بسیار بهره برده است نظامی است. که یکی از استادان بی بدیل ادب فارسی است. پنج گنج او بی گمان گنجینه ای بسیار ارزشمند محسوب می شود، یکی از شیوه های قدرت نمایی نظامی در پنج گنج کنایه است، وی از انواع گوناگون کنایات برای بیان مقاصد خود استفاده کرده است.قدرت وی در استفاده از کنایات اعجاب انگیز است و بی گمان تاثیر بسیار زیادی در ادب فارسی برجای گذاشته است لذا نگارنده بر آن شد که به بررسی و استخراج کنایات پنج گنج بپردازد.تا نقش بسیار اندکی در فهم کنایات پنج گنج برای دوستداران نظامی داشته باشد.

هویت جمعی انسان درارتباط با وطن شکل می گیرد و معنا و مفهوم می یابد. هم زمان با انقلاب مشروطه، یکی از مهم ترین اندیشه های غربی که به ایران وارد شد، «ناسیونالیسم» نام دارد که بر متفکران و شاعران این دوره تأثیر گذاشته است. در شعر شاعران مشروطه، تلقی های جدیدی از مفهوم وطن دیده می شود. برخی از شاعران این دوره هم چون بهار، ادیب الممالک فراهانی و نسیم شمال، وطن را ایران به علاوه ی اسلام می دانند؛ اما برخی دیگر هم چون عارف، میرزاده ی عشقی و فرخی یزدی، وطن را ایرانِ مجرّد از اسلام می دانند و نوعی عرب ستیزی در اشعارشان دیده می شود. در اشعار دهخدا، نوعی آموزش وطن پرستی دیده می شود، اما ایرج میرزا اغلب رویکردی تمسخرآمیز به این مقوله دارد. مفهوم وطن در شعر شاعران معاصر کاملاً متفاوت با شاعران سنتی ما و هم چنین شاعران دوره ی مشروطه است. وطن در شعر این دوره، جنبه ای نمادین می یابد. برخی از شاعران این دوره مانند نیما و شاملو، چندان از وطن خود راضی نیستند و این نارضایتی بیش تر به خاطرِ ناآگاهی مردمان وطن است. برخی دیگر، مانند اخوان ثالث و شفیعی کدکنی، از وطن با عشق و علاقه یاد کرده و وطن تجلّی آمال و آرزوهای آن هاست. فروغ فرخ زاد چندان دلبستگی ای به وطن ندارد و «ناسیونالیسم مثبت» محمدرضا پهلوی را تمسخر می کند. فریدون مشیری در انتظار امیرکبیری دیگر برای نجات ایران است و سیاوش کسرایی انتظار آرشی را می کشد که عدالت اجتماعی را برقرار سازد.

هزار و یک شب با تاریخی قریب ده قرن کتابی است که امکان پژوهش های بسیاری را در خود دارد با توجه به آراء ژاک دریدا فیلسوف بزرگ و معاصر فرانسوی می توان به بررسی هزار و یک شب در کلیتش پرداخت از جمله با توجه به نظریات دریدا از جمله :خشونت تقابل های دوتایی ،سر- نوشتار و ... می توان در هزار و یک شب وجود این نظریات را مشاهده کرد و هر چه بیشتر به غور آن پی برد .

این رساله با هدف سبک شناسی شعر پرویز ناتل خانلری تهیه شده است . در این رساله شعر خانلری در سه سطح ادبی ، زبانی و فکری مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است . سطح ادبی خود به دو بخش تقسیم می شود . در بخش اول اشعار خانلری از لحاظ صنایع بیانی یعنی انواع استعاره ،تشخیص ، مجاز ، کنایه ، سمبل و انواع تشبیه بررسی شده است وبسامد هریک از این صنایع مشخص گردیده است . در بخش دوم ، شعر خانلری از لحاظ صنایع بدیع معنوی یعنی تضاد ، مراعات النظیر ، تلمیح ، ایهام ، غلو ، حسن تعلیل ، رجوع و التفات مورد ارزیابی قرار گرفته است . سطح زبانی در سه جنبه آوایی ، واژگانی و نحوی بررسی شده است . در سطح آوایی وزن و قافیه تمام اشعار خانلری بررسی شده و انواع وزن به کار رفته در شعر او مورد تحلیل قرار گرفته است . همچنین صنایع مربوط به بدیع لفظی از قبیل سجع ، جناس و تکرار بررسی شده است . در سطح واژگان ، به بررسی واژگان اشعار خانلری از دو جنبه کاربرد واژگان کهن و میزان بهره گیری از واژگان عربی پرداخته شده است با این بررسی مشخص شد که واژگان کهن در شعر خانلری کاربرد چندانی ندارد همچنین واژگان عربی به کار رفته در شعر او تنها 7 % است . در سطح نحوی شعر خانلری بر اساس مختصات نحو خراسانی بررسی شده است . بحث از هنجارگریزی در شعر خانلری نیز در سه سطح آوایی ، زبانی و نحوی صورت گرفته است که مشخص گردید شعر او چندان هنجار گریز نیست . در سطح فکری درون مایه های اصلی شعر خانلری مورد بررسی قرار گرفته است . مسائلی از قبیل : عواطف شخصی ، طبیعت گرایی ، مسائل اجتماعی و سیاسی و گذشته گرایی به طور کامل مورد تحلیل قرار گرفته است . از بررسی شعر خانلری مشخص می شود حجم عمده اشعار او را عواطف شخصی تشکیل می دهد و پس از آن طبیعت گرایی و اشعار توصیفی او قرار دارد . مسائل اجتماعی و سیاسی هم در شعر او بازتاب یافته است . این رساله دارای فصلی با عنوان شکل ها است که در آن نتایج بدست آمده از هر بخش به صورت نمودار مشخص گردیده است .

تک نگاری آثار منیرو روانی پور از داستان نویسان معاصر فارسی، موضوع اصلی این پژوهش است. روانی پور از جمله زنان نویسنده ای بود که در دهه شصت شمسی در فضای مردانه ادبیات ایران خوش درخشید. او با انتشار مجموعه داستان کنیزو خود را به جامعه هنری ایران شناساند.رمان اهل غرق وی را به عنوان یکی از شاخص ترین نویسندگان پیرو رئالیسم جادویی مارکز معرفی کرد. و با رمان کولی کنار آتش در حیطه پست مدرنیسم طبع آزمایی کرد. گرایش به ادبیات اقلیمی جنوب، خلق فضاهای وهم آلود و جادویی به شیوه رئالیسم جادویی و ترسیم رنج و تیره روزی زنانی که در جامعه پناهگاه مطمئنی نمی یابند، از ویوگی های بارز این نویسنده است. این پژوهش با هدف تک نگاری آثار منیرو روانی پور در چهار فصل نوشته شده است. از آنجا که در تک نگاری هدف توجه به خود اثر و کشف ظرایف و ویژگیهای آن است، ما نیز برای نگارش این پژوهش، ابتدا به مطالعه آثار وی پرداخته و سپس عواملی را که موجب تشخص و شهرت این آثار شده است، مورد بررسی قرار داده ایم.

فصل نخست پژوهش به تعریف مفاهیم و کلیات پرداخته و نشان داده که قدمت این نوع |ثار بسیار زیاد است و نیز به تعریف و تعیین چارچوب و موارد مشابه پرداخته است. فصل دوم سعی دارد نشان دهد که با وجود اینکه در ایران باستان نمونه های این آثار وجود دارد لیکن توجه به این نوع در دوره اسلامی تا حد زیادی فراموش می شود و آشنایی مجدد ایرانیان با این گونه، محصول دوره های اخیر و آشنایی با ادبیات غرب است. در این مرحله توجه به این آثار کم کم زیاد می شود و سپس به مسائل فرمی نیز در پرداخت این آثار توجه می شود. بیشتر آثار نگاشته شده در این دوره بر روشن کردن مسائل تاریخی دوره تاکید دارند. در مراحل بعد توجه به خود و منِ نویسنده پررنگ تر می شود. بررسی سه نمونه از این آثار از طیف های گوناگون نشان می دهد موضوع مطرح شده در مورد تاکید بر مسائل تاریخی و مسائل بیرونی خارج از سیر تحول شخصیت نویسنده هم چنان سهم مهمی در این آثار دارد. بیشتر تلاش می شود به مسائل تاریخی و اجتکاعی پرداخته شود و تمایل چندانی به بیان مسائل بسیار خصوصی وجود ندارد هر چند گاهی در این زمینه هنجار شکنی می شود.

تعریف زبان و بررسی های زبانی.تعریف سبک و بررسی های سبکی.چگونگی و روش بررسی های سبکی و زبانی و سابقه آن در ایران.شرح و تحلیل ویژگیهای پر کاربرد و پربسامد دستوری.

اقتباس از متون ادبی، یکی از مهم ترین و پُرکاربردترین شیوه های ساخت فیلم سینمایی است، که باوجود همه ی موافقت ها و مخالفت ها، هم چنان سنتی پُرطرفدار در سینماست. رمان، شبیه ترین نوع ادبی به فیلم است و بیشتر اقتباس های سینمایی، برمبنایِ رمان ها صورت می گیرد. در نقد ادبی جدید، به هر مجموعه ای از نشانه ها «متن» گفته می شود؛ بنابراین، متون، نه صرفاً مکتوب، که تصویری و شنیداری نیز هستند. اقتباس سینمایی، نوعی ترجمه ی متن مکتوب به متن تصویری است که در آن، فیلم ساز می کوشد تا با امکانات گوناگون سینما، معادل هایی تصویری برای نشانه های زبانی ایجاد کند. در فصل اول، پرسش هایی بنیادین درباره ی رابطه ی ادبیات و سینما ـ به طورِ عام ـ و رمان و فیلم ـ به طورِ خاص ـ مطرح می شود. فصل دوم به روایتی تحلیلی از روند سینمای اقتباسی ایران و معرفی «موج نو» به مثابه ی دوره ی برجسته ی این نوع سینما، اختصاص دارد. در فصل سوم، سه فیلم اقتباسی از رمان های رئالیستی مهم فارسی ـ شوهر آهوخانم، آوسنه ی باباسبحان و تنگسیر ـ مورد تحلیلی تطبیقی با رمان ها قرار می گیرند و فصل چهارم، همین تحلیل تطبیقی را درمورد دو فیلم اقتباسی از رمان های مدرنیستی مهم فارسی ـ شازده احتجاب و گاوخونی ـ به کار می بَرَد. در این بررسی، بر این نکته ی مهم تأکید می شود که فیلم سازان ایرانی در اقتباس سینمایی از رمان های فارسی، رویکردی منفعلانه نداشته و با تغییراتی در منبع اقتباس، برداشت سینمایی خود را از این رمان ها ارائه کرده اند.

: موضوع پایان نامه حاضر بررسی سیر خاطره نویسی دفاع مقدس با تأکیدبرکتاب «دا» است.از آنجاکه ادبیات دفاع مقدس بخشی عظیم از ادبیات نوین ما است,شایسته است در سطوح دانشگاهی بیشتر بدان پرداخته شود.این ضرورت هنگامی بیشتر رخ می نماید که کتابی چون «دا» پدید می آید و تعجب همگان را بر می انگیزد که این کتاب چه ویژگی خاصی دارد که در طول سالیان دراز, از گذشت نهضت رمان نویسی,داستان نویسی و خاطره نویسی هیچ کتابی در زمینه ادبیات معاصرآن هم از نویسندگان بزرگ این ادبیات نتوانسته به جایگاه «دا» دست یابد.در حالی که پیش از این از نویسنده دا کتابی سراغ نداریم.لذا ضروری بود وارد این عرصهنوین ادبیات شویم واین کتاب ارزشمند را مورد بررسی دقیق قرار دهیم.

سه روزنامه کیهان، اطلاعات وجمهوری اسلامی، و ضمائم ادبی آن ها در نخستین دهه ی انقلاب اسلامی در فاصله سال های 58-68 بخش های ادبی و مقالاتی داشته اند که در این رساله به طور مختصر بررسی کرده ام. در فصل نخست تاریخچه ی سه روزنامه بررسی شده است و لیستی از نشریات انتشار یافته توسط این روزنامه ها ارائه گردیده است. فصل دوم دربردارنده ی کلیاتی درباره ی ادبیات داستانی دهه ی اول انقلاب اسلامی است. فصل سوم تعدادی از گفتگوها و مقالات در زمینه ی ادبیات داستانی بررسی شده اند که نمایان گر تغییر جهت محتوایی آثار داستانی، افزایش کمّی این آثار است. بخشی از مقالات دربردارنده ی نکاتی درباره ی ادبیات داستانی است. در پاره ای مقالات نیز نویسنده ی به معرفی اثری داستانی می پردازد. در ضمن بر این مقالات که نمونه ای از انواع مقالات چاپ شده در روزنامه های فوق الذکر است ، نقد توصیفی مختصری نوشته ام. در بررسی شعر این دوره در ابتدا ویژگی های شعر دهه ی نخست انقلاب در بخش کلیات ارائه شده است و عوامل موثر در متحوای شعر این دوره از جمله، حضور معنوی امام خمینی(ره)، انقلاب مردمی و اسلامی مردم ایران و بازتاب آن در شعر و دفاع مقدس که هر یک دربردارنده ی مضامین بسیارند بررسی شده اند. سپس در فصل پنجم، 20 مقاله درباره ی شعر درج شده است. اما مهم ترین بخش این رساله فهرست مقالات انتشار یافته در سه روزنامه ی مذکور است که جستجوی مقالات را برای مراجعین آسان تر می سازد. در پایان نتیجه-گیری که بر طبق مطالعه ی صفحات و ضمائم ادبی این روزنامه هاست

اثر منظومه ای است اخلاقی در دوره ی قاجار که به سبک وسیاق مخزن الاسرار نظامی سروده شده با این تفاوت که در تعدادی از ابیات شاعر نسبت به برخی از جریان های عرفانی زمان خود با دید انتقادی وگاهی با تمسخر نگاه کرده و مشکلات آن ها را مطرح نموده است.ابیات این اثر حاوی نکات اخلاقی وموعظه واندرز است که به دنبال هر قسمت حکایتی آورده تا مطلب برای خواننده ملموس و قابل درک باشد.ابیات ابتدایی آن کاملا" به تقلید از ابیات آغازین مخزن الاسرار سروده شده وهمان مطالب را عنوان می کند.اما تعدادی از ابیات رادر مدح چهارده امام شیعیان سروده که نشانه ای از تقلید از نظامی در آن ابیات نیست.در مجموع نکاتی که درین منظومه ذکر شده مطلب جدیدی را بیان نمی کند وتکرار سخن گذشتگان است که در قالب ابیاتی دیگر بیان شده است.اما برای بررسی خصوصیات سبک دوره ی بازگشت نمونه ی خوبی است.

چکیده در این پژوهش موضوع اصلی، بررسی این نکته است که نویسندگان حوزه نوجوان چقدر با روش بازآفرینی به خلق آثار پرداخته اند و تا چه حد در این امر موفق بوده اند. سوالاتی که تلاش شده در پایان این تحقیق به آن ها پاسخ داده شود، از این قرار است: _ جایگاه متون گرانمایه و کهن ادب فارسی در آثار مربوط به نوجوانان چگونه است؟ _ در میان آثار منتشر شده برای نوجوانان در طی سال های مورد نظر (1375 تا 1385) چه اندازه به بازآفرینی پرداخته شده است؟ _ آیا باز آفرینی متون کهن روش کارآمدی در شناساندن گنجینه غنی ادب فارسی به نوجوانان است ؟ برای گردآوری اطلاعات و داده ها از روش های آماری و کتابخانه ای استفاده شده است. ابتدا به جستجوی منابعی با موضوع بازآفرینی پرداخته و با مطالعه آن ها اطلاعات خود را در این زمینه تکمیل نمودم و با درک دقیق تر روش بازآفرینی، جستجوی آثار موردنظر در فهرست کتابشناسی ها را که مشکل ترین بخش کار بود آغاز کردم. ابتدا اطلاعات آماری به کمک کتاب شناسی های توصیفی کودک و نوجوان موجود در کتابخانه مرکزی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و شورای کتاب کودک و کتابخانه ملی و سایت های موجود استخراج و فهرستی از آثار مربوط به زمینه تحقیق گردآوری شد. چارچوب نمونه گیری، آثار برگرفته از متون برگزیده کهن ادبی برای نوجوانان طی سال های 1375 تا 1385 است. نمونه گیری به روش طبقه بندی شده بود. به این صورت که ابتدا داده ها به گروه های همگن بر اساس منابع اصلی کهن مورد استفاده بازنویس و همچنین با توجه به گروه سنی مخاطب تقسیم شد. و از میان آن ها آثاری که برای نوجوانان به روش بازآفرینی خلق شده اند به عنوان نمونه برای بررسی دقیق تر انتخاب شدند. همچنین چند نمونه بازنویسی که از لحاظ موضوع مشابه آثار بازآفرینی شده بودند، برای مقایسه با آن ها به طور دقیق تر بررسی شدند. نوع روش تحقیق به صورت توصیف و تحلیل محتوا است. هدف از این پژوهش، یادآوری جایگاه متون کهن فارسی به عنوان منبع و دست مایه ای مناسب برای خلق آثار ادبی ویژه نوجوانان است. کلیدواژه ها: ادبیات کودک و نوجوان، بازنویسی، بازآفرینی، پارسیان و من.

بسیاری از محققان از جمله مشایخ صوفیه در طول تاریخ، تعاریف متعددی از عرفان و تصوف ارائه کرده اند. نخستین تعریف از آنِ معروف کرخی (وفات:200 هـ. ق) می باشد. نیکلسون در پیدایش و سیر تصوف 78 تعریف از تصوف، ذکر کرده است که البته این تعاریف تنها از سه کتاب (تذکره الاولیاء،رساله قشیریه و نفحات الانس) برگرفته شده اند و هیچ کدام آن طور که باید جامع و مانع نیستند. به نظر می رسد در این میان، دکتر شفیعی کدکنی تعریف کامل و جامع تری را ارائه کرده است. بنا بر تعریف ایشان «تصوف حاصل برخورد هنری است با مذهب». در این رساله پس از شرح و توضیح «برخورد هنری» و «تبیین هنری»، آیات و احادیثی که در تمهیداتِ عین القضات همدانی (وفات: 525 هـ. ق ) مورد برخورد یا تبیین هنری واقع شده است بررسی و تحلیل شده تا مشخص گردد عین القضات در استفاده از آیات قرآن کریم و احادیث معصومین علیهم السلام چه کرده است، برخورد هنری و یا تبیین هنری؟

ناصرخسرو آیین اسماعیلی را آگاهانه پذیرفته است و در آثارش سخت متأثّر از افکار و آرای اسماعیلیان است. او برای حفظ آرمان هایش، در بیشتر دیوان، مخالفان خود را به باد نکوهش و انتقاد می گیرد. این شاعر بزرگ از نفوذ کلامش به خوبی آگاه است و بیان نیرومندش را به استخدام تبیین اندیشه های اسماعیلی در می آورد. از میان انبیایی که ناصرخسرو، نام آنها را در دیوان آورده است، نام حضرت محمّد (ص) بیش از دیگر پیامبران ذکر شده است و بیشترین تأویل را نیز می توان در این بخش مشاهده کرد. تأویلات ناصرخسرو با توجه به استفاده از داستان انبیا، عبارت هستند از بحث امامت، وصایت علی(ع) ، آفرینش و خلقت ، علم و عمل ، ستایش دین حق و خلفای فاطمی ،بهشت و جهنّم، نیاز به رهبر ، ارجمندی دانش ، ظاهر و باطن ، جسم و نفس ، معاد ومسئله ی جبر و اختیار .

چکیده موضوع و طرح مساله: بررسی سبک شناختی وزن شعر فارسی یکی از موضوعات مهم و مهجور حوزهء ادبیات فارسی است که تا کنون کمتر به آن پرداخته شده است.در این تحقیق بسامد اوزان بکار رفته در دیوان رودکی،ناصرخسرو و خاقانی مورد بررسی قرار گرفته است و وجه اشتراک و تفاوت آنها از این نظر بیان شده است، هدف از این کار نشان دادن سیر بکار گیری اوزان در دوره های مختلف بوده است و اینکه این بسامد های وزنی در دوره های مورد نظر چه اشتراکاتی دارند ودر چه مواردی باهم متفاوتند. مبانی نظری: تحقیق حاضر با این پیش فرض آغاز شده که اوزان شعری در دوره های مختلف مانند ویژگی های زبانی و ادبی می تواند گرایشات خاصی داشته باشد ، برای همین منظور به طرح چند پرسش پرداخته ایم و در پایان سعی شده که در حد تحقیق حاضرپاسخ هایی برای این سوالات بیابیم، این سوالات عبارتند از: الف. پرکاربرد ترین وزن شعر فارسی در این سه دیوان کدام است؟ ب. وزن های مشترک این سه دیوان چه وزن هایی هستند؟ ج. چه تفاوت هایی از نظر نوع وزن و تعداد بکارگیری آنها در این سه دیوان وجود دارد؟ روش تحقیق : مقصود از بسامد در این تحقیق تعداد دفعات استفادهء هر وزن می باشد، که با احصا وزن های هر دیوان وطبقه بندی وزن ها براساس وزن اصلی انجام گرفته است، ودر پایان هر فصل نمودار بسامدی بخش مورد نظر نیز رسم شده است. یافته های تحقیق : در تحقیق حاضر این نظر که بحر مجتث پرکاربرد ترین وزن شعر فارسی است رد شده، و با ارائه مستندات وزنهای پرکاربرد هر دوره را مشخص کرده ایم. ث. نتیجه گیری و پیشنهادها : با نتایج حاصل از این تحقیق پیشنهاد می شود که تحقیقات گسترده تری در رابطه با سبک شناسی وزن شعر فارسی انجام پذیرد. کلمات کلیدی: وزن ، سبک دوره ، بسامد ، بحر ،شعر فارسی

روایت شناسی روی کردی ست ساختار گرا که به دنبالِ یافتنِ نظامِ حاکم بر انواعِ روایی و ساختار و بافتِ بنیادینِ روایت است. روایت نوعی از بیان است که با عمل و سیرِ حوادث در زمان سر و کار دارد. پس از این که چامسکی نظریّه ی «دستورِ زبانِ زایا گشتاریِ» خود را مطرح کرد و دو سوسور میانِ زبان و گفتار تمایز قائل شد، توجّهِ روایت شناسان به بحثِ امکانِ وجود «ساختارِ جهانی و عامِّ روایت» و امکانِ کشف و تبیینِ این ساختار، علی رغمِ تکثّرِ روایت ها در حوزه های زبانی و ملّیِ مختلف، جلب شد. از آن پس، روایت شناسان در تلاش اند تا این ساختار را کشف کرده و به توضیح و تبیینِ این ساختارِ کلّی و جزئیّاتِ آن بپردازند. یکی از برجسته ترین تلاش ها در این زمینه، که تحوّلی شگرف در علمِ روایت شناسی و دیگر زمینه های فعّالیّتِ ساختار گرایی به وجود آورده است، پژوهشی ست که روایت شناس روس، ولادیمیر پراپ، بر روی صد قصّه ی فولکلورِ روس انجام داده است و بر این اساس، حکم هایی را در مورد قصّه های پریانِ روسی صادر کرده است. پس از او، پژوهش هایی این چنین در مورد سایرِ قصّه های مللِ گونا گون انجام گرفته است که در یک نمونه بر رسیِ قصّه های ایرانی، خانمِ پگاهِ خدیش صد افسانه ی عامّیانه ی فارسی را مورد بررسی قرار داده است. پژوهش حاضر نیز، با نگاه به نظریّه های گونا گونِ روایتی -از جمله و به طورِ خاصّ نظریّه ی روایتیِ پراپ و پژوهش خدیش،- به دنبالِ بر رسیِ وجود یا عدمِ وجود ساختارِ روایتیِ کلّی در حکایت های «کلیله و دمنه» و امکانِ نسبت دادنِ این ساختار به تمامیِ قصّه ها و بر رسیِ کار آمدی و نا کار آمدیِ نظریّه های روایتیِ مختلف و روش های بر آمده از این نظریّه ها در تبیین و توضیحِ ساختار های روایی در حکایت های این کتاب بر آمده است. این پژوهش در شش فصل تنظیم شده است. در فصلِ اوّل به تعریفِ برخی از عناصرِ داستان، که در فهمِ نظریّه های روایت و تحلیلِ قصّه ها لازم اند، پرداخته ایم. سپس، در فصلِ دوم پیشینه ای مختصر از تحوّلاتِ علمِ روایت شناسی به دست داده ایم. در فصلِ سوم برخی نظریّه های روایت را، که هم بستگی هایی با کارِ انجام گرفته در این پژوهش داشته اند، به اختصار معرّفی کرده ایم. در فصلِ چهارم، در مورد برخی از عناصر و مراحلِ روایتِ داستان، که در واقع مراحلِ مختلفِ طرحِ اثرِ روایی اند، بحث ها و نظریّه هایی مطرح شده اند. در فصلِ پنجم، ابتدا هر کدام از حکایت های «کلیله و دمنه» را، بر اساس تئوریِ روایتیِ پراپ و نیز سیستمِ پیش نهادیِ خدیش (که در واقع نسخه ای اصلاح شده از روش پراپ است،) تحلیل کرده ایم و سپس، با جدول بندیِ نتایجِ تحلیل، به بر رسیِ ساختارِ روایتِ این حکایت ها پرداخته ایم و با نظر به دیگر نظریّه های روایت، کار آمدی ها و نا کار آمدی های نظریّه های روایتیِ پراپ و دیگران و روش های مختلفِ تحلیلِ قصّه ها را مورد نقد و بر رسی قرار داده ایم. هم چنین در این فصل، در هر جا که حکایت ها موارد چالش بر انگیزی را عرضه داشته اند، تلاش شده است تا تبیین و توضیحی اقناع کننده ارائه شود و حتّا در مواردی، این تلاش به ارائه ی پیش نهاداتِ اصلاحی در روش های تحلیل منجر شده است. در نهایت، در فصلِ ششم، خلاصه ای از نتیجه گیری های خود را به هم راهِ پیش نهاداتی برای تداومِ بر رسی های این چنینی ارائه کرده ایم.

چکیده: در فصل اول این رساله (کلیات) کوشش به عمل آمده است جهت بررسی سیر تحول داستان شیرین و فرهاد در متون نظم بعد از نظامی ابتدا به طور مختصر، به ذکر شاعرانی که به نظم این مثنوی اهتمام ورزیده اند پرداخته شود، و پس از آن آثار چاپ شده پس از نظامی که به نظم داستان خسرو و شیرین همت گماشته اند بررسی شود. از میان شاعران آثار نظامی گنجوی، امیرخسرو دهلوی، عارف اردبیلی، سلیمی جرونی، وحشی بافقی، وصال شیرازی، صابرشیرازی، هاتفی خرجردی و شعله نیریزی انتخاب گردید و مختصری از زندگینامه و احوالات این شاعران ذکر شد. در فصل دوم این رساله به منظور آشنایی خوانندگان این پایان نامه با تفاوتهای هر داستان نسبت به اثر نظامی چکیده ای از همه آثار ذکر گردید و در فصل سوم به تحلیل شخصیت های (خسرو، شیرین و فرهاد) پرداخته شد. در این بخش پیش نمونه، نوع شخصیت از نظر تطابق با معیارهای شخصیت پردازی و ویژگیهایی که هر شاعر از این سه شخصیت عنوان کرده است مورد بررسی قرار گرفته است. پس از آن به بررسی صورخیال هریک از شاعران اهتمام ورزیده شد. زیرا این رساله به دو بخش چه گفته اند و چگونه گفته اند تقسیم می شود. در فصل سوم که شامل چگونه گفته اند هاست، علاوه بر صور خیال هریک از شاعران، موسیقی شعر، گفتگو از منظر شیوه های توصیف شخصیت و غیره مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل چهارم به نتیجه گیری فصول پیشین پرداخته شده و پس از آن منابع و مآخذ رساله ذکر گشته است.

داستان نویسان زن تقریباً از نخستین سال های داستان نویسی به سبک غربی در ایران، وارد این حوزه شده و در طی هشتاد سال، داستان های زیادی را به چاپ رسانده اند. این رساله فرهنگ توصیفی- تحلیلی داستان های زن محور نویسندگان زن است که در بخش تحلیلی، درونمایه ها و موضوعات این داستان ها را در کنار زاویه ی دید به کار رفته در آن ها، از سال 1300-1380 ش در چهار دوره ی زیر بررسی کرده است: دوره ی اوّل: از 1300-1340 / دوره ی دوم: از 1340-1357 / دوره ی سوم: از 1357-1370 / دوره ی چهارم: از 1370-1380 در داستان های زن محور زنان داستان نویس، بخش عمده ای از موضوعات و درونمایه های داستان ها، برآمده از احساسات و روابط آنان با خانواده و تفکّر غالب بر آن است که در بیشتر موارد این نویسندگان آن را به چالش کشیده اند. در سالهای پایانی این دوره ی هشتاد ساله، زنان داستان نویس با استفاده از شیوه ی روایت مدرن و با به کارگیری تنوع در زاویه دید، توجه و تامل هر چه بیشتر خواننده را به رنج ها و مشکلات زنان در جامعه معطوف می کنند. هم چنین در این رساله، علاوه بر تحلیل و بررسی عناصر یاد شده، برای دست یابی به پیرنگ داستان های مورد پژوهش، در بخش فرهنگ توصیفی، خلاصه ای از هر داستان به ترتیب الفبا (براساس نام داستان یا نام مجموعه داستان) فراهم شده و در پایان نمودارهایی نیز برای نشان دادن در صد فراوانی هر یک از عناصر مورد بررسی در این پژوهش آورده شده است کوشش نگارنده در این رساله بر آن بوده تا با تهیه ی فرهنگی جامع برای داستان های زن محور داستان نویسان زن، پژوهشگران این حوزه را از مراجعات مکرّر به کتابخانه ها و جستجوی بسیاری از داستان های کمیاب و گاه نایاب بی نیاز سازد. کلید واژه :ادبیات داستانی، داستان های زن محور،داستان نویسان زن، درونمایه، موضوع، زاویه ی دید، فرهنگ توصیفی- تحلیلی.

چکیده: در رساله حاضر به مقایسه و تحلیل سبکی غزل های کلیم و مشتاق پرداخته شده است. چنانکه از عنوان این پایان نامه بر می آید، کار نگارنده علاوه بر نشان دادن ویژگی های سبکی در غزل های این دو شاعر، به اقتفاهای مشتاق از کلیم پرداخته شد که شامل نوعی نقد و بررسی هم می شود. در بخش کلیات علاوه بر توضیحاتی در باب سبک هندی و دوره بازگشت و مختصات آنها، دو شاعر نام برده به طور کامل معرفی شده اند. در بخش بعدی رساله، غزل ها به صورت مجزا از نظر سطح زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار گرفته اند و مشابهت و افتراق آنها به صورت جداگانه در پایان غزل ها آورده شده است. در پایان به دلیل حجم گسترده مطالب، فقط بسامد صور خیال اعم از تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز در اشعار دو شاعر سبک هندی و بازگشت بر روی نمودار برده شد. در تهیه و تدوین رساله حاضر، روش کار این چنین بود: ابتدا بیست و پنج غزل از هر شاعر با در نظر داشتن وزن، ردیف، حروف قافیه و موضوع مشترک برگزیده شد. روش تحقیق بر اساس طرحی است که دکتر شمیسا در کتاب سبک شناسی پیشنهاد کرده است؛ یعنی بررسی متن از سه دیدگاه زبانی، ادبی و فکری. در نهایت بسامد کلی درصد لغات عربی، موسیقی بیرونی و درونی و صور خیال، در غزل های برگزیده به دست آمد که تعداد آنها بر روی نمودار نشان داده شده و آمار به صورت مقایسه ای اعلام و نتایج آن بیان گردیده است.

بررسی جمله و اقسام آن، از مقولات دستوری است که، اخیرا،ً بسیاری از دستوردانان جدید به آن توجه ویژه ای کرده اند و نگاهی که به این مقوله داشته اند، در برخی موارد با دستوردانان سنتی متفاوت بوده است و حتی در مواردی نیز، نظرات خود زبان شناسان با یکدیگر تفاوت هایی دارد، که در کنار هم قرار دادن و بررسی این شباهت ها و تفاوت ها به پژوهشگران زبان فارسی کمک شایانی خواهد کرد تا بهتر به بررسی این مقوله بپردازند. لذا در این تحقیق، سعی شده است به این تفاوت ها و شباهت ها پرداخته شود. این تحقیق، در پانزده مدخل اصلی تنظیم شده است. هر کدام از این مدخل ها، دارای زیرگروه هایی هستند، که به طور مفصل با ذکر شاهدمثال هایی، از آثار نویسندگان معتبری چون صادق هدایت، صادق چوبک، عباس معروفی و حسین سناپور مورد بررسی قرارگرفته اند. در بررسی این مدخل ها به نام گذاری های گوناگون و مختلف دستورنویسان سنتی و جدید در مورد هر کدام از آنها نیز پرداخته شده است.

چکیده کمال الدین ابوسعید سحابی نجفی استرآبادی از شاعران اواخر قرن دهم و اوایل قرن یازدهم است که مولدش شوشتر و اصلش از جرجان بوده و به دلیل اقامت زیاد در نجف به نجفی هم شهرت یافته است. از سحابی اشعار زیادی شامل غزلیات، یک مثنوی عاشقانه و یک مثنوی عارفانه و رساله ی عروه الوثقی و رباعیات باقی مانده است که بیشترین اشعارش را رباعیات تشکیل می دهد. رباعیات او دارای مضامین عرفانی، فلسفی، اخلاقی است که در این پایان نامه به تصحیح رباعیات او پرداخته شده است. کلید واژه ها: سحابی، رباعیّات، تصحیح

الف: موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف) : موضوع اصلی پژوهش حاضر معرفی رویکرد"ادراکی" یا "تعاملی" است که به تعامل "نویسنده"،"متن" و"خواننده" در جریان تحلیل اثر ادبی توجه دارد. به این منظور در فصل اول رساله ی حاضر چهار رویکرد مسلط "نویسنده مدار"، "متن مدار" "خواننده مدار" و "متن- خواننده مدار" در نقد ادبی را معرفی و سپس داستان سگ ولگرد صادق هدایت را با هر چهار رویکرد تحلیل کردیم. علاوه بر این توضیح دادیم که هر یک ا ز این چهار رویکرد به چه دلیل در عرصه ی نقد ادبی نارسا تلقی می شوند؛ برای مثال رویکرد "نویسنده مدار" به دلیل نادیده انگاشتن نقش "متن" و "خواننده" در تحلیل اثر ادبی نارسا باقی می ماند وبه همین ترتیب رویکرد "متن مدار" به علت نادیده گرفتن نقش "نویسنده" و "خواننده" در تحلیل اثر ادبی نارسا است. با در نظر گرفتن کاستی های این رویکرد ها در فصل چهارم رساله ی حاضر رویکرد "ادراکی" یا "تعاملی" را معرفی کردیم ونشان دادیم که این رویکرد در تحلیل اثر ادبی به تعامل هر سه عامل "نویسنده"، "متن" و"خواننده" توجه دارد و به همین دلیل نسبت به سایر رویکردها کاملتر می نماید. اهمیت پژوهش حاضر در این نکته نهفته است که برای هر سه عامل"نویسنده"، "متن" و"خواننده" در جریان تحلیل اثر ادبی اهمیت قائل است و از این رهگذر رویکردی را در عرصه ی نقد ادبی معرفی می کند که بر اساس تعامل این سه عامل شکل گرفته است. رویکرد "ادراکی" با در نظر گرفتن نقش "نویسنده" به عنوان خالق اثر ادبی در جریان خوانش آن منتقد رویکرد "خواننده مدار" است که صرفاً ذهنیات مخاطب متن را در تحلیل آن موثر می داند؛ این رویکرد همچنین با مد نظر قرار دادن نقش "متن" در تحلیل اثر ادبی بر خود اثر به عنوان مخلوقی که در جریان خوانش خود نقش دارد تأکید می کند و از این جهت انتقادی را متوجه رویکرد"نویسنده مدار" و "خواننده مدار" می نماید و سرانجام چنین رویکردی با در نظر گرفتن نقش "خواننده" در تحلیل اثر ادبی بر ذهنیات مخاطب و روحیات او به عنوان عاملی موثر در تحلیل اثر ادبی تأکید داشته و به این ترتیب منتقد رویکردهای "نویسنده مدار" و "متن مدار" است که صرفاً بر نقش خالق اثر وخود متن در تحلیل آن تأکید می ورزند. ب: مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسش ها و فرضیه ها: چارچوب نظری پژوهش حاضر را ساخت گرایی تشکیل می دهد. می توان گفت ساخت گرایی جنبشی فکری است که زمینه های پیدایش آن زمانی فراهم شد که دانشمندان و نظریه پردازان در عرصه های مختلف علمی به ایده ی نظام رسیدند و ضرورت مطالعه ی نظام مند پدیده ها را آشکارا لمس کردند. ساخت گرایی روش نوینی در مطالعه ی پدیده های علمی، فرهنگی، هنری و اجتماعی است که این پدیده ها را در چارچوب نظامی از ارزش ها و قراردادها و بر اساس روابط و تقابل هایشان در این نظام ارزشی بررسی می کند. بر اساس نگرشی ساخت گرا هیچ پدیده ای فی نفسه دارای مفهوم نیست بلکه هویت و مفهوم خود را در چارچوب نظامی که در آن قرار دارد وبر اساس روابطش با سایر عناصر موجود در آن نظام کسب می کند. لازم به ذکر است که ضرورت وجود چنین نگرش نظام مندی به جهان و پدیده های آن به دنبال تفکیک حوزه های مختلف دانش از یکدیگر- پدیده ای که از تبعات مدرنیته است- و در نتیجه بیگانه شدن این حوزه ها با یکدیگر واز بین رفتن انسجام پیکره ی دانش به وجود آمد. ساخت گرایی در زبان شناسی از نیمه ی دوم قرن نوزدهم پدیدار شد و نخستین جلوه های خود را در مطالعه ی آواهای گفتاری یافت که قرار بود براساس یک نظام واج شناختی تعبیر شوند. بر اساس نگرشی ساخت گرا عناصر زبانی فی نفسه مفهومی ندارند بلکه مفهوم و هویت خود را در قالب نظام زبان وبر اساس روابط و تقابل هایشان با سایر عناصر زبانی در این نظام به دست می آورند؛ بنابراین آن چه در زبان شناسی ساخت گرا اهمیت دارد مطالعه ی تک تک عناصر زبان نیست بلکه مطالعه ی روابط موجود میان این عناصر است که اهمیت دارد. زبان شناسی ساخت گرا به دو مکتب اروپایی و آمریکایی تقسیم می شود و بنیان گذارش سوسور است. مکتب اروپایی خود به سه شاخه ی پراگ، کپنهاگ و لندن قابل تقسیم است. دو زبان شناس برجسته ی مکتب پراگ عبارتند از: تروبتسکوی و یاکوبسن؛ در مکتب کپنهاگ، یلمسلف زبان شناس شاخص است و در مکتب لندن هم جونز، سوئیت و فرث چهره های ممتازند. در رساله ی حاضر آرای سوسور را به دلیل اهمیتشان درپی ریزی مبانی زبان شناسی ساخت گرا بررسی کرده ایم وسپس از آنجایی که موضوع پژوهش حاضر نقد ادبی است به آرای یاکوبسن به دلیل شاخص بودنشان در بوطیقای ساخت گرا پرداخته ایم؛ در ادامه به اختصار آرای صاحب نظرانی را مطرح کرده ایم که از نظریه های زبان شناختی در مطالعات ادبی بهره گرفته اند. برخی از این صاحب نظران عبارتند از: لیچ، آبرکرومبی، هاورانک و موکارفسکی. در ادامه پرسش ها و فرضیه های رساله ی حاضر را مرور می کنیم. پرسش های پژوهش: الف: آیا عدم قطعیت مدلول ها و در نتیجه باز و نامتناهی بودن مطلق معنی قابل قبول است؟ ب: آیا می توانیم در تدوین نظریه ای برای خوانش متون ادبی به تعامل سه عامل "نویسنده"، "متن" و "خواننده" قائل شویم و در نهایت تفسیر متون را حاصل برآیند این سه عامل بدانیم؟ پ: آیا کیفیت نگارش اثر ادبی بر خوانش آن تأثیر می گذارد؟ فرضیه های پژوهش: الف: عدم قطعیت مدلول ها و در نتیجه نامتناهی و باز بودن مطلق معنی قابل قبول نیست. ب: در تدوین نظریه ای برای خوانش متون ادبی می توان به تعامل سه عامل "نویسنده"، "متن"و "خواننده" قائل شد و درنهایت تفسیر متون را حاصل برآیند این سه عامل دانست. پ: کیفیت نگارش اثر ادبی را می توان عاملی تأثیر گذار بر خوانش آن دانست. ت. یافته های تحقیق، نتیجه گیری و پیشنهادات: پژوهش حاضر چهار نتیجه ی مهم را در بر داشت؛ نخست آنکه با توجه به اشتراکات موجود میان خوانش های خوانندگان مختلف از متن سگ ولگرد می توان نتیجه گرفت که عدم قطعیت مدلول ها و در نتیجه باز و نامتناهی بودن مطلق معنی آن گونه که منتقدان پسا ساخت گرا مطرح کرده اند در عرصه ی نقد عملی پذیرفته نیست و صرفاً در مقام نظریه ای فلسفی قابل تأمل است. دومین نتیجه ای که پژوهش حاضر در پی داشت این بود که توانستیم با معرفی نقد "ادراکی" درادبیات نشان دهیم که هر سه عامل "نویسنده"،"متن" و "خواننده" به یک میزان در خوانش اثر ادبی دخالت دارند و بنابراین روش نقد "ادراکی" به دلیل در نطر گرفتن تعامل این سه عامل در جریان تحلیل اثر ادبی نسبت به سایر روش های نقد ادبی کامل تر می نماید. سومین نتیجه ای که پژوهش حاضر در بر داشت این بود که کیفیت نگارش اثر ادبی بر خوانش آن تأثیر گذار است. این نتیجه با توجه به دو خوانش "نویسنده مدار" و"نمادین" که از متن داستان ارائه شد تأیید می شود. سبک نگارش سگ ولگرد به گونه ای بود که توانستیم از دو منظر "نویسنده مدار" و "نمادین" آن را تحلیل کنیم بنابراین می توان گفت که کیفیت نگارش اثر ادبی بر خوانش آن تأثیر گذار است. آخرین تتیجه ی به دست آمده از پژوهش حاضر این است که آن چه در چارچوب نقد "ادراکی" امکان طرح می یابد محصول تعامل میان سه نوع نقد "نویسنده مدار" "متن مدار" و "خواننده مدار" است و بنابراین تحلیلی که ورای اشتراکات این سه نوع نقد قرار گیردرا شامل نمی شود. برای اینکه یک رویکرد انتقادی از حوزه ی صرفاً نظری خارج شده وکارکرد عملی بیابد لازم است که در تحلیل آثار ادبی مختلف به کار گرفته شود. پیشنهاد نگارنده برای تبدیل روش نقد "ادراکی" به روشی کاربردی در عرصه ی نقد ادبی این است که منتقدین ادبی این روش را برای تحلیل آثار داستانی دارای سبک های متفاوت به کار برند و از این رهگذر مشخص کنند که این روش نقد تا چه میزان کارآمد است. پیشنهاد دیگر نگارنده این است که منتقدین ادبی در تحلیل شعر نیز از این روش بهره گیرند و از این رهگذر مشخص کنند که آیا این رویکرد انتقادی در تحلیل شعر نیز مانند نثر کارایی دارد یا نه.

مهمترین اشعار کودک و نوجوان سروده شده در این دوره بیست ساله جمع آوری شده است و مضمون اشعار مشخص شده و در طی یک دسته بندی بر اساس میزان بسامد و فراوانی کاربرد طبقه بندی شده است. از جمله مضامین پرکاربرد شهادت ، بمباران و موشک باران مناطق مسکونی ، جانباز و ..... است.

چکیده پژوهش حاضر به بررسی تفاوتهای زیبایی شناسانه طنز و حکایات مشترک در آثار عبیدزاکانی(رساله دلگشا) و لطائف الطوائف فخرالدین علی صفی و همچنین اوضاع اجتماعی - ادبی و سیاسی ایران در قرون هفتم، هشتم، نهم و دهم می پردازد. در این پژوهش، ازمجموع 644 حکایت لطائف الطوائف، تعداد 287حکایت بررسی شده است. کنایه، سجع، جناس، تشبیه و استعاره ازنظر بسامد بیشترین آرایه ها را به خود اختصاص داده اند. مراعات النظیر و ایهام و ... در رتبه های بعدی قرار دارند. با نگاهی به بسامد ویژگیهای اخلاقی و رفتاری شخصیتها درمی یابیم که فصاحت، بدیهه گویی و زیرکی، وجه مشترک همه حکایتهای علی صفی است و صفات دیگر در مرتبه های بعدی قرار می گیرند. در بررسی234 نمونه ای از مجموع 360حکایات ولطایف رساله دلگشا، بیشترین آرایه ها از نظر بسامد به ترتیب عبارتند از کنایه، جناس، سجع و در رتبه های بعدی استعاره، تشبیه، ایجاز و ایهام به کار رفته است. ایجاز از اسرار فصاحت عبید در رساله دلگشا است، در واقع هر حکایتی اینجا به کمترین عباراتی که مفید معنی مقصود باشد بیان شده است. در مقایسه این دو اثر گرانقدر با استفاده از روش اسنادی، تفاوت معنی داری از نظر زیبایی شناسی درلطایف این دو اثربه غیر از یکی دو موارد دیده نمی شود. 1- از نظر سجع، جناس و رعایت مترادفات "لطائف الطوائف" از اطناب بیشتری نسبت به "رساله دلگشا" برخوردار است. ولی حکایات رساله دلگشا دارای ایجاز بیشتری است. 2- بیشترین بسامد در این دو اثر به ترتیب کنایه، سجع، جناس، استعاره، مراعات النظیر، تشبیه، ایهام و... است.

این رساله درصدد برجسته نمودن مختصات سبکی قصاید آذر و شیوه های خاص او در سطح لغوی ، نحوی ، ادبی و نارساییهای شعر وی می باشد ، شیوه ی شاعری وی عمدتا بر تسامح و تساهل بیش از اندازه در به کارگیری لغات ، حذف اجزای جمله بدون قرینه ، به کار گرفتن کلمات تکراری قافیه و نارساییهای وزن استوار است . دو سوم قصاید وی چه در ظاهر و چه در محتوا تقلیدی هستند . پریشان فکری و تشتت آرا تنها مشخصه قصاید وی در سطح فکری هستند .

هر کس از پنجر? تجربه و اندیش? خود به جهان می نگرد. برداشت های ما از پدیده ها و اتفاقات، متأثر از نفسانیات، تجربیات و پیش زمینه های ماست. روایت هایی که ما از جهان پیرامونمان ارائه می دهیم، نه بازنمایی حقیقت، بلکه گزارشی از آن است. گزارشی که در گذر از راهروی اندیش? ما از اصالت خود دور می شود و خواهی نخواهی با آنچه بوده است، زاویه پیدا می کند. از این نظرگاه روایت های ما اصیل نیست و نمی توان بی تردید و مطلق آنها را پذیرفت. این نوشتار به بیان عواملی می پردازد که روایات ما را از اصالت دور می کند و در حد گزارشی از حقیقت پایین می آورد. عواملی چند برشمرده و دربار? آنها بحث می شود. سپس دو اتفاق تاریخی (تهاجمات سلطان محمود به هندوستان و هجوم مغول به ایران) از گذشت? سرزمین ما بیان و توجیهات راویان آن عصر، دربار? علل آن اتفاقات گزارش می شود. مقایس? روایت های متعدد دربار? اتفاقی یگانه و بررسی تفاوت های بسیار آنها، به اثبات بی اصالتی روایت های انسانی کمک می کند. پذیرش آنکه روایت های ما (به جهت عامل انسانی آن) از اصالت بی بهره اند، به آن می انجامد که برداشت خود را حقیقت مطلق نپنداریم، روایت های دیگران را بشنویم، با دیدی روادارانه به پیرامونمان بنگریم و دست از مطلق گرایی و جزم اندیشی برداریم.

در تاریخ ادبیات کشورمان نام سرایندگان زن بسیاری به چشم می خورد که پروین اعتصامی و فروغ فرخزاد از جمله سرایندگانی بودند که در این عرصه خوش درخشیدند.پروین با زبان شیوا و نکته سنجی های خود در آگاه کردن مردم جامعه زمان خود و احقاق حقوق اجتماعی آنان بسیار کوشید.فروغ نیز به دلیل سبک ویژه و ترکیب های تازه شعری اش از شهرت خاصی برخوردار می باشد. پایان نامه حاضر سعی نموده است بازتاب بخشی از پدیده های اجتماعی و سیاسی را در شعر این دو شاعر برجسته "پروین اعتصامی" و "فروغ فرخزاد" ، باز نماید و نوع نگرش و برداشت آنان را مورد مداقه قرار دهد تا نشان دهد که زنان شاعر، چگونه به نقش خود در اجتماع نگریسته و چگونه به بیان مسائل اجتماعی پرداخته اند. بدین ترتیب شناخت و کشف این مهم در اشعار این دو شاعر نامدار ادب معاصر فارسی، و دست یابی به اختلاف و اشتراک اشعار اجتماعی- سیاسی آنان و در نتیجه مقایسه این دو شاعر زن از این جهت، آن هم در یک دوره نزدیک به هم، هدف اصلی پایان نامه حاضر است. بنابراین ، ساختار پایان نامه پیش رو، به طور کلی در چهار فصل بیان شده است: در فصل اول به بیان مقدماتی راجع به اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر دو شاعر و زندگی و شعر آنان پرداخته شده است. در فصل دوم به بیان و تحلیل اشعار اجتماعی- انتقادی پروین اعتصامی پرداخته شده؛ بدین ترتیب که اشعار او مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و تعداد 34 شعر که دارای مضامین اجتماعی - انتقادی هستند ، آورده شده است . فصل سوم نیز در بیان و تحلیل اشعار اجتماعی - انتقادی فروغ فرخزاد است؛ بدین ترتیب که اشعار او مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و تعداد 16 شعر که دارای مضامین - اجتماعی انتقادی اند از چهار مجموعه "اسیر" ، "عصیان" ، "تولدی دیگر" و "ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد" آورده شده است . در فصل چهارم مضامین اجتماعی - انتقادی این دو شاعر با یکدیگر مقایسه و تحلیل شده است و به نقاط اشتراک و اختلاف در اندیشه های دو شاعر با توجه به مضامین مورد بحث پرداخته شده است و در نهایت از بررسی، تحلیل و مقایسه درونمایه های اجتماعی و انتقادی در اشعار این دو شاعر ، این نتیجه به دست آمد که این دو شاعر در دو مسیر مختلف، با دو جهان بینی مختلف در زمینه عقاید، افکار و بیان مسائل در اشعارشان هستند و موارد مشترک آن ها در بیان مسائل اجتماعی و سیاسی عصر خود است. از جمله: مظلومیت زن و دفاع از حقوق زنان، بیان فقر و اختلاف طبقاتی، بدبینی نسبت به ثروتمندان، بیان بی عدالتی ها، رواج دروغ ، ریا و نا مردمی در جامعه، ظلم و ستم حکام بر رعیت، توجه به طبقه رعیت و اقشار ضعیف ، انتقاد از روشنفکران سطحی و مدعیان دانش و رواج بی سوادی و جهل در جامعه . بدین ترتیب می توان گفت اصلی ترین مضامین مشترک در اشعار دو شاعر، بیان مسائل اجتماعی و سیاسی است با زبان ، بیان و سبکی متفاوت . بنابراین طرز بیان این دو شاعر در بیان مسائل اجتماعی و سیاسی با یکدیگر متفاوت اما در یک جهت می باشد .

طنزهای سیاسی و اجتماعی، در مطالعات تاریخ سیاسی و اجتماعی و بررسی خردورزی و خردستیزی، آبشخوری پرشور و خروش از عواطف انسان های ظریف و حساس است. از منظری دیگر این گونه ی ادبی ابزاری موثر برای تحول آفرینی و اصلاح کژی ها و ناراستی هاست. و طنزهای اجتماعی و انتقادی را در پیوند با امر عقلانیت و به نوعی جامعه پذیری و مشارکت در روند رو به رشد حرکت اجتماعی و مردم سالاری می توان دانست. با بازشناسی طنز به منزله ی ژانر تأثیرگذار در گفتمان انتقادی، می توان گامی به تحلیل جامعه شناسی ادبی نزدیک شد. طنزنویسان با بهره گیری از شگردهای ادبی و بلاغی در طنزهایشان، انتقادات پوشیده ی خود را مطرح می کنند و بر مسئولان جامعه و مردم به خصوص نخبگان تأثیر می گذارند. طنزهای سیاسی کیومرث صابری که از سال 1363 تا 1377 در ستون «دو کلمه حرف حساب» چاپ می شد. نمونه ی خوبی از این نوع طنز و از جهاتی در خور تأمل است. این پایان نامه به بررسی شگردهای طنزنویسی صابری در ستون «دو کلمه حرف حساب» اختصاص یافته است. و در نتیجه صابری با خلاقیت در به کار بردن انواع شگردها و زبان خاص طنزهایش و همچنین طرح مضامینی که مردم جامعه ی ما نه در یک زمان خاص بلکه همواره با آن درگیراند توانسته بود محبوبیت خاصی در سالهای 1363 تا 1377 به دست بیاورد. نتایج این پژوهش عبارتند از: 1. صابری به عنوان طنزنویسی صاحب سبک فقط از شگردهای طنزآمیز عام استفاده نمی کند و خود مبدع شگردهای فراوان جدیدی است که متناسب با روحیه ی مردم زمانش به وجود می آورد. 2. طنزهای صابری به دلایلی چون آشنایی زدایی در شگردهای طنز سازی، توجه به مخاطب، زبان طنزآمیز(زبانی که هم عامیانه و قابل فهم و هم سرشار از واژگان و اصطلاحات روز سیاسی ـ اجتماعی بود)، تنوع در محمل های طنزآمیز و مضامین و موتیف های روز که دغدغه ی عمده ی مردم محسوب می شد، توانسته بود جایگاه ویژه ای نزد عموم مردم پیدا کند.3. نوشته های به ظاهر پراکنده ی ستون طنز «دو کلمه حرف حساب» با وجود وقفه هایی که گاه در نگارش آن پدید آمده، سبک ویژه و مستقلی داردکه آن را از دیگر طنزهای معاصر مجزا می کند. و این تشخص سبکی به خصوص مربوط به زبان خاص طنزهای صابری و همچنین شگردهای ابداعی او برای طنزآمیز کردن مطلب است.

جدالِ همواره ی خیر و شر در هستی و نبرد کیهانی نیک و بد، به هزارتوهای خودآگاه و ناخودآگاه مردمان هر سرزمینی راه یافته است. در گستره‎ی فرهنگ کهن ایران نیز این جدال، با نخستین جنگ کیومرث و اهریمن به جهان شاهنامه راه می‎یابد. اندیشه ی فردوسی در شاهنامه صلح جویانه است و او به هیچ روی، ستایش گر جنگ و ویرانی نیست. حکیم توس، فضیلت را در کشتار و غارت نمی‎بیند و با بینشی دادجویانه، در صورتی که ناگزیر از انتخاب گردد، با تقسیم جنگ به دوگونه‎ی «جنگ داد» و «جنگ بیداد»، جانب جنگ داد را می گیرد. آنگاه که مردمانی، به دفاع از کیان و هستی خویش برمی خیزند. در سامانِ فکری فردوسی و جهان اندیشه‎ی شاهنامه، جنگ و ستیز بی رسم و آیین نیست و دشمنی و دشمنایگی نیز تکیه بر دیوار سترگ آیین ها دارد. چون جنگاوری از دایره‎ی آیین دشمنایگی پای بیرون نهد فرجامی جز شومی و بداختری و مرگ و تباهی در انتظار او نیست و در این کرداری نابخردانه به هیچ روی همراهی و تایید دانای توس را با خود نخواهد داشت.

داستان سرایی قدمتی به اندازه ی زندگی فکری بشر دارد. داستان و در کل روایت داستانی تجلّی اندیشه ی فرد در متن داستانی اش است. قصه، داستان، رمان و در مجموع روایت داستانی زاییده ی تخیل است. رمان آیینه ی تمام نمای آن چیزی است که ما آن را زندگی می نامیم. رمان مجموعه تجربه های زندگی ما انسان هاست؛ تجربه های تاریخی، اجتماعی و حتی روان شناختی. و این نویسنده است که با استفاده از تمهیداتی که مخصوص این نوع ادبی است، این تجربه ها را دوباره به شیوه ای نو بازگو می کند و آن را می آفریند. این تمهیدات همچون پیرنگ، درونمایه و شخصیت با یکدیگر ترکیب می شوند و ساختار یک اثر را استحکام می بخشند. از بین عناصر داستان، شخصیت از جایگاه ویژه ای برخوردار است و هیچ اثر روایی وجود ندارد که در آن شخصیت حذف شده باشد خواه این شخصیت یک شخصیت انسانی و یا حتی یک شیء باشد. شخصیت پردازی نیز در پدید آمدن یک رمان موفق نقش به سزایی دارد به خصوص گفت و گو و کنش شخصیت های داستانی در شخصیت پردازی داستان اهمیت به سزایی دارد. ما در این نوشتار به بررسی شخصیت و شخصیت پردازی در پنج رمان معاصر زنان که جزء رمان های مدرن محسوب می شوند( بازی آخر بانو، انگار گفته بودی لیلی، زیر آفتاب خوش خیال عصر،پرنده ی من و نگران نباش) با توجه به نظریه ها و رویکردهایی که تا کنون در خصوص آن بیان شده است پرداخته ایم و در هر فصل بخشی را نیز به روانشناسی شخصیت اختصاص داده ایم. به این منظور خواهیم دید که این نویسندگان تا چه اندازه به شخصیت پردازی مدرن پایبند بوده اند و این که آیا نگاه زنانه در شخصیت پردازی رمان ها وجود دارد یا نه؟ و در انتها با بررسی این رمان ها به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

تشخیص نوع ادبی هر اثر، گامی اساسی در نقد آن به شمار می رود، زیرا در برخورد با آثار ادبی به شیوه ای نقادانه نیازمندیم که آن ها را، به شیوه ای علمی، در گروه هایی محدودتردسته بندی کنیم. بنابراین، نظریاتی که نورتروپ فرای درکتاب "تحلیل نقد" در چهار مقاله با عنوان های "نقد تاریخی"،"نقد اخلاقی"،"نقد آرکی تایپی" و "نقد بلاغی"، دراین زمینه ارائه می دهد، می تواند در نقد متون ادبی گوناگون موثر واقع شود.این نوشتار به بررسی داستان سیاوش از شاهنام? فردوسی، بر اساس برخی دیدگاه های فرای می پردازد. به این منظور، پس از توضیحاتی که دربار? نقد انواع ادبی داده شده، به معرفی نورتروپ فرای و چهار مقال? معروف او پرداخته و سپس به تحلیل داستان سیاوش بر اساس سه مقال? او در نقد تاریخی، اخلاقی،آرکی تایپی پرداخته شده است. بنابراین در نقد تاریخی، جایگاه این اثر در نظامی که فرای برای انواع ادبی در نظر گرفته، مشخص شده است. در نقد اخلاقی تصاویر موجود در اثر بر اساس سمبولیسمِ مورد نظر فرایبررسی می گردند.در نقد آرکی تایپی، نوع ساختار روایی داستان سیاوش، با توجه به نظری? میتوس مشخص می شود. بر این اساس نوع ساختار روایی در این اثر بیشتر به میتوس تراژدی مربوط می گردد.

در این پایان نامه سه اثر از آثار صادق چوبک، دو رمان "سنگ صبور" و "تنگسیر" و داستان کوتاه "انتری که لوطیش مرده بود" مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا سبک و نوع نویسندگی صادق چوبک مورد مطالعه قرار گرفته، سپس به بررسی ویژگی های وی در داستان نویسی و استفاده از جریان سیال ذهن در رمان "سنگ صبور" مبادرت شده است؛ بعد از آن به بررسی و تحلیل عناصر داستانی- از دریچه ی نگاهی نو- پرداخته شده است. در این تحقیق نگارنده بر آن است تا از طرفی، به بررسی "مکتب ناتورالیسم" و شیوه ی "جریان سیال ذهن" در آثار چوبک بپردازد؛ به همین منظور، انتخاب رمان "سنگ صبور" و داستان کوتاه "انتری که لوطیش مرده بود" به دلیل فضای ویژه ای که دارند؛ و تک گویی های گسترده ی شخصیت ها در رمان سنگ صبور، زمینه را به ترتیب برای بررسی مکتب ناتورالیسم و شیوه ی جریان سیال ذهن فراهم آورده است. از طرفی دیگر، برای مورد مطالعه قرار دادن جنبه ی اجتماعی آثار چوبک، به بررسی تنها اثر اجتماعی وی یعنی "تنگسیر" همت گمارده شده و در پایان، با بررسی عناصر داستانی در این سه اثر، به یک نتیجه گیری کلی نائل آمده است.

پا گرفتن شعر نو، انقلابی در شعر فارسی و شاید به طور کلّی در ادبیّات بود؛ تحوّلی که بر طرز تفکّر و ذوق ادبی و هنری ایرانی می تواند تأثیر به سزا داشته باشد. امّا به راستی واقعیّت این است که شعر نو موجب کم ارجی شعر کلاسیک و سنّتی فارسی نشده است؛ به همین سبب درکنار شاعران نام آوری چون مهدی اخوان ثالث و فریدون مشیری، شاعر برجسته ای چون پروین اعتصامی نیز، خوش درخشیده است. پایان نامه ی حاضر سعی نموده است به بازتاب درون مایه و مضمون فصول چهارگانه ی سال، بهار، تابستان، پاییز و زمستان در دیوان و مجموعه های شعری این سه شاعر، پروین اعتصامی، مهدی اخوان ثالث و فریدون مشیری بپردازد. بر این اساس، شعر پروین اعتصامی به عنوان نمایانگر ادب کلاسیک، شعر مهدی اخوان ثالث به عنوان نمایانگر ترکیبی از شعر نو و کلاسیک و شعر فریدون مشیری به عنوان نمایانگر شعر نو، در نظر گرفته شده است.

با آغاز حکومت مسلمانان در سرزمین بنگال در قرن سیزدهم میلادی زبان عربی و فارسی در این سرزمین رواج می یابد و زبان عربی، زبان دینی و زبان فارسی، زبان ادبی و فرهنگی مردم این دیار می شود. عالمان، ادیبان، شاعران و ... ایرانی و محلی صدها کتاب فارسی و عربی تألیف می کنند. یکی از عوامل نفوذ زبان و ادبیات فارسی جایگاه شاعران ایرانی از جمله مولانا، حافظ، سعدی، خیام و ... در میان مردم این سرزمین است. در این پایان نامه ابتدا به وضعیت زبان و ادب فارسی در سرزمین بنگال و سپس به بررسی روند نفوذ زبان فارسی و به تبع آن فرهنگ ایرانی در بین مردم و اجتماع -پرداختیم و به این نتیجه رسیدیم که زبان فارسی باعث رونق و غنای ادبیات بنگلا شده است. دراین میان بسیاری از اشعار و سروده های شاعر معاصر و ملی بنگلادش قاضی نذر الاسلام تحت تأثیر شاعران بزرگ ایران زمین شکل گرفته است که زندگی این شاعر را به طور مختصر بیان کرده به چگونگی این تأثیرپذیری نیز پرداختیم.

در سه فصل آغازین این رساله هنر،ادبیات،ایدئولوژی،شعر،سیاست و رابطه ی میان آن ها از دیدگاه فلاسفه و نظریه پردازان هنر تحلیل شده است و آن گاه به یاری نظریه ی ساخت گرایی، نظریه ی ساخت گرایی تکوینی لوسین گلدمن دگرگون شده و شیوه ی نوینی برای مطالعه ی فرم و محتوای یک شعر پیشنهاد شده است. در فصل پایانین این رساله، زندگی، اندیشه ها و فرم ومحتوای اشعار شش شاعر برجسته ی فارسی از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی تحلیل شده است؛یعنی دهخدا،بهار،عشقی،نیما،اخوان و شاملو.

چکیده: موضوع پژوهش ارزیابی اثربخشی آموزش نظری? "گستردن و ساختن" و ترکیب آن با شعردرمانی در کاهش تعارضات ارزشی والد – فرزند در بین دختران نوجوان دبیرستانی بود. نظریه گستردن و ساختن به بررسی عواطف مثبت در افراد می پردازد.شعردرمانی نیز به تخلیه روانی افراد کمک می کند. جامعه آماری در این پژوهش، نوجوانان دختر 18-15 سال غرب شهر تهران بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای، 36 نفر از دانش آموزان یکی از دبیرستان های منطقه 2 تهران، که دارای تعارضات ارزشی با مادران خود بودند به صورت تصادفی انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل( در هر گروه 12 نفر) قرار گرفتند. ابزارهای سنجش در این پژوهش، دو پرسشنامه سلسله مراتب ارزش های شخصی و مقیاس راهبردهای تعارض بودند که دارای روایی و پایایی مناسبی می باشند. روش تحقیق به صورت نیمه تجربی بود و برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس چند متغیری استفاده شد. این پژوهش دارای 9 فرضیه بود: این فرضیه ها عبارتند از اینکه آموزش نظری? گستردن و ساختن و ترکیب" نظری? گستردن و ساختن با شعردرمانی" بر کاهش تعارضات ارزشی، افزایش استدلال، کاهش پرخاشگری کلامی و کاهش پرخاشگری فیزیکی موثر است. فرضی? آخر نیز به مقایس? این دو روش درمانی با یکدیگر می پرداخت. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که فرض صفر در هشت فرضی? اول رد شد و در مورد فرضی? آخر فرض صفر رد نشد. آزمون تعقیبی lsd نشان داد که تفاوت تاثیر این دو روش در کاهش تعارض ارزشی والد- فرزند معنی دار نمی باشد. به طور کلی این پژوهش نشان داد آموزش نظریه گستردن و ساختن و نیز ترکیب آن با شعر درمانی باعث کاهش تعارضات ارزشی والد- فرزند، افزایش قدرت استدلال، کاهش پرخاشگری کلامی و فیزیکی در دختران نوجوان می شود. واژه های کلیدی: نظریه گستردن و ساختن، شعردرمانی، تعارضات ارزشی ، استدلال، پرخاشگری

چکیده: در پایان نام? حاضر با عنوان«بررسی ویژگی های سبکی غزلیّات وصال شیرازی» اشعار وی در سه سطح(زبانی، فکری، ادبی) بررسی سبکی شده است. در سطح زبانی، بخش آوایی اکثراً از اوزان متوسط و خفیف استفاده شده است و از اوزان سنگین و مهجور خبری نیست. اوزان غزل های او همان اوزان غزل های سعدی و حافظ است. در بخش واژگانی، در سطح مفردات و ترکیبات هیچ گونه ابتکار و نو آوری دیده نمی شود و نزدیک به سیزده درصد واژگان غزل ها عربی است که اکثراً از واژه های معمول و متداول در زبان فارسی است. در بخش نحوی، در بیشتر غزل ها ارکان جمله مطابق منطق نثر در کنار هم قرار گرفته و شعر او دستورمند است. در سطح فکری مضامین گزید? قدما دستچین شده است. عرفان به کار رفته در غزلیّات وصال شیرازی، عرفانی تقلیدی و تکراری است. مسائل اجتماعی و سیاسی زمان شاعر، بیان تجربه های شخصی، اندیشه های نو و تازه و ابتکار در مضمون پردازی در شعر او وجود ندارد. در سطح ادبی تشبیه، استعاره و مجاز تازه در غزل ها دیده نمی شود و تشبیه حسی به حسی بیشترین کاربرد را دارد و سبک او را می توان سبک مبتنی بر تشبیه خواند. از صنایع بدیع لفظی و معنوی بسیار معتدل استفاده شده است و انبوهی تصاویر شعری به گونه ای که مفاهیم کلام او را دیریاب کند، در شعر او مشاهده نمی گردد. مبنای کار وصال بر تقلید استوار است، هم از نظر لفظ و شیوه بیان و هم از نظر محتوا و مضمون و توصیف ها تنها سعی دارد تا به سرمشق های خود(سعدی وحافظ) نزدیک گردد. کلید واژه : سبک، غزل، وصال شیرازی، سطح زبانی، سطح فکری، سطح ادبی

قاسم انوار شاعر صوفی قرن نهم هجری واز شیوخ مطرح زمان خود می باشد.. دیوان غزلیات شاعر پراست از ابیات عاشقانه وعارفانه به همراه آرایه های بدیع ادبی،. از اصطلاحات وتعبیرات عرفان نظری ابن عربی. درواقع غزلیات عارف، حلقه ی درسی است که درآن می توان دو واحد درسی را گذرانید: اول، یادگیری مباحث وتجربه های عرفانی ذیل اصطلاحات نظری وعملی و دوم، رسیدن به درک وشهود ملموسی از عشق وسیر الی الله. همین چاشنی عشق در اثرش است که ملال را از بین برده وشوری عاشقانه در خواننده ایجاد می کند. در واقع آثار قاسم انوار چه دیوان غزلیاتش وچه مثنوی انیس العارفینش، همگی دارای مضامین عرفانی بوده ومملو از اصطلاحات عرفانی محی الدین ابن عربی است؛ خصوصاً فصل اوّل مثنوی اش. در همین راستا در مکتوب پیش رو، بنیان کار بر شرح وتوضیح اصطلاحات عرفانی بکار رفته در شعر قاسم انوار نهاده شده و بعد در ادامه به اثبات اثر پذیری شاعر صوفی در جهان بینی عرفانی خویش از عرفان نظری ابن عربی پرداخته ام؛ بخصوص جهان بینی مهمی چون وحدت وجود.

چکیده الف)موضوع وطرح مسأله(اهمّیِت موضوع و هدف) : این پایان نامه شامل مباحث بیانی و بدیع معنوی و لفظی در پنجاه قصیده قاآنی است . ب)مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع چارچوب، نظری و پرسشها و فرضیه ها : در این قسمت لازم است موارد بدیع لفظی ، بدیع معنوی و بیان را در قصاید مورد نظر ، مورد مطالعه و بررسی قرار داد . پ) روش تحقیق : بر اساس کتب بدیعی دکتر شمیسا و دکتر کزّازی و همایی ؛ صنایع بدیع لفظی ، بدیع معنوی و بیان را ، در پنجاه قصیده قاآنی مورد بررسی قرار دادم و پس از تعریف ها و توضیح ها آرایه ها ، چند نمونه از اشعار قاآنی را به عنوان شاهد شعری برای هر کدام از آرایه ها ، آورده ام . در پایان کار ، بخشی را بعنوان پیوست ، برای نشان دادن بسآمد آماری آرایه ها در نظر گرفتم . ت) یافته های تحقیق : صنایع بدیع لفظی ، بر اساس بدیع لفظی دکتر کزّازی کار شده است . با توجه به صنایع مذکور در کزّازی ، نمونه ای برای جناس لفظی ، جناس مرفو ، جناس دوگانه ، همسانی و همگونی ، وارونگی ، ذو قافیتین و وزن دوگانه نیافتم . در مبحث بدیع معنوی که بیشتر بر اساس بدیع شمیسا و دیگر استادان ، کزازی و همایی ،کار شده ؛ آرایه های برجسته ای چون : مراعات النظیر ، اغراق ، تضاد ، تلمیح ، حسن تعلیل ، ایهام ، ایهام تناسب ، مدح شبیه به ذم ، ارسال المثل ؛ به ترتیب بیشترین فراوانی را در قصاید منتخب دارا می باشند . فصل بیان بطور کلی بر اساس بیان دکتر شمیسا می باشد . این فصل در چهار بخش تنظیم شده است : تشبیه ، مجاز ، استعاره و کنایه . در قصاید قاآنی پرکاربردترین نکته های بیانی ، انواع تشبیهات مفرد ، مرکب ، تشبیهات مضمر و تفضیلی و تشبیهات بلیغ اضافی و اسنادی و انواع استعاره های مصرحه ، مکنیه و صنعت تشخیص می باشد . کلید واژه ها به فارسی : مکتب بازگشت ، قصاید قاآنی ، علوم بلاغی ، بیان ، بدیع لفظی ، بدیع معنوی

رساله حاضر با هدف ارائه شناختی از عنصر شخصیّت در رمان مدار صفر درجه اثر احمد محمود نگاشته شده است. احمد محمود نویسنده ای است که شخصیّت های داستانش را خوب می شناسد و با خصوصیّات اخلاقی و نوع زندگی آنها کاملاً آشنا است. رویدادهای داستان بدون دخالت نویسنده پدید می آیند و همین عدم دخالت او باعث خلق شخصیّت های واقعی می شود و گفتار و رفتار شخصیّت ها همه پندار واقعیّت را در خواننده ایجاد می کنند. هم چنین این اثر از جنبه لحن، گفت و گو و زاویه ی دید بررسی می گردد، تحوّل شخصیّتها و نقش گفت و گو در روند تکامل شخصیّتها نشان داده می شود و در بیان دیدگاه نویسنده نیز به پرسشهای زیر پاسخ داده می شود: • قهرمانان داستان از چه طبقه ای هستند؟ • ویژگی های فردی و روحی آنها چیست؟ • ایستایند یا پویا؟ • احساساتی هستند یا منطقی؟ • تحصیل کرده اند یا بی سوادند؟ از نظر شخصیّتی در یک نگاه کلّی شخصیّتهای این رمان افرادی احساساتی، بی سواد و از طبقه پایین جامعه هستند و احمد محمود در شخصیّت پردازی و در روند تحوّل شخصیّتها بسیار خوب عمل کرده است.

رمان قاعده بازی نوشته فیروز زنوزی جلالی یکی از رمان های معاصر ادبیات ایران است که همزمان با دوران پختگی نویسنده به نگارش درآمده است و از جهتی عمیق ترین و پخته ترین رمان این نویسنده می باشد. داستان این رمان که راوی آن اول شخص و به شیوه ی سیال ذهن می باشد،از این قرار است که شخصیت اصلی داستان "داور علت خواه" تصمیم قاطع گرفته است که "او" را بکشد و این "او" که ضمیر سوم شخص غایب است،برای مخاطب و راوی داستان مجهول است . لذا داور علت خواه (که کنایه ای است از نوع انسان و بشر که همواره پیرامون امور به داوری می نشیند و در پی علت اصلی امور می باشد) برای کشتن «او» که علت همه گرفتاری ها و عذابش است و تا زمانی که این اوی خبیث را نکشد به آزادی و رهایی نمی رسد، از اداره ضایعات که کنایه از دنیاست به مدت چهار روز مرخصی می گیرد تا این او را بجوید. اداره ضایعات کنایه از این دنیاست، دنیایی که انسان ها در آن می آیند و می روند بی آنکه به مسئولیت و وظیفه انسان بودن خود بیندیشند. داور علت خواه بعد از اینکه مظنون اصلی خود را در میان نزدیکان و دوستان خود جست و جو می کند و او را نمی یابد سر انجام به این نتیجه می رسد که این او کسی نیست جز خودش. البته این دیدگاه برگرفته از عرفان اسلامی و عرفانی است که شخص سالک برای رسیدن به مقام بزرگ عرفانی در ابتدا باید نفس خود را نابود کند و به روایت قران باید نفس اماره را بکشد تا بتواند به کمال برسد. در این رمان اولین چیزی که جلب توجه می کند نام رمان است یعنی قاعده بازی. که اشاره نویسنده نیز رسیدن به خودشناسی است و درک این پیام که باید نخست خودت را شناسی تا بتوانی به مسئولیت پذیری و انتخاب گر بودن افعال خود، به سمت کمال حرکت کنی. دیگری نام های حیوانات وحشی است که سر فصل کتاب ها آمده به نظر می رسد که مقصودی در این نام گذاری هاست. چنانکه می بینید نام حیوانات از روباه به شغال، گرگ و سپس پلنگ تغییر می کند و این معنای رشد و تکامل نیز می تواند باشد. یعنی شخصیت داستان مانند این حیوانات بزرگ و بزرگ تر می شود و به سمت کمال حرکت می کند. دیگر کلید واژه، واژه ی مرگ است که بسیار تکرار شده است. مرگ واژه ای است عجیب و غریب که به راستی هیچ کس از ماهیت آن چیزی نمی داند. در اسلام تعابیر متفاوتی از این مرگ به دست آمده است که گاه شیرین چون عسل و گاه سخت و عبرت انگیز است. اما هیچ کجا تعبیری از نیستی محض نیامده است و در عرفان اسلامی مرگ پایان کار نیست. البته کلید واژه های دیگری نیز در داستان در ردیف هم با مقصود اصلی نویسنده با هم در حرکتند. مانند واژه های داور، داوری، علت خواه، مسئولیت، باید، قضاوت و غیره. که هدف از آوردن آن ها تامل و اندیشیدن انسان به خود و جایگاه خود در دنیاست و اینکه برای چه آمده و به کجا خواهد رفت. و صد البته درک این مطلب باعث پذیرش مسئولیت در برابر همه امور و کشیدن بار امانت و وظیفه انسانی است و این خود خط مرز انسانیت است که از خودشناسی و کشتن نفس اماره می گذرد.

ابتدا تمام نسخه ها ،عکس و فیلم های موجوداز دیوان مانی شیرازی جمع آوری شد که شامل هشت نسخه ،فیلم و عکس بود.عکس و فیلم موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران،دو نسخه از کنابخانه کاخ گلستان، یک نسخه از کتابخانه ملی،یک نسخه از کتابخانه مرعشی قم و دو نسخه از کتابخانه مجلس.مبنای کار پیدا کردن نسخه اقدم و کاملتر بود که بعد از مقابله متوجه شدم با اینکه نسخه اقدم نسخه باارزشی از لحاظ خط و خوشنویسی بود ولی نسخه کاملتری نبود.مبنا و اساس کار دو نسخه دانشگاه تهران شد که یکی از لحاظ اینکه اهدایی شاه عباس اول به کتابخانه شیخ صفی بود اهمیت داشت و نسخه دیگر به سال 944 ه.ق که قدیمی ترین نسخه بعد از نسخه مجلس به سال934 ه.ق بود نسخه کاملتری به نظر میرسید.چون این نسخه ها گاهی ناخوانا بود و حذفیات،افتادگی ها،الحاقات و اشتباهات املائی بسیاری داشت.مجبور به استفاده از نسخ دیگر در موارد غلظ املائی،حذفیات و افتادگی ها شدم بدون هیچ گونه دخل و تصرف در متن نسخه ها و با رعایت امانت داری همه این موارد جزء به جزء در پاورقی ها ضبظ شد.در مواردی که همه نسخه یا بیشتر آنها یک شکل بودند ولی نسخه های اساس متفاوت و اشتباه به نظر می رسیدند ترجیح بر نسخه های یکسان شد.روش تصحیح بنا به دلایلی که در بالا ذکر شد بر اساس شیوه قیاسی و تا حد امکان اساس قرار گرفتن نسخه اقدم میباشد. با این اثر قدمی هر چند کوتاه جهت حفظ یکی از آثار منظوم و زنده نگه داشتن یک شاعر کمتر شناخته شده برداشته شد و نسخه ای از انزوای گرد و غبار کتابخانه ها و خطر پوسیدگی و زوال و گمنامی خارج گردید.إن شاءالله کار پژوهشی استواری باشد هر چند این کار از کاستی ها و اشتباهات مصون و محفوظ نیست.

چکیده فارسی: بخش عمده ای از آثار مربوط به جنگ ومقاومت را در هر کشوری که با این مقوله در گیر بوده است. رمان ها وداستان ها به خود اختصاص داده اند ودر بین شماری از این داستان ها ورمان ها جنگ یا به عنوان محور داستان به طور مستقیم یا به طور غیر مستقیم به ایفای نقش می پردازد ، در نگاهی به دو اثر از نویسندگان ایرانی وفلسطینی که در این رساله بررسی می شوند ، علی رغم شباهات زیاد دارای تفاوت هایی نیز می باشد که این تفاوت ها می تواند بر خواسته از دیگاه دو نویسنده نسبت به مقاومت باشد این رساله به بررسی ادبیات مقاومت در ایران و فلسطین می پردازدکه این موضوع را باتو جه به یکی از اثار قاسمعلی فراست به نام "نخل های بی سر " وهمچنین یکی از آثار غسان کنفانی به نام "ام سعد" بررسی کند. به همین منظور مختصری از زندگی نامه هرکدام را یادآور می شویم ودر ادامه به تحلیل دو رمان مذکور می پردازیم. قاسمعلی فراست: قاسمعلی فراست متولد سال 1338 وزاده گلپایگان است .ایشان تحصیلات ابتدایی ومتوسطه را در زادگاهش گذراند وبرای ادامه تحصیلبه تهران رفت ودر دانشکده هنر های زیبا ،در رشته ادبیات دراماتیک تحصیل کرد ودر کنار آن به نویسندگی پرداخت که آثار بسیاری در حوزه رمان وداستان نگاشت که رمان "روز های برفی" وی به سریال تلوزیونی تیدیل شده است.از جمله آثار او:نخل های بی سر،روزهای برفی،گلاب خانم ،نیاز و... هستند. غسان کنفانی در شهر عکا در سال 1936 به دنیا آمد.وی نویسنده وروزنامه نگار مشهور فلسطینی ویکی از اعضای جبهه مردمی برای آزادی فلسطین بود.غسان کنفانی در یک حادثه تروریستی( که توسط موساد انجام شد) در بیروت در هشتم ژوئیه 1972 بر اثر انفجار بمب همراه خواهر زاده اش از دنیا رفت.از جمله آثار او:ارض البرتقال الحزین،رجال فی الشمس ،ماتبقی لکم ، جسر الی الابد ادبیات مقاومت ایران را می توان به چهار دوره تقسیم کرد: 1-دوران جنگ ایران وروس2-دوران مشروطه3-دوران انقلاب اسلامی4-دوران جنگ ایران و عراق ادبیات مقاومت فلسطین به سه دوره تقسیم می شود: ه 1. دوره ی حکومت عثمانی ها در شام 2. دوره ی قیومیّت بریتانیا بر فلسطین. 3. دوره ی حکومت اسرائیل یا صهیونیست بر فلسطین و آغاز آوارگی فلسطینیان. تشابه واختلاف دو داستان: قاسمعلی فراست حضور زن در مقاومت را در قالب شخصیت هایی به تصویر می کشد که دارای ویژگی های منحصر به فرد هستند واین در صورتی است که "غسان کنفانی" تمام ویژگی هارا در یک شخصیت زن که همان ام سعد باشد گرد آورده است. فضایی که قاسمعلی فراست برای داستان خود ایجاد کرده به دوره اول داستان های جنگ بر می گردد –به سال های بین 1359 تا 1368اما فضایی که غسان کنفانی برای داستان خود ایجاد کرده به دوره دوم داستان های مقاومت در فلسطین بر می گردد-به سال های بعد از جنگ 1948. در ادبیات مقاومت فلسطین مخصوصا در آثارغسان کنانی زن نماد فلسطین است. اما در ادبیات مقاومت ایران، وطن به زن تشبیه شده است. داستان قاسمعلی فراست سراپا دینی –مذهبی است وعلی رغم اینکه فلسطین یک کشور مسلمان محسوب می شود ولی آموزه های دینی در داستان ام سعد دیده نمی شود و نویسنده با حس ناسیونالیستی، داستان سرایی می کند در داستان "نخل های بی سر " شهناز زن معلمی است که در جنگ شرکت دارد ودر راه وطن به شهادت می رسدودر داستان ام سعد پسر عموی ام سعد معلمی است که شرایط مقاومت را به درستی درک نمی کند واگر هم قضایا را می فهمد دست روی دست گذاشته و کاری نمی کند. کلید واژه: ادبیات مقاومت ایران،ادبیات مقاومت فلسطین،قاسمعلی فراست،غسان کنفانی،نخل های بی سر،ام سعد.

در این پایان نامه کوشش شده است، اثر زیبا و ماندگار نظامی گنجوی مورد بررسی قرار گیرد و عناصر مختلف داستان همچون شخصیت پردازی، موضوع، زمان و مکان و مضمون و ... مورد توجه و بررسی دقیق قرار گیرد. در این مجموعه عناصر داستانی متناسب با کتاب های معتبر مربوطه تعریف و ارائه گردیده است و بعد هر کدام از این عناصر به صورت مجزا در هفت پیکر مورد بررسی قرار گرفته است.

یکی از موضوعات حساس، پیچیده و غامضی که در عرفان اسلامی مطرح می باشد "کرامت" است. این عمل خارق العاده که بدون بکار بردن ابزار و وسایل مادی به دست اولیای الهی و عارفان ربانی به ظهور می رسد، در کنار مهمترین خرق عادت ها از جمله معجزه، معونت، و اهانت مورد بررسی و مقایسه قرار می گیرد. "کرامت" رابطه ی بسیار نزدیک با ولایت دارد و در ذیل مسائل ولایت می گنجد. مهمترین و برترین نوع ولایت، ولایت تکوینی است که از نشانه های بارز اولیای الهی محسوب می شود. کسانی که به قرب الهی نایل می شوند، بر اثر تقرب به مقام "کن" می رسند و می توانند به اذن و اراده ی خدای سبحان در عوالم وجود تصرف کنند. دو کتاب گرانسنگ اسرارالتوحید و مثنوی معنوی در باب کرامت، سخنهای بسیار دارند و ابعاد مهمی از این عمل خارق العاده را برای سالکان طریقت، آشکار ساخته اند. کراماتی که در اسرار التوحید و مثنوی مطرح و از انواع آن نام برده شده ممکن است از لحاظ علم حصولی امتناع عادی داشته باشند، اما هرگز چنین کرامت هایی، امتناع عقلی ندارند. به سخن دیگر، اغلب این کرامت ها، از نوع کرامت های باورپذیر هستند که قرآن مجید و سخن انسان های کامل آنها را تایید کرده اند. برخی از کرامت های ابوسعید و مثنوی معنوی، در قالب سمبل مطرح گردیده که در ادبیات عرفانی مورد استفاده ی عارفان شاعر و شاعران عارف قرار گرفته است. برخی دیگر از کرامت های مولوی در عالم رویا واقع شده و می توان از آنها به عنوان کشف کرامت یاد کرد. کرامت هایی که در مثنوی از آنها سخن به میان آمده، پیچیده تر از کرامت های اسرارالتوحید است. در این رساله ابتدا کرامت در قرآن را مورد دقت و بررسی و مطالعه قرار داده ایم و به این نتیجه رسیدیم که قرآن مجید وقوع کرامت را به دست اولیای الهی، خارج از قوانین الهی نمی داند و بر وقوع آن صحه می گذارد. ولایت را هم به دو نوع ولایت علمی و عملی تقسیم می کند. همچنین قرآن مجید راه ولایت را در انحصار مردان نمی داند و زنان را هم در راه رسیدن به مقام ولایت تشویق می کند. اثبات و چگونگی صدور، انواع و اقسام کرامت، علل و عوامل تحقق و باورپذیری و یا باورناپذیری کرامات از دیدگاه مولوی و کتاب اسرارالتوحید، تحقیقی بود که به بخشی از حقایق آن رسیده ایم. مقایسه بین کرامت های مثنوی و ابوسعید، تلاش دیگری بود که به نتایج قابل قبولی دست یافتیم. ساختار داستان های کرامت اسرار التوحید از منظر داستان شناسی، فصل دیگری از رساله ی پژوهشی ماست که به جنبه های مختلف این تحقیق اشاره های فراوان شده است.

هر متنی ساختار ویژه ای دارد و شناخت هر ساختاری در گرو شناخت عناصر تشکیل دهنده ی آن و نیز درک روابط و مناسبات میان این عناصر است. تنها پس از شناخت دقیق ساختار هر متن است که می توان آن را زیر گروه یک نوع ادبی خاص قرار داد. میزان تأثیر آثار داستانی بر جامعه و نقش این آثار در ایجاد آگاهی بر کسی پوشیده نیست. رمان امروزه به عنوان یک شکل رایج برای بیان مسائل هنری و مشکلات جامعه پذیرفته شده و بسیاری از نخبگان و روشنفکران، اندیشه ها و دیدگاه های خود را در قالب این نوع ادبی بیان می کنند. خوانندگان نیز با مطالعه ی این آثار، تجربه های متفاوتی از آنچه در زندگی روزمره برایشان پیش می آید؛ در این نوع ادبی می یابند. آنچه که علاوه بر مطالعه ی این آثار، باید مورد توجه و بررسی عمیق تر و بیشتری قرار گیرد، توجه به شگردها و ابزارهای داستان نویسی مورد استفاده ی نویسندگان و پی بردن به موفقیت و یا عدم موفقیت آنان در استفاده از این شگردها و ابزارهاست. تحلیل و بررسی آثار داستانی معاصر، از جهات گوناگون، از جمله شناخت عناصر داستان، بررسی زبان و اصطلاحات عامیانه و همچنین توجه به فرهنگ و شرایط اجتماعی هر دوره، ضرورت دارد. از آثار داستانی قابل توجه در این زمینه، رمان های رضا امیرخانی نویسنده ی توانای معاصر است. این پایان نامه به بررسی و تحلیل ساختار و عناصر داستانی در رمان "قیدار" می پردازد.

در چند سال اخیر، بسیاری از شاعران معاصر در راه های مختلفی به"آزمون و خطا" پرداخته اند تا روشی منحصر به فرد در راستای"زیبایی آفرینی" در شعر ارائه بدهند. یکی از مهمترین این روش ها زیبایی آفرینی از طریق "هنجارگریزی دستوری" است. مسئله ای که تا قبل از نیما و حتی بعد از او، در بهترین حالت، تنها در راستای رعایت وزن عروضی به کار می رفت و در غیر این صورت، در اکثر موارد، اشتباهی از سوی مولف تلقی می شد. این نوشته با بررسی نمونه های این هنجارگریزی در شعر چهار شاعر معاصر و خوانشی دقیق تر از تئوری های ارائه شده در این زمینه، نشان می دهد که اگرچه کاربرد این هنجارگریزی در راستای زیبایی آفرینی به طور کلی بی سابقه نیست، اما شعر معاصر توانسته است ثابت کند که می توان آن را به عنوان ابزاری مستقل برای شعرآفرینی پذیرفت.

چکیده یکی از جریان های اصلی رمان نویسی در دوره انقلاب اسلامی ، جریان رمان های دینی و مذهبی است که این نوع رمان ها درشکل های مختلف در این دوره رایج شده است . برخی از این نوع رمان ها مربوط به مساله موعود و ظهور منجی است و برخی دیگر پیرامون زندگی پیامبر اسلام و دیگر انبیا است . پاره ای از این رمان ها درباره ائمه معصومین و از جمله امام حسین علیه السلام و واقعه کربلا است که می توان تحت عنوان رمان های جنگ و شهادت از آنها یاد کرد .داستان های دینی ، از گذشته در ادبیات فارسی موجود بود و با ظهور داستان نویسی به شکل نوین آن در ایران ، نویسندگان گاهی به این دست موضوعات می پرداختند . اما کمی بعد از انقلاب اسلامی شاهد این مساله هستیم که رمانهای دینی به طور گسترده ای در ادبیات فارسی به وجود آمدند و گنجینه ای غنی از این نوع در ادبیات فارسی شکل گرفت . از این رو ، در این پژوهش این مبحث مورد دقت قرار گرفت که اوضاع و احوال ادبیات داستانی ایران از ابتدا چگونه بود و بعد از بزرگترین تحول در ایران ، یعنی بعد از انقلاب اسلامی ، داستان نویسی در چه جایگاهی قرار گرفت . همچنین ، رمان های دینی مورد بررسی قرار گرفتند تا ویژگی ها و خصوصیات این سبک رمان نویسی مشخص شود . مطالبی درباره ادبیات دینی و ادبیات انقلاب و خصوصیات آن ها مطرح شده است . آسیب شناسی کوتاهی نیز در مورد ادبیات داستانی بعد از انقلاب اسلامی انجام شده ؛ تا بتوان تصویر و تعریف درستی از ادبیات دینی ارائه کرد و به کمک آن سره را از ناسره تمییز داد . بر این مبنا دو رمان دینی نامیرا و شماس شامی که با موضوعیت واقعه عاشورا نگاشته شده است ، مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است و معیارهای نگارش این داستان ها در مقایسه با معیارهای ادبیات دینی بررسی شده است .

فانتزی قالب ادبی پرجاذبه ای است که بیشترین مخاطبان آن را کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند. در حوزه های مختلف ادبیات کودک و نوجوان مانند شعر، رمان و قصه، مقوله داستان کوتاه به ویژه داستان های تخیلی در میان کودکان و نوجوانان طرفداران بسیار زیادی را به خود اختصاص داده است. یکی از دلایل این امر، به کار رفتن شخصیت های غیر واقعی و تخیلی است که به طور ناخودآگاه بر ذهن و روان نوجوانان تأثیر می گذارد و دیگری به علت کوتاهی و حجم کم مطالب، در داستان کوتاه است که با میزان حوصله و توان نوجوانان در درک آن سازگار و هماهنگ است. در این تحقیق نخست به تحلیل عنصر شخصیت به ویژه شخصیت های فانتزی، سپس به نوع شیوه توصیف در داستان های کوتاه و بعد به ویژگی های زبانی داستان ها پرداخته شده است. این داستان های تخیلی از میان نویسندگان کودک و نوجوان انتخاب شده اند و مربوط به گروه سنی نوجوانان هستند. نوع فانتزی به کار گرفته شده در داستان ها اغلب از نوع انسانی و شخصیت آن ها اغلب از نوع شخصیت ایستا و تک بعدی است. دو نوع شیوه توصیف، اول شخص و سوم شخص در داستان ها به کار گرفته شده اند. از نظر ویژگی های زبانی، زبان ساده و قابل فهم همراه با آرایه های غیر پیچیده در متن داستان ها وجود دارد.

عمده ترین ابزار برای توسعه متناسب علمی هر رشته تحقیق و روش های آن است. دانشجویان با این امکان می توانند ضمن تحکیم مبانی آموزشس خود شیوه های نوآفرینی را هر چه بهتر و علمی تر فراگیرند ودر مسیر آموزش های کلاسی به خوبی یاد می گیرند تا از محفوظات پروری صرف آرام آرام کناره گیرند و با تامل و ادراک علمی به تجزیه و تحلیل متون و آثار ادبی مبادرت ورزند از ابزارهای پژوهشی رشته های دیگر با توجه به حفظ اصالت متون فرهنگی و مشخصه های علمی رشته زبان و ادبیات فارسی بهره جوییم.

چکیده موضوع این پایان نامه بررسی جنبه های نقد ادبی در تذکره های دوره صفویه و قاجار است. این پژوهش قصد دارد تا با بررسی برخی تذکره های مهم دوره صفویه و قاجار به وجوه خاصی از نقدادبی تذکره نویسان درباره سبک رایج شعر آن دوران یعنی سبک هندی و یا اشعار شاعران در سبک های دیگر بپردازد تا بتواند نخستین حلقه های نقد ادبی ایران را بیابد. نقد ادبی بررسی ویژگی ها، محاسن و معایب آثار است. تذکره ها نیز در اصطلاح ادبی کتاب هایی هستند که در آنها شرح حال شاعران با منتخبی از اشعارشان می آید. ضرورت بررسی این موضوع به این جهت است که برخی از تذکره نویسان در کنار این شرح حال و اشعار، گاه نظریات و آراء انتقادی خود را نیز درباره آنها بیان می کردند و به نوعی نقد ادبی دست می زدند که می توان آن را بخشی از تاریخ هرچند غیر رسمی نقدادبی ایران دانست. هدف از این پایان نامه نیز این است که بتواند گذشته نقد ادبی ایران در تاریخ دیرینه ادبیات ایران را که بر بسیاری مکشوف نیست روشن کند و در این راه تذکره ها از مهم ترین منابع برای رسیدن به این گذشته هستند. البته به دلیل گسترده بودن موضوع در اینجا تنها برخی تذکره های دوره صفویه و قاجار مورد بررسی قرار می گیرد، یعنی از روی کار آمدن شاه اسماعیل صفوی تا انقراض سلسله قاجار. در نتیجه نیز به این مهم دست یافته شده که نقد تذکره نویسان هر چند ذوقی و غیر فنی بوده اما در تاریخ ادبیات خود مرحله ای از سیر تکامل نقد ادبی است که تحت عنوان نقد تاریخی- تذکره ای شناخته می شود. این دیدگاه های انتقادی در همه تذکره های دوره صفویه و قاجاریه گاهی ملایم تر و گاهی قوی تر وجود دارد. در بسیاری از تذکره ها نیز شاهد عناصر نقد به شکلی فنی تر و جزیی تر البته با در نظر گرفتن زمان و شرایط آن روزگار هستیم. روند پژوهش به این ترتیب آغاز گشت: - 1. شناسایی تذکره ها و استخراج نقدها در راه نگارش این پایان نامه ابتدا به بررسی و شناسایی منابع و مآخذ در راستای موضوع پرداخته شد. سپس با کمک های شایسته استادان راهنما و مشاور برخی تذکره های مهم دوره صفویه شامل تذکره های نصرآبادی، تحفه سامی، هفت اقلیم، میخانه، مرآت الخیال و مذکر احباب در دوره صفویه و تذکره های آتشکده و ریاض الشعرا، ریاض العارفین، مجمع الفصحاوحدیقه الشعراجهت بررسی جنبه های نقد در دوران پس از صفویه و دوره قاجار انتخاب گشت. البته اشارت های استاد عبدالحسین زرین کوب در کتاب های نقد ادبی و از گذشته ادبی ایران و بخش «نقد ادبی در تذکره نویسی» کتاب نقد خیال اثر محمود فتوحی نیز در این انتخاب کمکی شایان توجه بود. - 2 . مطالعه و بررسی درباره نقد ادبی: در این مرحله با توجه به کتاب های متعددی که از گذشته تا امروز پیرامون نقد ادبی نگاشته شده است و مقالات متعددی که در مجلات به چاپ رسیده، به بررسی واژه نقدادبی، انواع نقد ادبی، ضرورت نقد ادبی و سابقه نقد ادبی در ایران پرداخته شد. در این بخش تلاش بر این بود که آنچه تا به امروز پیرامون سابقه نقد ادبی در ایران کار شده ذکر شود و این پژوهش در واقع ادامه دهنده راه باشد نه تکرار مکررات. - 3 . مطالعه و بررسی درباره تذکره و تذکره نویسان: در این بخش با توجه به آثار منتشر شده درباب تذکره به بررسی و تعریف و اهمیت تذکره و سابقه تذکره نویسی فارسی ـ در داخل و خارج ایران ـ پرداخته شد. - 4 . مطالعه و بررسی درباره ادبیات دوره صفویه و قاجاریه و تذکره نویسی در این دوره: در این فصل از پایان نامه ابتدا به بررسی و تحقیق مختصری از ادبیات دوره صفویه و قاجاریه پرداخته شد سپس درباره علل رواج تذکره نویسی در این دوره مراحل مطالعه و یادداشت برداری انجام شد. - 5 . طبقه بندی و نقل و نقد نقدهای تذکره های برگزیده: در این بخش نقدهای استخراج شده تذکره های برگزیده طبقه بندی و بررسی شد و درباره اصطلاحات نقد آنها و به طور کلی درباره آنچه که از نقد در ذهن داشتند مطالعاتی انجام شد و دریافته ها ذکر گشت. - 6 . نتیجه گیری: در نهایت به نتیجه ای از تحقیق دست یافتیم. با توجه به آنچه که از نقدهای این تذکره ها به دست آمد نتیجه می گیریم که نقد ادبی ایران سابقه ای بسیار طولانی تر از آن دارد که بسیاری گمان می کنند در دوران مشروطه به یک باره در ایران آغاز شده است. مانند بسیاری از پدیده های دیگر در ادبیات ایران که باور بسیاری از محققان بر آن است که به صورت مستقیم از اروپائیان به ما رسیده است و در واقع ایرانیان را مقلدانی بی پیشینه تصور می کنند.

در این تحقیق رمان آفتاب پرست نازنین با استفاده از نظریات روایت شناسی تحلیل شده است. روایت شناسی شاخه ای از مطالعات ادبی است که ریشه در ساختار گرایی دارد و به دنبال یافتن یک دستور زبان جهانی واحد برای متون روایی مختلف میگردد.هر یک از روایت شناسان در نظریات خود به برخی از الگوهای تکرار شونده در متون روایی اشاره کردهاند.در این تحقیق آرایشهای زمانی،تیپهای روایتی و کانونهای روایت با استفاده از نظریات ژنت،نقشهای شخصیتی و تضادها و تناقضهای داستان با استفاده از نظریات گریماس و خط سیر کلی روایت با استفاده از الگوی برمون تحلیل شد. این پژوهش شامل بخشهای زیر است: مفاهیم،تعاریف و کلیات.بررسی ویژگیهای مدرنیسم و پست مدرنیسم در آفتاب پرست نازنین.درباره ی محمد رضا کاتب،تحلیل ساختار روایت.

ساختارگرایان پس از مطالعات سوسور و تمایزی که او میان زبان و گفتار قائل شد، به این نتیجه رسیدند که می توان در پی یافتن ساز و کاری مانند دستور زبان برای متون روایی ادبی بود. از جمله ی این ساختارگرایان آ.ژ.گریماس است گریماس با ساده کردن الگوی تحلیل قصه ی پروپ نشان داد که همه ی عناصر تشکیل دهنده ی قصه قابل تجزیه و تحلیل اند. در این پژوهش با به کارگیری نظریه ی روایتی گریماس و دیدگاه های دیگر منتقدان ساختارگرا، ساختار و روابط اجزای متن روایی رمان طناب کشی و داستان های کوتاه مجموعه ی زیرخاکی نوشته ی مجید قیصری، مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته است. در تحلیل ساختاری این داستان ها علاوه بر شکل بیرونی روایت به روابط مضمونی اجزای تشکیل دهنده ی ساختار داستان ها نیز توجه شده است.

ادبیات تطبیقی از شاهکارهای نقدادبی است که به سنجش آثار، عناصر، انواع، سبک ها، دوره ها، جنبش ها و چهره های ادبی و به طورکلی، مقایسه ی ادبیات در مفهوم کلی آن در دو یا چند فرهنگ و زبان مختلف می پردازد. در واقع ادبیات تطبیقی به دنبال یافتن رشته های اتصال دو ملت و درک ریشه های جریان های فکری و تاثیرگذار بر دو یا چند فرهنگ است. از سوی دیگر اگر مبنای ادب تطبیقی مکتب فرانسوی یا آمریکایی باشد، شرط اشتراک تاریخی و زبان، اثبات و نفی می شود. در واقع ادبیات تطبیقی به دنبال موضوعاتی است که یک فرهنگ از فرهنگ دیگری گرفته و با شرایط تاریخی و جغرافیایی و تمدنی خود آن را بومی کرده و تغییر داده است. در این پایان نامه سعی برآن شده است که داستان های صمد بهرنگی (ف 1348 ش) نویسنده ی ایرانی که در حوزه ی ادبیات کودک و نوجوان جای دارد با مجموعه داستانی "النمور فی الیوم العاشر "از زکریا تامر (ت 1931 م) نویسنده ای از سرزمین سوریه مورد نقد و تطبیق قرار گیرد. اهمیت این موضوع به سبب اشتراکات در اندیشه های این دو نویسنده است، که باعث شده، داستان های" بهرنگی "و "تامر" در مکتب آمریکایی و با تکیه بر اندیشه های مارکسیستی قابل تطبیق باشند. وجوه اشتراک و افتراق داستان ها در ده حوزه-ی: سیاست، آگاهی اجتماعی، مبارزه برای برابری حقوق، خرافات، طنز، حرکت و سفر، زن، شخصیت پردازی، تخیل و زبان، مورد تحلیل قرار گرفته اند.

تطبیق دو اثر از بیژن نجدی و غاده السمان براساس رهیافت آمریکایی ادبیات تطبیقی، سنگ بنای رساله حاضر را شکل می دهد. این رساله با توجه به رهیافت یاد شده که متکی بر نقد ادبی است، بوطیقای روایت را در دو مجموعه داستانی «دوباره از همان خیابان ها» از بیژن نجدی و «لیل الغرباء» از غاده السمان کاویده است. رهیافت آمریکایی که می توان آن را رهیافت نقدبنیاد نامید، معتقدست که اثر ادبی را باید براساس معیارها و سنجه های نقد ادبی با دیگر داستان ها یا با دیگر هنرها سنجید و کاوید. از این رو، در سنجش این دو اثر، اساس کار بر رهیافت بوطیقای ساختارگرایانه روایت بوده است. پس از کاویدن و سنجش این دو اثر، مشخص گردید که هر دو نویسنده با توجه به بنمایه ها، مضامین و دیگر عناصر داستانی، کلیت داستان های خود را سامان داده اند و هر کدام از زبانی خاص و عناصری ویژه و متناسب با ساختار عام داستان های خود بهره گرفته اند. با وجود این، ارزیابی نهایی درباره این دو مجموعه داستانی بر عهده خواننده است، زیرا تنها بخشی از هنر را می توان به گونه ای اثباتی تحلیل و تفسیر کرد و بخش دیگر آن همچنان در گستره ذوق و سلیقه می ماند.

چکیده برگزاری «مجالس وعظ» از سنّتهای دیرین در میان صوفیان بوده که به دو شکل «خانقاهی» و «منبری» تشکیل می¬شده است. سخنانی¬که شیخ یا همان¬پیر در این مجالس بیان ¬می¬کرد اصطلاحاً «مجلس¬گفتن» یا «مجلس¬گویی» نامیده می¬شد.گاهی این سخنان و گفتارها ثبت و تحریر و به صورت کتابی تألیف می شد. در تاریخ ادب فارسی، این نوع از مکتوبات بیشتر با نام «مجالس» شناخته می شود. قسمتی از کتابهای مربوط به مجالس، کتابهایی است که در شبه قارّۀ هند تألیف شده و حاصل مجالس وعظ مشایخ طریقت در هند می باشد. فتح بخشی از سرزمین هند توسّط سلطان محمود غزنوی در اواخر قرن چهارم هجری، مقدّمه ای برای ورود گروههای مختلف ایرانی به این سرزمین شد. یکی از این گروهها صوفیان بودند که با اهداف مختلفی به هند مهاجرت کردند و در آن سرزمین ساکن شدند. آنان نیز طبق سنّت دیرینۀ صوفیان به برگزاری مجالس وعظ پرداختند.کتابهایی که از مجالس وعظ صوفیّه در هند باقی مانده است از جهاتی با کتابهای مجالس تفاوت و مغایرت دارد و با نام عمومی «ملفوظات» شناخته می شود. یکی از مهمترین کتابهای ملفوظات، کتابی است با نام «فوایدالفؤاد»، اثر امیرحسن دهلوی، شاعر برجستۀ قرن هفتم و هشتم هجری که سخنان پیر و مراد خویش، «شیخ نظام الدّین اولیا» را ثبت و تحریر کرده است. در این پژوهش، کتاب فوایدالفؤاد از جهات گوناگون مورد بررسی قرار گرفته و به بخشهای مختلف آن، از جمله تعالیم تربیتی و اخلاقی خواجه نظام الدّین اولیا و تأثیرهای تربیتی آن اشاره شد. واژه های کلیدی: مجلس¬گویی، صوفیّه، وعظ، شبه قارّۀ هند، ملفوظات، فوایدالفؤاد، شیخ نظام الدّین اولیا، امیرحسن دهلوی.

انسان در نام گذاری موجودات همواره در پی وجه تسمیه ای بوده است تا بدین طریق بین نام و هویّت آن موجود ارتباط بر قرار کند؛ یکی از بهترین روش ها برای رسیدن به این مقصود، یعنی ارتباط دادن و ارتباط یافتن بین نام و هویّت موجودات چه از نظر ظاهری و چه از نظر رفتاری و اخلاقی، تحریف در نام و روایت مربوط به هویّت و زندگی آن موجود بوده است. از این رو نام و روایات مربوط به سرگذشت برخی از اعلام همواره در حال دگرگونی بوده است. در این پژوهش سعی بر این است تا با محوریت دادن به متن شاهنامه و شکل حداکثر 15 نامِ اعلام و روایات مربوط به سرگذشت این اعلام در این متن، با رجوع به متون مختلف از کهن آریایی (همچون وداها و اوستا) تا متون متأخّر اسلامی، روند برخی از این تحریفات پی گیری شود.

کتاب حدیقه الحقیقه یکی از مثنویهای اخلاقی و تربیتی ادبیات فارسی است . ارائه نمونه های مسائل اخلاقی و تربیتی حدیقه و نیز روش سنایی در بیان این نکات در این پایان نامه بررسی خواهد شد . استفاده از تمثیل (بیشتر از نوع حکایات اخلاقی کوتاه ) و آیات و احادیث از روش های بیان سنایی در ارائه نکات اخلاقی است .

ابوالفرج شاعری مداح است که در مدح ممدوحان خود از هیچ اغراق و غلوی خودداری نکرده است.وی با قرآن و معارف دینی کاملاَ آشنایی دارد و کمتر به اساطیر و قهرمانان ایران باستان توجه دارد و اگر در جایی از آن ها نامی برده است مقام آن ها را از ممدوحان خود پست تر قرار داده است. بیشتر مضامین به کار رفته در اشعار ابوالفرج دور از دسترس هستند و برای باز سازی آن ها نیاز به تخیلی قوی است.

دو رمان از جهاتی شبیه به یکدیگر هستند و از طرفی با هم اختلافاتی دارند که در ادامه اشتراکات و افتراقات دو رمان به اختصار ذکر خواهد شد. اشتراکات: اولین نکته ای که در همان ابتدا، پس از خواندن دو رمان، نظر خواننده را به خود جلب می کند، این است که رمان خلوت مدیر دقیقاً تقلید و یا به عبارت دیگر: تتبع و اقتفایی است از رمان مدیر مدرسه که طرح و چارچوب اولیه را از آن به وام گرفته است. به گونه ای که زمینه در هر دو رمان تقریباً یکی هست؛ چراکه حوادث هر دو رمان، در مدرسه ای واقع در حومه ی تهران، در اواخر پاییز و اوایل زمستان اتفاق می افتد. حوادثی که حول محور محیط مدرسه، پرسنل آن، از مدیر مدرسه گرفته تا ناظم و سایر معلمان و دانش آموزان مدرسه، در هر دو رمان بیانگر دوران اختناق و خفقان موجود در جامعه هستند، یکی در دهه ی سی و دیگری در دهه ی پنجاه. مضامین و موضوعات اجتماعی ای هم که در دو رمان مطرح شده است، تقریباً یکی است، از جمله: فقر و بیکاری، رواج فساد و فحشا در جامعه مخصوصاً در محیط مدرسه، انتقاد از تمدن استعماری غرب و... افتراقات: 1 – درون مایه ی دو رمان متفاوت است، یکی یاس و ناامیدی و بی ارادگی و سرخوردگی سیاسی و دیگری نیروی اراده ، توانستن واصلاح ساختار است. 2 – پیرنگ در رمان مدیر مدرسه، پیرنگی ساده و خطی است که حوادث داستان، سوای ترتیب زمانی، مبتنی بر روابط علی و معلولی قوی نمی باشد. اما پیرنگ رمان خلوت مدیر، پیرنگی مستحکم و استوار است که تک تک حوادث و ماوقع آن مبتنی بر نظم علی و معلولی خاصی است و هر حادثه ای، حادثه ی بعد از خود را توجیه می کند. 3 – در رمان مدیر مدرسه، شخصیت پردازی تمام اشخاص داستان، صرفاً از طریق توصیف، آن هم در همان یکی دو صفحه ی نخست فصل دوم رمان، توسط راوی صورت می گیرد؛ در حالیکه در رمان خلوت مدیر، شخصیت ها به تدریج وارد داستان می شوند و ضمن توصیفات جزیی راوی از خصوصیات ظاهری شخصیت ها، این خود اشخاص داستان هستند که با بیان عقاید و باورهایشان، همچنین با رفتار و کرداری که از آنها در خلال رمان سر می زند، هم شخصیت خود را به تکامل می رسانند و هم خود را به خواننده معرفی می کنند. 4 – در رمان مدیر مدرسه، راوی داستان عملاً مداخله می کند و عقاید سیاسی و قضاوت های شخصی اش را در داستان تحمیل می کند، در حالیکه راوی رمان خلوت مدیر چنین ویژگی ای ندارد و اگر هم عقاید سیاسی ای بیان شود، صرفاً توسط شخصیت های داستان ذکر می شود. 5 – عمده ترین ابزار روایت و پرداخت داستان در رمان مدیر مدرسه، توصیف و توضیح مستقیم توسط راوی است که ویژگی مذکور، یعنی متکلم وحده بودن راوی، روایت رمان را، بیشتر به راویت سوم شخص نزدیک می کند که این خود باعث گزارش مانند بودن رمان مدیر مدرسه شده است. اما در رمان خلوت مدیر، ایجاد صحنه و به نمایش درآوردن کنش های شخصیت ها، کاربردی ترین عنصر در پرداخت و روایت رمان می باشد. 6 – در رمان مدیر مدرسه، نویسنده به جهت پیشبرد حوادث و کنش های داستان و همچنین شخصیت پردازی، به ندرت از عنصر گفتگو استفاده می کند، در جایی هم که از عنصر مذکور استفاده می کند بلافاصله، راوی نبض روایت را در اختیار می گیرد و اطلاعات مربوطه و یا حوادث داستان را نقل و تلخیص می کند، در حالیکه در رمان خلوت مدیر، به جرات می توان گفت بیش از هفتاد درصد روایت داستان، از طریق گفتگو صورت می گیرد و تمامی اطلاعات لازم و کنش های داستانی، از خلال گفتگوهای شخصیت ها به خواننده منتقل می شود. در مجموع می توان گفت که رمان خلوت مدیر، در به کار گیر و نحوه ی استفاده از تکنیک های داستان نویسی موفق تر عمل کرده است.

مقوله روشنفکری در ایران از خلال دو اثر ادبی در دو دوره زمانی مختلف بررسی شده است.اینکه پدیده روشنفکری در بدو ورودش به ایران، تا چه اندازه یک مقوله صرفا وارداتی ماند، چه تغییرات و تحولاتی در جامعه سبب شد، از مشروطه تا به حال چه سیری داشته است و در حال حاضر در مسیر درست و کارآمدی قرار دارد یا خیر، از جکله سوالاتی است که این پایان نامه حول و حوش آن نوشته شده است. بررسی فرد به مثابه نماینده گروه اجتماعی اش که با عناوینی نظیر نویسنده ، شاعر و ... بع مطرح کردن اندیشه هایش می پردازد، می تواند به برخی سوالات مذکور پاسخ دهد. ادبیات به منزله محل ظهور ذهنیت فرد و گروه اجتماعی که فرد متعلق یه آن است، دارای پتانسیل قابل توجهی برای واکاوی چنین مسائلی است. در این پایان نامه تلاش شده است با بررسی آثار ادبی متعلق به دوره مشروطه و محوریت اولین رمان اجتماعی ایران، مختصات جامعه روشنفکری عصر مشروطه، باز نمایی شود. در اندیشه گلدمن، هر چند هر جلوه ای کار آفریننده فردی آن است اما این طرز فکر و احساس جدا از کارها و رفتارهای سایرین نیست و فقط از رهگذر روابط فردی بین آنها که همه محتوا و غنای خود را به آن می بخشند، به وجود می آید و درک می شود. بنابراین تحلیل و بررسی یک اثر ادبی تنها بررسی یک فرد نیست. بلکه می تواند به مدخلی باشد به بررسی اجتماعی که نویسنده در آن زیست کرده و از آن متاثر شده است.اثر ادبی می تواند باز نممود شرایط اجتماعی باشد

چکیده میرزامحمدشفیع مشهور به میرزای کوچک و متخلص به وصال شاعر بزرگ قرن سیزدهم است. این شاعر عصر بازگشت در زمان جوانی خود به کسب علوم زیادی از جمله خط و شعر پرداخته است. او در علوم دیگر هم اندک بهره ای داشته مثلاً در ریاضی، موسیقی، صرف و نحو، حکمت. همچنین ایشان در علوم عروض و قوافی استاد محسوب می شدودرعرفان هم درخدمت میرزا ابوالقاسم سکوت شیرازی بوده است. شهرت وصال شیرازی در شاعری به قصاید ایشان می باشد. دیوانی که از ایشان در دست است مشتمل است بر قصایدی که در موضوعات مختلف و بالاخص در مدح و ستایش بزرگان زمانه ی خویش سروده است.دراین پژوهش سعی شده تاپس از مقدمه ای بر زندگانی این شاعر بزرگ وپس از آن آشنایی مختصری بر سبک بازگشت ادبی،وآشنایی با مفاهیم سبک شناسی،منتخبی از قصاید میرزای کوچک در سه سطح زبانی-فکری وادبی مورد تجزیه و تحلیل قرارگیرد که سطح زبانی خود به سه سطح کوچکتر آوایی، لغوی و نحوی به منظور مطالعه سطح موسیقایی متن به لحاظ ابزارموسیقی آفرین،سبک شناسی واژه ها وسبک شناسی جمله تقسیم می شود.سطح فکری به نوعی نتیجه گیری ازطرز فکر شاعر با توجه به سروده هایش می باشدوسطح ادبی،زیبایی شعررا به لحاظ کاربرد صنایع بیانی وبدیع معنوی بررسی می کند.

به رغم غلبه شاعران اهل سنت در قرن ششم، شعر شیعی و مدح و منقبت امامان شیعه مورد توجه برخی شاعران بوده؛ و قوامی رازی با وجود گرم بودن بازار مدح و ستایش پادشاهان بخش اعظم کار خود را به ستایش پیامبر اسلام، حضرت علی (ع) و مدح و منقبت خاندان رسالت اختصاص داده است . او با رعایت توازن و حفظ زیبایی شعر، هم به ذکر معارف اسلامی پرداخته و هم در این حیطه از عناصر هنری شعر یعنی صور خیال و تصاویر شاعرانه دور نمانده است. اشعار او از نظر فکری، از لحاظ ادبی در حیطه بیان و بدیع معنوی و از لحاظ زبانی در سه سطح آوایی، لغوی و نحوی بررسی شده است.

تذکره الاولیاء تألیف فریدالدین عطار نیشابوری کتابی در شرح احوال عرفای سرشناس اسلامی است. که شامل حکایات واقوال ایشان می باشد. واین حکایات واقوال بنا برآنچه درشیوه ی تألیف اینگونه کتب معمول بوده یا به واسطه ی ذکر سلسله اسنادی که ازطریق راویان سینه به سینه نقل شده اعتبار می یافته ، و یا با توجه به نقل از منابع معتبر و متقدم صوفیه ، که قاعدتاً اعتبار حکایات و اقوال این دست متون به واسطه ی تأثیرپذیری از همان منابع معتبر و متقدم پیش از خود بوده است. تذکره الاولیاء نیز جزء آن دسته متون صوفیه درشرح احوال عرفا ست که بنابه گفته ی مولف آن دردیباچه ی کتاب به واسطه ی تأثیرپذیری ازمتون پیش ازخود ترتیب یافته است. و ازاین رو میزان اعتبار آنچه دراین کتاب آمده باچگونگی تأثیرپذیری و شیوه ی بهره برداری عطار از متون پیشین رابطه ا ی مستقیم دارد. عطار در دیباچه ی کتاب خویش بر التقاطی بودن شیوه ی خود در بهره برداری ازمتون پیشین اشاره دارد. که البته این التقاط در نگارش تذکرهالاولیاء حوزه ای گسترده تر از معنای لغوی آن را شامل می شود.که به طور خلاصه ادغام ، اقتباس ، ابداع ، ارجاع را دربر می گیرد که درجای خود به تفصیل به آن پرداخته خواهد شد. به هر صورت این مسئله یعنی التقاطی بودن تذکره الاولیاء کار بررسی این کتاب را به لحاظ تأثیرپذیری از متون پیشین مشکل می سازد. و این پژوهش درپی آن است که در طی یک بررسی تطبیقی حکایات این کتاب را از حیث تأثیرپذیری از متون پیشین و همچنین تأثیرگذاری بر متون بعدی تا جامی مورد مطالعه قرار دهد. که لازمه ی آن ابتدا ؛ پیگیری پیشینه ی هرکدام از حکایات تذکره الاولیاء در منابع پیشین و سیر تطورآنها تا زمان عطار و دخل وتصرفهای وی درآن حکایات است. وسپس ؛ بررسی متون پس از تذکره الاولیاء تا مشخص شود تأثیرگذاری این کتاب برمتون پس ازخود چگونه بوده است

محمد حسن خان اعتمادالسلطنه که در دوره ناصری وزیر انطباعات بوده به لحاظ تاریخی و ادبی در عصری قرار گرفته که به جهت ترجمه کتابهای فرنگی و نشر جراید و رشد فکر آزادی و ترقی صنایع و علوم بسیار مهم می باشد. وی به دلیل آشنایی با زبان فرانسه و تحصیل در آن کشور و داشتن مقام های بالای دولتی نقش موثری در رواج ساده نویسی و روزنامه نگاری و شروع تألیفات علمی تاریخی و متون مدرن حغرافیایی داشه است. به دلیل وجود مطالب سیاسی و اسرار دربار در کتابهایش، دانشمندان و محققان همیشه از دریچه سیاست و تاریخ به وی و آثارش نگریسته اند، گاه حتی به خاطر همین خصوصیت ها بعضی از متقدمین آثار ادبی منسوب به وی را نادیده گرفته و به فراموشی سپرده اند. گاه حتی بعضی از محققان به خاطر اقدامات سیاسی و تسویه حسابهای درباری اش، تمامی آثارش را از وی نفی کرده و انتساب آنها را به وی ردّ نموده اند. اما در مورد دو کتاب خلسه و خرنامه که اعتمادالسلطنه آنها را در خلوت به تألیف درآورده ، جای چون-وچرا نیست که از تألیفات خود وی هستند و اما این دو کتاب هم مثل سایر آثار وی همیشه از سیاسی و تاریخی بررسی شده اند. پژوهش حاضر در پی آنست که این دو اثر را از لحاظ زیبایی شناسی و ساختاری نقد و بررسی نماید. کتاب خلسه که با تأثیر نویسنده از رمان های نخستین فرانسوی ترجمه شده به فارسی به تألیف درآمده، می تواند یکی از رمان های اولیه زبان فارسی محسوب گردد که بر پایه تخیل آفریده شده است. در فصل اول، ابتدا در مورد سبک بازگشت ، توضیحی اجمالی داده شده و نویسنده در پی آن بوده است که با بررسی عوامل سبک بازگشت و پیشقدم بودن شعر در این عرصه شروع و عوامل آن را به خواننده یادآوری سازد، سپس در دو بخش بعدی به تحول نثر پس از شعر و جایگاه اعتمادالسلطنه در این تغییر و تحول پرداخته شده است. در فصلی جداگانه به زندگینامه مشروح اعتمادالسلطنه پرداخته شده و سعی بر آن بوده که جایگاه وی در دربار و نزد ناصرالدین شاه بررسی گردد تا بتوان دورنمایی از تأثیر وی در احوال زمانه و آثار ادبی همعصرانش و به خصوص روزنامه های عصر ناصری را به دست آورد. در مورد کتاب خلسه؛ در این اثر، در پنج بخش پرداخته شده است. بخش اول در مورد مقایسه و تحلیل محتوایی اثر سعی شده است که این کتاب بر اساس اغراض نویسنده از تالیف کتاب، بررسی شود. در بخش دوم از لحاظ سبک شناسی، سبک کتاب خلسه بررسی شده و در آن سه نوع نثر؛ نثر ساده، نثر مصنوع، نثر روزنامه-نگاری که مخصوص به اعتمادالسلطنه بوده؛ تشخیص داده شده است. در بخش سوم کتاب خلسه از لحاظ طنزآفرینی و استفاده از نوع ادبی طنز بررسی شده و اهداف و اشخاصی که مورد نقد وی از لحاظ استفاده از نوع ادبی طنز شده، بررسی شده است. در بخش چهارم، به نقدهای سیاسی و تاریخی که نویسنده از اشخاص مهم درباری و زمانه خویش کرده است، پرداخته شده است. در بخش پنجم سعی بر آن بوده است که به این سوال پاسخ داده شود که آیا کتاب خلسه می تواند اولین رمان زبان فارسی مطرح گردد یا خیر؟ نویسنده با استفاده از اصول نگارش رمان و اغراض اعتمادالسلطنه از نوشتن خلسه و زمان تألیف و انتشار کتاب، بدین نتیجه رسیده است که این کتاب نمی تواند اولین رمان زبان فارسی مطرح شود. در مورد کتاب خرنامه هم که از آثار حتمی اعتمادالسلطنه می باشد نویسنده در دو بخش سعی کرده است که در بخش اول به مقایسه با متن اصلی و مشخص کردن ویژگیهای اصلی و تحلیل محتوایی اثر بپردازد. در بخش دیگر نیز نویسنده جایگاه این کتاب را در علم نقد مدرن و استفاده از تمثیل ادبی در سبک بازگشت را مورد بررسی قرار داده است. در بخش پایانی نیز به سایر آثار منسوب به اعتمادالسلطنه پرداخته شده و با استفاده از دلایل محققان و سبک شناسان سعی شده است که به این سوال پاسخ داده شود که آیا این آثار از اعتمادالسلطنه می باشند یا خیر؟ نویسنده به این نتیجه رسیده است که هیچکدام از این آثار به حتم از خود وی نبوده و وی تنها در تألیف این آثار سهم کوچکی داشته و به دلیل نفوذ سیاسی و مدیریت و رهبری گروه مولفان این آثار، آنها را به نام خود انتشار داده است.

با توجه به اینکه اصغر الهی از نویسندگان موفق معاصر است و در زمینه ی شناخت وی و آثارش تحقیقات منسجمی صورت نگرفته است، این پایان نامه در پی بیان شیوه ی داستان پردازی نویسنده ی مذکور، پیروی وی از مکاتب ادبی و تحلیل و بررسی عناصر داستانی در تمامی آثار اوست.روش تحقیق این پایان نامه توصیفی است و در گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. جامعه ی آماری مورد استفاده، تمامی آثار موجود اصغر الهی می باشد. در فصل اول کلیات تحقیق شامل: عناصر داستان، مکاتب ادبی، نکات برجسته ی روان شناسی و جامعه شناسی بیان شده و در فصل دوم و سوم با استفاده از اطلاعات مندرج در فصل اول، تجزیه و تحلیل ها صورت پذیرفته است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

زبان شعری قیصر به عنوان استاد ادبیات فارسی به دلیل تسلط و آشنایی اش با معیارها و ساخت های زبان فارسی با زبان دیگر شعرا متفاوت است. زبان شعری وی از زبان توصیفی روایی صرف که مخصوص زبان شعری دوره انقلاب و جنگ و مصادف با آ غاز شاعری قیصر است به زبان چند بعدی همراه با ایجاز و رمز بدل می شود. این زبان از زبان مردم نشات می گیرد و اساسا هنر قیصر همین کاربرد مطلوب زبان معیار مردمی در حوزه زبان هنری است.