نام پژوهشگر: محمد رحیم رهنما

تحلیل جایگاه حکمروایی خوب شهری در شهر مشهد با استفاده از مدل swot
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1382
  روح اله اسدی ارزنه   محمد رحیم رهنما

این پژوهش در پنج فصل تهیه شده است که عنوان و شرح هر کدام به قرار زیر است: فصل اول به عنوان کلیات تحقیق است فصل دوم : سه بخش است که: در بخش اول: به بیان تعاریف، مفاهیم، و مبانی نظری پرداخته شده در بخش دوم به بررسی روابط قدرت و شهر و مدیریت شهری در ایران پرداخته می شود. مدل تحلیلیswot و مراحل کاربرد این مدل نیز در بخش سوم مورد توجه قرار می گیرد. فصل سوم به مواردی چون تاریخچه شکل گیری و رشد مشهد، خصوصیات جغرافیایی و اقلیمی ویژگیهای اجتماعی-اقتصادی و نیز شناخت نهادهای مرتبط با مدیریت شهری و ویژگیهای مدیریت شهری شهر مشهد پرداخته شده است. در فصل چهارم طی فرایند تحلیلswot، جایگاه مشهد از نظر حکمروایی مشخص گردیده و استراتژی های متناسب با آن ارایه می شود. در فصل پنجم آزمون فر.....

بررسی مسایل و مشکلات مدیریت شهری در شهرهای کوچک(مطالعه موردی شهرستان خواف)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1388
  غفور علیزاده   محمد علی احمدیان

هدف این تحقیق بررسی مسائل و مشکلات مدیریت شهری در شهرهای کوچک می باشد؛ بدین منظور نقاط شهری شهرستان خواف (شامل شهرهای خواف، سنگان، سلامی، نشتیفان و قاسم آباد) به عنوان محدوده مورد مطالعه و مدیران شهری این شهرها- به استثنای پرسنل خدماتی آنها- که تعداد آنها 68 نفر می باشد، به عنوان جامعه آماری انتخاب شده است. روش تحقیق بر دو شیوه اسنادی و پیمایشی استوار بوده و ابزار جمع آوری داده ها در شیوه پیمایشی، پرسشنامه و مصاحبه بوده است. در این تحقیق، عواملی از قبیل کمبود منابع مالی و درآمدی به عنوان مهم ترین مشکل، سطح پایین تخصص و آگاهی اعضای شورا و شهرداران در ارتباط با مدیریت شهری و مشارکت پایین شهروندان در امور مربوط به شهر، به عنوان فرضیه های تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که هر سه فرضیه فوق تأیید شده است؛ به طوری که 4/79 درصد از مدیران، کمبود منابع مالی را به عنوان مهمترین مشکل مدیریتی در شهرهای خود ذکر کرده اند. بررسی وضعیت تحصیلات، تخصص و آگاهی اعضای شورا و شهرداران در ارتباط با مدیریت شهری نیز بیانگر آن بوده است که تخصص و آگاهی زیادی نسبت به مدیریت شهری ندارند. همچنین بر اساس یافته های تحقیق، 5/48 درصد از مدیران شهری، مشارکت پایین شهروندان را به عنوان دومین مشکل مدیریتی در شهرهایشان مطرح کرده اند و به طور کلی اظهار داشته اند که شهروندان مشارکت چندانی در امور مربوط به شهر با اعضای شورا و شهرداری نداشته اند. کلید واژه ها: شهرهای کوچک، مدیریت شهری، توسعه منطقه ای، کمبود منابع مالی، مشارکت، شورای شهر، شهرداری

تحلیل توزیع فضایی مساجد شهر مشهد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1389
  مسعود چناری   عزت الله مافی

به سبب وجود بارگاه مطهر امام رضا(ع) ، شهر مشهد بعنوان پایتخت معنوی ایران نام گرفته است، میلیونها زائر به مناسبتهای مختلف سالانه وارد شهر مشهد می شوند و در طول اعصار گذشته تا کنون بر حسب نیاز، مساجد مختلفی در سطح شهر ساخته شده اند. از تعداد 914 مسجدی که در مناطق مختلف شهر وجود دارد تعداد 644 باب مسجد(70.5%)با مشخصات مساحت، قدمت، تاریخ تأسیس و آدرس دقیق برداشت شد و بصورت منطقه ای تحلیل گردید. منطقه ثامن با 89 باب مسجد و مساحت کل35191 مترمربع ، سرانه وسعت 1.08 مترمربع و تراکم نفر بر تعداد مساجد 363 نفر محاسبه گردید. منطقه 11 با 0.07 مترمربع سرانه وسعت در کمترین میزان ، منطقه 10 با نسبت تراکم 7190 نفر بر تعداد مساجد در بیشترین میزان و منطقه 12با 3 باب مسجد در کمترین میزان قرار گرفته اند و در بقیه مناطق با فاصله گرفتن از حرم مطهر از تراکم مساجد آنها کم می شود بطوریکه در فواصل(0-2) کیلومتری از حرم مطهر 200 باب مسجد، (2-4) کیلومتری 240 باب مسجد، (4-6) کیلومتری 186 باب مسجد، (6-8) کیلومتری 100 باب مسجد قرار گرفته است. توزیع فضایی مساجد با توزیع جمعیت در مناطق مختلف با نرم افزارarcgis تحلیل گردید. بر اساس روش k function ، فاصله میانگین کمترین واحد همسایگی مساجد شهرمشهد با نتیجه 0.77 پراکنش خوشه ای محاسبه گردید الگوی خوشه ای برای توزیع فضایی مطلوب مساجد مناسب نمی باشد و براساس تحلیل مساحت، تعداد، سرانه وسعت و تراکم نفر بر تعداد مساجد با جمعیت مناطق رابطه معنا داری وجود داردو ضریب همبستگی شدید0.8 بین توزیع جمعیت و تعداد مساجد مناطق شهرداری برقرار است. احداث بانک اطلاعات مساجد، مدیریت یکپارچه شهری در جهت توزیع متعادلتر فضایی مساجد واستفاده از یافته های پایه این رساله ، در جهت احداث مساجد در نقاط فاقد ویا کمبود مسجد پیشنهاد می گردد.

بررسی عملکرد شهرداری آمل در راستای تحقق توسعه پایدار شهری با تاکید بر حفظ و نگهداری فضای سبز
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1389
  زهره بلوری   محمد رحیم رهنما

امروزه تحقق توسعه پایدار در جوامع شهری، ضرورت نیاز به حفظ و نگهداری فضای سبز شهری را مطرح می کند. بنابراین برای انجام این مهم بایستی بصورت دوره ای به ارزشیابی فعالیتهای سازمان های مرتبط با این کاربری پرداخت، تا در این راستا قوانین و تصمیم سازی در زمینه حفظ و گسترش فضای سبز تنظیم و ساماندهی شود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش پژوهش تحلیلی- توصیفی می باشد. در این راستا جهت آزمون فرضیات پژوهش به بررسی تاثیر عوامل اقتصادی تاثیر گذار بر تغییر کاربری فضای سبز، و ارزشیابی عملکرد شهرداری آمل پرداخته شده است. جهت آزمون فرضیات نرم افزار gis، اکسل و اتوکد مورد استفاده قرار گرفت و نتایج پژوهش نشان داد که عوامل اقتصادی در تغییر کاربری فضای سبز مهمترین عامل است زیرا حداقل کل مبلغ دریافت تغییر کاربری اراضی فضای سبز با توجه به تعرفه سال 1388 برابر با300/994/312/48و حداکثر کل مبلغ دریافتی 700/852/676/40 ریال می باشد. از سوی دیگر ارزشیابی عملکرد شهرداری براساس ضوابط و مقررات در زمینه حفظ و نگهداری 4 کاربری مورد بررسی باغی، حریم سبز، کشاورزی و فضای سبز شهری( پارک, فضای سبز) نشان داد که شهرداری در این موارد چندان موفق نبوده است به گونه ای که در این دوره زمانی 88-1385، 44 قطعه تغییر کاربری اولویت1 با وسعت 443701 مترمربع و دوقطعه زمین با کاربری پارک در مجموع با وسعت 2306 مترمربع داشته است. در پایان پژوهش نیز با توجه به نتایج حاصل پیشنهادات کاربردی در قالب مالی، اجرایی، عمرانی و قانونی ارائه گردیده است.

بررسی مشارکت شهروندی در مدیریت شهر مشهد با تاکید بر نقش شورای شهر
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1389
  فاطمه کریمیان پور   عزت ا... مافی

تحقیقات انجام شده در شهر مشهد نشان از مشکلات فراوان در ساختار مدیریت شهر مشهد در مراحل مختلف برنامه ریزی، اجرا و نظارت طرحها و برنامه ها دارد، از جمله این مشکلات: عدم تحقق مدیریت یکپارچه، موازی کاری و ناهماهنگی برنامه های مدیریتی و حذف شهروندان در اداره امور شهر خود است که باعث بروز ناکارآمدی سیستم مدیریت شهری کنونی شده است. در چنین شرایطی به منظور هماهنگی بیشتر بین دستگاهها و حرکت به سوی مدیریت یکپارچه شهری، وجود یک مرجع تصمیم گیرنده با پشتوانه حقوقی و قانونی امری ضروری به نظر می رسد. با وجود شرایط موجود، لازمه دستیابی به سیستم مدیریت شهری جامع و هماهنگ در تحقق شرایطی چون اصلاح ساختار قانونی و نحوه نگرش به شهر، شهروند و عدالت اجتماعی و از بین بردن نا هماهنگیه به کمک یک مرجع هماهنگ کننده امکان پذیر است. از میان تمامی ارکان مدیریت شهری، شوراهای شهر عالی ترین نهاد مدنی ، نقش مهمی در از بین بردن مشکلات و ایجاد هماهنگی بین سایر ارکان مدیریت شهری را دارد زیرا از یک طرف هم نماینده تمام عیار شهروندان در سیستم مدیریت شهری است و از طرف دیگر به لحاظ قانونی می تواند به عنوان بازوی نظارتی سیستم مدیریت شهری باشد، هرچند شورا برای رسیدن به اهداف متعالی خود با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می کند. از طرف دیگر حضور شهروندان به عنوان قهرمانان اصلی جامعه، که مشارکت از حقوق اساسی آنها به شمار می رود، در مدیریت شهرها امری اجتناب ناپذیر است همچنانکه تحقیقات ثابت کرده است، دولتها بدون استفاده از اهرم مشارکت مردم نتوانسته اند به مبارزه با مسائل و مشکلات بپردازند. لذا لزوم انجام تحقیقی در مورد شورا و افزایش نقش شهروندان در اداره شهر خودشان ضرورتی غیر قابل انکار است و با در نظر گرفتن شورا به عنوان ستون اصلی تمامی ارکان مدیریت شهری در سطح محلی، این تحقیق با سنجش میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهر مشهد دریچه ای به رو این مهم باز می کند که اولاً حضور شهروندان در مدیریت شهرها، تنها راه از بین بردن مشکلات آنها به دست خودشان و کلید پیشرفت و توسعه هر جامعه ای است و اینکه شورا به عنوان منتخبان شهروندان و نماینده تمام عیار آنها در رسیدن به موفقیت و توسعه جامعه نقش بسیار مهمی ایفا می کند. برای دستیابی به این اهداف تکمیل پرسشنامه ای با حجم نمونه ای برابر با 384 نفر از شهروندان و تعداد 11 نفر از اعضای شورای شهر مشهد انجام شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان علاقه مندی شهروندان در مدیریت شهری برابر با 3.22 است و از میانگین نظری بالاتر بوده است اما عملا ًمیزان مشارکت آنها در حد پایینی است. از طرف دیگر با تحلیل پرسشنامه مشخص شد که شورای شهر نتوانسته در افزایش مشارکت آنان تأثیری داشته باشد. عدم مشارکت از طریق شورای شهر متوجه دو مسئله می باشد، شورا و شهروندان که مورد بررسی قرار گرفته اند. در پایان نیز راهکارهایی برای افزایش مشارکت شهروندان در مدیریت شهر مشهد ارائه شده است. از مهمترین این راهکارها می توان به موارد زیر اشاره کرد: 1- اعطای کامل اختیارات به شورای شهر 2-اصلاح و تکمیل قانون شوراها 3- آموزش همگانی شهروندان 4- الزام قانونی صدا و سیما برای پوشش خبری وسیع اخبار و مسائل شورا.

بررسی مولفه های شهر اسلامی در طرح های توسعه شهر مشهد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1389
  علی رضایی مقدم ابراهیم آباد   محمد رحیم رهنما

در شهر اسلامی، فرم به تبع معنا تعریف می شود و کالبد، هویت خود را از محتوا اخذ می کند و این متأثراز بنیان های نظری معماری و شهرسازی اسلامی است که نسبت قالب و محتوا هم چون نسبت روح و کالبد در بنیان های جهان شناختی اسلامی است که نتیج? آن، تعادل زیستی و حصول کمال است؛ امری که بی توجهی یا کم توجهی به آن در جهان امروز، چالش ها وبحران های شدیدی را ایجاد کرده است. در واقع هیچ یک از امور و مسائل زندگی، از نظر اسلام به دور نمانده است، ضمن این که قوانین اسلام منحصر به زمان یا گروه خاصی از افراد نمی شود؛ لذا، مبانی و اصول ارائه شده از طرف اسلام به دلیل کامل و جامع بودن از نظر کلی? جوانب زیست شهری، کارایی لازم را در مواجهه با چالش های شهری امروز دارد به این ترتیب این پایان نامه به بررسی مولفه های شهر اسلامی در طرح های توسعه شهرمشهد پرداخته است.روش تحقیق در این پایان نامه توصیفی – تحلیلی می باشد و برای تجزیه و تحلیل منابع اسنادی از نرم افزار(excel) استفاده شده است و به منظور بررسی میزان تحقق و عدم تحقق کاربری های طرح تفصیلی در ارتباط با مولفه های شهر اسلامی از نرم افزار-(gis)استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگرآن است که توافقی در بین اندیشمندان در خصوص مولفه های شهراسلامی وجود ندارد و تاکید بیشترآنها بر مولفه های کالبدی شهر اسلامی می باشد ودر خصوص تحقق این کاربری در طرح های تفصیلی شهر مشهد می توان بیان کرد که مولفه ها و شاخص ها ی شهر اسلامی نه در ضوابط و مقررات طرح تفصیلی و نه در حوزه عمل به آن توجه جدی بدان نشده است. و به اختصار میتوان بیان کرد تا تعریف "شهر اسلامی" روشن و دقیق و واضح و حداقل مورد توافق و ملاک عمل نباشد، و تا ویژگی های الگوی آن برای دوران معاصر روشن نباشد، زمینه ی حرکت به سمت تجلی عینی آن نیز فراهم نخواهد بود. و برای دستیابی به نتایج مذکور باید کار گروهی متشکل از دین شناسان و مهندسان ساختمان و ترجیحاً متخصصان جغرافیا ، تاریخ، جامعه شناسی و روان شناسی و هنر، تشکیل و مولفه ها و ویژگی های ساختار شهر اسلامی را تدوین کنند.

بررسی رابطه ی متقابل بین مدیریت کاربری زمین و وضعیت حمل و نقل و ترافیک شهری (مطالعه موردی : مجتمع تجاری الماس شرق مشهد)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1390
  مهدیه اسدی   محمد رحیم رهنما

کاربری زمین شهری از جمله عوامل مهم سیستم شهر است که از طریق شبکه های ارتباطی و جریان های ترافیکی با سیستم حمل و نقل در ارتباط مستقیم و متقابل است. در واقع حمل و نقل و کاربری زمین شهری، سیستمی را شکل می دهد. به گونه ای که تصمیم در یکی بر دیگری اثر می-گذارد و مدیریت در یکی می تواند در تحقق اهداف دیگری در کل سیستم موثر واقع شود، بنابراین لازم است به صورت یکپارچه نگریسته و مدیریت شود. تحقیق حاضر ضمن طرح اهداف، استراتژی و سیاست های مدیریت کاربری زمین و بیان رابطه ی آن با وضعیت حمل و نقل و ترافیک شهری، به مطالعه موردی کاربری تجاری الماس شرق مشهد می پردازد. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و جمع آوری اطلاعات به دو شیوه اسنادی و پیمایشی انجام گرفته است. جهت بررسی تقاضای سفر و اثرات ترافیکی ناشی از مدیریت کاربری مذکور از مدل کلاسیک چهار مرحله ای حمل و نقل در محیط نرم افزارemme/2 استفاده شده است. برای شبیه سازی پروژه در محیط نرم افزار دو سناریو مختلف تعریف شده که نتایج بدست آمده از تحلیل این سناریوها نشان می دهد مرکز تجاری الماس شرق با احداث در حاشیه ی شهر و اجرای صحیح استراتژی و سیاست های مدیریت کاربری زمین، توانسته به اهداف مطرح شده در آن دست یابد .

تحلیل توزیع فضایی قیمت مسکن در شهر مشهد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1390
  امیر اسدی   محمد رحیم رهنما

مسکن از مهم ترین نیازهای اساسی انسان است. این نیاز از ابتدای تاریخ سکونت تا حال حاضر نقش مهمی در شرایط زیستی انسان ها ایفا نموده و هر روزه بر اهمیت آن افزوده می شود. قیمت به عنوان اساسی ترین متغیر بخش مسکن است که وظایف تخصیص منابع اقتصادی، اطلاع رسانی و ارائه علامت های لازم به مصرف کنندگان و سرمایه گذاران را به عهده دارد. لذا در این پژوهش تحلیل توزیع فضایی قیمت مسکن در شهر مشهد و عوامل موثر بر آن بررسی شده است. نمونه های مورد بررسی که شامل 1000 مورد از قیمت مسکن ویلایی و آپارتمانی است (628 مورد آپارتمانی و 372 ویلایی)، از سایت های مربوط به املاک و مستغلات کشور و روزنامه خراسان( بخش نیازمندی ها) در طول سال 1389 گردآوری و مختصات جغرافیایی آنها بر روی نقشه شهر مشهد ثبت شده است. داده ها از تمام نواحی شهر مشهد جمع آوری شده، به طوری که در تمام نواحی پراکنش مناسبی را داشته باشند. در این مطالعه برای انجام تحلیل های مورد نیاز از نرم افزار های arc gis، geoda، spss و excel استفاده شده است. تجزیه و تحلیل ها با استفاده از روشهای مبتنی بر کامپیوتر انجام شده است. در این پژوهش شاخص هایی همچون میانگین تعداد اتاق، وسعت و سن واحدهای مسکونی آپارتمانی و ویلایی مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از ضرایب موران (moran’s i) و آماره g عمومی به بررسی خود همبستگی فضایی و رابطه همبستگی بین قیمت مسکن ویلایی و آپارتمانی و شاخص های تعیین شده پرداخته شده است. همچنین از تجزیه و تحلیل های رگرسیونی برای بررسی ها استفاده شده است که در آن قیمت مسکن (ویلایی و آپارتمانی) به عنوان متغیر وابسته و تعداد 12 شاخص که شامل سطح توسعه نواحی، میانگین درآمد مردم در هر یک از نواحی شهر مشهد و ... به عنوان متغیر مستقل و همچنین شاخص اندازه گیری در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل از تحلیل نقشه های تهیه شده در رابطه قیمت هر متر مربع از واحد های آپارتمانی و منازل ویلایی نشان از آن دارد که متوسط قیمت هر متر مربع از واحدهای آپارتمانی در شهر مشهد 9000000 ریال و متوسط قیمت هر متر مربع از منازل ویلایی 9400000 ریال می باشد. و قیمت متوسط هر متر مربع از واحد های مسکونی (آپارتمانی و ویلایی) برابر با 9200000 ریال می باشد. همچنین تحلیل فضایی قیمت مسکن در شهر مشهد نشان از توزیع ناهمگون ارزش مسکن در مناطق مختلف شهر دارد. رابطه مثبتی بین قیمت مسکن آپارتمانی و مسکن ویلایی در نواحی مختلف شهر مشهد و میزان درآمد مردم، سطح توسعه نواحی وجود دارد. همچنین رابطه منفی بین قیمت مسکن آپارتمانی و مسکن ویلایی و میانگین فاصله تا شبکه های ارتباطی اصلی و میانگین فاصله تا مرکز شهر (در رابطه با میانگین فاصله تا مرکز شهر در قیمت مسکن ویلایی و آپارتمانی رابطه مثبت اما به تفکیک ویلایی و آپارتمانی رابطه منفی می باشد) وجود دارد. همچنین با بررسی رگرسیون وزنی جغرافیایی (gwr) در رابطه با قیمت مسکن ویلایی و آپارتمانی پرداخته شده است. که نتایج حاصل از رگرسیون وزنی جغرافیایی (gwr) به صورت نقشه های residual، predicted و local r2 ارائه شده است.

بررسی و تحلیل جایگاه شهر مشهد در مفهوم شهر دانش مدار
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1390
  رضا بلوچ   محمد رحیم رهنما

از مهمترین گرایشها و روندهایی که امروزه شهرها در پیش گرفته اند، گرایش به سمت تبدیل شدن و مطرح شدن به عنوان یک شهر دانش مدار است، شهرهایی که مبنا و اساس برنامه ریزی هایشان را نیروهای خلاق و نوآور، کالاهای با ارزش افزوده که این ارزش افزوده از طریق خلاقیت و نوآوری ایجاد می شود، ایجاد اقتصاد شهری مبتنی بر دانش، ایجاد زمینه های نوآوری و ابتکار و حذف موانع این امر و مواردی این چنینی تشکیل می دهد. از جمله ویژگی های شهر های دانش مدار، نسبت بالای دانشجویان و دانشگاهیان، تنوع جمعیتی بالا، سطح بالای کیفیت زندگی، دسترسی آزاد به اطلاعات، زیرساختهای دانش و ...است. امروزه شهرهای زیادی مثل استکهلم، هلسینکی، ملبورن و ... با بکارگیری روشها و برنامه ریزیهای متنوع به عنوان شهر دانش مدار مطرح هستند. در پژوهش حاضر که روش تحقیق آن توصیفی تحلیلی است و مطالب مرتبط با شیوه های مختلف (اسنادی و...) گردآوری شده، جایگاه شهر مشهد به لحاظ سطح دانش محور و دانش مدار بودن آن با استفاده از استانداردها و مقایسه شاخصها با شهرهای پیشرو در زمینه مفهوم شهردانش مدار، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که نهایتا نتیجه این شد که شهر مشهد از لحاظ دانش مدار بودن در جایگاه خوبی نبوده و در بسیاری از شاخصها، رتبه بسیار پایینی دارد، لذا به نظر می رسد که برای حرکت به این سمت و تبدیل شدن به شهر دانش مدار باید در بسیاری از زمینه ها از جمله تغییر در نحوه برنامه ریزی برای شهرها، تغییر در نگرشها و افکار حاکم بر برنامه ریزی به صورت عام و خاص آن و ...اقدامات بنیادینی صورت گیرد و زیرساختهای شهر دانش مدار مثل توسعه سطح دانشگاه و دانشجویان، توسعه زیرساختهای ارتباطی مثل اینترنت و تلفن، ایجاد مراکزی برای برخورد و تبادل اندیشه ها مثل تالارهای گفتگو و ... توسعه یابند

بررسی مدیریت شهری در شهر های کوچک،چالش هاو راهکارها؛نمونه موردی شهر یونسی از شهرستان بجستان.
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان 1390
  خدیجه فاطمی نژاد   عیسی ابراهیم زاده

توسعه مناطق خارج از شهرهای بزرگ که علاوه بر شهرها، تمام نواحی روستایی را در برگیرد، یکی از مهم ترین تلاش ها در جهت توسعه کشورها محسوب می گردد. یکی از مهمترین رهیافت ها در این زمینه عطف توجه به شهرهای کوچک و به نوعی تعیین و ارزیابی نقش آنها در توسعه منطقه ای به منظور کاهش مشکلات و افزایش موفقیت ها و اثربخشی آنها در توسعه منطقه ای و محیطی می باشد. در عین حال بدون توجه به عنصر مدیریت در شهرهای کوچک، این شهرها نخواهند توانست نقش خود را در توسعه منطقه ای و ملی به خوبی ایفا کنند. هدف این پژو هش بررسی مسائل و مشکلات مدیریت شهری در شهر های کوچک می باشد، بدین منظور شهر یونسی از شهرستان بجستان، استان خراسان رضوی که در سال 1383 تبدیل به شهر شده به عنوان محدوده مورد مطالعه و 100 نفر از شهروندان(خانوار) و اعضای شورای شهر و پرسنل شهرداری که 10 نفر می باشند، به عنوان نمونه آماری انتخاب شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بوده و برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از دو شیوه اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. در این تحقیق کمبود منابع در آمدی و عدم مشارکت شهروندان در امور مربوط به شهر به عنوان متغییر های تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. در بررسی متغییر کمبود منابع درآمدی از روش علمی دلفی و در متغییر مشارکت شهروندان از آزمون one-sample t- test استفاده شده است که در آن کمبود منابع درآمدی با میانگین 4/1 در اولویت بندی مشکلات مدیریتی در اولویت اول قرار گرفته است. در بررسی متغییر مشارکت از دید شهروندان میانگبن جامعه 3510/1 شده که از 5/1(برابری جواب های بله و خیر) کمتر است و با توجه به سطح معناداری که از 05/0 کمتر شده، بنابراین با اطمینان در سطح 95% شهروندان در امور مربوط به شهر با شورای شهر و شهرداری مشارکت لازم را ندارند. از دید مدیران میانگین جامعه،3600/3 شده که از 3 بیشتر است (چون طیف 5 گزینه ای لیکرت استفاده شده است)، و با توجه به سطح معناداری(02/0) که از 05/0 کمتر است، بنابراین با اطمینان در سطح 95% شهروندان در امور مربوط به شهر با شورای شهر و شهرداری همکاری لازم را ندارند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که کمبود منابع درآمدی مهمترین مشکل مدیریتی در شهر کوچک یونسی بوده است. همچنین براساس یافته های تحقیق که مشارکت شهروندان را از دید شهروندان و مدیران مورد بررسی قرار داده است شهروندان شهر یونسی در مسائل مربوط به شهر با شهرداری مشارکت لازم را ندارند

بررسی استراتژیهای توسعه شهر چناران با رویکرد راهبرد توسعه شهری cds
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1389
  وحید جعفری سیداباد   محمد رحیم رهنما

شهر چناران در مسیرتوسعه با چالشها و مشکلات فراوانی روبروست و با توجه به ناکآرامد بودن طرحهای شهری موجود در تحقیق پیش رو سعی خواهد شد استراتژیهایی برای توسعه شهر با استفاده از مدل cds که نوعی برنامه ریزی استراتژیک می باشدو توسط بانک جهانی و سازمان ائتلاف شهرها پیشنهاد شده تعیین شود. برای دستیابی به این هدف پرسشنامه ای به حجم نمونه ای برابر با 380 نفر از شهروندان و تعداد 50 نفر از کارشناسان و متخصصان سازمانهای اداره کننده شهر چناران تکمیل شد. نتایج این تحقیق نشان میدهد که که میانگین شاخصهای اصلی مدل cds در شهر چناران از نگاه کارشناسان برابر با 2.4 و از دید شهروندان برابر با2.21 می باشد، که هر دو میانگین از میانگین نظری کمتر بوده است، از نگاه کارشناسان تنها شاخص قابل زندگی بودن با رویکرد ذهنی با میانگین 2.7 و از نگاه شهروندان دو شاخص قابل زندگی بودن با رویکرد ذهنی با میانگین 2.76 و بانکی بودن از بعد فناوری با میانگین 2.69 از میانگین نظری 2.5 اندکی بیشتر بوده است. بانکی بودن از بعد مالیه شهری پایینترین شاخص از نگاه شهروندان با میانگین 1.92 و قابل زندگی بودن با رویکرد عینی با میانگین 2.17 پایینترین شاخص از نگاه کارشناسان شهری می باشد. از طرف دیگر با تحلیل مدل swot ، نقاط ضعف، قوت، تهدید و فرصت شهر به لحاظ شاخصهای مدل cds مشخص شد. موقعیت شهر چناران به لحاظ برخورداری از شاخصهای مدل cds از میان چهار موقعیت تهاجمی، محافظه کارانه، تدافعی و رقابتی در بدترین وضعیت ممکن یعنی موقعیت تدافعی قراردارد. در پایان نیز استراتژی های متناسب با موقعیت شهر در راستای توسعه پایدار بر اساس اصول مدل cds ارائه شده است. از مهمترین این استراتژی ها با حفظ اولویت می توان به این موارد اشاره کرد. 1.شایسته سالاری در سازمانهای اداره کننده شهر و جذب نیروی متخصص بومی . 2.ایجاد مشوقهای مالی و قانونی و بستر سازی مناسب در جهت جذب سرمایه گذاریهای بخش های خصوصی و دولتی. 3.التزام مسئولان شهر به یک دید جامع و منطقه ای و استفاده از برنامه ریزیهای بلند مدت برای سیاست گذاری در جهت توسعه شهر. 4.هماهنگی و همکاری سازمانهای اداره کننده شهر در راستای توسعه بیشتر. 5.ایجاد بسترهای مناسب برای پاسخگویی بهتر و شفافیت بیشتر مدیریت شهری در برابر شهروندان.

ارزیابی شاخصهای شهر سالم در ناحیه 3 منطقه 3 شهر مشهد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1390
  زهرا افشار   محمد رحیم رهنما

در دهه اخیر تحلیل های سازمان های بین المللی در سنجش توسعه پایدار نشان دهنده محوریت سلامتی انسان به عنوان یک شاخص اساسی است و سازمان جهانی بهداشت با این دیدگاه که فقط 25%سلامت مردم در اختیار متولیان سلامت است و بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی،زیست محیطی و مردم نیز در این راستا نقش عمده ای را عهده دار می باشند، برنامه شهر سالم را معرفی و اجرا نموده است. هدف این نوشتار،سنجش و ارزیابی شاخصهای شهر سالم(بهداشتی،زیست محیطی،اقتصادی-اجتماعی) در ناحیه 3 منطقه 3 شهر مشهد می باشد.روش این تحقیق توصیفی-تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات به دو شیوه اسنادی و پیمایشی انجام گرفته است و تعداد 200 پرسشنامه میان ساکنین ناحیه 3 توزیع شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که از 9 زیر شاخص بهداشتی مورد بررسی تنها 3موردمرگ و میر کودکان زیر یکسال،نرخ تولد نوزادان کم وزن و پوشش واکسیناسیون کودکان زیر 6سال (33%)مطابق استاندارد بوده واز6 زیرشاخص اجتماعی-اقتصادی مورد مطالعه هیچ کدام مطابق استاندارد و سرانه پیشنهادی نبودند(0%) و در نهایت از 9 زیر شاخص زیست محیطی تنها دو مورد کیفیت آب و هوا (22%)مطابق استاندارد بوده و سایر موارد با استاندارد مطابقت نداشتند. که در مجموع میتوان گفت تنها 21% شاخصها مطابق استاندارد بوده و حدود 79% آنها با استاندارد ها و سرانه های پیشنهادی فاصله داشتند . بنابراین ناحیه 3 منطقه3 شهر مشهد وضعیت مطلوبی به لحاظ شاخصهای شهر سالم ندارد که نیاز به مشارکت هرچه بیشتر شهروندان است و همکاری سازمانهای مختلف را می طلبد.

نقش ناحیه محوری در بهبود مدیریت شهر مشهد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1390
  وحید یوسف پور طرقی   محمد رحیم رهنما

توسعه شهرنشینی و رشد شهرها و شهرگرایی در سده اخیر ابعاد تازه ای به مسائل شهری بخشیده و مراقبت و هدایت توسعه شهر و ساماندهی شهرها و مناطق پیرامون آن اهمیت ویژه ای یافته است. در این میان نحوه مدیریت بر جریان مطلوب زندگی می تواند در بهبود سکونتگاه های انسانی و پایداری توسعه شهری مهم ترین نقش را ایفا کند، زیرا عامل تنظیم کننده برنامه های شهری و نحوه برخورد با مسائل شهرها از کارایی مدیریت شهری نشأت می گیرد. یکی از شیوه های جدید مدیریت، مدیریت غیر متمرکز شهرها است که با تقسیم وظائف و مسئولیت ها به تحقق اهداف مورد نظر برای اداره شهرها کمک می کند. همچنان که اداره امور شهر بزرگی چون مشهد به صورت یکپارچه و واحد امکان پذیر نبوده و مستلزم تقسیم آن به واحدهای خردتری است. به منظور ارائه هر چه بهتر و موثرتر خدمات یاد شده به شهروندان، نیاز به تقسیمات شهری در سطوح مختلفی است تا این خدمات با توجه به سلسله مراتب آن به صورت متعادل تری در تمام نقاط شهر و مدیریت و ارائه گردد. در این میان سیاست ناحیه محوری که از سال 1386 رسماً در شهرداری مشهد اجرا شده با تقسیم مناطق 13 گانه شهرداری به 42 ناحیه سعی در انجام این مهم داشته است. بررسی میزان موفقیت این سیاست و میزان توفیق در تفویض وظایف و اختیارات به سطوح پایینی (نواحی) و اجرای مدیریت غیر متمرکز از اهداف اصلی این تحقیق می باشد. برای رسیدن به این هدف پس از بررسی وضعیت طبیعی، اقتصادی و اجتماعی شهر و بررسی میزان کارآیی نواحی، میزان تفویض وظایف و اختیارات در بخش ها و معاونت های مختلف نواحی مورد پرسش قرار گرفت. نتایج این تحقیق که با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته نشان می دهد؛ ناحیه محوری تاکنون نتوانسته است به طور کامل به مدیریت غیر متمرکز دست پیدا کند و این در حالیست که این سیاست موجب افزایش پیچیدگی (جغرافیایی و عمودی) در ابعاد ساختاری شهرداری شده است همچنین نواحی شهرداری مشهد که با مدل dea مورد بررسی قرار گرفت حاکی از آن است که برخی از نواحی شهرداری مشهد در مرز کارآیی قرار نمی گیرند. با این توضیح پیشنهاد می گردد به منظور تقویت جایگاه نواحی از طریق واگذاری وظایف و اختیارات کامل به نواحی و ادغام مناطق در قالب شهرداری مرکز و نواحی، می تواند کمک شایانی به کاهش این پیچیدگی ساختاری و رسیدن به اهداف مدیریت غیر متمرکز و ناحیه محوری بیانجامد.

احیای محله عیدگاه شهر مشهد با تاکید بر نظریه اصالت بخشی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1390
  مهدی کاظمی بی نیاز   محمد رحیم رهنما

در محلات اطراف بخش مرکزی شهر مشهد فرایندی توسط بخش خصوصی در جریان است که سبب احیاء محلات شده است. سوالی در رابطه با فرایند فوق مطرح می شود که آیا فرایند فوق را می توان درچارچوب نظریه اصالت بخشی تحلیل کردودلیل حضور توسعه دهندگان بخش خصوصی در محله چیست؟ هدف از این پ‍ژوهش پاسخگویی به سوالات فوق می باشد. جهت پاسخگویی به سوالات مطرح شده فرضیه ها مرتبط مطرح و در محله عیدگاه آزمون شدند. محله عیدگاه یکی از محلات قدیمی شهر مشهد است که در حداقل فاصله با مرکز شهر مشهد و حرم مطهر امام رضا(ع) قرار دارد.وسعت این محله بیش از 16 هکتار می باشد که از 759 قطعه تشکیل شده است که تمامی قطعات جامعه مطالعه مورد بررسی قرار گرفت.نتایج حاصل از پ‍ژوهش در رابطه با فرایند احیاء محله عیدگاه نشان دهنده این واقعیت می باشد که احیاء محلات در پاسخ به نیاز زائران می باشد و تغییرات کاربری صورت گرفته در سطح محله به سوی احداث واحدهای اقامتی تمایل دارد وتعداد واحدهای اقامتی در سال 1373 تا سال 1390 از 97 قطعه به 279 قطعه افزایش یافته است و این فرایندچندان در چارچوب نظریه اصالت بخشی قرار نمی گیرد. همچنین وجود شکاف بالا بین وضعیت بالقوه وبالفعل قطعات علت اصلی حضور توسعه دهندگان بخش خصوصی در سطح محله برای توسعه می باشدو ژیشنهادات در راستای توسعه و هدایت کنترل شده محله به دلیل جلوگیری از تراکم بیش از حد فعالیت و به تبع آن الودگی ارائه شده است

بررسی عوامل موثر بر جایگاه شهر میانی تربت حیدریه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1391
  هادی اسماعیل زاده   محمد اجزاء شکوهی

چکیده : پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عوامل موثر در جایگاه شهر میانی تربت حیدریه در سلسله مراتب شهری استان خراسان رضوی انجام شده است. با توجه به ماهیت تحقیق روش گردآوری اطلاعات به دوشیوه کتابخانه ای ومیدانی می باشد.بدین صورت که پس جمع آوری اطلاعات جمعیتی،مهاجرت واشتغال با توجه منابع موجود مانند کتابخانه ها،طرح های تحقیقاتی ،آمارنامه ها وآرشیو سازمانهای مربوطه در سطح شهرستان ،مطالعات میدانی از طریق مشاهده مستقیم،مصاحبه ونظرسنجی انجام شد. در ابتدا با بررسی ویژگی ها وشاخصهای شهرمیانی به مقایسه شهرستان تربت حیدریه با ویژگی های شهر میانی به منظور ارزیابی موقعیت شهر موردنظر در دسته بندی شهرها پرداخته شد. پس از شناسایی عوامل موثر بر تحقق جایگاه فعلی تربت حیدریه در نظام شهری استان،با انجام محاسبات بازار کار شهرستان مشخص گردید عامل اشتغال در طی دوره موردمطالعه (1385-1355) نقش مهمی در جذب مهاجرت های روستا- شهری داشته است و در هر دوره ای که مرکز شهرستان با افزایش اشتغال روبه رو بوده ، توانسته است ضمن بهبود جایگاه خود در نظام شهری استان ،زمینه توسعه شهرستان را فراهم آورد. در ادامه ضمن شناسایی بخش پایه اقتصاد شهرستان و بررسی تغییرات سهم اشتغال بخش های گوناگون اقتصاد شهرستان در طی دهه 85-1375، بخش کشاورزی به عنوان مهم ترین بخش که سهم بالایی از اشتغال شهرستان را به خود اختصاص داده است،تعیین گردید و توانست به عنوان تنها بخشی باشد که به عنوان برنده اقتصادی مطرح است . بنابراین در ادامه به منظور تعیین راهکارهای توسعه بخش پایه اقتصاد شهرستان به تدوین استراتژی های بخش فوق پرداخته شد . بدین منظور به اجرای تکنیک swot پرداخته شده ، از آنجایی که تمرکز اصلی پژوهش بر روی بخش کشاورزی بود تکنیک فوق در بین 15 تن از کارشناسان جهاد کشاورزی ، فرمانداری و برخی از تعاونی ها و اتحادیه های تولید اجرایی شد. که در نهایت پس از انجام سه مرحله نظرسنجی در بین کارشناسان نامبرده ،جایگاه بخش کشاورزی شهرستان در ماتریس ارزیابی موقعیت مشخص گردید .در ادامه استراتژی های متناسب با جایگاه شهرستان مشخص گردید وبرای تعیین اولویت استراتژی ها از کارشناسان نظرسنجی شد. در نهایت در بین استراتژی های مشخص شده ،استراتژی توسعه صنایع وخدمات وابسته به بخش کشاورزی وحمایت از آنها به عنوان اولویت دارترین استراتژی پیش روی توسعه کشاورزی شهرستان مشخص گردید و فرضیه پژوهش را تایید می کند. کلمات کلیدی: تربت حیدریه ،جایگاه ، شهر ،میانی ،نظام شهری

تحلیل شاخص های رشد هوشمند شهری در مشهد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1391
  سلمان حیاتی   محمد رحیم رهنما

به دنبال مسائل زیست محیطی، مبحث توسعه پایدار در سال 1987 از طریق گزارش براندلند مطرح گردید. در همین زمینه، نظریه پردازان برنامه ریزی شهری مقوله شهر پایدار و در قالب آن شهر فشرده و رشد هوشمند را در دستور کار قرار دادند. در این پژوهش، هدف؛ بررسی شاخص های رشد هوشمند شهری در شهر مشهد بر اساس سه شاخص فشردگی، زیست محیطی و دسترسی به تفکیک مناطق شهرداری می باشد. روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش، روش توصیفی/ تحلیلی است؛ که با استفاده از تکنیک anp انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در شاخص فشردگی که از روش های پیشنهادی تسای و مدل های هلدرن، هرفیندال، هندرسون، تحلیل ضریب سطح زیر بنا (فار) و تحلیل توزیع ساختمان های بلند مرتبه در شهر مشهد، استفاده شده، منطقه یک با امتیاز 150/0، در شاخص دسترسی به وسایل حمل و نقل همگانی و مسیرهای ویژه دوچرخه که با استفاده از روش شعاع خدمات رسانی در gis تحلیل شده، منطقه ثامن با امتیاز 166/0 و در شاخص زیست محیطی که با استفاده از روش های مختلف در gis مورد سنجش قرار گرفت، منطقه یازده با امتیاز 163/0 بهترین وضعیت را داشته اند. در نهایت نیز با تلفیق و تحلیل شاخص های مورد سنجش این پژوهش در مدل anp، مشخص گردید که منطقه هشت شهرداری مشهد با امتیاز 108/0 بهترین ساختار رشد هوشمند شهری را در میان مناطق شهر مشهد داراست. همچنین با استفاده از تحلیل های همبستگی پیرسون در نرم افزار spss و تحلیل خود همبستگی فضایی موران در نرم افزار geoda مشخص گردید که میان شاخص های دسترسی و زیست محیطی در میان مناطق شهر مشهد تفاوت معنی داری وجود ندارد و بین سطح توسعه مناطق شهر و شاخص رشد هوشمند به نحوی که در این پژوهش محاسبه شده است، در سطح اطمینان 99 درصد رابطه معنی داری وجود دارد.

بررسی دسترسی شهروندان ناحیه 2 منطقه 11 شهرداری مشهد به خدمات الکترونیکی شهرداری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1392
  سید محمد اشرف زاده   محمد رحیم رهنما

با توجه به گسترده شدن شهرهای امروزی و ضرورت توجه بیشتر به استفاده از فناوری های نوین در مدیریت شهری جهت تسهیل فرایند ارائه خدمات گوناگون به شهروندان و همچنین جهت بالا بردن دقت و کیفیت در ارائه خدمات، استفاده از اینترنت و فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان ابزاری کارآمد چند سالی است در عرصه مدیریت شهری مورد توجه دنیا قرار گرفته است. در ایران نیز این نیاز احساس گردیده است و شهر های الکترونیک به عنوان زیر مجموعه دولت الکترونیک یکی پس از دیگری در حال ظهور و پیشرفت می باشند. هدف از این پژوهش یافتن میزان ارتباط بین دسترسی به اینترنت و دسترسی به خدمات الکترونیکی شهرداری مشهد در بین شهروندان ناحیه 2 منطقه 11 شهرداری مشهد می باشد. همچنین این پژوهش به بررسی تاثیرگذاری سن، میزان درآمد، شغل، تحصیلات و آموزش های الکترونیکی بر دسترسی به خدمات مذکور می پردازد. به این منظور پرسشنامه ای تهیه گردید که با توجه به جمعیت ناحیه (85458 نفر) و فرمول کوکران در بین 225 نفر از شهروندان این ناحیه به عنوان نمونه تصادفی توزیع گردید که با استفاده از آزمون های آماری مختلف (ضریب های همبستگی پیرسون، اسپیرمن و آزمون های لون، واریانس یک طرفه و دوطرفه) و نرم افزار spss، داده ها مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان می دهد که با افزایش دسترسی شهروندان به اینترنت میزان استفاده از خدمات الکترونیکی افزایش می یابد. همچنین با افزایش سطح تحصیلات دسترسی به اینترنت و استفاده از خدمات الکترونیکی افزایش می یابد. افزایش سن به طور معکوس با استفاده از اینترنت و خدمات الکترونیکی در ارتباط است. همچنین مشاهده شد که در بین افراد با شغل های مختلف استفاده از اینترنت و خدمات الکترونیکی یکسان نمی باشد و بیشترین میزان استفاده از این خدمات در بین افراد در حال تحصیل و کمترین میزان استفاده در بین افراد با شغل آزاد می باشد. همچنین مشخص گردید که با اطلاع رسانی و آگاهی شهروندان از خدمات ارائه شده توسط شهرداری، میزان استفاده از این خدمات نیز افزایش می یابد. این پژوهش پیشنهاد می نماید که می توان با ایجاد زیرساخت مناسب جهت دسترسی شهروندان به اینترنت، اطلاع رسانی و معرفی خدمات ارائه شده توسط شهرداری، وضع قوانین و یافتن راهکارهای مناسب جهت حفظ امنیت اطلاعات کاربران در فضای مجازی و ایجاد تنوع در خدمات ارائه شده متناسب با نیازهای شهروندان، نسبت به افزایش میزان استفاده شهروندان از خدمات الکترونیکی اقدام نمود.

ارزیابی قابلیت پیاده مداری با تاکید بر رویکرد نوشهرگرایی در بلوار سجاد مشهد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  غزاله ربانی ابوالفضلی   محمد رحیم رهنما

چکیده: نوشهرگرایی در پاسخ به نتایج اجتماعی، زیست محیطی و پراکنش ناشی از توسعه های حومه ای در امریکا به وجود آمد و به یکی از رویکردهای جدی در شهرسازی قرن بیستم تبدیل گردیده و تمرکز آن توجه به انسان در برنامه ریزی شهری است. یکی از اصول مهم در نوشهرگرایی پیاده مدار نمودن خیابان هاست. سنجش شاخص های پیاده مداری محورها در شهر، در جذب افراد پیاده برای استفاده از فضا ضروری است. به همین منظور در تحقیق حاضر قابلیت پیاده مداری با تاکید بر اصول نوشهرگرایی در بلوار سجاد واقع در منطقه 1 شهرداری مشهد به طول 1700 متر و عرض حدود 30 متر با نقش غالب خدماتی و تجاری مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این منظور پس از طرح تعاریف،برای ارزیابی از ابزارهایی مانند پرسشنامه، تحلیل نقشه با استفاده از gis، مشاهده میدانی، شمارش افراد و بررسی اسناد استفاده شده است. مجموعاً 100 پرسشنامه در سه مقطع با پرسش تصادفی از عابرین تکمیل شده است. نتایج حاصل نشان می دهد از مجموع 31 شاخص پیاده مداری، 61 % مثبت و نسبتا مثبت ارزیابی شده در نتیجه پیاده مداری در بلوار سجاد، نسبتاً مثبت ارزیابی می شود.برای ارتقاء پیاده مداری بلوار سجاد 6 راهبرد در الویت اول پیشنهاد گردید.

جدایی محل کار و سکونت بین مشهد و شاندیز و تاثیر آن بر توسعه شهر شاندیز
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1392
  محمد رسول باقری   محمد اجزا شکوهی

بررسی روابط فضایی شهرهای شاندیز و مشهد در مقیاس منطقه ای، به خصوص حوزه ی حمل و نقل و ارتباطات، از جمله مسائل راهبردی در کنترل رفت و آمد بین این دو شهر است. با توجه به وجود جاذبه های گردشگری در شاندیز و راه اندازی پروژه های گردشگری متعدد در این شهر، نیروی انسانی زیادی روزانه از مشهد به شاندیز جهت کار روانه می شوند. لزوم ایجاد یک شهرک جدید در شاندیز جهت اسکان این افراد و حذف سفرهای اضافی که از اهداف اصلی پژوهش است، با توجه به رونق پروژه های گردشگری در چند سال اخیر در شهرستان طرقبه شاندیز و به طور خاص در شهر شاندیز، نیروی شاغل عظیمی روزانه از شهر مشهد و دیگر شهرها و روستاهای اطراف شاندیز، به شهر شاندیز که محل کار آنها محسوب می گردد، گسیل می شوند. با شناخت پروژه های گردشگری عظیم نظیر پدیده ی شاندیز و همچنین عدم وجود نیروی انسانی کافی در شهر شاندیز، از آن دسته افراد که ساکن مشهد و شاغل شاندیز هستند، پرسش به عمل آمده است. در قالب پرسشنامه های تدوین شده از شاغلان مورد نظر، بررسی شده و نتیجه بر آن شد که 70 درصد از شاغلان شاندیز که ساکن مشهد هستند، تمایل دارند که محل سکونت خود را به شهر شاندیز به دلیل متحمل شدن هزینه و زمان زیاد در رفت و آمد تغییر دهند.در نتیجه، موضوع رفت و آمد روزانه بین مشهد و شاندیز که در واقع در حوزه ی حمل و نقل بین شهری، مشکلات زیادی را به لحاظ هزینه و زمان بوجود آورده است، می تواند با احداث یک شهرک خوابگاهی مرتفع گردد. این شهرک خوابگاهی مخاطبین خاص خود را دارد که در واقع افراد متمایل جهت سکونت در شاندیز هستند. واژگان کلیدی : جابجایی روزانه، توسعه پایدار، برنامه ریزی منطقه ای، عدالت فضایی مقدمه دستیابی به مناسبات صحیح شهرها در مقیاس منطقه ای، از مهمترین دستاوردهای علم جغرافیا به شمار می رود. امروزه بسیاری از مشکلات و معضلات شهرها ناشی از عدم برنامه ریزی صحیح منطقه ای است. به عنوان مثال، موضوع حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی به دلیل وجود دافعه در مبدا و جاذبه در مقصد، جزو یکی از این موضوعات به شمار می رود. موضوع مرتبط با پژوهش حاضر، بحث حمل و نقل شهری و سفرهای اضافی درون و مابین شهرها است که مشکلات ناشی از آن، ریشه در ارتباطات منطقه ای شهرها و نحوه ی تعریف وظایف آنها است. رفت و آمدهای روزانه ی بین مشهد و شاندیز به عنوان یک موضوع راهبردی در حوزه ی حمل و نقل بین شهری، می بایست واکاوی گردد تا بتوان در خصوص مشکلات احتمالی ناشی از افزایش تعدد سفر، عکس العمل های مناسبی در حوزه ی مدیریت شهری داشته باشیم.

بررسی نقش شهرداری زنجان در ارتقاامنیت زنان در عرصه عمومی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1392
  فرناز اصفهانیان   محمد رحیم رهنما

وجود امنیت در محیط های شهری یکی از الزامات اساسی کیفیت زندگی محسوب می شود. تحقیقات نشان می دهد که حساسیت وجود و یا میزان امنیت نسبت به برخی ازگروه های سنی و جنسی متفاوت می باشد، بخصوص برای زنان در عرص? عمومی شهر. در این پژوهش سعی شده با بررسی نقش شهرداری در ارتقای امنیت زنان در عرص? عمومی شهر را مورد مطالعه قرار گیرد روند کار شامل استخراج مبانی وتجارب صورت گرفته، سپس مفهوم سازی و استخراج ابعاد و شاخص ها و متغیرها است. تعداد نمونه بر اساس ضریب احتمال 50% محاسبه شده، جامع? آماری در این تحقیق گروهی از زنان محدود? مطالعاتی هر منطقه از شهر زنجان می باشد. جمعیت زنان این شهر بر اساس آمار به دست آمده از سرشماری سال 1390 برابر با 192،372 می باشد. حجم نمونه برای کل مناطق 385 نفر می باشد که با توجه با آن برای هرمنطقه 129 عدد پرسشنامه بر اساس طیف لیکرت در نظرگرفته شده است. سنجش میزان ارتقای امنیت درک شده از فضا و میزان تردد و استفاده از فضا و ارتباط این دو مولفه از اهداف اساسی این پژوهش می باشد. نحو? آنالیز داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی (میانگین، جدول فراوانی، درصد فراوانی و نمودارها) و استنباطی(از روش های پارامتری و ناپارامتری، آزمون کولموگروف اسمیرنف) و در بخش تحلیل استنباطی ابتدا فرض نرمال بودن بررسی شده و سپس با توجه به آن نتیج? آن از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون t مستقل استفاده شده است. در این زمینه نتایج مطالعه نشان داد که میزان احساس امنیت موجود در محدود? فضاهای شهری از عوامل بسیار تأثیر گذار برحضور و مشارکت زنان می باشد و ایجاد فضاهای مطلوب تأثیر عمیقی بر حیات شهری و زندگی شهروندان بخصوص زنان دارد که شهرداریها باید در خلق فضاهای مناسب که امکان حضور تمام گروهها و ایجاد شهر سالم را بوجود می آورند بکوشند.

تحلیل زمینه های تحقق شهر الکترونیک در سبزوار
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1392
  وجیهه کریمی ثانی   محمد رحیم رهنما

با وجود مزایای بی شمار شهر الکترونیک، پیاده سازی آن به عنوان کاری دشوار و پیچیده در نظر گرفته می شود. به همین دلیل، بسیاری از شهرها در پیاده سازی موفق شهر الکترونیک با شکست مواجه می شوند. بنابراین، ارزیابی عمیق و اصولی عوامل تاثیر گذار بر آن ضروری می نماید. با توجه به اجرای پروژه شهر الکترونیک در ایران و همچنین در استان خراسان رضوی، این پژوهش با هدف تعیین عوامل تاثیر گذار بر استقرار موفق شهر الکترونیک در سبزوار انجام شده است. همچنین هدف دیگر این پژوهش نیز، ارزیابی آمادگی شهر سبزوار برای پیاده سازی شهر الکترونیک می باشد. از این رو، با مرور ادبیات موضوع، که به بررسی عوامل و چالش های تاثیر گذار برای اجرای شهر الکترونیک می پردازد، عوامل موثر اصلی استخراج گردیده است. این عوامل شامل زمینه های سیاسی، اجتماعی، فنی(تکنولوژیکی)، سازمانی و فردی می باشند. برای تحقق اهداف تحقیق از روش ترکیبی – کمی پرسشنامه و کیفی مصاحبه – استفاده شده است که یکی از جنبه های نوآورانه این تحقیق به شمار می رود. پرسشنامه ای در نظر گرفته شده که روایی و پایایی آن تایید شده است. جامعه آماری این پژوهش را 120 نفر از پرسنل سازمان های شهری سبزوار تشکیل می دهند. در مرحله بعد، میزان ارتباط عوامل با پیاده سازی شهر الکترونیک و همچنین چالش های ممکن، با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری به کمک نرم افزار amos، تعیین گردیده است. در جهت ارزیابی تکمیلی و مشخص نمودن چالش های اصلی، مصاحبه های انجام گرفته با 7 تن از کارشناسان شهرداری که به روش گلوله برفی (snowball sampling) نمونه برداری شد، به روش آنالیز موضوعی (theme analysis) تحلیل شد. نتایج پژوهش بیانگر آمادگی پایین شهر سبزوار برای پیاده سازی شهر الکترونیک و نیاز به توجه بیشتر به عوامل تاثیر گذار به خصوص عامل سیاسی در این زمینه می باشد. در این زمینه صرف بودجه کافی در سازمان ها در جهت تحقق به اهداف شهر الکترونیک و پذیرش و درک اهمیت اجرای شهر الکترونیک توسط مدیریت سازمان ها در اولویت می باشد.

بررسی عوامل موثر بر شکل گیری تصویر شهری اصفهان در راستای طراحی برند شهری اصفهان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1393
  علیرضا مرادی   امیدعلی خوارزمی

برندینگ شهری فرآیندی است که در عصر جهانی شدن به شهرها کمک می کند تا بتوانند با تکیه بر مزیتهای رقابتی پایدار و هویت خود، به جذب جمعیت ماهر و افزایش میزان حس تعلق و رضایت شهروندان فعلی، جذب گردشگر و سرمایه گذار بپردازند. همه این موارد برای توسعه و پیشرفت اقتصادی یک شهر لازم است.با این وجود، یکی از گامهای کلیدی و آغازین برای خلق برند برای هر شهر، ارزیابی تصویر شهر موجود است. دراین گام باید ابعاد و عوامل مهم و تاثیرگذار بر تصویر شهری شناخته و ارزیابی شوند. باید توجه داشت که در فرآیند برندینگ شهری و شناخت ابعاد تصویر شهری باید به مزیت رقابتی شهرتوجه شود. از این رو با توجه به مزیت های رقابتی بالقوه اصفهان و نیز تاکید برنامه ریزان این شهر بر توسعه محور گردشگری و تبدیل ساختن این شهر به عنوان یکی از مقاصد گردشگری برتر در ایران و جهان، این پژوهش با هدف بررسی و عوامل موثر بر ابعاد تصویر شهری اصفهان در جهت طراحی برند این شهر انجام شده است. برای رسیدن به این هدف از روش ترکیبی کمی پرسشنامه و کیفی مصاحبه استفاده شده است که یکی از جنبه های نوآورانه این تحقیق به شمار می رود. لازم به ذکر است که با هدف بررسی ضرورت ایجاد برند برای اصفهان و نیز ارزیابی ابعادی که همپوشانی بیشتری با محور گردشگری دارد به تحلیل موضوعی جلسه هم اندیشی و مصاحبه های تفصیلی پرداخته شد و در ادامه ارزیابی وضعیت کنونی و میزان تاثیرگذاری ابعاد بر تصویر شهری، تحلیل داده های پرسشنامه که به ترتیب بین 300 شهروند، 50 کارشناس و 50 گردشگر توزیع شدند، اهمیت یافت. سپس با استفاده از آمار استباطی و آزمونهای کروسکال والیس، ویل کاکسون و رگرسیون چند متغیره به مقایسه نظرات کارشناسان، شهروندان و گردشگران و ارزیابی وضعیت تصویر کنونی شهر پرداخته شد. در نهایت نیز جهت ارزیابی تکمیلی و ارائه راهکارها مصاحبه های نیمه ساختار یافته ای به روش اشباع نظری تعبیه و با 9 کارشناس از معاونتهای مختلف? صورت پذیرفت و به روش آنالیز موضوعی تحلیل شد. طبق نتایج این تحقیق تصویر شهر اصفهان از منظر چهار بعد 1- جاذبه های تاریخی،معماری و تفریحی، 2- حمل و نقل و ترافیک، 3- وجهه بین المللی و شناخت از شهر و 4- فرهنگ و مسائل فرهنگی از دیدگاه کارشناسان، شهروندان و گردشگران نسبتا مطلوب ارزیابی شده است هرچند با وضعیت ایده آل فاصله معناداری دارد. همچنین در بیشتر ابعاد شهروندان انتظار وضعیت مطلوب تری را دارند. به نظر می رسد بعد حاذبه های تاریخی، معماری و تفریحی در شهر بیشترین تاثیر را در ارتقای تصویر شهری موجود دارد. همچنین به نظر می رسد وضعیت نگهداری و حفظ آثارتاریخی و میراث فرهنگی، وضعیت ترافیک، عدم توجه به قدرت رسانه ها جهت تبلیغ و معرفی اصفهان و کمبود رویدادهای فرهنگی درخور توجه در سطح شهر اصفهان می توانند در مسیر طراحی برند برای این شهر به عنوان چالش معرفی شوند. علاوه بر این، خشکی زاینده رود و مسائل زیست محیطی شهر، توجه به هویت شهر اصفهان، توجه به برنامه های بالادستی و اجرای آنها در مسیر تبدیل کردن اصفهان به عنوان یک قطب گردشگری از جمله راهکارهایی است که می توانند در سرعت گرفتن مسیر طراحی برند اصفهان کمک کنند.

تحلیل حکمروایی شهری در مشهد (مطالعه موردی: مناطق یک،سه و ده شهرداری مشهد)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1392
  مریم علیزاده   محمد رحیم رهنما

حکمروایی خوب در واقع رهیافتی تطبیقی در برنامه ریزی و مدیریت منابع در قلمرو سرزمین (کشور،منطقه،شهر) برای دست یابی به توسعه پایدار به شمار می آید که از طریق رفتار قاعده مند و نهادینه شدن پاسخ گویی، مشارکت،شفافیت،قانونمندی،مسولیت پذیری و مانند این ها دست یافتنی است. به همین دلیل حکمروایی خوب شهری فرایند کنش و واکنش متقابل مسولان و مدیران و شهروندان در سطح کلان تا خرد است. تحقیقات انجام شده درباره شهر مشهد نشان از مشکلات گوناگون شهرداری در مواردی همچون شفافیت و اطلاع رسانی،عدالت؛پاسخگویی و عدم رضایت مندی شهروندان است، که از عمده ترین شاخص های حکمروایی خوب به حساب می آیند. لذا انجام پژوهشی با تکیه بر اصول و شاخص های حکمروایی خوب شهری و برنامه ریزی در راه ارتقای آن ضرورتی غیر قابل انکار به شمار می آید.این پژوهش با سنجش میزان شاخص های حکمروایی خوب دریچه ای را به روی این مهم باز می کند. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی می باشد؛ برای دست یابی به این هدف جامعه آماری با حجم نمونه 384 نمونه پرسشگری مورد پرسش قرار گرفت که در دو دیدگاه شهروندان و مسئولین،پرسشنامه ها مورد تجزیه و تحلیل واقع شدند. نتایج حاصل از تحلیل های spss که به صورت آزمون های پارامتریک و ناپارامتریک مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت نشان می دهد که وضعیت حکمروایی در مناطق مورد مطالعه از تفاوت معنی داری برخوردار است و جهت دست یابی به حکمروایی خوب می توان به موارد ذیل توجه کرد ؛1 – اجماع مدیران محلی بر اجرای مدیریت یکپارچه 2- افزایش هماهنگی بین ارگان ها 3- قانونمداری اداری در مدیریت شهری در سطح مناطق شهر مشهد.

تحلیل شاخص های استرات‍‍ژی توسعه شهری (cds) شاندیز با استفاده از مدلswot و anp
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1392
  محمد پارسایی جم   براتعلی خاکپور

توسعه شهری به عنوان یک مفهوم فضایی، را می توان به معنی تغییرات در کاربری زمین و تراکم، جهت رفع نیازهای ساکنان شهر در زمینه غذا، مسکن، حمل و نقل، اوقات فراغت ،امنیت و ... تعریف کرد. چنین توسعه ای زمانی پایدارخواهد بود که در طول زمان، شهری از نظر زیست محیطی قابل سکونت و زندگی(هوای پاک،زیبایی محیط شهری،آب آشامیدنی سالم، اراضی و آب های سطحی و زیرزمینی بدون آلودگی و ...)، از نظر اقتصادی بادوام (اقتصاد شهری باید بتواند با تغییرات فنی و صنعتی جهت حفظ مشاغل پایهایاش هماهنگ شود و مسکن مناسب و در حد استطاعت ساکنانش را با یک بار مالیاتی سرانه عادلانه تأمین نماید) و از نظر اجتماعی همبسته باشد.انجام چنین توسعه ای از ویژگی های ذاتی استراتژی توسعه شهرییا city development strategy است و در قالب اصولی همچون :حکمروایی خوب شهری،قابل زندگی بودن،بانکی بودن و رقابتی بودن انجام می گیرد. مطالعات و بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که طی ده سال گذشته میزان ساخت و ساز در شهر شاندیز رو به فزونی داشته چنانکه بررسی های انجام شده نشان داد در سال 1378 در محدوده موجود شهر شاندیز تنها 187.43 هکتار وسعت محدوده های مسکونی بوده،در حالی که در سال 1389 این مقدار به بیش 994.26 هکتار می رسد. نتایج حاصل از گسترش محدوده های مسکونی به صورت تخریب مراتع،باغ ها و زمین های کشاورزی پیرامون شهر شاندیز ظاهرگردیده است. با توجه به مطالب فوق و با توجه به اصول مورد توجه در برنامه ریزی استراتژیک یعنی :توجه همه جانبه به مسایل شهری و توسعه شهری اعم از مسایل توسعه اقتصادی،اجتماعی،سیاسی،فرهنگی و اکولوژیکی لزوم تهیه یک برنامه استراتژی توسعه شهری (cds) در شهر شاندیز احساس می شود.برای دستیابی به این هدف با تکمیل پرسشنامه به حجم نمونه¬ای برابر با 271 نفر از شهروندان و تعداد 40 نفر از کارشناسان شهرداری و شورای شهر و متخصصان شهری پرداخته شد.نتایج تحقیق نشان می¬دهد که میانگین کل اصول cds در شاندیز که برابر با 2.59 است،در این میان اصل قابل زندگی بودن با میانگین 2.52 کمترین مقدار و اصل رقابتی بودن با میانگین 2.68 بیشترین میزان برخورداری را دارا می باشند این نتایج نشان دهنده برخورداری نسبی شهر شاندیز از اصول استراتژی توسعه شهری و نیازمند توجه خاص به برخی از شاخص های این اصول می باشد. از طرف دیگر با تحلیل swotو تلفیق نتایج این تحلیل با مدل anp مشخص شد که شهر شاندیز در جایگاه تهاجمی (از موقعیت هایچهارگانه مدل swot ) قرار دارد ؛ با توجه به این موقعیت استراتژی هایی در راستای استراتژی شهری(cds) پیش بینی شد که مهم ترین این استراتژی ها عبارت است از: 1- زمینه سازی برای جذب هرچه بیشتر گردشگر و توریست داخلی و خارجی( با استفاده از برندینگ شهر ییلاقی شاندیز و خدمات نوین , به روز و تکنولوژیکیدرجذب گردشگر) و فراهم کردن زمینه طولانی شدن مدت اقامت توریست و گردشگران در شهر شاندیز.2- تقویت برند منطقه ای، ملی و بین المللی سوغاتی شاندیز با ایجاد مجموعه کارخانجات صنعتی تولید و بسته بندی محصولات وابسته به میوه و تره بار و خشکبار و ارائه تسهیلات با استفاده از پتانسیل مواد اولیه ( روستاهای اطراف) و بازار موجود (گردشگران).

مدلسازی مدیریت مطلوب فضای سبز در شهر مشهد به روش سیستمی و با تأکید بر نظریه شهر اکولوژیک
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1393
  الهه کریمی   محمد رحیم رهنما

تئوری شهر اکولوژیک، دارای 10 بعد می باشد که یکی از مهمترین آن ها " حمایت از فضای سبز" است. در همین راستا، مشهد دارای حجم بالای گردشگر و زائر می باشد و این مسأله موجب ایجاد آلودگی های زیست محیطی عدیده ای گردیده است. یکی از راه های بهبود آلودگی های زیست محیطی مشهد، توجه به فضاهای سبز می باشد. اما متأسفانه، مدیریت فضای سبز در مشهد ضعیف است و در اغلب موارد به جای توجه به کیفیت این فضاها به کمیت آن مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین، این پژوهش درصدد شناسایی و مطالعه عمیق ابعاد اصلی و عوامل تشکیل دهنده مدیریت فضای سبز در شهر مشهد می باشد. هدف این پژوهش، مدلسازی مدیریت مطلوب فضای سبز براساس تفکر سیستمی در شهر مشهد می باشد. با توجه به لزوم بکارگیری تفکر سیستمی در مدلسازی مدیریت مطلوب فضای سبز، در این پژوهش سعی شده است به عوامل اصلی مدیریت مطلوب فضای سبز با دیدی سیستمی نگریسته شود تا بدین وسیله روابط علی و معلولی هر یک از عوامل با یکدیگر و با سیستم کلی در نظر گرفته شود. در این راستا از نرم افزار vensim جهت مدلسازی روابط علی و معلولی استفاده گردیده است. روش این تحقیق، بصورت ترکیبی از دو مرحله می باشد. در مرحله اول، با توزیع 50 پرسشنامه در میان مدیران، کارشناسان سازمان های مربوطه، اطلاعاتی گردآوری شد؛ که با آنالیز توصیفی و استنباطی و با نرم افزارهای spss و lisrel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. به این صورت که بمنظور تعیین میزان معنی داری هر بعد و عوامل تشکیل دهنده آن ها از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد و سپس با استفاده از آزمون t تک نمونه وضع موجود هر یکی از ابعاد ارزیابی شد، و با آزمون t زوجی مقایسه ای بین وضعیت موجود و مطلوب صورت گرفت که نهایتاً شکاف میان این دو وضعیت تعیین گردید، در انتها با استفاده از روش میانگین و آزمون فریدمن، اولویت هر یک از ابعاد یاد شده و عوامل تشکیل دهنده آن ها مشخص شد. در گام بعدی، با بکارگیری مصاحبه های نیمه ساختاریافته (semi-structured interviews) با 7 نفر از مدیران، کارشناسان و صاحبنظران در امر مربوطه که به روش گلوله برفی انتخاب شدند، اطلاعاتی بدست آمد که از طریق آنالیز موضوعی و کدبندی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نهایت اینکه، با اطلاعات بدست آمده از مطالعات کمی و کیفی، سیستم های اولیه هر یک از ابعاد یاد شده کامل و در نهایت مدیریت مطلوب فضای سبز در شهر مشهد مدلسازی شد. نتایج نشان می دهد که هر کدام از ابعاد یاد شده بصورت یک زیرسیستم عمل می کنند و پیاده سازی موفق مدیریت مطلوب در شهر مشهد، در گرو ارتباط پویا میان هر چهار زیر سیستم می باشد. همچنین نتایج حاکی از این است که بعد برنامه ریزی نسبت به سایر ابعاد، دارای اثرگذاری بیشتری بر روی مدیریت مطلوب فضای سبز می باشد و بطور کلی وضعیت فعلی عوامل تشکیل دهنده مدیریت فضای سبز در شهر مشهد ضعیف ارزیابی می گردد.

بررسی نقش کاربری تجاری در آشفتگی مبلمان شهری مطالعه موردی محدوده میدان امام تا چهارراه انقلاب شهر نیشابور
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1393
  حسینعلی حسنی   محمد رحیم رهنما

متأسفانه اکثر شهرهای کشور ما از سابقه مستقل و قابل ذکری در زمینه طراحی و برنامه ریزی شهری برخوردار نیستند. در حال حاضر اکثر سازمانها و مراکز دست اندرکار کشور طراحی، برنامه ریزی و مکانیابی مبلمان شهری را به عنوان یک راهبرد قطعی برای ایجاد محیطی پایدار، مناسب و منطبق بر شرایط اقلیمی - فرهنگی تلقی نمی کنند و باعدم برنامه ریزی و یا برنامه ریزی ناقص و غیر استاندارد در این زمینه، به هرج و مرج بصری و عدم کارایی این عناصر در محیطهای شهری دامن می زند. لذا این تحقیق با هدف بررسی نقش کاربری های تجاری در آشفتگی مبلمان شهری انجام شد. روش مورد استفاده در این تحقیقپیمایش و ابزارگردآوری داده ها، پرسشنامه خود ساخته محقق بوده و جامعه آماری این پژوهش، کلیه شهروندان محدوده مورد مطالعه بوده است که تعداد 200 نفر به عنوان حجم نمونه با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شد. در بخش آماره های توصیفی از شاخص های پراکندگی و مرکزی و در بخش آزمون فرضیات از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. یافته های تحقیق نشان داد میزان رضایت شهروندان از مبلمان محدوده مورد مطالعه کمتر از حد متوسط است؛ همچنین میزان آسایش روانی شهروندان در حد متوسط بوده است. در نهایت 2 مورد از 3 فرضیه تحقیق تایید گردید. در نتیجه مشخص گردید که از دیدگاه شهروندان،کاربری تجاری بر آشفتگی مبلمان شهری محدوده مورد مطالعه تاثیر گذار است.

امکان سنجی فیزیکی طرح گسترش حیات شهری در ترازهای زیرسطحی در محدوده ره باغ بهشت در مرکز شهر مشهد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  شریفه شایسته فر   براتعلی خاکپور

چکیده رشد شهرنشینی در قرن بیستم شاخصه مهم زندگی انسان بوده است و این موضوع در کشورهای در حال توسعه نمود بیشتری داشته است. از این رو مدیریت شهری در مراکز شهرهای بزرگ با مشکلاتی نظیر؛ کمبود زمین و افزایش قیمت آن، لزوم حفظ بناهای میراثی، فراهم آوردن امکانات شهری مورد نیاز، مقابله با شرایط نامساعد جوی، نیاز به حمل و نقل به ویژه حمل نقل زیرزمینی و... مواجه شده است. محدوده بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع) در مرکز شهر مشهد متاثر از حضور مضاعف زائران و افزایش تراکم جمعیتی ، مانند بسیاری از شهرهای زیارتی با کمبود فضا و زمین شهری مواجه شده که در راستای تعدیل مشکل حاضر و ایجاد فضاهای مضاعف‏‏‏‏‏‏‎، طرح گسترش حیات شهری در ترازهای زیرسطحی مطرح شد، لذا با تاکید بر لزوم بررسی اصول پایداری طرح های شهری، این طرح نیز باید تمامی جوانب آن به وسیله شاخص ها و معیارها‏، در قالب معیارهای اصلی زیست محیطی،کالبدی-عملکردی و اقتصادی سنجش شود. بدین منظور در طرح حاضر جوانب موضوع امکانسنجیطرحگسترشحیاتشهریدرترازهایزیرسطحی را با روش ارزیابی ahp (تحلیل سلسله مراتبی) در نمونه موردی این تحقیق (ره باغ بهشت ) بررسی نموده، و در نهایت پیشنهاد اجرای تراز زیرسطحی در قسمتی از ره باغ بهشت واقع در قطاع سه بافت پیرامون حرم مطهر ارائه شده است.

تحلیل نقش مدیریت شهری بر ساماندهی اکوتوریسم منطقه شاندیز
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1393
  محمد شوقی طوسی   محمد رحیم رهنما

با توجه به اهمیت یکپارچگی مدیریت شهری خصوصاً در شهرهایی که دارای یک پتانسیل خاصی می باشند که نظام اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و حتی مدیریتی آن شهر را تحت تأثیر خود قرار می دهند، حائز اهمیت می باشد. این تحقیق بر آن است که با بررسی نقش مدیریتی شهری در اکوتوریسم منطقه شاندیز به کنترل ساخت و سازها و اجرای پروژه های بی رویه گردشگری در شهر، تعادل بخشی گردشگری در منطقه، کنترل و نظارت بر ضوابط طرحهای توسعه شهری و برقراری نظم کالبدی شهر به عنوان یک نقطه سکونتگاهی و حفاظت از محیط زیست منطقه به منظور کاهش اثرات مخرب می پردازد، که تمام این موضوعات نیازمند برخورداری از نظام مدیریت شهری یکپارچه میان سازمانهای مرتبط و تصمیم گیرنده در ارتباط با موضوع گردشگری می باشد. برای دست یابی به اهداف مذکور به تکمیل 80 پرسشنامه از میان کارشناسان مربوط به حوزه توسعه کالبدی و گردشگری شهر در سازمانهایی همچون شهرداری، شورای شهر، استانداری، جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست، میراث فرهنگی و گردشگری و... پرداخته شده است؛ متغییر های بررسی شده در پرسشنامه مذکور در 5 محور مدیریت شهری و گردشگری، اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی بررسی و جمع آوری شده است. با روش فرآیند تحلیل شبکه ای (anp) و استفاده از ابزارهایی همچون نرم افزار spss و نرم افزار expert choies در تحلیل بهره گرفته شده است. در فصل تجزیه و تحلیل این تحقیق با استفاده از روش anp یک گزینه (با عنوان توسعه گردشگری در حریم) از میان سه گزینه (توسعه گردشگری در حریم، ادامه روند وضع موجود و حفاظت از حریم و محدوده شهر و عدم توسعه گردشگری)، که توسط کارشناسان و با بررسی های صورت گرفته در مبانی نظری تحقیق ارائه شده بود، به عنوان الویت اول قرار گرفت. در نهایت به آزمون فرضیات با استفاده از روش های مذکور پرداخته شده و فرضیات ارائه شده آزمون گردیدند. در انتهای این پایان نامه پیشنهادات کارآمد و عملیاتی در راستای گزینه انتخابی و جهت دستیابی به هدف اصلی تحقیق ارائه گردید که عمده ترین آنها عبارتند از: 1-در آغاز هر پروژه ساخت و سازی در شهر و حریم آن شهرداری با همکاری سایر ارگانها ابتدا به تخمین اثر محیط زیستی براساس فعالیت های ساختمانی و ضوابط حاکم بر منطقه پرداخته شود؛ 2-همکاری شهرداری و شورای شهر در امر اطلاع رسانی و معرفی منطقه به گردشگران با ایجاد دفاتر اطلاع رسانی گردشگری و خدمات گردشگری در شهر شاندیز.

بررسی عوامل موثر بر تحولات فضایی قیمت مسکن در شهر سبزوار
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  مریم قدیری   محمد اجزا شکوهی

از جمله مولفه های اساسی نیازمندی های شهری به ویژه به همراه رشد و توسعه روزافزون فضاهای زیست شهری نیاز کالبدی شهروندان همچون دسترسی به زمین مناسب جهت فعالیتهای اقتصادی- وزیستی آنهاست ،آنچه منجر به ظهور نوسان در قیمت زمین شهر که عنصر اساسی در تخصیص منابع اقتصادی بویژه در کشورهای در حال توسعه چون ایران دارد وجود دو نیروی موثر در سطح قیمتها چون تقاضا و عرضه زمین می باشد . در این میان پژوهش حاضر با نگاه جمع گرا سعی در پی بردن به دلایل موثر در نوسانات و تحولات قیمت زمین شهری در سطح شهر سبزوار دارد . برای چنین منظوری با نگاهی توصیفی-کاربردی نمونه ای مد نظر قرار گرفت که شامل 237 مورد از قیمت مسکن از نوع ویلایی و آپارتمانی بود . تجزیه و تحلیل نمونه مورد بررسی از ترکیب نرم افزارهای چون سیستم اطلاعات جغرافاییی(gis)، spss،geoda،و نیز مدلهای آماری چون : مدل موران جهت امکان ایجاد اندازه گیری رابطه دو متغیر فضایی (قیمت زمین در نوع آپارتمانی و ویلایی) و ضریب آماری g عمومی و تبدیل نقشه ها وکتوری به رستری و مجددا محاسبه آنها در واحدهای مطالعاتی بوده است در این میان از تجزیه و تحلیل مدلهای رگرسیونی به منظور پیش بینی بین متغییرهای پژوهش استفاده به عمل آمده است. ضریب موران در مورد واحدهای آپارتمانی برابر با 4596 /۰ و منازل ویلایی برابر با 1984 / 0 هست؛ که در هر دو مورد نشان از وجود خودهمبستگی فضایی مثبت هست. در نهایت امر نتایج بیانگر توزیع ناهمگون ارزش مسکن در مناطق شهری می باشد . چنین پیامدی در وجود همبستگی مثبت بین قیمت مسکن آپارتمانی و ویلایی با سطح شیب زمین و رابطه منفی بین قیمت مسکن آپارتمانی و ویلایی و میزان ارتفاع ،فاصله تا زیارتگاه مذهبی،فاصله تامرکز اداری، و تراکم جمعیت قابل تبین می باشد . لازم به ذکر است که متغییرهایی چون دسترسی به مراکز درمانی ،دسترسی به بازار مرکزشهر، دسترسی به فضای سبز با متغییر وابسته مسکن ویلایی دارای رابطه مثبت و با متغییر وابسته قیمت آپارتمانی داراری رابطه منفی است.

امکان سنجی استقرار بام سبز با تاکید بر شاخصهای شهر اکولوژیک (نمونه موردی:بلوار سجاد مشهد)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1393
  فرشاد فاضلی   محمد رحیم رهنما

چکیده در دهه های اخیر،رشد شهری معمولا به صورتی در حال وقوع می باشد که عملا مخالف با مفهوم توسعه پایدار سوکونتگاهی است.محیط زیست بشرتحت تاثیر ساخت آسمان خراش ها و شهرکهای مسکونی قرار میگیرد و ساکنین آپارتمانهای شهری خود را محدود به دیوارها و بلوکهای ساختمانی حس میکنند ودر صدد بازگرداندن روح و حس سبز می باشند. یکی از راهکارهایی که به منظور مرتفع سازی این چالشها مد نظر قرار گرفت،ایده شهر اکولوژیک است.امروزه با کلید واژه "شهر پایدار" و "توسعه پایدار" ،حد اکثر بهره وری از سطوح موجود شهر در دستور کار قرار گرفته است.توسعه فضای سبز شهری و توزیع عادلانه آن در محله ها بخصوص در مراکز شهرها به گونه ای که متناسب با ساخت وسازهای شهری باشد یکی از چالشهای عمده کلان شهرها می باشد. شهر مشهد به دلیل داشتن حجم زیاد زائرین و گردشگران و متعاقبا آلودگی های زیست محیطی به وجود آمده توسط این جمعیت ،در مسیر توسعه پایدار خود با مشکلات زیادی روبرو میباشد.آلودگی بالای هوا و در مقا بل کمبود شدید فضای سبز مانعی مهم بر سر راه پایداری این شهر می باشد.امروزه یکی از فراگیرترین راهکار ها در کشور های توسعه یافته به جهت رفع کمبود سطوح سبز،رویکرد بام سبز است که یک شیوه عملیاتی و نیز نمادین در خصوص توجه به شهرها می باشد.هدف از این پژوهش نیز دستیابی به استانداردهای شهر اکولوژیک با تاکید بر فضای سبز و همچنین شناسایی و امکان سنجی استقرار بام سبز در محور بلوار سجاد واقع در محله" سجاد شهر" مشهد با توجه به معیار های اجتماعی وفرهنگی ،اقتصادی،زیست محیطی و فنی می باشد. محله سجاد شهر یکی از محله های منطقه یک شهرداری مشهد بوده و دارای تراکم بالای جمعیتی مباشدو با سرانه 8/3 متر مربع فضای سبز به شدت از کمبود آن رنج میبرد.بلوار سجاد هم که در قلب این منطقه واقع شده است با سرانه فضای سبز 5/1 متر مربع با استاندارد وزارت مسکن و شهر سازی که 12 متر مربع سرانه را پیشنهاد داده است فاصله زیادی دارد.روش تحقیق مورد استفاده این پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد.جهت اولویت بندی بام سبز مطلوب از میان سه نوع بام سبز متمرکز،نیمه متمرکز و غیر متمرکز با توجه به دیدگاه کارشناسان از تکنیک فرایند تحلیل شبکه ای(anp )استفاده شده است.نتایج حاصل از پژوهش نشان دهنده آن است که از دیدگاه کارشناسان اجرای بام سبز متمرکز با 397/0 اولویت اول در محدوده مورد مطالعه را به خود اختصاص داده است .همچنین با بررسی های صورت گرفته بر روی قطعات حاشیه ای بلوار سجاد با توجه به معیارهای قدمت،وسعت و نوع کاربری میتوان دریافت که اجرای بام سبز غیر متمرکز محتمل تر است.بام سبز غیر متمرکز را میتوان در 85/92 درصد از سطوح بام قطعات طرفین بلوار سجاد به اجرا در آورد و عملا سرانه فضای سبز را تا 70 متر مربع ارتقا داد. واژهای کلیدی: توسعه پایدارشهری، شهر اکولوژیک،فضای سبز، بام سبز،شهر مشهد،محله سجاد،بلوار سجاد،فرایند تحلیل شبکه ای

ارزیابی تاثیر تصاویر شناختی، احساسی و منحصر به فرد مکان بر وفاداری گردشگران: مطالعه موردی شهر بابلسر
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1393
  ناعمه نصرالهی   امیدعلی خوارزمی

اغلب تصور می گردد که برندها تنها به کالاها و خدمات در بازار محدود می شوند؛ در حالیکه از برند می توان به عنوان ابزاری توانا در صنعت گردشگری نیز بهره جست. برندینگ مقصد مناسب نیازمند پیش زمینه هایی می باشد که شناخت تصویر شهر از دید گردشگران یکی از آنها می باشد. تصویر از یک مقصد گردشگری دارای نقش و تاثیر مهمی در فرآیند تصمیم گیری، انتخاب مقصد و رفتار گردشگران می باشد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی تاثیر تصاویر شناختی، احساسی و منحصر به فرد مکان بر وفاداری گردشگران و همچنین سنجش وضعیت موجود هر یک از سه بعد تصویر شامل می باشد با توجه به نتایج بدست آمده از این پژوهش تاثیر مثبت هر یک از ابعاد شناختی، احساسی و منحصر به فرد تصویر شهر بابلسر بر وفاداری گردشگران تایید شد

بررسی اثر تعدیلگری رشد مسیر شغلی بر رابطه بین تعلق خاطر شغلی و منابع و تقاضاهای شغل(مطالعه موردی: معاونت برنامه ریزی و توسعه شهرداری مشهد)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1383
  فاطمه بیگی نصرابادی   امید علی خوارزمی

سرمایه انسانی از سایر سرمایه های سازمان اهمیت بیشتری دارد و شهرداری های ایران در سالهای اخیر اهمیت پرداختن به مباحث منابع انسانی را درک نموده اند و از کارمندان خود انتظار دارند علاقمند به انجام وظایف بوده و نسبت به شغل خود تعلق خاطر داشته باشند. در این پژوهش با مرور تحلیلی تعلق خاطر شغلی متغیرهای منابع و تقاضاهای شغلی به عنوان پیش نیازهای آن معرفی شدند. همچنین با استفاده از ادبیات توسعه منابع انسانی، متغیر رشد مسیر شغلی به عنوان متغیری که می تواند بر رابطه بین منابع و تقاضاهای شغلی با تعلق خاطر شغلی تاثیر گذار باشد شناسایی و بگونه ای تئوریک اثر تعدیلگری آن بررسی شد و به این ترتیب مدل توسعه یافته پژوهش شکل گرفت. ماهیت پژوهش توسعه ای، کاربردی و پیمایشی است. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه از میان 80 نفر از کارمندان معاونت برنامه ریزی و توسعه شهرداری مشهد گردآوری شدند و با استفاده از فنون توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزارهای spss و smartpls تحلیل شدند. نتایج حاصل از مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد مدل پژوهش شاخص برازندگی مناسبی دارد. همچنین حدود 53 درصد تغییرات متغیر تعلق خاطر شغلی تحت تاثیر متغیرهای منابع شغلی، تقاضاهای شغلی و رشد مسیر شغلی است. نتایج آزمون فرضیات نشان داد وضعیت متغیرهای رشد مسیر شغلی، منابع شغلی، تقاضاهای چالشی و تعلق خاطر شغلی بالاتر از سطح متوسط و متغیر تقاضاهای بازدارنده شغلی در سطح متوسط است. در خصوص روابط بین متغیرها منابع شغلی و تقاضاهای چالشی تاثیر مثبت و تقاضاهای بازدارنده تاثیر منفی بر تعلق خاطر شغلی دارند. رشد مسیر شغلی رابطه بین منابع شغلی و تقاضاهای بازدارنده با تعلق خاطر شغلی را تعدیلگری می کند اما بر رابطه تقاضاهای چالشی و تعلق خاطر شغلی تاثیری ندارد.

تحلیل بسترهای زمینه ساز توسعه شهری، با تاکید بر مشارکت ذینفعان در شهر گرگان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1394
  مصطفی ایستگلدی   محمد اجزاء شکوهی

امروزه تغییر رویکرد به مقوله توسعه باعث شده است که مقولات انسانی نظیر مشارکت به عنوان عامل اصلی جهت دستیابی به ‏توسعه شهرها مطرح گردد. این تحولات، ادبیات برنامه ریزی شهری در کشورهای در حال توسعه (منجمله ایران) را دچار تحول ‏نموده است به طوریکه اکثر کارشناسان در این کشورها بر لزوم مشارکت در راستای تحقق توسعه شهری تاکید دارند. منتها با ‏وجود این تاکید و حتی تغییر ساختار مدیریت شهری در ایران (تشکیل شوراهای شهر)، هنوز عدم تحقق مشارکت به عنوان ‏یکی از موانع مهم جهت دستیابی به توسعه مطرح می باشد. تحقیق حاضر نیز به دنبال بررسی این موضوع در شهر گرگان ‏می باشد. تحقیق در سه مرحله توصیف، تبیین و تحلیل به انجام می رسد. نتایج تحقیق در مرحله توصیف نشان می دهد که در ‏فضای موجود شهر گرگان، شهروندان به طور بالقوه تمایل بالایی برای مشارکت دارند منتها این ذهنیت در عرصه عمل به ‏فعلیت نمی رسد و میزان مشارکت نهادی این افراد پایین است. همچنین آنها آشنایی چندانی با مفهوم شورای شهر به عنوان ‏تجلی جامعه مدنی و فلسفه پیدایش آن ندارند و اکثر مراجعات آنها به شورای شهر نشان دهنده این عدم آگاهی می باشد. نتایج ‏تحقیق در مرحله تبیین بر طبق نظریه کنش ارتباطی یورگن هابرماس نیز نشان می دهد که آراسته نبودن فضای شهر گرگان ‏با اصول مورد نظر نظریه کنش ارتباطی سبب فاصله ارکان اصلی شهر (شهروندان، شورای شهر به عنوان عالی ترین نمود ‏جامعه مدنی و شهرداری به عنوان مهمترین نهاد ادراه کننده شهر) از یکدیگر شده است. فضایی که مشخصه اصلی آن ضعف ‏اعتماد می باشد. این فضا مانع مهمی جهت تحقیق مشارکت در بعد رسمی و نهادی شده است. نتایج تحقیق در مرحله تحلیل ‏نیز نشان می دهد که تقدم مدرنیسم و مدرنیزاسیون بر مدرنیته (بدون فراهم بودن زمینه های فکری مدرنیته) سبب شده است ‏که نمودهای حاصل از مدرنیسم و مدرنیزاسیون (شوراهای شهر) در این شهر در انتقال معنای خویش ناکام باشند. همچنین در ‏قسمت پیشنهادات نیز تاکید می گردد آراسته شدن فضای شهر گرگان با اصول نظریه کنش ارتباطی می تواند زمینه مناسبی ‏برای نزدیکی ارکان اصلی شهر به یکدیگر، افزایش اعتماد و همچنین فراهم شدن بسترهای لازمه جهت انتقال معنای شورای ‏شهر به عنوان تجلی جامعه مدنی گردد.‏

تحلیل نقش پارک علم و فناوری خراسان رضوی در فرایند تبدیل شهر مشهد به شهر دانش
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1394
  میترا مومنی   امید علی خوارزمی

این پژوهش با هدف بررسی نقش پارک علم و فناوری در فرایند تبدیل شهری مشهد به شهر دانش انجام شده است.

تدوین استراتژی های توسعه شهر قوچان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1394
  زهره صالحی گزل آباد   محمد اجزاءشکوهی

گرایش به شهر و شهر نشینی، پدیده فراگیر کشور های جهان است. به طوری که پیش بینی شده است در 15 سال آینده جمعیت بسیاری از شهرها در آسیا و آفریقا، تقریبا دو برابر خواهد شد(مرکز سکونت گاه های سازمان ملل متحد). از سوی دیگر، شهرها، سهم و نقشی کلیدی در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها داشته و عاملی تعیین کننده در وضعیت اقتصادی آینده آن ها به شمار می روند. اما امروزه با توجه به این که طرحهای توسعه شهری نتوانسته اند در مسیر توسعه برنامه ریزی شده شهرها موفق عمل کنند. الگوی برنامه ریزی استراتژیک شهرها بعنوان جایگزین مناسبی برای مقابله سیستماتیک با معضلات شهری و برنامه ریزی و توسعه مناسب آن مطرح شده است با توجه به این، هدف این پژوهش انتخاب استراتژی های مناسب توسعه شهر قوچان و اولویت بندی آنها با توجه به فرصتها، تهدیدها، قوتها و ضعف ها جهت ارتقاء توانایی های شهر برای بهره گیری بهینه از توانایی های محیطی خود می باشد. روش تحقیق برحسب هدف روش تحقیق کاربردی و شیوه مطالعه برحسب روش و ماهیت، تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای- اسنادی روش مشاهده مستقیم ، پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است که 30 پرسشنامه در 13 اداره تکمیل گردیده است که براین اساس موقعیت ممتاز شهر باتوجه به استقرار در محور ارتباطی مشهد- شمال- تهران با میانگین وزنی 186/0مهمترین نقطه قوت ، بیکاری با میانگین وزنی091/0 مهمترین نقطه ضعف، مهاجرت بی رویه نیروهای متخصص و جوان به شهرهای بزرگ نظیر مشهد با میانگین وزنی 092/0 مهمترین تهدید و قرار گرفتن در مسیر جاده ترانزیتی ایران به کشورهای آسیای مرکزی با میانگین وزنی 158/0 به عنوان مهمترین فرصت می باشد. و در نهایت با ترکیب مدل swot با ماتریس qspm استراتژی های wt بر اساس موقعیت و جایگاه شهر قوچان که موقعیت تدافعی می باشد به عنوان استراتژی برتر انتخاب و اولویت بندی شده اند و با ترکیب مدل swot – anp استراتژی st براساس قابلیت های شهر قوچان به عنوان استراتژی برتر برای توسعه آتی شهر انتخاب شد. کلید واژه : برنامه ریزی استراتژیک، استراتژی، مدل swot، مدل anp، شهر قوچان

بررسی چالش های ارتقا میزان تاب آوری شهری مورد مطالعه منطقه 3 و 9 شهرداری مشهد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1394
  حمیده نصرآبادی   امید علی خوارزمی

سوانح طبیعی که جزیی از فرآیند زندگی بشر به شمار می رود و هر روزه بر تعداد و تنوع آنها افزوده می شود، به عنوان چالشی اساسی در جهت نیل به توسعه پایدار جوامع انسانی مطرح می باشند. از اینرو در حال حاضر دیدگاه غالب از تمرکز بر روی صرفاً کاهش آسیب پذیری به افزایش تاب آوری در مقابل سوانح تغییر پیدا کرده است. در این میان، تاب آوری به عنوان میزان تخریب و زیانی که یک سیستم قادر است جذب کند بدون آنکه از حالت تعادل خارج شود،تعریف می شود. اما انچه حائز اهمیت است، در دهه های اخیر خطرپذیری شهرهای بزرگ ایران، به ویژه کلان شهرهایی (مثل مشهد ، تهران، تبریزو..) است که بر روی گسل ها یا در مجاورت آن ها ساخته شده و در معرض خطر زلزله قرار دارند. هدف از پژوهش انجام شده ارزیابی میزان تاب آوری جوامع شهری در برابر سوانح طبیعی منطقه سه و نه شهر مشهد می باشد. در این پژوهش ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای، شاخص ها و عوامل موثر بر تاب آوری شناسایی و تعریف عملیاتی شدند، سپس برای رسیدن به این هدف پرسشنامه ای طراحی گردید. برای سنجش تاب آوری از بین خانوارهای ساکن در محلات نمونه، با استفاده از فرمول کوکران 384 خانوار به عنوان جامعه نمونه تحقیق انتخاب شده اند. برای حصول به اهداف تحقیق از روشهای اسنادی و میدانی با تاکید بر تکمیل پرسشنامه در نزد خانوارهای نمونه استفاده شد. پس از جمع آوری داده ها و اطلاعات میدانی اقدام به تحلیل آنها در محیط نرم افزار spss گردیده است و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای آماری شامل آزمون توصیفی، استنباطی بوده است. نتیجه مطالعه حاضر نشان می دهد که سطح پایایی پرسشنامه با توجه به ضریب آلفا کرونباخ 922/0 بسیار عالی می باشدو نتایج آزمون کلموگرف سیمورف نشان دهنده آن است که داده های به دست آمده از توزیع نرمال برخوردار نمی باشد و داده های به دست آمده از نوع ناپارمتریک می باشد و همچنین نتایج بیانگر این است که بین تاب آوری موجود در محلات نمونه و سطح تاب آوری آنها درابعاد اجتماعی، اقتصادی، نهادی و کالبدی- محیطی رابطه معناداری وجود دارد و با تغییر هریک از آنها، میزان تاب آوری خانوارها نیز تغییر می یابد

تحلیل تحقق کاربریهای عمده در طرح هادی شهر درگز
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1387
  علی شجاع پور   عزت الله مافی

چکیده رساله/پایان نامه : ارزیابی طرح هادی شهر درگز به منظور شناسایی و توصیف برنامه ها و طرح های پیشنهادی آن صورت می گیرد تا با سنجش میزان تحقق پذیری طرح و شناسایی مشکلات آن به تدوین راه حلهایی جهت تحقق پذیری بیشتر طرح های آتی اقدام گردد. بر اساس نتایج بدست آمده جمعیت پیشنهادی طرح هادی برای افق طرح (1388) با نرخ رشد 4/2 معادل 41635 نفر برآورد شده در حالی که جمعیت وضع موجود(1387) بر اساس نرخ رشد 1 سال 1385 معادل (34995) نفر برآورد گردید.بنابراین میزان تحقق پذیری جمعیت پیشنهادی طرح هادی در وضع موجود 84% می باشد. در رابطه با میزان تحقق وسعت کاربریهای پیشنهادی طرح هادی در مقایسه با وضع موجود، وسعت پیشنهادی طرح هادی برای کل شهر در افق 1388 معادل 5956530 متر مربع بوده که در مقایسه با وسعت کاربریهای وضع موجود که معادل 4233724 متر مربع می باشد ، میزان تحقق پذیری طرح هادی بر این اساس 08/71 درصد می باشد. اکثر موارد عدم تحقق در حواشی شهر و نقاطی که در دهه های اخیر توسعه یافته قرار دارد. اکثر کاربریهای تحقق نیافته در وضعیت موجود دارای کاربری بایر و کشاورزی می باشند که خود به عنوان یک پتانسیل جهت توسعه های آتی می باشند. در ارزیابی طرح هادی شهر درگز با استفاده از روش تحلیل توصیفی به مقایسه کاربریهای پیشنهادی طرح هادی با وضع موجود پرداخته شد و میزان تحقق یا عدم تحقق و تغییرپذیری کاربریها مشخص شده و علل آن بیان گردید. کلید وازه: 1. کاربری اراضی 2. کاربری اراضی شهری 3. طرح های شهری 4. طرح هادی 5. تغییر کاربری