با توجه به نقش اساسی روستاها به عنوان کوچک ترین واحد سکونتگاهی در برنامه ریزی ها ، توسعه این سکونتگاه ها ضروری به نظر می رسد. به منظور برنامه ریزی توسعه روستایی احتیاج به مطالعات گسترده علمی است. یکی از جنبه های توسعه روستایی چگونگی تأمین نیازهای خدماتی روستاهای پراکنده و کم جمعیت و بهسازی سکونتگاه های روستائی است. اما از آنجا که میزان جمعیت در بسیاری از روستاهای پراکنده در آن حد نیست که بتوان تمامی امکانات و خدمات در سطوح مختلف را در آن ها ایجاد کرد. بدین منظور، یکی از راهکارهای مطلوب آن است که روستاهای مناطق مختلف را با توجه به وضعیت طبیعی، جمعیتی، اجتماعی - اقتصادی و فرهنگی در سطوح مختلف ساماندهی نمود. هدف این پژوهش ساماندهی فضایی سلسله مراتب خدمات سکونتگاه های روستایی در بخش مرکزی سیرجان است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش، از نوع همبستگی است. به منظور دست یابی به اهداف، به بررسی وضعیت موجود 43 نوع از امکانات و خدمات در 247 سکونتگاه روستایی دارای سکنه و بالای 5 خانواربخش مرکزی، با استفاده از روش تحلیل خوشه ای و روش تعیین ضریب مرکزیت ، به سطح بندی و ساماندهی فضایی سلسله مراتب خدماتی روستاها پرداخته شده است. متغیر وابسته در این پژوهش میزان جمعیت سکونتگاه های روستایی و متغیرهای مستقل، 43 نوع از امکانات و خدمات، دوری و نزدیکی به مراکز برتر خدمات و وضعیت طبیعی است. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل های آماری با استفاده از آزمون های آماری مناسب نمایانگر وجود همبستگی مثبت و معنادار میان جمعیت پذیری و توزیع امکانات و خدمات، همبستگی منفی میان دوری و نزدیکی تا مراکز برتر خدمات و سطح برخورداری از امکانات است. همچنین بین موقعیت طبیعی و توزیع امکانات و خدمات در این پژوهش تفاوت معناداری وجود ندارد. نتایج تحلیل ها بیانگر تفاوت، نابرابری و عدم تعادل فضایی در سطح برخورداری از امکانات و خدمات در روستاهای بخش مرکزی سیرجان است. لذا این عدم تعادل و تفاوت ها لزوم تهیه و اجرای برنامه ها و طرح های هدفمند را برای توسعه یکپارچه و متوازن روستاها ایجاب می کند. کلمات کلیدی: ساماندهی فضایی، سکونتگاه های روستایی، خدمات، سطح بندی سکونتگاه ها، بخش مرکزی شهرستان سیرجان

چکیده بخش تعاونی همگام با بخش دولتی و خصوصی اقتصاد ملی کشور را شکل می دهند شرکت های تعاونی تولیدی روستایی یکی از اجتماعات مردمی داوطلبانه با همیاری مردم و سرمایه های مالی آن-ها جهت استفاده از ظرفیت های محیطی و حرکت برای رشد فعالیت های اقتصادی می باشند. هدف از این تحقیق بررسی نقش شرکت های تعاونی تولیدی در توسعه اقتصادی – اجتماعی نواحی روستایی شهرستان های فارسان و کوهرنگ در استان چهار محال و بختیاری است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش "توصیفی - تحلیلی " می باشد. جامعه آماری مورد مطالعه شامل 18 شرکت تعاونی(تحت پوشش اداره تعاون) که 11شرکت در شهرستان کوهرنگ و 7 شرکت در شهرستان فارسان است به روش سرشماری تمامی اعضا این شرکت های تعاونی که 126 عضو هستند مورد پرسشگری قرار گرفته اند و اطلاعات مورد نظر جمع آوری گردیده است. متغیر وابسته در این تحقیق شکل گیری(ایجاد) شرکت های تعاونی در شهرستان های فوق الذکر و متغیرهای مستقل شامل ویژگی های فردی، ظرفیت های محیطی، ایجاد اشتغال مولد، ماندگاری جمعیت روستایی، بهبود وضعیت اقتصادی و بهبود امکانات رفاهی اعضا می باشد. نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل های آماری با استفاده از آزمون ناپارامتری ویلکاکسون نمایان گر این است که ایجاد شرکت های تعاونی باعث ایجاد اشتغال مولد، ماندگاری جمعیت روستایی، بهبود وضعیت اقتصادی اعضا و همچنین بهبود امکانات رفاهی اعضا گردیده است. همچنین با استفاده از نرم افزار gis این نتیجه گرفته شده است که ظرفیت ها و توان مندی های محیطی محدوده در شکل گیری شرکت های تعاونی این دو شهرستان موثر بوده اند. واژگان کلیدی: توسعه اقتصادی و اجتماعی، توسعه روستایی، شرکت های تعاونی تولیدی روستایی، توان مندی های محیطی، اشتغال، درآمد.

چکیده وجود مناطق با جاذبه های طبیعی و مصنوعی ویژه، باعث بوجود آمدن مراکز متمرکز توریستی - تفریحی در برخی از نواحی کشور شده است. دریاچه سد زاینده رود در شهرستان چادگان استان اصفهان نمونه ای از این مناطق است که از جذابیت های منحصر به فرد برخوردار می باشد. سازمان های متعددی دست اندرکار صنعت گردشگری در منطقه می باشند که از جمله بزرگترین آن ها مجموعه گردشگری سازمان عمران زاینده رود است. این پژوهش بر آن است ssاثرات اقتصادی-اجتماعی آن را، بر شاغلین روستایی مجموعه و همچنین خانوارهای روستایی ساکن محدوده، مورد ارزیابی قرار دهد. به منظور دستیابی به هدف فوق، تعداد 243 خانوار به نسبت مساوی از شاغلین (مستقیم و غیر مستقیم) مجموعه گردشگری و خانوارهای روستایی ساکن در محدوده بخش مرکزی شهرستان چادگان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، متناسب حجم جمعیت روستاها انتخاب شدند. گردآوری داده ها از خانوارها با استفاده از پرسشنامه 41 گویه-ای محققِ ساخته انجام گرفت. برای برآورد روایی صوری و محتوایی پرسشنامه از نظرات متخصصان استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ، 2/84% برآورد شد. داده های حاصل از پرسشنامه با استفاده از آماری توصیفی و استنباطی شامل فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار، t مستقل با استفاده از نرم افزار آماری spss تحلیل شد. یافته ها نشانگر آن است احداث و توسعه مجموعه گردشگری باعث بهبود وضعیت اقتصادی اجتماعی شاغلین روستایی مجموعه و خانوارهای روستایی ساکن در سکونتگاه های روستایی و ماندگاری جمعیت در محدوده مورد مطالعه شده است.

چکیده شناخت و تعیین نواحی مستعد اکولوژیکی برای بستر سازی مناسب در بر نامه ریزی منطقه ای و بویژه بخش کشاورزی امری حیاتی و مهم می باشد. هدف از انجام پژوهش این بوده که توان و پتانسیل کشاورزی شهرستان ایذه برای کشت کلزا با بررسی عوامل طبیعی و اقلیمی شناسایی و پهنه بندی شود و اثر گذاری هر یک از این عوامل مورد بررسی قرار گیرد. 12 لایه مورد استفاده عبارتند از لایه های ارتفاع، شیب، فرسایش، زمین شناسی، خاک، کاربری اراضی، پوشش زمین، تیپ اقلیمی، متوسط دمای سالانه، متوسط بارش سالانه، حداکثر دمای سالانه، حداقل دمای سالانه می باشد. برای انجام این پژوهش از فرآیند سلسله مراتبی تحلیلی (ahp) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) بهره گرفته شده، که وزن دهی به معیار های بکار گرفته مطابق نظر کارشناسان مربوطه، محققان و منابع موجود در درون و همچنین بین لایه ها انجام گرفت. سپس اراضی منطقه به پنچ طبقه بسیار مناسب، مناسب، متوسط، ضعیف و نامناسب تقسیم شد و نقشه پهنه بندی آن تهیه گردید. نتایج نشان داد که از 39/3779 کیلومتر مربع مساحت شهرستان ایذه، طبقه بسیار مناسب این پهنه 15997/565 کیلومتر مربع معادل 95/14درصد، طبقه دوم (مناسب) 15997/963 کیلومتر مربع برابر 48/25 درصد مساحت منطقه می باشد. لذا بیش از 40 درصد مساحت محدوده مورد مطالعه برای کشت کلزا دارای شرایط ایده آل و مساعدی می باشد. پهنه های اکولوژیکی دیگر نقشه یعنی طبقه متوسط، ضعیف، نامناسب نیز به ترتیب 49/22، 34/20، 02/16 درصد از مساحت شهرستان را در بر می گیرد. علاوه بر این بین پهنه های پیشنهاد شده در نقشه نهایی و کشت کنونی کلزا انطباق وجود دارد که نشانگر موثر بودن عوامل طبیعی و اقلیمی می باشد. نتایج پژوهش نشان داد که کشت کلزا می تواند در مناطق تحت کشت محصولات گندم و جو، جایگزین مناسبی برای تغییر کشت و فراهم کردن بستری مطلوب برای توسعه اقتصادی منطقه باشد. واژه های کلیدی: پهنه بندی، توان اکولوژیک، کلزا، سیستم اطلاعات جغرافیایی، فرآیند سلسله مراتبی تحلیلی ، وزن دهی، شهرستان ایذه،

چکیده روند رو به گسترش روابط و پیوندهای شهری و روستایی در کشورهای جهان سوم از عوامل مهمی است که، می تواند زمینه ساز توسعه یا توسعه نیافتگی در جوامع شهری و روستایی باشد. بنابراین، بررسی روابط و مناسبات شهر و روستا می تواند، فرصتی برای کاهش فقر و غلبه بر نابرابری های فضایی، و تضمین کننده آینده-ای پایدار برای توسعه یکپارچه نواحی مختلف جغرافیایی باشد. این تحقیق با هدف بررسی مناسبات تولیدی شهر و روستا و اثرات آن بر اقتصاد خانوارهای روستایی شهرستان فیروزآباد انجام گرفت، که به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از حیث ماهیت و روش انجام توصیفی- تحلیلی، از لحاظ جمع آوری ا طلاعات ترکیبی از یافته های اسنادی و میدا نی بوده است. جامعه آماری این تحقیق را تمام خانوارهای روستایی شهرستان فیروزآباد تشکیل داده اند که در مجموع 118 روستا و 9741 خانوار را در بر می گیرد. جهت تعیین حجم نمونه روستا، از شیوه نمونه گیری چند مرحله ای استفاده شده، بگونه ای که ا بتدا پس از حذف مکان های تابع و سایر تأسیسات، 118روستاهای دارای سکنه دا ئم بر اساس وضعیت کوهستانی و دشتی بودن مشخص گردیدند، پس از آن 25 درصد روستا ها (30 روستا) به عنوان روستاهای نمونه انتخاب شدند و نهایتاً روستاهای هر دهستان بر اساس، تعداد خانوار رتبه بندی شده و از بین گروههای مختلف روستاهای مورد نظر تعیین و برای انتخاب حجم نمونه خانوارها از فرمول کوکران استفاده و تعداد 228 خانوار روستایی انتخاب شدند. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون های آماری t مستقل، anova و mann-whitney تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان داد که بین شیوه های بهره برداری و وضعیت ا قتصادی خانوارهای روستایی تفاوت معناداری وجود دارد، برای آزمون این فرضیه درآمدخانوارهای روستایی از فعالیت های مختلف اقتصادی و شاخص برخورداری استفاده و معناداری تفاوت بین شیوه های بهره برداری و وضعیت اقتصادی خانوارهای روستایی تأیید شد. همچنین برای آزمون فرضیه دوم، درآمدخانوارهای روستایی از فعالیت های زراعی و شاخص برخورداری استفاده شد که معناداری تفاوت بین مناسبات تولیدی زراعی و وضعیت اقتصادی خانوارهای روستایی تأیید و برای فرضیه سوم، درآمد خانوارهای روستایی از فعالیت های صنایع دستی به همراه شاخص برخورداری مورد استفاده قرار گرفتند که معناداری تفاوت بین مناسبات تولیدی صنایع دستی و وضعیت اقتصادی خانوارهای روستایی تأیید شد. واژگان کلیدی مناسبات تولیدی، روابط متقابل شهر و روستا، شیوه های بهره برداری، ا قتصاد روستایی، شهرستان فیروزآباد.

چکیده: از آن جا که هدف این تحقیق توان مندی های محیطی گردشگری در نواحی روستایی بخش مرکزی گرگان از دیدگاه گردشگران است. ابتدا با استفاده ازمتون موجود، برخی شاخص های اقتصادی و اجتماعی برای بررسی اثرات استخراج شده و سپس بر اساس آن، داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه از ده روستا گرد آوری شده است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است که متناسب با نوع داده ها، آزمون آماری t، برای تحلیل داده ها به کار گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که ، محدوده مورد مطالعه دارای ظرفیت های طبیعی بسیار مناسبی برای جذب گردشگر می باشد که مهم ترین آن، وجود جنگل، آبشارو آب و هوای ملایم و معتدل و... می باشد. طبق مطالعات میدانی انجام گرفته بشترین انگیزه گردشگران جایگاه اقتصادی و اجتماعی (شغل و درآمد)آنها نیز در انتخاب این مکان به عنوان مقصد گردشگری اهمیت می یابد.که طبق بررسی های انجام شده بیشترین گردشگران کسانی هستند که کارمند می باشند و بعد از آن شاغلان در بخش خدمات تشکیل می دهد بنابر این بین افزایش گردشگری و شغل گردشگران رابطه ای مستقیم وجود دارد. گردشگری اثرات اقتصادی و اجتماعی مثبتی نظیر: افزایش فرصت های شغلی و درآمد، خروج انزوای اجتماعی روستاییان، افزایش سطح سواد و آگاهی روستاییان و اثرات منفی اقتصادی و اجتماعی نظیر: افزایش قیمت کالا و خدمات، افزایش قیمت زمین، شکاف و فاصله طبقاتی روستاییان، ازدحام و شلوغی روستا و...را موجب شده است. نتایج بدست آمده بیانگر آن است که عدم توجه به روستا ها وفقدان برنامه ریزی و مدیریت کارآمد در سطوح محلی و ناحیه ای و سرمایه-گذاری مناسب در زمینه گردشگری با توجه به قابلیت ها و ظرفیت های موجود در این زمینه سبب افزایش اثرات منفی اقتصادی شده است، به طوری که اثرات منفی اقتصادی بیشتر از اثرات مثبت آن بوده است. از این رو شناسایی پیامد ها و اثرات گردشگری در نواحی روستایی مزبور با هدف افزایش فواید حاصله از توسعه گردشگری پایدار و کاهش زیان های احتمالی یا تأثیرات منفی در جوامع میزبان و در نهایت دستیابی به امر توسعه ضروری به نظر می رسد. واژگان کلیدی: توسعه، گردشگری، اثرات اقتصادی و اجتماعی، نواحی روستایی، شهرستان گرگان.

چکیده با فراهم ساختن امکانات و خدمات مورد نیاز در بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره در شهرهای کوچک، این نوع از شهرها با تثبیت جمعیت روستایی و جذب نیروی کار مازاد روستاها، می توانند باعث توسعه حوزه نفوذ روستایی خود شوند و تعادل های فضایی جمعیت و خدمات را در سیستم سلسله مراتب شهری در سطح ملی و ناحیه ای باعث گردند. اشنویه در رده سیزدهم سلسله مراتب شهری استان آذربایجان غربی بر اساس سرشماری سال 1385 قرار دارد و دارای کارکرد اقتصادی مبتنی بر فعالیتهای کشاورزی می باشد و ویژگی های شهرهای کوچک به لحاظ کارکرد اقتصادی و تعداد جمعیت برای مشخص کردن اندازه این نوع شهرها را با هم دارا می باشد. روش تحقیق بر اساس اهداف پژوهش، کاربردی و از نوع توصیفی- تحلیلی و از نظر اجرای پژوهش، پیمایشی است و با استفاده از منابع کتابخانه ای و ابزار پرسش نامه برای گردآوری اطلاعات از سطح خانوارهای نمونه انتخابی می باشد. در این پژوهش از مدل مرتبه-اندازه برای مشخص کردن اندازه و توزیع لگاریتمی شهرها در استان آذربایجان غربی به منظور بررسی سلسله مراتب شهری استان استفاده شده است و برای آزمون فرضیات تحقیق و استنباط های آماری مورد نیاز از آزمون آماری کای اسکور(2?) استفاده گردیده است. نتایج حاصل از پژوهش در قالب تحلیل آماری وزن بندی گویه های تحقیق نشان می دهد که بانکها و موسسات مالی، وجود سردخانه ها و خدمات عرضه شده به ساکنان روستاهای مورد مطالعه در رتبه اول تا سوم قرار دارند اما خدمات بهداشتی، رفاهی و تفریحی در اشنویه از مراجعه اهالی روستاها به مرکز استان و شهرهای همجوار جلوگیری ننموده است. از سوی دیگر خدمات عرضه شده به روستاها در بعد امکانات ارتباطی و مخابراتی، امکانات زیرساختی و خدمات درمانی دامپزشکی از وضعیت مناسبتری در میان سایر عوامل برخوردار می باشد. همچنین اشنویه موجب افزایش باسوادی ساکنان روستاهای مورد مطالعه، دسترسی به وسایل ارتباطی و مخابراتی و تأمین نیازهای بهداشتی و درمانی ساکنان روستاها در سطح محلی شده است. واژگان کلیدی: توسعه روستایی، شهرهای کوچک، کارکرد، اشنویه

چکیده در کشور ما مناطق روستایی و به خصوص بخش کشاورزی با مشکلات و معضلات بسیاری مواجه است، از جمله این مشکلات می توان به کمبود فرصت های شغلی، پایین بودن بهره وری عوامل تولید، عدم پیوند اساسی بین صنعت و بخش کشاورزی، و همچنین کمبود خدمات رسانی و پشتیبانی بخش کشاورزی در روستاها اشاره کرد. از آنجایی که صنایع روستایی از جمله صنایع تبدیلی و تکمیلی بین بخش صنعت و کشاورزی ارتباط برقرار می کند و ضمن رونق بخش کشاورزی، باعث اشتغال زایی و افزایش درآمد در روستاها می شود، لازم است امکان سنجی استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی و توسعه آن در روستاها هرچه جدی تر و با یک برنامه ریزی راهبردی و آگاهانه در اقتصاد کشور تحقق یابد. شهرستان تکاب واقع در استان آذربایجان غربی به دلیل موقعیت طبیعی مناسب و برخورداری از پتانسیل های مناسب در بخش دامداری، توان بالقوه ای را در زمینه ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی فرآورده های دامی دارا می-باشد. لذا در این پژوهش قابلیت ها و مزیت های نسبی شهرستان تکاب جهت استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی–تحلیلی می باشد. روش جمع آوری اطلاعات ترکیبی از دو روش اسنادی و میدانی بوده که به کمک تکنیک های مشاهده و مصاحبه با مطلعین کلیدی انجام شده است. برای آزمون فرضیات این پژوهش از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) برای تهیه نقشه های موردنیاز، از روش فرآیند سلسله مراتب تحلیلی(ahp) برای مکان یابی صنایع تبدیلی و تکمیلی و همچنین از مدل راهبردی swot و نمودار عنکبوتی نیز بهره گرفته شده است. نتایج حاصل نشان داد که شهرستان تکاب به لحاظ طبیعی که 9 پارامتر (ارتفاع، شیب، زمین شناسی، خاک، کاربری اراضی، متوسط بارش سالیانه، متوسط دمای سالیانه، متوسط حداکثر دمای سالیانه، متوسط حداقل دمای سالیانه) را بررسی کرده است، به طور کلی وضعیت مناسبی برای استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات دامی دارد و همچنین با توجه به مکان یابی صنایع که وضعیت آن در 5 طیف طبقه بندی شده است، 7/51 درصد مساحت شهرستان وضعیت بسیار مناسبی جهت مستقر کردن واحدهای صنایع تبدیلی را دارا می باشد. نتایج بررسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به جداول swot در رابطه با پتانسیل های اقتصادی و زیرساختی با بررسی 5 شاخص(کشاورزی، شبکه ارتباطی، سرمایه، صنعت و انرژی)، نیز نشان می دهد که به طور کلی نقاط قوت شهرستان در رابطه با این شاخص-ها بیشتر از نقاط ضعف و فرصت های آن بیشتر از تهدیدات است. با توجه به بررسی های فوق نتیجه می گیریم که شهرستان تکاب قابلیت استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات دامی را دارا می باشد.

گردشگری روستایی به عنوان یکی از اشکال مهم گردشگری، به منظور بازدید و سیاحت، در نواحی روستایی پایه گذاری شد. این نوع گردشگری با توسعه شهرنشینی، بهبود سیستم حمل و نقل و ارتباطات، در حال گسترش است و می تواند نقش مهمی در متنوع سازی اقتصاد محلی، ایجاد اشتغال و نهایتاً بستر سازی برای توسعه پایدار روستایی را فراهم کند. بنابراین برای بهره مندی از مزایای گردشگری روستایی، قدم اول این است که زمینه های ایجاد این صنعت فراهم شود. پژوهش حاضر ظرفیت ها و محدودیت های صنعت توریسم در نواحی روستایی بخش بسطام، را از دیدگاه گردشگران و خانوارها نشان می دهد. روش استفاده شده در این پژوهش توصیفی_تحلیلی است و جامعه آماری آن شامل 10 روستای هدف گردشگری بخش بسطام می باشد. به منظور جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. نمونه گیری به صورت تصادفی ساده انجام شد و با ارزیابی فرمول حجم نمونه کوکران، تعداد 100 مورد پرسشنامه بین گردشگران و 190 مورد نیز بین خانوارها توزیع شد. آزمون فرضیات پژوهش نیز به روش تجزیه و تحلیل پرسشنامه و آزمون t مستقل و 2x صورت گرفته است. نتایج حاصل شده از این تحقیق نشان می دهد که از نظر خانوارها و گردشگران، محدوده ی مورد مطالعه از جاذبه های گردشگری طبیعی و انسانی بالایی برخوردار است که در صورت معرفی و فراهم نمودن امکانات رفاهی، خدماتی و اقامتگاهی مناسب می تواند به یکی از کانون های مهم گردشگری در سطح منطقه مبدل گردد. از دیدگاه افراد مورد مطالعه نقش ظرفیت های طبیعی با میانگین وزنی 11/4 نسبت به ظرفیت های تاریخی و فرهنگی در پذیرش گردشگران موثرتر است که در مقایسه از طریق آزمون t سطح معناداری آن تایید شد. همچنین در مورد محدودیت های صنعت گردشگری در نواحی روستایی بخش بسطام، وضعیت نامناسب امکانات زیربنایی و خدمات رفاهی با میانگین وزنی 61/3 وزن بیشتری نسبت به محدودیت-های فرهنگی وزن بیشتری به خود اختصاص داده است که سطح معناداری این فرض نیز از طریق آزمون t تأیید شد.. بنابراین با توجه به نتایج حاصل شده تقویت ظرفیت ها و رفع محدودیت ها با هدف دستیابی به توسعه صنعت توریسم و رضایت گردشگران ضروری به نظر می رسد.

تجربه ثابت کرده است که با شناخت شرایط محیطی و برنامه ریزی متناسب با آن می توان بازده تولیدی زمین را بالا برد. پهنه بندی اکولوژیکی_کشاورزی روش و شیوه ای نوین جهت مدیریت و برنامه ریزی بهتر اراضی کاربرد دارد. در این پژوهش پهنه بندی اکولوژیکی گیلاس به جهت اینکه تاکنون مطالعه ای در این زمینه در شهرستان سروآباد صورت نگرفته، از اهمیت بالایی برخوردار است. بیشترین جمعیت شهرستان (حدود 92 درصد) در روستاها بسر می برد و اقتصاد آنها بر پایه کشاورزی است و فعالیت باغداری به دلیل وضعیت خاص منطقه نسبت به زراعت رونق بیشتری دارد. با توجه به اینکه این محصول ارزش اقتصادی بالایی دارد، تعیین مکان های بهینه برای احداث باغ گیلاس به منظور کمک به تولید و اقتصاد جامعه خصوصا جامعه روستایی، از این جهت که درآمد بالایی را می تواند برای آنها داشته باشد، منفعت زیادی را بدنبال دارد. بنابراین پس از بررسی خصوصیات فنولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه، معیارهای اقلیمی و طبیعی (توپوگرافی، خاک، زمین شناسی، پوشش گیاهی، کاربری اراضی، منایع آب، درجه حرارت، بارش، رطوبت و تبخیر) برای تحلیل در نظر گرفته شدند. نقشه های اقلیمی با استفاده از آمار بلند مدت ایستگاههای هواشناسی تهیه شد و سپس از مدل بولین و مدل تحلیلی سلسله مراتبی جهت وزن دهی لایه های 16 نقشه معیار استفاده شد که در نهایت با تلفیق آنها در محیط gis، پهنه هایی با درجه اهمیت متفاوت جهت کاشت گیلاس برای کل اراضی شهرستان سروآباد تعیین گردید. نتایج برآمده از روش بولین در دو پهنه مناسب و نامناسب و مدل تحلیلی سلسله مراتبی 5 پهنه به ترتیب بسیار مناسب، مناسب، متوسط، ضعیف و نامناسب حاکی از آن است که مساحت زیادی از اراضی منطقه برای فعالیت مورد نظر از وضعیت مطلوبی برخوردار است. ضمن اینکه دقت روش تحلیلی سلسله مراتبی از بولین بیشتر است و می توان آن را به عنوان مدلی که با واقعیت تطابق بیشتری دارد معرفی کرد.

زنان کمتر از مردان روستایی مورد توجه برنامه ریزی ها قرار می گیرند ،توسعه اشتغال زنان بیش از هر چیز مستلزم درونی ساختن این پدیده و تکیه آن به ضرورت های عینی جامعه است.هدف از این تحقیق بررسی نقش فعالیت های کشاورزی زنان در اقتصاد خانوار روستایی )مطالعه موردی بخش کوهسرخ شهرستان کاشمر)می باشد،تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی است و از بعد ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی – پیمایشی است و از حیث گردآوری اطلاعات ترکیبی از روش اسنادی و مطالعات میدانی است، محدوده مورد مطالعه دارای 6135 خانوار می باشد که از میان آنها 385 خانوار با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شدند، به منظور گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه در دو بخش هزینه سنجی و پرسشنامه خانوار استفاده گردید ، تحقیق حاضر با دلیل نداشتن سوالات طیفی درپرسشنامه پایایی نشده است .داده های بدست آمده با بکار گیری نرم افزار spssوآزمون های آماری همچون tتک نمونه ای و همبستگی پیرسون مورد تجزیه تحلیل واقع شدند ، نتایج نشان داد زنان نتوانسته اند سهم قابل توجهی از فعالیت های کشاورزی را بر عهده بگیرند ،بین اشتغال زنان روستایی نمونه در بخش کوهسرخ با افزایش درآمد خانوار ها رابطه معنا داری وجود نداشت، بین اشتغال زنان روستایی و کاهش هزینه ها رابطه معناداری وجود دارد ، زنان روستایی بخش کوهسرخ در فعالیت های باغی با مشارکتی کمتر نسبت به فعالیت های زراعی اما درآمدی بیشتر را عاید خانوار ها کردند در نتیجه باید در برنامه ریزی ها نسبت به اشتغال زنان روستایی در فعالیت های باغی توجهی جدی شود.

چکیده : روحیه تعاون و همیاری که از دیرباز در جامعه ایرانی وجود داشته باعث شکل گیری تعاونی های سنتی در نواحی روستایی گردیده است. اصلاحات ارضی بر خلاف عملکرد جهانی آن در ایران موجب قطعه قطعه شدن و پراکندگی اراضی کشاورزی گردیده که در این زمینه اقداماتی قبل از انقلاب همانند تشکیل شرکتهای سهامی زراعی و تعاونی های تولید روستایی صورت گرفت که با پیروزی انقلاب متوقف و تعدادی از این شرکت ها منحل گردید. واحد های بهره برداری کشاورزی مشاع با هدف ارتقای سطح زندگی، بهداشت، درآمد سرانه، بهره وری مطلوب از منابع آب و خاک و جلوگیری از مهاجرت بی رویه روستاییان به شهر پس از انقلاب اسلامی شکل گرفتند و در این راستا موفقیت های قابل توجهی نیز داشته اند . پژوهشی حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی – تحلیلی و ژرفانگر می باشد که به منظور نیل به اهداف پژوهش از تکنیک های موجود در دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است . داده های آماری جمع آوری شده از طریق پرسشنامه مصاحبه و مشاهده به وسیله نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل واقع و در خصوص تهیه نقشه های مورد نیاز از نرم افزارarc gis 9.3 استفاده شده است . یافته های تحقیق نشان داد که تشکیل واحدهای بهره برداری مشاع پس از انقلاب در افزایش درآمد خانوار های روستایی، ایجاد اشتغال مولد، جلوگیری از مهاجرت و تثبیت جمعیتی سکونتگاه های روستایی بیشترین اثر را داشته است و اما در زمینه یک پارچه سازی اراضی به دلایلی از جمله کم سوادی و بی سوادی اعضای واحد های بهره برداری ،عدم نظارت مستمر دستگاه های ذیربط بر واحد های بهره برداری مشاع، اجرای قانون ارث و در نهایت تصویب قانون فروش و انتقال قطعی اراضی در لایحه های بودجه سالانه موفق نبوده اند .

پدیده مهاجرت و تخلیه جمعیتی یکی از بارزترین معضلات اقتصادی- اجتماعی جامعه روستایی است، شناخت محیط روستا به جهت برقراری تعادل بین شهر و روستا و جلوگیری از تخلیه سکونتگاههای روستایی امری ضروری است. این تحقیق با هدف بررسی ساختار اقتصادی خانوارهای روستایی و اثرات آن بر ناپایداری جمعیتی سکونتگاههای روستایی شهرستان سرایان انجام گرفت، که به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از حیث ماهیت و روش انجام، توصیفی – تحلیلی و از لحاظ جمع آوری اطلاعات، ترکیبی از یافته های اسنادی و میدانی بوده است. جامعه آماری این تحقیق را تمام خانوارهای روستایی شهرستان سرایان تشکیل داده اند که در مجموع 74 روستا و 3519 خانوار را در بر می گیرد. جهت تعیین حجم نمونه روستا، از شیوه نمونه گیری چند مرحله ای استفاده شده، بگونه ای که ابتدا پس از حذف مکانهای تابع و سایر تاسیسات، 74 روستای دارای سکنه دائم بر اساس وضعیت کوهستانی و دشتی بودن مشخص گردیدند، پس از آن 30 درصد روستاها (25 روستا) به عنوان روستاهای نمونه انتخاب شدند و نهایتاً روستاهای هر دهستان بر اساس، تعداد خانوار رتبه بندی شده و از بین گروههای مختلف، روستاهای مورد نظر تعیین و برای انتخاب حجم نمونه خانوارها از فرمول کوکران استفاده و تعداد 306 خانوار روستایی انتخاب شدند. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون های آماری ضریب همبستگی و anova تجزیه و تحلیل شده است. نتایج آزمون فرضیه اول نشان داد که میانگین درآمد سرانه حاصل از فعالیت های اقتصادی در بین مشاغل اصلی دارای تفاوت معناداری است. در مورد فرضیه دوم نیز نتایج نشان داد که بین ساختار زراعی و میزان درآمد سرانه خانوار حاصل از این بخش رابطه معناداری برقرار است، در مورد فرضیه سوم نیز معناداری رابطه بین میزان درآمد سرانه خانوار و مهاجرت شغلی تایید شد.

شهر و روستا به عنوان دو فضای جغرافیایی که دارای ساختار و کارکرد متفاوتی هستند در تعامل با یکدیگرند. یکی از جنبه های تعاملی شهر و روستا به شکل جریان جمعیتی است که به صورت مهاجرت های روستا-شهری نمود می یابد. همواره جریانی ازجمعیت، کالا، سرمایه، اطلاعات و تکنولوژی بین این دو محیط مبادله می شود. مهاجرت ها به ویژه مهاجرت های روستایی به دلیل عدم تعادل فضایی به وجود می آید و در مقاطعی از زمان این حرکت با سرعت و حجم بیشتری صورت می گیرد. یکی از پیامدهای مهاجرت های روستاییِ بدون برنامه، سکونت جمعیت در حاشیه شهرهاست. بدین ترتیب که بخشی از جمعیت شهرها را شهروندان فقیر و کم درآمد تشکیل می دهند که به دلیل عدم تمکن مالی، مجبور به سکونت در فضاهای نامطلوب اطراف شهر شده اند. مساکن کوچک، حداقل امکانات رفاهی و در بسیاری از موارد بدمسکنی و فقدان تسهیلات، در نهایت به محرومیت های اقتصادی-اجتماعی این گروه منجر می شود. محدوده مورد مطالعه این تحقیق، سه محله کارگران، جوادیه و موسی بن جعفر در شمال و شمال غرب شهر بیرجند است که به عنوان سکونتگاه های غیررسمی و مناطق حاشیه نشین شناخته می شوند. تحقیق حاضر از نظر هدف، از نوع تحقیقات کاربردی؛ از حیث ماهیت و روش انجام، توصیفی-تحلیلی و از لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات، ترکیبی از روش های اسنادی-پیمایشی است. روش نمونه گیری تصادفی و از نوع سهمیه ای می باشد. حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول کوکران، 370 خانوار تعیین شد. داده های حاصل از پرسشگری از سرپرستان خانوار در محدوده مطالعه، به وسیله نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. شاخص های گرایش مرکزی و پراکندگی در قسمت آمار توصیفی و برای آزمون فرضیات آزمون های آماری کای مربع (chi-square) و t همبسته مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج نشان دهنده آن است که دلایل اقتصادی، از عمده ترین عوامل در مهاجرت از روستا است. ارزانی زمین و توان مالی اندک نیز از علل سکونت خانوارهای مهاجر، در این محلات است. سایر یافته های تحقیق نیز نشان می دهد در مقابلِ افزایش درآمد، هزینه ها نیز افزایش یافته است بنابراین مهاجران پس اندازکمی دارند. برای تجزیه و تحلیل وضعیت اجتماعی محله و ساکنان مهاجر، با طرح 90 سوال به صورت طیف لیکرت، میزان مشارکت مهاجران در بهبود شرایط کالبدی محله، اعتماد افراد به یکدیگر و روابط همسایگی، امنیت محلات، میزان رضایتمندی از زندگی در محلات حاشیه، همچنین آسیب ها و مشکلاتی که ساکنین در مناطق حاشیه نشین، با آن مواجه هستند، مورد مطالعه قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد میزان امنیت، اعتماد، مشارکت، رضایتمندی از زندگی و روابط همسایگی بعد از مهاجرت نسبت به زمان زندگی در روستا کاهش یافته است.

اقتصاد اکثر کشورهای جهان سوم بر بخش کشاورزی متکی می باشد. از این رو توسعه ی کشاورزی از یک سو موجب پویایی اقتصاد ملی می شود و از سوی دیگر موجب کاهش فقر و محرومیت به ویژه در جامعه روستایی می گردد. یکی از راهکارهای ارائه شده جهت گسترش و بهبود کشاورزی، ایجاد شرکت های تعاونی تولید کشاورزی می باشد. درواقع شرکت های تعاونی تولید کشاورزی می توانند با رفع نارسایی ها، نقشی مهمی در توسعه روستاها ایفا نمایند. از این رو، می توان گفت رسالت مهم شرکتهای تعاونی تولید کشاورزی ارتقای سطح دانش روستاییان ، بهبود بهره وری منابع روستایی و جلوگیری از مهاجرت بی رویه روستائیان به شهرها می باشد. بنابراین، تعاونی ها ابزاری مناسب برای همکاری مردم به شمار می-رود و در رسیدن به توسعه پایدار نقش مهمی ایفا می کنند. در پژوهش حاضر به بررسی اثرات اقتصادی- اجتماعی شرکت های تعاونی تولید کشاورزی شهرستان خوسف پرداخته شده است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی می باشدکه به منظور نیل به اهداف آن، از تکنیک های موجود در دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. داده های گردآوری شده از طریق پرسشنامه، به کمک نرم افزار آماری spss16 مورد تجزیه و تحلیل و استنتاج نهایی قرار گرفته اند و همچنین جهت ترسیم نقشه های مورد نیاز، نرم افزار arc gis 9.3 به کار گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان داد که شرکت های تعاونی تولید کشاورزی در عوامل اقتصادی(با سطح معناداری000/0و میانگین 13/3)توانسته اند موفق باشند و در نتیجه ی افزایش درآمد کشاورزی، رفاه خانوار نیز بهبود یافته-است. اما این بهبود شرایط اقتصادی و رفاه خانوار نتوانسته در شرایط اجتماعی خانوار تأثیر مثبت داشته باشد. در واقع میانگین وضعیت اجتماعی 96/1 بوده که پایین تر از (3 حد مطلوب) می باشد. همچنین وضعیت اشتغال دارای میانگین 86/2 بوده است و این عدم کارایی در بخش اشتغال نیز سبب شده که فعالیت شرکت-های تعاونی نتواند موجب کاهش مهاجرت گردد. واژگان کلیدی: اثرات اقتصادی- اجتماعی – شرکت های تعاونی کشاورزی- شهرستان خوسف

کشاورزی اساس فعالیت های اقتصادی و منبع درآمد در اکثر روستاهای کشورمان است، با این حال این بخش از اقتصاد امروزه با مشکلات گوناگونی از جمله: فساد پذیری بالا، پایین بودن عملکرد تولید در واحد سطح، فصلی بودن تولید در بخش کشاورزی و بیکاری فصلی، توان ناکافی برای اشتغال و درآمد خانوارهای روستایی مواجه می باشد. در چنین شرایطی روستاییان مجبور به مهاجرت از روستا به شهر می شوند که علاوه بر تخلیه جمعیتی روستاها، شهرها را با مشکلات عدیده ای مواجه می سازد. برای حل این مشکلات باید برنامه ریزی دقیق و سنجیده ای تدوین نمود؛ چرا که بدون دستیابی به توسعه روستایی نمی توان به توسعه ملی دست یافت. استقرار صنعت در محیط روستایی بویژه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی، با کامل کردن زنجیره تولید کشاورزی، باعث ایجاد اشتغال و درآمد زایی برای خانوارهای روستایی، جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها، ایجاد ارزش افزوده، استفاده بهینه از منابع و امکانات محلی، و در نهایت توسعه روستایی می شود. شهرستان طارم به عنوان یکی از شهرستان های استان زنجان، علی رغم اینکه به عنوان قطب کشاورزی این استان محسوب می شود، ولی در غیاب صنایع تبدیلی و تکمیلی مرتبط با بخش کشاورزی به جایگاه شایسته خود نرسیده است. هدف این پژوهش بررسی قابلیت ها و مزیت های شهرستان طارم برای استقرار صنایع تبدیلی و فرآوری مرتبط با محصول زیتون بوده است که به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از حیث ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی - تحلیلی می باشد. برای جمع آوری اطلاعات از دو روش میدانی (مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه) و کتابخانه ای (منابع مکتوب، نقشه ها و ...) بهره گرفته شده است. از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) برای تهیه نقشه های مورد نیاز، از روش فرآیند سلسله مراتب تحلیلی (ahp) برای استعداد یابی کشت زیتون و از پرسشنامه برای اولویت بندی و انتخاب صنایع فرآوری مرتبط با زیتون استفاده شده است. به منظور امکان سنجی استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی که هدف اصلی تحقیق می باشد نیز از مدل برنامه ریزی راهبردی سوات بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در شهرستان طارم امکان گسترش سطح زیرکشت زیتون تا 2/2 برابر وضع فعلی وجود دارد؛ همچنین میزان ضریب نهایی مزیت ها (نقاط قوت و فرصت ها) در شهرستان، جهت استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی بیشتر از محدودیت ها (نقاط ضعف و تهدید) می باشد و صنایع تبدیلی و تکمیلی زیادی از جمله دو گروه کلی فرآوری روغن و کنسرو را می توان در رابطه با زیتون در شهرستان طرح ریزی کرد.

مسکن یکی از نیازهای اساسی انسان است که تغییر و تحول در آن از یک سو مبین اوضاع اجتماعی – فرهنگی ، اعتقادات مذهبی ، شرایط اقتصادی و میزان درآمد و از سوی دیگر نیز عاملی موثر در پایداری یا ناپایداری سکونتگاه های روستایی به شمار می آید . عوامل متعددی سبب تغییر و تحول در ساخت و کارکرد مساکن در مناطق روستایی می شوند که یکی از بارزترین آن ها مخاطرات طبیعی و به ویژه زلزله است که سبب ایجاد آسیب و تخریب های جدی در بافت کالبدی مساکن روستایی شده و از لحاظ اقتصادی نیز فشار مضاعفی را بر اقتصاد ناتوان خانوارهای روستایی وارد می کند . از نظر زلزله خیزی در نقشه پهنه بندی خطر نسبی زمین لرزه منطقه آذربایجان در طرح کالبدی ملی ایران ، اغلب روستاهای دهستان سکمن آباد شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی در پهنه با خطر نسبتاَ بالا و نواحی با شدت تخریب متوسط واقع شده اند . از این رو پژوهش حاضر در پی آن است تا به بررسی تحولات ساختی و کارکردی مساکن روستایی این دهستان با تأکید بر اثرات اقتصادی آن بر خانوارهای روستایی بپردازد . این پژوهش ،کاربردی واز حیث ماهیت توصیفی– تحلیلی و روش تحقیق آن اسنادی- میدانی بوده است . حجم نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران 306 خانوار تعیین و برای آزمون داده ها نیز از آزمون t نمونه های وابسته در محیط نرم افزار spss بهره گرفته شده است . نتایج نشان داد که به لحاظ شاخص های کالبدی مساکن روستایی نسبت به گذشته تغییر معناداری یافته اند و اغلب،ابعاد فیزیکی مساکن افزایش یافته و به لحاظ کارکردی هم چون گذشته، الگوی حاکم زیستی- معیشتی می باشد که در میان فضاهای یاد شده ، فضاهای با کارکرد زیستی در هر دو دوره زمانی قبل و بعد از زلزله بیشترین درصد از فضای مسکن روستایی را به خود اختصاص داده اند و در نهایت، نتایج حاکی از آن است که شاخص های مسکن روستایی در دوره بعد از بازسازی بهبود یافته است.

بخش کشاورزی در حکم اصلی¬ترین بخش اقتصاد در توسعه روستایی، به شدت به پتانسیلها و توانهای طبیعی وابسته است که در این میان منابع آب بیشترین تأثیر را در این بخش دارد. هدف اصلی این پژوهش نیز بررسی نقش عوامل موثر در استفاده از روش¬های نوین آبیاری بر پسته کاران بخش مرکزی شهرستان سیرجان بوده است که به روش توصیفی_ پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری کلیه کشاورزان پسته کار در بخش مرکزی شهرستان سیرجان (50 بهره¬بردار) می¬باشد که از شیوه¬های نوین آبیاری استفاده کرده¬اند. تعیین حجم نمونه نیز به روش تمام شماری(سرشماری) انجام شده است. تحلیل داده¬ها با استفاده از آزمونهای آماری همبستگی و تحلیل عاملی انجام شد. با بهره گیری از تکنیک تحلیل عاملی، عوامل موثر در استفاده از روشهای نوین آبیاری در سه عامل شامل ویژگیهای اقتصادی، ویژگیهای اجتماعی و مسایل مدیریتی خلاصه گردید. عامل اقتصادی با میانگین وزنی بار عاملی 0/753 بیشترین نقش را داشته است و هر کدام از عوامل مدیریتی و اجتماعی، به ترتیب با میانگین وزنی 0/668 و 0/554 بر اساس نقش و اهمیت هر کدام از متغیرهای مربوطه در گروه عوامل دو و سه قرار گرفتند.. بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل عاملی، سطح معناداری 000/0 به دست آمد که این مقدار از سطح معناداری 05/0 کمتر می¬باشد، در نتیجه فرض اول پژوهش مبنی بر اینکه؛ عامل اقتصادی مهمترین عامل موثر بر استفاده از روشهای نوین آبیاری در بخش کشاورزی است مورد تأیید قرار گرفت. در آزمون فرضیات دوم و سوم از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. در فرض دوم متغیرهای دانش فنی و اجرایی بهره برداران شامل 10 گویه که به صورت طیف 5 امتیازی لیکرت رتبه بندی شده اند می¬باشد. در این فرصیه سطح معناداری (896/0) بیشتر از سطح 05/0 به دست آمد در نتیجه این فرض پژوهش که بین دانش فنی و اجرایی بهره¬برداران و استفاده از روشهای نوین آبیاری رابطه معنادار وجود دارد مورد تأیید قرار نگرفت. در فرضیه سوم نیز شاخص های کیفیت آب آبیاری شامل هدایت الکتریکی، اسیدیته، کلر، سدیم و نسبت جذب سدیم می¬باشد. سطح معناداری به دست آمده در این آزمون (009/0) کمتر از 05/0 می¬باشد، در نتیجه این فرض که بین کیفیت آب آبیاری و استفاده از روشهای نوین آبیاری رابطه معنادار وجود دارد مورد تأیید قرار گرفت.

یکی از سیاست¬های اقتصادی رایج در کشورهای در حال توسعه و حتی کشورهای توسعه یافته اتخاذ سیاست¬های حمایتی مناسب و پرداخت یارانه است که امروزه به عنوان یکی از ابزارهای مهم در تنظیم سیاست¬های اقتصادی به کار می¬رود. هدف از اعمال این سیاست¬ها ممکن است کمک به مصرف¬کنندگانی باشد که قادر به تهیه برخی از کالاها یا ارزاق حیاتی نیستند و یا ممکن است کمک به تولید¬کنندگانی باشد که به علت افزایش قیمت تمام شده برخی از کالاها قادر به رقابت با سایر عرضه کنندگان آن کالا نباشند. طرح هدفمند کردن یارانه¬ها که در دی ماه 87 به مجلس ارایه شد، بعد از یک سال بحث به یک قانون تبدیل شد. حمایت از روستاییان و بالاخص بخش کشاورزی، از دیرباز در جهان به دلیل خطرپذیری بالای این بخش و نقش آن در تامین امنیت مواد غذایی، مورد توجه بوده است. لذا در پژوهش حاضر، تلاش بر این بوده است که آثار هدفمندسازی یارانه¬ها بر اقتصاد خانوارهای روستایی مورد بررسی قرار گیرد. در پژوهش حاضر، بر مبنای ماهیت و روش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و برای جمع آوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه¬ای و پیمایشی استفاده شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 280 تعیین شد. برای تحلیل داده¬ها از نرم افزار آماری spss ، آزمون آماری t یک نمونه ای استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که هدفمندسازی یارانه¬ها نتوانسته است وضعیت درآمدی و سطح رفاه خانوار را بهبود بخشد و موجب افزایش هزینه¬های تولیدات کشاورزی شده است و همچنین هدفمندسازی یارانه¬ها تغییر الگوی مصرف را برای خانوارهای روستایی به دنبال داشته است.

کارآفرینی فرآیند ایجاد و دستیابی به فرصت¬ها و دنبال کردن آن¬ها بدون توجه به منابعی است که در حال حاضر موجود است. این پژوهش با هدف بررسی مؤلفه های تأثیر¬گذار بر کارآفرینی زنان روستایی بخش مرکزی شهرستان ابرکوه، صورت گرفته است. این پژوهش بر مبنای هدف در زمره تحقیقات کاربردی و بر مبنای ماهیت و روش از نوع پژوهش های توصیفی تحلیلی است و بخش هایی نیز از روش همبستگی استفاده شده است.ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی آن توسط استادان راهنما و مشاور و کارشناسان مربوطه مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه به کمک ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید که بیانگر پایایی مطلوب می¬باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان کارآفرین بخش مرکزی می¬باشد که تعداد آنها 250 نفر می¬باشد که به صورت تمام شماری انجام گرفت. یافته¬های تحقیق در بخش تحلیل همبستگی بیانگر آن است که بین ویژگی¬های فردی(سن،خلاقیت، مهارت،تعداد اعضای خانواده و ...) و عوامل کارآفرینی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد .همچنین یافته¬ها بیانگرآن است که بین تجربه کارآفرینی و عوامل کارآفرینی زنان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بین منابع کسب اطلاعات کارآفرینی و گرایش به کارآفرینی زنان روستا نیز رابطه معناداری وجود دارد.یافته¬های پژوهش حاکی از آن است که تجربه کارآفرینی، ویژگی¬های فردی و منابع کسب اطلاعات کارآفرینی به ترتیب اهمیت در گرایش به کارآفرینی زنان روستا مؤثر می¬باشند.

چکیده کشور ما به دلیل قرارگیری در کمربند خشک عرض های جغرافیایی نیمکره شمالی بطور پیوسته از خشکسالی ، خشکی و کم آبی رنج می برد. هر چند حدود دو سوم از پهنه جغرافیایی کشور در عرصه مناطق خشک واقع شده، ولی در دو دهه اخیر گسترش خشکسالی وکم آبی تمام کشور راتحت تأثیر قرار داده است. بطوری که این مسأله از دغدغه های مهم سیاستگذاران و برنامه ریزان گردیده که، آثارمقابله با آن بوضوح در فصول مختلف برنامه های توسعه کشور در دو دهه اخیر مشهود است. تهیه وتنطیم روش های مقابله با خشکسالی وکم آبی و تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی و اجتماعی آن نیازمند شناخت اثرات خشکسالی ها در پهنه های متفاوت جغرافیایی است . این تحقیق محدوده ای از بستر جغرافیایی شرق کشور در استان خراسان جنوبی را به عنوان پایلوت اثر سنجی آثار زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی برفضاهای روستایی را مورد بررسی قرار داده است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی ،از لحاظ روش و ماهیت توصیفی -تحلیلی واز لحاظ جمع آوری داده ها اسنادی - پیمایشی می باشد .جامعه آماری تحقیق را 153روستای بخش شوسف شهرستان نهبندان تشکیل می دهند .که از این میان 38روستا به عنوان جامعه نمونه انتخاب ، وکار پرسشگری از 262منتخب در این روستاها صورت گرفته است . برای تجزیه وتحلیل داده های مورد لزوم از نرم افزار های آماری spssوexcel و جهت پردازش داده ها از آزمونtتک نمونه ای استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد. خشکسالی در بعد زیست محیطی موجب افت وخشکیدن آب های سطحی و زیرزمینی، تخریب پوشش گیاهی، ازبین رفتن و افول حیات وحش، افزایش طوفان وگرد وخاک، در بعد اقتصادی کاهش سطح درآمد حاصل از تولید محصولات زراعی و دامی، افزایش نرخ بیکاری،وکاهش تولیدات زراعی و دامی و در بعد اجتماعی افزایش مهاجرت، افزایش فعالیتهای غیرقانونی، فقر و وابستگی بیشتر روستاییان به سازمان های حمایتی شده است . از این رو برای مقابله با پیامدهای خشکسالی باید روش هایی همسو با شرایط منطقه ای از ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی اتخاذ نمود.

برای انجام این پژوهش مهمترین شاخص های بکارگرفته شده جهت مکان یابی عبارتند از: فاصله از منابع آب، پوشش گیاهی، بافت خاک، ارتفاع، شیب، فاصله از جاده، فاصله از گسل و فاصله از نقاط جمعیتی که در سه معیار، زیست محیطی، معیارتوپوگرافیک و پوشش زمین و فاصله از عوارض یا پدیده های مخاطره پذیر گنجانده شدند.که این لایه ها و داده ها براساس منابع و نظر کارشناسان و روش فرآیند تحلیل شبکه ای(anp) وزن دهی شدند و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) محل های مناسب دفن پسماند سکونتگاههای روستایی مشخص گردید. سپس نقشه نهایی مدل anp پس از تشکیل شبکه و محاسبه وزن ها ازطریق جمع متوالی لایه های استانداردشده بدست آمده و نقشه حاصله در 4 پهنه (کاملا مناسب، مناسب، نسبتا مناسب و نامناسب) طبقه بندی شد.

چکیده امروزه گردشگری به عنوان یکی از مبانی مهم توسعه ی اقتصادی در کشورهای دنیا مورد توجه جدی قرار دارد. در این میان گردشگری روستایی با توجه به تنوع در ابعاد متفاوت طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و ... جایگاه ویژه ای را بر عهده دارد. خانه های دوم از جمله ارکان مهم گردشگری روستایی می باشند که در چند دهه ی اخیر با رشد گسترده ای روبرو بوده است. در کشور ما نیز این پدیده بالاخص در روستاهای پیرامون شهرهای بزگ به دلیل گذران اوقات فراقت، آرامش روحی، دوری از آلودگی های زیست محیطی و ... روند روبه رشدی داشته است. با توجه به روند پیامدهای متفاوت زیست محیطی، کالبدی، اقتصادی- اجتماعی ، گسترش خانه های دوم، کنکاش و پویش در خصوص تحولات یاد شده و تجزیه و تحلیل آن ضرورت می یابد. از این طریق اثرات مثبت و منفی آن بر تحولات مناطق روستایی قابل ارزیابی می باشد. این پایان نامه بخش گلبهار شهرستان چناران را به عنوان یک مطالعه موردی مورد توجه قرار داده است. تحقیق حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی واز نظر هدف کاربردی می باشد که برای سنجش پیامدهای گردشگری خانه-های دوم در منطقه ی مورد بررسی تعداد 338 پرسش نامه در 17 روستا تکمیل و سپس از طریق نرم-افزار spss با روش های آماری توصیفی و استنیاطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج مطالعات حاکی از آن است که اشاعه ی خانه های دوم تاثیر کمی بر وضعیت زیست محیطی ، کالبدی و اجتماعی– فرهنگی منطقه مورد مطالعه داشته و از نظر اقتصادی تأثیر زیادی بر بهبود وضعیت معیشت اهالی روستا، افزایش قیمت اراضی غیر کشاورزی، گرانی زمین و افزایش قیمت آب در بخش کشاورزی، فروش محصولات تولیدی داشته است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.