چکیده فندق معمولی، گونه corylus avellana یکی از گونه های متعلق به تیره corylaceae است. این گونه در سراسر اروپا گسترش یافته است و امتداد آن تا آسیای صغیر نیز می رسد. در ایران نیز در نواحی معتدله و معتدله سرد پراکنش دارد. فندق محتوی چربی، پروتئین، کربوهیدرات، فیبر غذایی، ویتامین ها، مواد معدنی و فنل های آنتی اکسیدان است. اخیراً گزارش هایی درباره فعالیت آنتی اکسیدانی و آنتی میکروبی عصاره های مغز فندق و پوشش برگی سبز فندق و دیگر محصولات مانند برگ آن داده شده است. به علاوه مطالعات اخیر بر روی فندق نشان داده است که اندام های مختلف این گیاه حاوی متابولیت های مختلف با خواص دارویی با ارزش است. تاکسول یک ماده ضد سرطان است که اخیراً در فندق شناسایی شده است. از آنجایی که استفاده از تکنیک های کشت بافت به عنوان یک ابزار مناسب برای تکثیر انبوه و تولید متابولیت های ثانویه گیاهی درحال گسترش است در این تحقیق شرایط کشت درون شیشه ای فندق مورد بررسی قرار گرفت. از برگ، دمبرگ و جوانه به عنوان ریزنمونه استفاده شد. این ریزنمونه ها بر روی محیط کشت ms حاوی غلظت های مختلف هورمون های 2.4-d، naa و bap کشت شدند.برای برگ ها و جوانه ها در همه تیمارها بیشترین درصد القای کالوس(100%) بدست امد اما پاسخ دمبرگ نسبت به برگ و جوانه ضعیف تر بود. سپس کالوس های بدست آمده از تیمارهای کالزایی برای القای جنین زایی سوماتیکی به محیط کشت ms محتوی 2.4.d (1/0، 2/0، 4/0 و 8/ 0 mg.l-1) و iba (1/0 و 2/ 0mg.l-1) در ترکیب با bap (1/0، 2/0، 4/0 و 8/ 0mg.l-1) و kin (1/0 و 2/ 0mg.l-1) منتقل شدند. بیشترین درصد القای پیش جنین در ریزنمونه برگ در تیمار mg.l-1 1/0 iba و mg.l-1 1/0 kin (91%) و تیمار mg.l-1 1/0 2.4.d و mg.l-1 1/0 و 2/ bap (58%) و برای دمبرگ در تیمار حاوی mg.l-1 4/0 2.4-d و mg.l-12/0 bap(50%) بدست آمد. برای بلوغ و جوانه زنی جنین های القا شده از سطوح مختلف (0، 5/0، 5/1، 5/2 و 5mg.l-1) aba و ga3 و برای القای شاخه زایی از bap، kin، tdz و zeaدر غلظت های mg.l-1 0، 75/0، 5/1 و 5/2 استفاده شد.

جو یکی از محصولات مورد استفاده در تغذیه دام و همچنین تولید مالت است. به منظور شناسایی جایگاه های کنترل کننده برخی صفات کمی در جو و تعیین سهم هر qtl در تنوع فنوتیپی صفت مربوطه، 72 لاین هاپلویید مضاعف جو به همراه والدین آن ها (استپتوئه و مورکس) با 3 تکرار در شرایط بدون تنش مورد مطالعه قرار گرفت. صفات مورد بررسی شامل میزان آنزیم های آلفا آمیلاز، پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز، کاتالاز، گایاکول پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و میزان عصاره مالت و قدرت دیاستاتیک عصاره بود. تجزیه های آماری شامل تجزیه واریانس، همبستگی بین صفات، به کمک نرم افزار آماری sas و تجزیه qtl با استفاده از نقشه پیوستگی ژنتیکی حاصل از 327 نشانگر مولکولی rflp و نرم افزار qtl cartographer به روش مکان یابی فاصله ای مرکب (cim) و تجزیه خوشه ای با کمک نرم افزار ntsys انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تفاوت معنی داری بین لاین ها در همه صفات مورد بررسی وجود داشت. اثر ژنوتیپ برای آلفا آمیلاز، پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز، گایاکول پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و قدرت دیاستاتیک مورد بررسی در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود و برای صفات آنزیم کاتالاز و عصاره مالت در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. قدرت دیاستاتیک با آنزیم آلفا آمیلاز بیشترین مقدار همبستگی (67/0) را داشت. تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد سه مولفه دارای مقدار ویژه بیشتر از یک داشته که مولفه اول 14/30 درصد از تنوع و مولفه دوم 98/18 درصد و مولفه سوم 66/16 درصد از تغییرات کل را توجیه نمودند. برای صفات مورد بررسی در مجموع 27 qtlبدست آمد. واریانس فنوتیپی توجیه شده بوسیله این qtlها از 8/6 تا 1/27 درصد متغیر بود. بیشترین و کمترین واریانس فنوتیپی برای میانگین قدرت دیاستاتیک بدست آمد. واریانس فنوتیپی کل توجیه شده بوسیله این qtlها از 5/6 تا 88 درصد برای قدرت دیاستاتیک بدست آمد. lod در دامنه 35/8-96/1 قرار داشت. بیشترین و کمترین lod به ترتیب برای qtlهای قدرت دیاستاتیک و صفت عصاره مالت بدست آمد.

تنش سرما یکی از عوامل محیطی مهم از نظر پراکندگی و توانایی بقاء گیاهان و نیز عامل مهم محدود کننده تولید محصولات کشاورزی می باشد. گیاهان نواحی معتدله با فعال نمودن مکانیسم سازگاری به سرما که منتج به افزایش تحمل به یخبندان می گردد، به دمای پایین واکنش نشان می دهند. این فرآیند سازگاری با تغییر الگوی بیان برخی ژن های مسئول واکنش به تنش همراه است. در این تحقیق به منظور بررسی الگوی تظاهر ژن رمز کننده cbf1 در 16 ژنوتیپ انتخابی گوجه فرنگی، مقایسه الگوی تظاهر ژن میان گیاهان شاهد، تنش سرما و تیمار ضد یخ طبیعی گیاهی با روش real time pcr مورد بررسی قرار گرفت. برای نرمالیزه کردن بیان ژن در تمامی نمونه ها، ژن 18srna به عنوان ژن مرجع مورد استفاده قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب پایه طرح بلوک کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تجزیه واریانس به کمک نرم افزار sas و تجزیه خوشه ای ژنوتیپ ها به کمک نرم افزار ntsys و مقایسه میانگین تیمار ها به وسیله ی آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال 5% انجام پذیرفت. نتایج نشان داد تنش سرما و تیمار ضد یخ طبیعی گیاهی، تأثیر معنی داری بر بیان ژن cbf1 به عنوان یکی از ژن های درگیر در مسیر پاسخ به سرما دارند. در بین ژنوتیپ های مورد بررسی در این آزمایش، بیشترین میزان بیان ژن cbf1 در دو تیمار تنش سرما و ضد یخ طبیعی گیاهی مربوط به رقم شماره 950 به ترتیب معادل 2/4 و 7/5 برابر نسبت به تیمار شاهد بودند. کمترین میزان بیان ژن cbf1 نیز در دو تیمار تنش سرما و ضد یخ طبیعی گیاهی مربوط به رقم شف فلات به ترتیب معادل 07/1 و 01/2 برابر نسبت به تیمار شاهد مشاهده گردید. نتایج حاصل نشان می دهد که استفاده از ضد یخ طبیعی گیاهی تأثیر مثبتی بر بهبود اثر تنش سرما داشته و اثر این تیمار از ژنوتیپ مستقل است.

چکیده تنوع آللی در بلوک های ژنی کد کننده پروتئین های ذخیره ای گندم دوروم زیر واحدها ی گلوتنین با وزن مولکولی بالا (hmw-gs) بین 30 ژنوتیپ از گندم های دوروم(triticum turgidum var durum) ، با استفاده از روش sts-pcr مورد بررسی قرار گرفت. چهار جفت آغازگر اختصاصی برای بلوک های ژنیglu-a1 و glu-b1 برای واکنش زنجیره ای پلیمراز بکار گرفته شد. نتایج حاصل از الکتروفورز محصولات pcr در روی ژل آگارز نشان داد که تنوع قابل ملاحظه ای بین ژنوتیپ های گندم دوروم به خصوص توده های بومی وجود دارد. چندشکلی های مشاهده شده با استفاده از روش های چند متغیره تجزیه شدند. در تجزیه ی مولفه های اصلی، دو مولفه اول در مجموع 90/66 درصد از کل تغییرات را توجیه کرد. سهم مولفه اول در میزان تنوع مشاهده شده 38/41 درصد بود. مولفه دوم 52/25 درصد از کل تغییرات را توجیه کرد. تجزیه خوشه ای به روش upgma انجام شد و در ضریب تشابه 62/0 بر اساس روش جاکارد، ارقام به هشت گروه اصلی تفکیک شدند.نتایج تحقیق نشان داد که جایگاه ژنی glu-b1 تنوع قابل ملاحظه ای را نشان می دهد. همچنین در برخی موارد مشاهده شد که بین منطقه مورد کشت و شباهت ژنتیکی توده های بومی همبستگی وجود دارد.

تحمل به شوری صفت پیچیده ی ژنتیکی و فیزیولوژیکی است که توسط مکان ژن های صفات کمی کنترل می شود. بنابراین، شناسایی ژن هایی که گیاهان قادرند در مقابل تحمل به تنش شوری بیان کنند، برای برنامه های اصلاحی، ضروری می باشد. به منظور نقشه یابی نواحی ژنومی مرتبط با تحمل به شوری و تعیین سهم هر qtlدر تنوع فنوتیپی صفت مربوطه، 72 لاین هاپلویید مضاعف جو به همراه والدین آنها (استپتو و مورکس)، در سال زراعی 91-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 2 تکرار تحت دو شرایط نرمال و تنش شوری اجرا شد. صفات مورد بررسی شامل صفات فنولوژیک، مورفولوژیک و فیزیولوژیک نظیر محتوی کلروفیل، فلورسانس کلروفیل (fv/fm، fv، fo)، میزان پرولین برگ و میزان رطوبت نسبی (rwc) بود. پس از اندازه گیری صفات، ابتدا تجزیه های آماری شامل تجزیه واریانس، همبستگی بین صفات، رگرسیون گام به گام، تجزیه خوشه ای، تجزیه مولفه های اصلی و تجزیه عامل ها به کمک نرم افزار sas نسخه 0/9 انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تفاوت معنی داری بین لاین ها در دو شرایط نرمال و تنش برای اکثر صفات مورد بررسی وجود داشت. حداکثر همبستگی بین صفت روز تا سنبله دهی با روز تا گلدهی (??994/0 = r) مشاهده گردید. در رگرسیون گام به گام در شرایط نرمال تعداد دانه، دوره پرشدن دانه اولین صفاتی بودند که وارد مدل شده و در مجموع 90 درصد از تنوع کل را توجیه و درشرایط تنش به ترتیب طول میانگره، عرض برگ پرچم و ارتفاع بوته اولین صفاتی بوده که وارد مدل شده و در مجموع 43 در صد از تنوع کل را توجیه نمودند. در تجزیه به مولفه های اصلی در شرایط نرمال سه مولفه اول نزدیک به 50 درصد از تنوع کل را توجیه و در شرایط تنش چهار مولفه اول بیش از50 درصد از تنوع کل را توجیه نمودند. تجزیه به عامل ها چندین عامل پنهانی را استخراج نمود که بیش از 80 درصد از واریانس کل را توجیه کردند. عامل ها تحت عنوان عامل فنولوژیک، عامل ساختارهای ظاهری گیاه و عملکرد، عامل فیزیولوژیک، عامل ظرفیت عملکرد و پتانسیل تولید نامگذاری شدند. تجزیه qtl با استفاده از نقشه پیوستگی ژنتیکی حاصل از 327 نشانگر مولکولی rflp و نرم افزار qtl cartographer به روش مکان یابی فاصله ای مرکب (cim) انجام شد. برای صفات مورد بررسی در مجموع 206 qtl (برای شرایط نرمال 62 qtl، تنش شوری 68 qtl و برای میانگین دو شرایط 76 عدد qtl) بدست آمد. واریانس فنوتیپی توجیه شده بوسیله این qtlها از59/4 تا 47/53 درصد متغیر بود. بیشترین و کمترین واریانس فنوتیپی به ترتیب برای صفات طول سنبله (qsl3s) و روز تا گلدهی (qftd7s) در شرایط تنش شوری بدست آمد. lod در دامنه 99/13– 51/2 قرار داشت. بیشترین و کمترین lod به ترتیب مربوط به qtl های روز تا گلدهی (qftd2.2m) در میانگین دو شرایط و روز تا خمیری شدن دانه (qktd3n) در شرایط نرمال بدست آمد.

تحقیق حاضر با هدف شناسایی صفات مناسب برای گزینش رقم های برتر پنبه انجام شده است. تنوع ژنتیکی و روابط بین 24 صفت زراعی و مورفولوژیکی با عملکرد وش در 19 رقم پنبه (gossypium hirsutum l) در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کاشمر با استفاده از طرح بلوک کامل تصادفی در 4 تکرار ارزیابی شد. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد بین رقم های مورد مطالعه از حیث تعداد شاخه زایا، وزن تک غوزه، زودرسی، ارتفاع اولیه و ارتفاع نهایی، طول شاخه زایای پنجم، طول بلندترین شاخه رویا ، تعداد غوزه باز و تعداد غوزه بسته، طول الیاف، یکنواختی الیاف، میکرونر، استحکام الیاف، و کشش الیاف تفاوت معنی دار وجود دارد. مقایسه میانگین ها به روش دانکن انجام شد که ژنوتیپ های v88-938 و s-kg(a-1) به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد را داشتند. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد صفات زودرسی، تعداد غوزه، تعداد بوته در واحد سطح و طول شاخه زایای پنجم بیشترین تغییرات عملکرد را توجیه می کنند. طبق نتایج حاصل از تجزیه علیت بیشترین اثر مستقیم بر صفت عملکرد مربوط به تعداد بوته در واحد سطح می باشد. از آنجایی که تعداد بوته در واحد سطح ، تعداد غوزه و وزن غوزه بزرگترین اثرات مستقیم را دارند می توان از این صفات به عنوان معیار انتخاب استفاده نمود. تجزیه به عامل ها 24 متغیر مورد مطالعه را به 6 عامل اصلی کاهش داد. در تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های مختلف در 5 گروه گروه بندی شدند. کلاستر اول جز زودرس ترین ارقام مورد مطالعه و کلاستر پنجم دارای بیشترین عملکرد در بین این ارقام می باشند.

با استفاده از روش ap-pcr می توان چند شکلی موجود در بین نژاد های هر موجود زنده ای را تشخیص داد . به منظور بررسی روش ap-pcr تعداد 20 رقم گندم مورد کشت در سیستان تهیه شد و با استفاده از روش ap- pcr مورد بررسی قرار گرفت. بذر ارقام مورد مطالعه در گلدان کشت شده و برگ گیاهان 14 روزه برای استخراج dna مورد استفاده قرار گرفتند. چهار جفت آغازگر اختصاصی روش sts برای انجام روش ap- pcr استفاده شد. چند شکلی های مشاهده شده با استفاده از روش های چند متغیره تجزیه شدند. در تجزیه به مختصات اصلی، 6 مختصه اول در مجموع64.1610 درصد از کل تغییرات را توجیه کردند. تجزیه خوشه ای به روش upgma انجام شد و در ضریب تشابه 55/0 بر اساس روش جاکارد، ارقام به یازده گروه تفکیک شدند. نتایج این تحقیق نشان داد دسته بندی روش ap-pcr در آغازهای مورد استفاده تا حدودی دقیق تر از همین آغازگر ها در روش sts بود. واژگان کلیدی: ap-pcr ، فاصله ژنتیکی، گندم سیستان

به منظور بررسی دزهای مختلف اشعه گاما و اثر تنش خشکی بر خصوصیات کمی کرچک، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-1390 در پژوهشکده کشاورزی چاه نیمه دانشگاه زابل انجام گرفت. تنش خشکی در 3 سطح (5 ،8 و 11 روز) به عنوان فاکتور اصلی و تیمار اشعه گاما در 6 سطح (50، 70، 90، 110، 130 و 150 گری) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نمونه برداری در طول مراحل رشد و پس از حذف اثر حاشیه انجام و ویژگیهای زیر در طول مراحل رشد و پایان دوره رشد اندازه گیری شد. ویژگیهای کمی شامل: ارتفاع بوته، ارتفاع ساقه، تعداد برگ، ارتفاع گل آذین، سطح برگ، وزن هزاردانه؛ ویژگی های کیفی شامل: درصد ریسینولئیک اسید، میزان ریسین و درصد روغن بود. نتایج نشان داد تنش خشکی اثرات معنی داری بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارد. همچنین اثر اشعه گاما بر روی صفات فوق اختلاف معنی داری را نشان داد. افزایش دور آبیاری باعث کاهش صفات مورد ارزیابی گردید. مقایسه میانگین صفات در مورد اثر اشعه گاما به این ترتیب بود که در تمام صفات به جز ارتفاع بوته و سطح برگ افزایش دز اشعه گاما باعث کاهش این صفات شد. ارتفاع بوته و سطح برگ در مراحل اولیه اندازه گیری تحت تأثیر اشعه گاما قرار نگرفته ولی در مراحل بعدی با افزایش دز اشعه گاما این صفات نیز کاهش یافتند. نتایج تجزیه واریانس صفات کیفی اختلاف معنی داری را در مورد درصد روغن و عملکرد روغن دانه نشان داد بطوریکه برهمکنش تیمارها بر درصد روغن نیز معنی دار گردید. ولی مقدار پروتئین ریسین تحت تأثیر هیچ یک از تیمارها قرار نگرفت. در این مطالعه تغییرات ژنتیکی احتمالی مرتبط با ژن اسید ریسینولئیک نشان داد اشعه گاما تأثیر چندانی در میزان تغییرات ژن های دخیل در تولید اسیدهای چرب ندارد ولی با توجه به تغییر در پارامترهای زراعی دیگر، جهش ژنی در نقاط دیگر به صورت نقطه ای صورت گرفته است.

خشکی به طور دائم یا موقت، در رشد و توزیع پوشش طبیعی گیاهان بیشتر از عوامل طبیعی محدود کننده است، همچنین خشکی باعث تحریک تشکیل گونه های اکسیژن فعال شامل رادیکال های سوپراکسید، هیدروکسیل و پراکسیدهیدروژن در کلروپلاستهای گیاهی می شود، گونه های اکسیژن فعال سبب پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی و تخریب غشای سلولی می شود. به منظور بررسی اثر تنش خشکی به همراه تأثیر جبرانی آلفاتوکوفرول به عنوان عامل دفاعی در گیاه شاهی (lepidium sativum l.) بر متابولیت های سازگاری (پرولین و کربوهیدرات) و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیداتیو، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و دو تیمار، تیمار سطوح خشکی (در سه سطح) و تیمار مقادیر مختلف آلفاتوکوفرول (در سه سطح) در سال 1392 در آزمایشگاه تحقیقات دانشگاه زابل به اجرا درآمد. نتایج تجزیه های آماری نشان داد که خشکی اثر معنی داری روی میزان انباشت پرولین و کربوهیدرات و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت داشته است. به طوری که این افزایش در تنش شدید مشهودتر است. مقدار پرولین و قندهای محلول در سطوح مختلف خشکی به جز تنش متوسط به همراه آلفاتوکوفرول 15 میلی مولار تفاوت معنی دار نشان دادند. مقدار آنزیم ها نیز درسطوح مختلف خشکی تفاوت معنی داری داشتند و غلظت 5 میلی مولار آلفاتوکوفرول تقریباً در کنار تنش های مختلف اثر کاهند ه ای نداشت ولی آلفاتوکوفرول 15 میلی مولار به ویژه در تنش متوسط توانست با کاهش متابولیت های حاصل از خشکی، اثر کمبود آب را به مقدار معنی داری کاهش دهد. می توان گفت که گیاه مصرف آلفاتوکوفرول را به عنوان از بین برنده رادیکال های آزاد بر افزایش آنزیم ها در برابر تنش ترجیح داده است و این ماده به طور غیر مستقیم سبب کاهش فعالیت این آنزیم ها و بهبود شرایط رشد گیاه گردیده است.

از میان تنش های غیر زنده، شوری یکی از بزرگ ترین محدودکننده های تولیدات کشاورزی می باشد. بعضی از گونه های وحشی تیره گندمیان، مانند گونه های مربوط به جنس thinopyrum دارای خزانه ژنی با ارزشی برای مقاومت به تنش های زیستی و غیر زیستی بوده و می توانند به آسانی با گندم تلاقی یابند. در اواخر سال 1936 انتقال مواد ژنتیکی از جنس thinopyrum به گندم، به منظور افزایش تنوع ژنتیکی در گندم برای ایجاد مقاومت به بیماری ها، تنش شوری، خشکی و دیگر صفات افزایش یافت. شناسایی و توصیف کروماتین یا قطعات کروموزومی بیگانه داخل ژنوم گندم، در برنامه های اصلاحی از اهمیت ویژه-ای برخوردار است. در این تحقیق بخش هایی از توالی ژن مقاومت به شوری eb در یکی از واریته های گندم نان به نام هیرمند شناسایی شد. به این منظور پس از استخراج dna، بر اساس آزمایشات انجام شده توسط محققین دیگر که پرایمرopf03 را به عنوان یک نشانگر مخصوص ژنومeb شناسایی و توالی آن را به بانک ژن گزارش کرده بودند، دو جفت پرایمر به نام های f1r1 وf2r2 طراحی و این دو پرایمر توانستند به ترتیب قطعات bp 462 و bp 1272 را در گندم هیرمند تکثیر کنند. سپس هضم آنزیمی dna ژنومی با آنزیم های برشی psti و apai انجام شده و طراحی سازگارسازها و آغازگرهای اختصاصی صورت گرفت. اتصال آداپتورهای چند نوکلئوتیدی کوتاه به انتهای قطعات برش خورده، به کمک آنزیم t4ligase صورت گرفت. در نهایت با کمک pcr و با استفاده از دو جفت پرایمر r3adp1 و f3adp2 نواحی بالادست و پایین دست ژن مورد نظر به ترتیب قطعاتی با اندازه های bp 510 و bp 130 را تکثیر کردند. قطعات تکثیر شده توالی یابی شدند که قطعه bp 1272حاصل از sequencing با سایر توالی های eb موجود در بانک ژن 96-84 درصد همولوژی نشان داد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که قطعه bp 1272 تکثیر شده در گندم هیرمند، بخشی از ژن مقاومت به شوری بوده که احتمال دارد این ژن در طی هیبریداسیون اجداد این واریته گندم با علف شور ساحل به این رقم انتقال یافته باشد.

تنش های محیطی از مهمترین عوامل کاهش دهنده محصولات کشاورزی در سطح جهان هستند، تنش باعث می شود که تعادل بین گونه های فعال اکسیژن (ros) و دفاع ضد اکسنده در بخش های مختلف گیاه، از بین برود. شرایط نامساعد از قبیل شوری و خشکی باعث افزایش انواع اکسیژن فعال ros در زمان رشد گیاه می شود. آنزیم های آنتی اکسیدانت از قبیل آسکوربات پراکسیداز (apx) ، کاتالاز (cat) ، گلوتاتیون ردوکتاز (gr) و سوپر اکسید دیسموتاز (sod) تحت شرایط استرس برای مهار ros فعال می شوند . آسکوربات پراکسیداز (apx)، آنزیمی است که نقشی حیاتی در سم زدایی پراکسید هیدروژن (h2o2) دارد. آسکوربات پراکسیداز را می توان در کلروپلاست و سیتوزول سلولهای گیاهی و همچنین در موجودات دیگر مانند جلبک های یوکاریوتی و برخی سیانو باکتری ها یافت نمود. apx ها متعلق به کلاس ? از خانواده بزرگ باکتری ها، قارچ ها، پراکسیداز های گیاهی است. 5 ایزوفرم apx در گیاهان شناخته شده است: ایزوفرم های سیتوسولی، میتوکندریایی، پراکسیزومال، گلی اکسیمال و کلروپلاستی. apx سیتوسولی و کلروپلاست های نقش مهمی در متابولیسم آنتی اکسیدان ها در سلول های گیاهی دارد. در این مطالعه توالی یابی بخشی از ژن apx در گندم هیرمند مورد مطالعه قرار گرفت. از 5 جفت پرایمر اختصاصی طراحی شده 2 جفت پرایمر در ناحیه پراکسیزوم سلول و 3 جفت پرایمر در ناحیه تیلاکوئید سلول ژن آسکوربات پراکسیداز استفاده شد. در نهایت یک قطعه ی 724 جفت بازی با پرایمر تلفیقی f4r5 درمنطقه پراکسیزوم سلول و یک قطعه ی 720 جفت بازی با پرایمر تلفیقی f1r2 در منطقه تیلاکوئید سلول تکثیر شد. هضم آنزیمی با آنزیم محدودالاثر bglii، ecori و psti نیز، قطعات حاصل را تایید نمود. قطعات تکثیر شده توالی یابی شده با نرم افزارهای clustalw2، clc workbenchو mega5 مورد آنالیز قرار گرفت. قطعات تکثیری توانستند با توالی های مربوط به ژن آسکوربات پراکسیداز در مناطق پراکسیزوم با شماره شناسایی ef555121.1 و تیلاکوئید با شماره شناسایی ay513261.1 به ترتیب 96 و 82 درصد همولوژی را نشان دهند.

تنش سرما یکی از عوامل محیطی مهم از نظر پراکندگی و توانایی بقاء گیاهان و نیز عامل مهم محدود کننده تولید محصولات کشاورزی می باشد. گیاهان نواحی معتدله با فعال نمودن مکانیسم سازگاری به سرما که منتج به افزایش تحمل به یخبندان می گردد، به دمای پایین واکنش نشان می دهند. این فرآیند سازگاری با تغییر الگوی بیان برخی ژن های مسئول واکنش به تنش همراه است. در این تحقیق به منظور بررسی الگوی تظاهر ژن رمز کننده cbf1 در 16 ژنوتیپ انتخابی گوجه فرنگی، مقایسه الگوی تظاهر ژن میان گیاهان شاهد، تنش سرما و تیمار ضد یخ طبیعی گیاهی با روش real time pcr مورد بررسی قرار گرفت. برای نرمالیزه کردن بیان ژن در تمامی نمونه ها، ژن 18srna به عنوان ژن مرجع مورد استفاده قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب پایه طرح بلوک کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تجزیه واریانس به کمک نرم افزار sas و تجزیه خوشه ای ژنوتیپ ها به کمک نرم افزار ntsys و مقایسه میانگین تیمار ها به وسیله ی آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال 5% انجام پذیرفت. نتایج نشان داد تنش سرما و تیمار ضد یخ طبیعی گیاهی، تأثیر معنی داری بر بیان ژن cbf1 به عنوان یکی از ژن های درگیر در مسیر پاسخ به سرما دارند. در بین ژنوتیپ های مورد بررسی در این آزمایش، بیشترین میزان بیان ژن cbf1 در دو تیمار تنش سرما و ضد یخ طبیعی گیاهی مربوط به رقم شماره 950 به ترتیب معادل 2/4 و 7/5 برابر نسبت به تیمار شاهد بودند. کمترین میزان بیان ژن cbf1 نیز در دو تیمار تنش سرما و ضد یخ طبیعی گیاهی مربوط به رقم شف فلات به ترتیب معادل 07/1 و 01/2 برابر نسبت به تیمار شاهد مشاهده گردید. نتایج حاصل نشان می دهد که استفاده از ضد یخ طبیعی گیاهی تأثیر مثبتی بر بهبود اثر تنش سرما داشته و اثر این تیمار از ژنوتیپ مستقل است.