با گذشت عصور موسوم به انحطاط و آغاز نهضت، شاعران برای نجات شعر از رکود و ضعفی که آن را در برگرفته بود، به احیای نمونه های والا و ارزشمند گذشته روی آوردند. آغازگر این حرکت محمود سامی البارودی است، مکتب او و دیگر شاعرانی که راه او را ادامه دادند به مکتب کلاسیک مشهور است. هدف این شاعران تنها زنده گرداندن میراث در اذهان مردم بود تا از این طریق شعر را به جایگاه واقعی اش برسانند. پس از این مرحله رویکرد شاعران در تعامل با میراث، ابعاد جدیدی یافت. در این مرحله هدف شاعران ، استفاده از میراث است تا از رهگذر آن چالش های دنیای معاصر را به تصویر بکشند. این امر سبب شد که شعر معاصر از سهولت مرحل? پیش خارج شود و ناقدان را بر آن داشت که به تحلیل این عنصر بپردازند. آنان تقسیم بندهای متفاوتی را برای میراث ارائه کردند، یکی از این انواع میراث ادبی است. صلاح عبدالصبور از پیشگامان شعر معاصر عرب از جمله شاعرانی است که با خوانش دقیق میراث و درک صحیح عناصر آن ، توانسته است با بهره گیری از این سرچشمه همیشه جوشان، اشعار خویش را به آینه تمام نمایی از وضعیت انسان و دنیای معاصر تبدیل کند. میراث ادبی در شعر عبدالصبور میراثی شمولی است و تمام حوزه های میراث انسانی را فرا می گیرد از جمله: شعر عرب از دوره ی جاهلی تا زمان های نزدیک به نهضت با شخصیت ها، موضوعات و سبک های مختلف، تصوف و شخصیت هایی چون حلاج بشر حافی و ابن عربی ، میراث دینی قرآن و شخصیت های برخی پیامبران ، کتاب هایی چون هزارو یک شب وشخصیت ها و حوادث موجود در آن. همچنین او برای تحقق دیدگاه هایش میراث عربی را با میراث غربی و مکتب ها و شخصیت های برجسته ای چون الیوت ، بودلر، شکسپیر و دیگر شاعران پیوند داده است، و از میراث جهانی در شعر خویش برای نمایاندن بحران ها و مشکلات حیات امروز و جستجوی راه های برون رفت از این بحران ها بهره برده است. وی برای پیوند این میراث با نیازهای معاصر از تکنیک هایی چون نقاب، بینامتنیت، نمادپردازی و اسطوره پردازی استفاده کرده است.

رثا عالی ترین نمونه شعر عاطفی، صادق ترین نوع شعر، به عنوان یکی از اغراض مستقل شعری از گذشته های دور نقشی پر رنگ بر صفحه شعر شاعران داشته است. رثا به سه دسته «ندب ، تأبین و عزا» تقسیم می شود و از اغراض پرکاربرد شاعر جاهلی و آیینه اعتقاد و نگرش وی نسبت به مسأله مرگ است. مرثیه پاره ای از پیکر? ادبیات در صدر اسلام نیز به شمار می آید. اسلام با ظهور خود باورها و اندیشه های تازه ای را به میان آورد که بازتاب آن را می توان به وضوح در عرصه ادب و شعر و به خصوص مرثیه مشاهده کرد. این باورها و اندیشه های هدایتگر و نوین نه تنها در درونمایه شعری بلکه در شکل آن نیز تأثیر بسزایی گذاشته است، و به پیدایش معانی جدید نزد شاعران مرثیه سرا کمک کرده است تا بتوانند اشعاری پر محتوا و چه بسا متفاوت با مجموعه آثار گذشته ادبی خویش بسرایند. و نیز ظهور اسلام باعث شد که مفاهیم رثا صبغه الهی به خود بگیرد و بسیاری از مضامین عصر جاهلی تغییر پیدا کند.

نحویان بالاتفاق معتقدند قرآن مصدر و منشأ بنای اصول و قواعد نحو است. مکاتب مختلف نحوی هرکدام به طریقی از منبع فیاض قرائات قرآنی در رابطه با تدوین و تأیید قواعد نحوی خویش اثر پذیرفته اند اما مکتب نحوی کوفه در این زمینه بیشتر از دیگر مکاتب نحوی به قرائات مختلف قرآنی استشهاد نموده و استناد به قرائات را در سرلوحه کار خویش قرار داده است. کوفیان از قرآن در برابر خود افقهای تازه ای گشودند و همه قرائات قرآنی را بدون تأویل پذیرفتند. از آنجایی که کوفیان اهل فلسفه و منطق نبودند لذا برخلاف بصریان قرائت قرآنی را که اساس آن نقل و روایت می باشد بر قیاس ترجیح داده و قواعد نحوی مکتب خویش را بر پایه آن استوار نمودند. کوفیان بر این باور بودند که قرآن به لغات فصیح مختلفی نازل شده است. لذا هیچ لغتی را بر دیگری ترجیح ندادند. رایت علم نحو را در کوفه، کسائی و شاگردش فرّاء در دست گرفتند به طوری که کسائی بدان حرارت بخشید و در شریاننهایش خون نشاط و تجدد را به جریان درآورد و به فضل کوششهای علمی فرّاء، مکتب نحوی کوفه به مرحله نضج و تکامل رسید.البته قبل از آنان نیز کسانی در شکل گیری نحو کوفی نقش داشتند اما نتیجه بذرها و ثمره نهالی که کاشتند به دست کسائی بارور شد. قرائات مختلف قرآنی به طرق مختلفی بر نحو کوفی تاثیر گذاشته است که غالبا در وضع و تایید نحوکوفی، نحویان کوفه را یاری داده است این تحقیق به بررسی تاثیر قرائات قرآنی برنحو کوفی پرداخته و طرق مختلف تاثیرگذاری قرائت برنحوکوفی را با ارائه شواهد مختلف بیان می دارد. کلمات کلیدی: قرائات قرآنی، مکتب نحوی کوفه، کسائی، فرّاء.

قصه ی شعری قصه ایست در قالب شعر و یا شعری است که به صورت داستانی مطرح می شود، که هم از لحاظ طولی نسبت به قصه محدودتر و هم توانایی بیان یک داستان را داراست. این فن از دیرباز در شعر عرب به کار رفته و می رود، سیاب نیز از این فن در شعر خود بهره برده است و به گونه ای دلپذیر و شاعرانه داستانهایی را در اشعار خود گنجانده است به گونه ای که بر غنای شعر وی افزدوه است. قصه های شعری سیاب در زمینه های مختلفی سروده شده است که شامل قصه های اسطوری، اجتماعی، سیاسی، دینی و عاطفی می باشد. این داستانها علاوه بر نگرش واقع گرایانه به جنبه های مختلف زندگی، مصلحانه و منتقدانه نیز می باشد. سیاب این داستانها را از منابع مختلفی همچون قرآن، اساطیر، رخدادهای واقعی جامعه، و خاطرات زندگی شخصی خود، ساخته و پرداخته است. این داستانها نشان از آگاهی زیاد شاعر و توانایی وی در مرتبط نمودن دو فن شعر و داستان است که به خوبی می توان تعهد و اصلاح طلبی و انقلابی بودن او و همچنین عاطفی بودن او را در اینگونه اشعار لمس کرد.

چکیده ادبیات مهجر تأثیر بسیار زیادی بر ادب عربی گذاشت. آن را از قید و بند قدیم رها ساخت و به موضوعات جدید با اسلوب نو پرداخت. ایلیا ابوماضی شاعر بلند آوازه مهجرصاحب پنج دیوان به نامهای تذکار الماضی، دیوان ایلیا ابوماضی، الجداول، الخمائل و تبر و تراب است که در دو دیوان اولش شیوه قدیم را در پیش گرفته است، اما با مهاجرت به آمریکا و ملحق شدنش به الرابطه القلمیه و تحت تأثیر قوانین و مبادی الرابطه القلمیه تحولی عظیم در مضمون و اسلوب شعری او به وجود آمد. تأمل در حقیقت هستی و انسان، زندگی، مرگ، سعادت، روح ساری در اکثر موضوعات شعری وی شد.عشق به انسانیت با شخصیت او آمیخته است و در بین شاعران مهجر به این گرایش انسانی شناخته شده است،وی مردم را دوست دارد و دنیا را در نظر آنها دوست داشتنی می کند و به جدال با تکبر که ناقض انسانیت است، بر می خیزد و به کمک کردن به فقیر ندا می دهد.لبنان در نظر وی موطن ستارگان و سدر جاودان است که همه چیز در آن بی نظیرتر از همانندش در جای دیگر است به همین دلیل اشتیاق شدیدی نسبت به وطنش دارد.طبیعت در شعر وی نمود جدیدی می یابد به خاطر توصیف خارجی به آن نمی پردازد بلکه طبیعت، میدانی برای استنباط مبادی فکری و تأملی وبیان عواطف موجود در شعر ظهور می کند. کلمات کلیدی: ادب مهجر، شعر، ایلیا ابوماضی، نوآوری

چکیده جبران خلیل جبران نویسنده و شاعر پرآوازه ی لبنانی، زعیم ادبیات مهجر شمالی است. ادبیات مهجر شمالی سرشار از گرایش های انسانی است. امّا نویسنده ای که بیشترین مضامین انسانی را در نوشته های خود به تصویر می کشد، جبران خلیل جبران است. وی انسان دوستی را دین و آیین و یار و همراه زندگی اش می داند. انسان دوستی جبران اصول و مبانی متعددی دارد از جمله تصوف و عرفان. تصوف و عرفان یکی از اساسی ترین مبانی انسان دوستی جبران است. تصوف جبران به شکل بارزی در ایمانش به وحدت وجود و اصل محبّت تجلی می یابد. وی با تکیه بر اصل وحدت وجود معتقد است که خدا، طبیعت و انسان همه جلوه های متعدد وجود واحد به شمار می-آیند و بدین دلیل است که انسان پس از جدائی از اصل خویش(خدا) در دنیا احساس غربت می-کند تا این که بار دیگر به ذات مطلق وصل گردد. جبران بر اساس فکر وحدت وجودی به موضوع فراوطنی می نگرد. وی با تکیه بر دیدگاه فراوطنی خویش، خود را متعلق به یک سرزمین و یک امّت خاص نمی داند بلکه تمامی مرزها و فرقه ها را در می نوردد و سراسر کره ی خاکی را سرزمین خویش و تمامی انسان ها را خانواده ی خود می داند. محبّت نیز یکی از عالی ترین اصول تصوف به-شمار می آید. جبران همصدا با متصوفین معتقد است که محبّت تنها عامل جلوگیری از تفرقه واختلاف و بهترین وسیله ی برابری و برادری است. تسامح دینی نیز یکی دیگر از مبانی انسان دوستی جبران است. جبران با اعتقاد به اصل تسامح دینی همه ی ادیان موجود در جهان را با آغوش باز می پذیرد و همه ی انسان ها را از مسیحی، مسلمان و یهودی برادر خود می داند و دینی را حقیقی می داند که همه ی انسان ها را با تمامی اختلافات مذهبی و کلامی با هم متحد می سازد و از این راه به وحدت ادیان می رسد تا بدین وسیله به وحدت نژاد بشری نایل آید. از دیگر مبانی انسان دوستی جبران رمانتیسم می باشد. جبران از پیشگامان رمانتیسم در ادبیات عربی معاصر است. اساس این مکتب تمجید و بزرگداشت انسان و مقدم داشتن عواطف و احساسات بر عقل و منطق است. هنرمند رمانتیک انسان را ذاتاً خوب می داند و بدی او را ناشی از عوامل خارجی می داند. و طرفدار انسان های مظلوم و ستمدیده است و بر متمردان می شورد و در پی مبارزه با سنت های کهن بر می آید که قید و بندی بر تعالی روح بشری به شمار می آیند. آیین مسیحیت از دیگر مبانی انسان دوستی جبران است. دین مسیحیت و تعالیم عیسی مسیح(ع) بر محبّت و مهربانی استوار است. جبران به عنوان یک نویسنده ی مسیحی به عشق جهانی معتقد است و دوستی و محبّت خود را در تمامی نوشته هایش نثار تمامی مردمان در سراسر کره ی خاکی می کند و حتّی دوستدار دشمان نیز هست هم چنان که عیسی مسیح چنین بود. انسان دوستی جبران خلیل جبران در نوشته هایش در چند جلوه نمود می یابد. از جمله دفاع از زنان. وی زن را آمیزه ای از پاکی و پاکدامنی می داند و با تجلیل و اکرام و به عنوان عضو مفید و سازنده از او یاد می کند. جبران با محرومین جامعه رابطه ی تنگاتنگی دارد زیرا خود از بطن همین محرومین برخاسته و طعم تلخ و جانکاه فقر و فلاکت را چشیده است. پس با فقر و نداری که تأثیری مخرب بر روان آدمی می گذارد، به مبارزه برخاسته است. آزادی نیز از مظاهر انسان دوستی جبران است. جبران زندگی بدون آزادی را هم چون جسم بی روح می داند و می گوید در فضای آزاد است که انسان ها به رشد و تعالی و کمال مطلوب خود می رسند و در این راه بر برخی از کشیشان و روحانیون مسیحی که آزادی انسان ها را سلب نموده و مانع رشد و شکوفائی آن ها می-شوند، سخت می تازد. واژگان کلیدی: شعر معاصر عربی، جبران خلیل جبران، انسان دوستی، مبانی انسان دوستی.

چکیده معروف بن عبدالغنی محمود رصافی از شاعران کلاسیک وانقلابی دوران معاصراست.او در سال 1875م. در محله ی رصافه ی بغداد به دنیا آمد.علوم زبان شناختی وادبیات و علوم دینی را در نزد استادانی همچون محمود آلوسی فرا گرفت.رصافی به شهرهای زیادی مسافرت کرد و بر تجارب خود افزود و آثار بسیاری در زمینه های نقد و ادبیات و تاریخ به جای نهاد. در زمان حیات شاعر حوادث بسیاری به وقوع پیوست از جمله: اعلام قانون اساسی، جنگ جهانی اول، شورش انقلابی 1920 وجنگ جهانی دوم واستعمار عراق که همگی بر روح وجان شاعر تأثیر زیادی داشت. نام رصافی قرین حوادث سیاسی و اجتماعی تاریخ معاصر عراق است زیرا او در بیشتر انقلاب ها وحوادث کشورش نقشی فعال داشت . علاوه بر این او با اشعار سیاسی واجتماعی خود در آگاه کردن اذهان مردم نیز بسیار تأثیر گذار بود. رصافی شعرش را در خدمت به کشورش به کار گرفت . او به مبارزه با استعمار و استبداد پرداخت و از مردم کشورش نیز می خواست که به خود آیند و برای دستیابی به استقلال عراق از هیچ تلاشی دریغ نورزند.او همچنین اشعار زیادی درباره ی وطن سرود که بیانگر عشق و علاقه ی فراوان او به میهنش است.وی تمام کشورهای عرب ومسلمان را به اتحاد و یکپارچگی فرا می خواند.او به مبارزه با جهل و بی سوادی پرداخت واز مردم کشورش می خواست که به علم و دانش روی آورند تا کشورش به پیشرفت وترقی دست یابد. یکی دیگر از موضوعات اجتماعی که رصافی به دفاع سرسختانه از آن پرداخت، زن و امور مربوط به او بود.او خواستار آزادی زن از قید وبندهای موجود در جامعه و مشارکت او در امور اجتماعی بود. رصافی می خواست مردم عراق از آزادی برخوردار باشند زیرا انسان آزاد آفریده شده واستعبادو بندگی در سرشت اووجود ندارد. بنابراین او خواستار آزادی بیان واندیشه بود. شاید مهمترین موضوع اجتماعی در دیوان رصافی موضوع فقر ومحرومیت باشدکه بیشتر از طریق شعرهای داستان گونه به این مسأله روی آورده است.

چکیده یکی از مباحث مهم فقه اللغه که در طول تاریخ اندیشمندان و پژوهشگران را به خود مشغول کرده است فروق اللغه می باشد. علما در ذیل این مفهوم در صدد یافتن معانی دقیق و ظریف میان کلماتی هستند که تا حدودی از نظر معنایی به هم نزدیک اند و این تقارب باعث شده بسیاری از سخنوران آن ها را مترادف همدیگر تلقی کنند و از تفاوت های ظریف میان آن ها غافل شوند. اما قرآن کریم که معجزه جاوید الهی می باشد، به این موضوع توجه کرده و مخاطبان خود را به فهم تفاوت موجود بین واژه ها تشویق نموده است و از آن ها خواسته است که با دقت و حساسیت واژگان و عبارات را استفاده کنند. از رهگذر دریافت این تفاوت های ظریف و دقیق، به شیوه نوین تفسیری می رسیم که امروزه مورد توجه و تأئید مفسران و محققان گشته است و آن تفسیر موضوعی می باشد. در این شیوه تفسیری محققان واژگان، موضوعات قرآنی، سوره ها و نهایتاً کل قرآن مورد بررسی قرار می دهند. سه مفهوم فکر، ذکر و شکر نقش اساسی و مهمی در انتقال مفاهیم مورد نظر قرآن کریم دارند. به ویژه اینکه مفهوم فکر، بیست و هفت واژه از واژگان قرآن را به خود اختصاص داده که نشان از اهمیت تدبر و تفکر دارد. اما این تفکر درجات و شرایط و ابعاد گوناگون دارد. به همین منوال ذکر و شکر نیز بازتاب گسترده ای در قرآن کریم دارند. در این پژوهش سعی شده پس از تعریف فروق اللغه، ترادف و تفسیر موضوعی در حد توان به تحلیل و بررسی مفاهیم فکر و ذکر و شکر از منظر لغت شناسی پرداخته شود و سپس جوانبی از بازتاب این مفاهیم در قرآن کریم در قالب تفسیر موضوعی گنجانده شده است. از نتایج این پژوهش این که اعتقاد به ترادف در قرآن کریم با اعجاز این کلام جاویدان در تضاد است. و یکی از راه های کشف معنای دقیق واژگان، بررسی آن ها در قالب عبارت و به صورت تفسیر موضوعی می باشد. الفاظ مورد بحث در گذر زمان از معنای محسوس به سمت معنای مجرد و عقلی تغییر دلالت داده اند. فکر و ذکر و شکر سه مفهومی هستند که با یک تسلسل منطقی در قرآن به کار رفته اند و در جای جای قرآن از اهمیت و بازتاب هر یک از این موارد در زندگی بشر سخن به میان آمده است.

چکیده تمرد یکی از جلوه های بارز شعر نو در عراق محسوب می شود. این پدیده بیشتر در قرن بیستم و با ظهور پیشگامان عراق (نازک الملائکه، بدرشاکر السیاب، عبدالوهاب البیاتی و بلد الحیدری) پدیدار شد. تقلید صرف از ساختار سنتی، آشنایی با مکتب رمانتیسم و موقعیتهای سیاسی و اجتماعی جامعه عراق باعث شد تا شاعران مذکور به تمرد روی بیاورند. آنها این جلوه ادبی را به سه گونه تمرد ادبی، سیاسی و اجتماعی در شعر خود به تصویر کشیده اند. تمرد آنها در شکل موجب ظهور «قصیده النثر» شد و در محتوای شعر موجب هوشیاری و بیداری مردم عراق و ارتقای بینش اجتماعی طبقات مختلف اجتماعی گردید. این شاعران در ایجاد نوآوری متحمل رنجهای زیادی از قبیل زندان، تبعید، آوارگی و غربت شدند، لذا ترس، تنهایی، غم و اندوه بر بیشتر اشعار آنها سایه افکنده است. این شاعران توانسته اند که مضامین و مفاهیم واقع گرایانه را در قالب تمرد بیان کنند و در کالبد شعر مدرن روح تازه ای بدمند.آنان به خاطر اوضاع سیاسی نامطلوب از اسطوره و رمز و اسلوب تکرار در اشعار خود استفاده نمودند و توانستند شعر نو را چنان متحول نمایند که بتواند به بخش مهمی از دغدغه های روزگار مدرن پاسخ دهد.

کتاب صحیفه سجادیه که در برگیرنده دعاها و نیایش های امام سجاد(ع) به مناسبت های مختلف است، دریای بیکرانی از معارف الهی است و بعد از قرآن کریم و احادیث نبوی و نهج البلاغه بهترین راهنـما برای هدایت بشر و ساختن انسـان کامل است و این دعاها که به زیباترین شکـل ممکن بیان شده اند، نشانه ذوق سرشار، روح متعالی شخصیتی بزرگ و درد آشناست و هر انسانی به فرا خور معرفت خویش از این دریای بیکران کفی برگرفته وجان تشنه اش را سیراب می سازد. این تحقیق تحت عنوان «صور خیال در صحیفه سجادیه» نگارشی است که هدف از آن دستیابی به نکات بلاغی موجود در دعاهای صحیفه سجادیه است. مهمترین صور خیال مورد استفاده در این تحقیق مواردی از قبیل تشبیه، مجاز، استعاره و کنایه است که به صورت های مختلف و زیبایی به کار رفته اند؛ یعنی به انواع تشبیه و مجاز با علاقه های آن و انواع استعاره و کنایه با تعریف هر یک در لغت و اصطلاح با ذکر مثال ها و شواهد گوناگون در صحیفه سجادیه اشاره شده است. مهمترین نتیجه بدست آمده از این تحقیق اثبات توانایی امام سجاد(ع) در بهره گیری از زیبایی های هنری و تصاویر خیالی و دل-انگیز است که برای بیان بخشی از عقاید خود از آنها استفاده کرده اند تا بار دیگر تحرکی در جامعه برای توجه به معرفت و عبادت و بندگی ایجاد نمایند.

شعر یکی از جایگاه های بارزی است که ادیب و شاعر در آن احساسات و دردهای ملّت خویش را بیان می کند. شاعران در دوره های مختلف تاریخ بشر، دردها و سختی های ملت خویش را بر دوش حمل نموده و در پی ترسیم چهره ی واقعی استعمارگران و مستبدان بوده اند. کشورفلسطین از سال 1948 م از سوی انگلیس، تحویل سازمان ملل متحد گردید و در پی اعلامیه ی" بالفور"، و کوچ یهودیان به این سرزمین، فلسطین وارد مرحله ی تازه ای از بحران شد. با ورود اسرائیل به فلسطین، دردها و سختی های این کشور مسلمان بیشتر شد که این امر منجر به شکل-گیری ادبیات پایداری در آن گشت. شاعران فلسطینی نیز دوشادوش مردم به مبارزه علیه این رژیم غاصب پرداخته و با دست و زبان خویش مردم را یاری دادند. صالح محمود هواری یکی از این شاعران است که با وجود دوری از کشورش و آواره شدن به سوریه، اوضاع مملکت خویش را مدنظر داشته و به بیان جنایت های این رژیم اشغالگر پرداخته است. با بررسی شعر صالح هواری مشخص شد که شاعر به جلوه های مختلفی از ادبیات پایداری پرداخته که می توان به موارد زیر اشاره نمود: اختناق و نبود آزادی، ظلم و ستم، یاد مبارزان و مجاهدان، دعوت به مبارزه و پایداری، وطن، فلسطین و آزادی خواهی اشاره نمود. وی در شعر خویش از اسلوب رمزگرایی برای بیان اهداف خویش استفاده نموده است. شاعر از نمادهایی مانند پشه، نگهبان و دزد دریایی برای اسرائیل یاد نموده و از نمادهای دیگری مانند زیتون، انجیر و بادام و نخل و... نیز بهره برده است.

رمان مهم ترین و معروف ترین شکل تبلور یافته ادبی روزگار ماست که با گسترش آن، ادبیات پوشش اشرافی و اختصاصی خود را به دور انداخت و معنای آثار دگرگون شد و به تدریج فرد به نیروی خلاق و زندگی درونی و عاطفی و ویژگی های افراد جوامع مختلف آگاهی یافت و رمان به این جایگاه نرسید مگر به واسطه ی استفاده درست و به جا از عناصر داستانی که خلق هر رمانی نیازمند چینش دقیق این عناصر است وموفقیت یا عدم موفقیت داستان در گرو میزان هماهنگی و انسجام میان اجزاء و نحوه ی به کارگیری آنها در داستان می باشد که انسجام و پیوند و تسلسل منطقی این اجزاء در عکس العمل خواننده نسبت به داستان و برقراری ارتباط با آن موثر است. توفیق حکیم نویسنده ی معاصر مصر خالق رمان های ماندگاری می باشد که هر یک تصویری از واقعیت های اجتماعی جامعه و به ویژه جامعه ی عرب و مصر که در حقیقت بازگوکننده ی ارزش ها و گرایش های طبقه ی متوسط مصری است، را ترسیم می نماید. یکی از این رمان ها «عصفور من الشرق» که روایتگر صحفه ای از زندگی خود توفیق و به نوعی یادداشت-های روزانه ی وی در پاریس است بیانی از تقابل دو فرهنگ شرق و غرب است و در سال 1938 به رشته ی تحریر در آمد. این پژوهش ابتدا به بیان تعریفی از رمان، انواع و عناصر آن و بعد به زندگی و آثار این ادیب فرزانه و به دنبال آن به بیان رمان مذکور و بررسی عناصر داستانی آن می پردازد.

صور خیال یا به عبارت دیگر، أسالیب بیان بخشی از علوم بلاغت به شمار میرود که به گوینده این توانائی را میبخشد تا آنچه در ذهن دارد و یا با تکیه بر خیالش تصور میکند، با راهکارهای مختلف بیانی که هر یک دارای تأثیر، زیبای و جذابیت خاص خود است؛ ارائه دهد. استفاده از صورخیال توسط شاعران، ادیبان و هنرمندان امری غیرقابل انکار است و وقتی آثار این افراد را میخوانیم، میبینیم که این افراد برای بیان تجارب شخصی و عواطف گوناگون خود از أسالیبی زیبا و شگفتانگیز و از تعابیری جذاب و هنرمندانه که همان صورخیال بوده و در تشبیه، مجاز، استعاره و کنایه نمود پیدا میکند؛ استفاده فراوانی کرده اند.پیامبر اکرم (ص) که فصیحترین فرد از میان قوم عرب بوده و کلام ایشان در اوج قله رفیع بیان قرار دارد، توانستهاند برای بیان مقاصد و مفاهیم مورد نظر خویش بسیار عالمانه و هنرمندانه از صورخیال استفاده کنند تا جائی که در لابهلای احادیث و سخنان گهربار ایشان بسیار به تشبیههای زیبا، استعارههای عالی، مجازهای در حد حقیقت و کنایههای عمیق و پرمعنا برخورد میکنیم و همین امر سبب شده است، بلیغانی همچون جاحظ در کتاب «البیان و التبیین» و رافعی در «البلاغه النبویّه» و بسیاری از علماء دیگر در زمینهبررسی فصاحت و بلاغت پیامبر مطالب گرانبهای ارائه دهند. کتاب صحیح مسلم یکی از مهمترین کتاب هایی است که دربرگیرنده ی احادیث پیامبر گرامی است. پیامبر اکرم در این کتاب تمامی صور خیال را به خوبی به کار گرفته است. البته میزان استفاده پیامبر از هر کدام از صورخیال در «کتاب الإیمان» صحیح مسلم در یک سطح نیست بلکه دارای تفاوتهای قابل توجهی است بدین معنا که ایشان برای بیان اهداف و مقاصد خویش در درجه اول بیشتر از صورت بیانی تشبیه استفاده کرده اند؛ تشبیه هایی که محسوس کننده امور معقول بوده و باعث روشن شدن پیام و مقاصد سخن این بزرگوار می شوند. بعد از تشبیه استفاده پیامبر از استعارهی مکنیه و مصرّحه زیبا و دلگیر فراوان می باشد؛ استعاره هایی که سبب جان بخشیدن به مفاهیم شده و هر چه بیشتر مفاهیم والای معنوی را جلو چشمان مخاطب حسی و زیبا ترسیم می نماید. بعد از استعاره، مجاز مرسل در مرتبه ی سوم قرار گرفته است مجازهایی که به حقیقت نزدیک تر بوده و درک و فهم آنها سبب زیبا شدن چندین برابر کلام گوهربار پیامبر گرامی می شود و نهایتاً کنایه در کلام ایشان مورد استفاده قرار گرفته است و همگی این صور در کنار هم توانستهاند کلام ایشان را پربار و پرمعنا و زیبا و گرانبها و همچنین جذاب و ستودنی نموده تا جائیکه بررسی و توجه به آثار ایشان و بخصوص مطالعه اسالیب بیان در کلام ایشان، میزان موفقیت پیامبر و قدرت و جایگاه او را در میان دیگر بلیغان وگویندهگان نشان میدهد. این پژوهش به مطالعه و بررسی صورخیال در «کتابالایمان» صحیح مسلم که یکی از کتابهای معتبر حدیث است و دربرگیرندهی بسیاری از احادیث پیامبر بوده میپردازد و تمامی صورخیال را در این بخش از کتاب به صورت مستقل مورد مطالعه و بررسی قرار میدهد.

«این پژوهش به منظور بررسی چالش های آموزشی درس عربی در شهرستان سروآباد ازدیدگاه دانش آموزان و دبیران دوره ی متوسطه صورت گرفته است». جامعه ی آماریِ این پژوهش شامل دبیران و دانش آموزان دختر و پسردوره‎ی متوسطه ی شهرستان سروآباد می باشد که تعداد دبیران 11 نفر و تعداد دانش آموزان1246نفرتشکیل می باشند؛ که برای انجام این پروژه با دبیران شاغل در اداره آموزش وپرورش شهرستان سروآباد ملاقات نموده و به صورت مصاحبه ای سوالات پرسش نامه ها از آن ها پرسیده شده و با توجه به اظهاراتشان گزینه ی مناسب را انتخاب نموده‎اند. حجم نمونه‎ی به دست آمده برای دانش¬آموزان از طریق فرمول کوکران تقریباً برابر تعداد 293 نفر بوده است (293n=). حجم نمونه نهایی بعد از حذف پرسشنامه های ناقص برابر 280 نفر بوده است. ابزارجمع آوری اطلاعات، پرسش نامه هایی مجزای بود که برای دبیران و دانش آموزان مطرح گردید. پرسش نامه دبیران دارای27سوال ِ5گزینه ای و پرسش نامه دانش آموزان دارای 31 سوال 5 گزینه ای بوده است. در این تحقیق به منظور گردآوری داده ها، از روش پیمایشی و ابزار پرسش نامه استفاده شده است. در این تحقیق میزان علاقه ی دانش-آموزان به درس عربی به عنوان متغیر وابسته بوده که با متغیرهای مستقل چهار متغیر زمینه ای و شش متغیر مفهومی دیگر رابطه دارد. چهار متغیر؛ نمره ی عربی پارسال، پایه ی تحصیلی، رشته تحصیلی و مدرسه به عنوان متغیرهای زمینه ای و شش متغیر میزان علاقه دبیر به تدریس در رشته عربی از دید دانش آموز، روش تدریس، محتوای آموزشی، امکانات آموزشی، حمایت محیطی و کاربردی دانستن زبان عربی به عنوان متغیرهای مستقل مفهومی، موردبررسی قرارگرفته اند که چالش های پیش روی آموزش زبان عربی با توجه به تحقیق عبارت اند از: چالش های موجود در نظام دانش آموزی، چالش های موجود در نظام معلمی، چالش‏های موجود در نظام آموزشی و مدرسه و امکانات آموزشی، چالش های موجود در آزمون ها و ارزشیابی ها، چالش های موجود در جامعه و برنامه ریزان و مسوولین و چالش های موجود در کتاب های درسی عربی.

رمانتیسم از جمله مکتب هایی است که در قرن هجدهم با شعار بیان آزاد احساساتی فردی، بازگشت به طبیعت، برون گرایی، نگرش تخیلی و مفاهیمی از این دست در مقابل تفکر خردگرایی کلاسیسم به پاخواست. این مکتب از پیچیده ترین مکاتب ادبی جهان است که به سبب داشتن ماهیت متضاد تا به حال تعریف جامع و مانعی از آن ارائه نشده است. رمانتیسم تنها مکتب ادبی نیست بلکه یک خیزش اجتماعی ـ سیاسی ـ اقتصادی نیز محسوب می شود از این رو بررسی دقیق تر و جامع تر می طلبد. این نهضت (رمانتیسم) توانست فرهنگ و اندیشه ی بسیاری از ملل مختلف جهان را تحت تأثیر آراء و عقاید خود قرار دهد. شرایط سیاسی، اجتماعی و فکری در جهان عرب بعد از نیمه ی سوم قرن بیستم بستر را برای جنبش رمانتیک مهیا کرد پس در این شرایط تعداد زیادی از شاعران و نویسندگان جامعه از این جنبش برای مدت های زیادی در ادبیات عرب تأثیر پذیرفتند. در اشعار این گروه از شاعران نمونه های بارزی از شعر رمانتیکی پدید آمده است که بیانگر میزان تأثیر این مکتب ادبی در شعر معاصر عربی است. علی محمود طه شاعر معاصر مصری از جمله شاعرانی است که اشعارش دارای لطیف-ترین مولفه ها و مفاهیم رمانتیکی است او علی رغم عمر کوتاهش توانست به خوبی از مظاهر رمانتیسم دراشعار خود به خوبی استفاده کند. توجه به طبیعت، یأس و اندوه، امید و شهود، شب و تاریکی، مرگ اندیشی، من شاعرانه (شخصیت)، اسطوره پردازی و نمادگرایی، آزادی و آزادگی، تمدن گریزی و شهرستیزی، یادآوری خاطرات کودکی و زندگی در روستا، احساس تنهایی و غربت، رنج و انسان محوری، شوق به وطن، عشق به زن، نوآوری و ایجاد تغییر در ساختار شعر از برجسته ترین مولفه های رمانتیسم در اشعار علی محمود طه می-باشد. در این پژوهش پس ازگذر بر زندگی و شخصیت شاعر، اصول و نحوه شکل گیری مکتب رمانتیسم در کشورهای غربی و زمینه ی ورود آن به کشورهای عربی به خصوص مصر سپس به بررسی نشانه هایی از مولفه های رمانتیکی در شعر علی محمود طه پرداخته شده است.

اصطلاح اغتراب دارای مفاهیم و مدلولات فراوانی است . به طوری که اندیشمندان عرصه علوم انسانی تعریف های متفاوتی از آن ارائه داده اند. احساس غربت به طور عمدی یا ناخود اگاه بر رفتار و گفتار افراد غربت زده اثر می گذارد، به ویژه اگر این افراد از گروه هنر مندان و شاعران باشند . تاریخ ادبیات عربی مملو از نمونه های فراوان غربت زدگی و جامعه گریزی است از جمله این افراد ،ایلیا ابو ماضی شاعر مهجر و برجسته عرب می باشد . او در اشعارش مضامین زیادی از شعر غربت را سروده و توانسته است نام خویش را به عنوان شاعری غربت سرا در تاریخ ادبیات عربی ثبت نمایید. همین مسئله انگیزه ای شد تا در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای متن و ابزار کتاب خانه ای به بررسی پدیده اغتراب در شعر ایلیا ابو ماضی به عنوان شاعری مهاجر پرداخته شود.

چکیده ندارد.

مکتب ادبی رمانتیسم که در اواخر قرن هجدهم در اروپا ظهور نموده به احساسات و عواطف توجه خاص دارد.ادبای رمانتیسم به طبیعت و پدیده های آن توجه ویژه داشته اند.این مکتب زایده ی شرایط سیاسی و اجتماعی آن دوره بوده است. جبران خلیل جبران ،نویسنده و فیلسوف لبنانی در اثر رفت و آمد با ادبای غربی و تحت تأثیر آنها و با توجه به اینکه این مکتب با شرایط روحی و ذاتی جبران تناسب خوبی داشت،داستان هایش را سرشار از موضوعات و اصول این مکتب ارائه داد.محیط زندگی جبران و حوادث آن ،طبیعت زیبا و دلنشین لبنان،مشکلات اجتماعی و معیشتی وی در لبنان و آمریکا،دوری از وطن،مطالعه آثار بزرگان رمانتیسم در اروپا و آمریکا،فرهنگ مسیحیت،افکار فلسفی و عرفانی مشرق زمین باعث گرایش جبران به مکتب رمانتیسم گردید. به علت شرایط دشوار زندگی و حوادث آن، وی فردی درونگرا بود.با وجود اینکه داستان هایش در قالب اصول مکتب رمانتیسم نوشته شده اند، با این حال واقعیات جامعه آن روز را به خوبی بیان نموده و برای حل آنها تلاش زیادی کرده است.علاقه وافر او به آزادی و آزادی خواهی باعث گردید در برابر کشیشان و حاکمان آن زمان که با سوء استفاده از تعالیم واقعی حضرت مسیح، بر مردم ظلم می نمودند، قیام کند و برای آزادی مردمان بدبخت وبیچاره زحمات زیادی را تقبل نمود.او در داستان هایش به موضوعاتی مانند عشق، طبیعت، آزادی،تمرد وشورش ودین پرداخته و با بیان ساده واسلوب روان،دید گاه های خود را بیان کرده است.

این پایان نامه دریک مقدمه و دو بخش نگاشته شده است . مقدمه درباره پیوند ادبیات جامعه با احساسات ، عواطف و افکار آنهاست ، و اینکه چگونه با شناخت کارهای ادبی جامعه میتوان به افکار و عقاید و احساسات آنها پی برد. بخش اول دیدگاههای دینی را مورد بحث قرارداده است ابتدا عناوین پنجگانه ای مورد بحث قرارگرفتند، که عبارتند از : ضرورت شناخت عقاید دینی عرب جاهلی، توانایی شعر جاهلی در به تصویر کشیدن آن عقاید، منابع اولیه و قدیمی شناخت ادیان آن دوره، گوناگونی عقاید دینی عرب جاهلی و شرح مختصر اززندگی "امیه بن ابی الصلت " بعنوان شاعر دینی، سپس در سه فصل مستقل به بحث درباره مسائل دینی پرداخته شد فصل اول درباره خداوند و صفاتش در شعر جاهلی فصل دوم درباره بتها، آداب و مراسم مذهبی بت پرستان، قسم یادکردن به بتها، استهزاء به آنها و نحوه تلبیه عرب جاهلی بهنگام حج، فصل سوم درباره ادیان مختلف است که در پنج مبحث نگاشته شده است . مبحث اول درباره آئین حنیف و داستان حضرت ابراهیم (ع) و اسماعیل (ع) مبحث دوم درباره آئین یهود و داستان حضرت موسی (ع) و فرعون، مبحث سوم درباره آئین مسیح و داستان حضرت مریم (ع) و حضرت عیسی (ع)، مبحث چهارم درباره زندگی پس از مرگ و فرشتگان مبحث پنجم درباره سرگذشت برخی از پیامبران است . بخش دوم پایان نامه درباره زندگی اخلاقی عرب جاهلی است . دیدگاه اخلاقی قرآن بطور مختصر و زندگینامه"زهیربن ابی سلمی" بعنوان شاعر اخلاقی بررسی شدند. سپس به دو فصل تقسیم گشت . فصل اول درباره اشعار حکیمانه شعرای جاهلی است که درباره موضوعات اخلاقی مختلف سروده شده اند . فصل دوم درباره بعضی ارزشها و ضدارزشهای آن دوره است که درباره هریک از آنها به اشعار شعرای مختلفی اشاره شده است .