نام پژوهشگر: محسن ایمانی نایینی

فرصتها و تهدیدهای عصر جهانی شدن برای تربیت اخلاقی جوانان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1388
  مریم شیربیگی   عزت خادمی اشکذری

چکیده جهانی شدن یکی از پدیده هایی است که زندگی انسان معاصر را تحت تاثیر قرار داده است. یکی از ابعاد ‏زندگی بشری که از فرآیند جهانی شدن متاثر می گردد، فرهنگ و به تبع آن تربیت اخلاقی جوانان است. ‏لذا تبیین و شناخت تربیت اخلاقی جوانان و تاثیرپذیری آن از‏‎ ‎‏ جهانی شدن از اهمیت فراوانی برخوردار ‏است. این تحقیق بر آن است که به فرصت ها و تهدیدهای جهانی شدن برای تربیت اخلاقی جوانان بپردازد. ‏بدین منظور به شرح و توصیف مفهوم جهانی شدن، توصیف اخلاق و تربیت اخلاقی پرداخته شده است. ‏سپس در فصل سوم مولفه های اخلاق که در این پژوهش فضایل اخلاقی(عفت، شجاعت، حکمت، عدالت) به ‏عنوان مولفه اخلاق مورد نظر است. و مولفه های جهانی شدن که ابعاد جهانی شدن(اقتصادی، سیاسی، ‏فرهنگی) است، توضیح داده شده است. لازم به ذکر است که از مولفه های اخلاق عفت و از مولفه های ‏جهانی شدن، فرهنگ مورد بررسی قرار گرفته است. پس در فصل چهارم به بررسی تاثیر مولفه های جهانی ‏شدن بر مو لفه های تربیت اخلاقی جوانان پرداخته شده است. و در فصل آخر هم با دسته بندی تجزیه و ‏تحلیل یافته ها نتایج زیر حاصل شد. جهانی شدن تهدید هایی نظیر؛ تضعیف باورهای دینی در جوانان، ‏تلاش برای نامتعهد کردن جوانان نسبت به عفت و ارزشهای اخلاقی از طریق تحریف معنای آزادی، تضعیف ‏احساس خود ارزشمندی و ترغیب به بی تفاوتی نسبت به ارزشهای اخلاقی در میان جوانان، هدایت زنان ‏جوان به سوی بدحجابی، رواج فرهنگ مصرف گرایی در جوانان را به وجود آورده است، و در کنار تهدیدها ‏فرصت ها یی چون اهمیت یافتن اصل اخلاقی همکاری و تفاهم، تعاملات جهانی اخلاقیات در میان جوانان ‏ادیان مختلف ، تبادل اطلاعات میان جوانان از فرهنگ های مختلف را فراهم ساخته است.‏

تبیین مبانی ارزش شناسی و انسان شناسی تربیت اخلاقی آکوئیناس و نقد آن از منظر ابن سینا
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1388
  فردین جمور   محسن ایمانی نایینی

چکیده: تحقیق حاضر به تبیین مبانی ارزش شناسی و انسان شناسی تربیت اخلاقی آکوئیناس و نقد آن از منظر ابن سینا می پردازد. در این تحقیق سه سوال اساسی مطرح شده است که عبارتند از: 1- بر اساس دیدگاه آکوئیناس، چه اهداف، اصول و روشها یی را برای تربیت اخلاقی می توان استنباط کرد؟ 2- دیدگاه تربیت اخلاقی آکوئیناس بر چه مبانی ارزش شناسی و انسان شناسی مبتنی است؟ 3- از منظر ابن سینا چه نقدهایی بر مبانی ارزش شناسی، انسان شناسی و دیدگاه تربیت اخلاقی آکوئیناس می توان وارد دانست؟ در پاسخ به سوال اول به این نتیجه رسیدیم که اهداف تربیت اخلاقی از نظر آکوئیناس، پرورش فضایل و از بین بردن رذایل، پرورش تفکر و تعقل اخلاقی، یافتن حقایق اخلاقی و انضباط و تأدیب نفس است. شش اصل اساسی با روش های مربوط مورد نظر آکوئیناس عبارتند از: اصل رعایت قوانین اخلاق الهی با روش های تفکر و تأمل و الهام، اصل محبت با روش های مهر و قهر و احسان، اصل رهایی از وسوسه ها با روش های ذکر، توجه به امور نیک و فراغت از غم های برون، اصل کمال با روش عمل به فرائض دینی، اصل اجتماعی شدن با روش های یادگیری مها رت ها و یادگیری نقش های اجتماعی و اصل اعتدال با روش های میانه روی در سخنگویی و عادت دادن به فضائل اخلاقی. در پاسخ به سوال دوم فضایل چهارگانه از جمله: مصلحت و دوراندیشی، نقش خرد در کنترل امیال انسان، پایداری خرد در برابر احساساتی از قبیل ترس و خشم و حاکم بودن خرد در ارتباطات انسانی و قائل به ارزش های واقع گرا و هچنین فضایلی مانند: ایمان، رجاء و احسان بیان شده است. در پاسخ به سوال سوم نقدهایی مطرح شده است، از جمله: 1- به فضیلت عدالت در وجود انسان توجه سطحی و گذرا دارد. 2- به مراتب متعدد سعادت و شقاوت انسان کمتر توجه کرده است. 3- آکوئیناس فرشتگان را به دو دسته خوب و بد تقسیم کرده است. 4- آکوئیناس منکر دستیابی انسان از راه مکاشفه ذهنی است. 5- معتقد است که انسان به تنهایی نمی تواند؛ فضایلی مانند: ایمان، رجاء و احسان را کسب کند و همچنین وجود فطرت پاک را در انسان رد کرده است. واژهای کلیدی: تربیت، اخلاق، تربیت اخلاقی، ارزش، ارزش شناسی، انسان، انسان شناسی، آکوئیناس و ابن سینا.

بررسی تأثیر روحی و روانی بدنه های شهری بر شهروندان - مورد مطالعه و طراحی: محور میرداماد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1389
  سمیه بیکی   محدرضا پورجعفر

آشفتگی و نابسامانی جداره خیابان های شهری، به صورت خودآگاه و ناخودآگاه تاثیر نامطلوبی را بر حوزه ادراک روانی شهروندان بر جای گذاشته است. امروزه مدیران، متخصصان و شهروندان همگی بر این موضوع که نمای جداره خیابان ها نیازمند بهسازی هستند، اتفاق نظر دارند. اما مسئله اصلی چگونگی برخورد با این موضوع و ابزار و روش های مورد توافق و کارامد است. روش و بینشی که با شناخت نیازهای استفاده کنندگان فضاهای شهری، اقداماتی موثر را در زمینه ارتقاء کیفیت فضایی- کالبدی سیمای شهرها سبب شود و زمینه ارتباط تاثیرگذار و دو سویه مردم – به عنوان صاحبان شهر- و کالبد شهر را فراهم آورد. به همین منظور مطالعه ای جهت بررسی تاثیر روحی و روانی بدنه های شهری بر شهروندان انجام شده است. در این پژوهش سعی شده که با ایجاد ارتباط بین فضای ساخته شده و ابعاد روانی انسان و پیدا کردن مسیرهای پیوند بین محیط بصری و توقعات روحی ناظران هماهنگی بیشتری برقرار گردد. تا محیط کالبدی برای ناظر خود خوشایند به نظر آید. بدین منظور مصاحبه ای با استفاده کنندگان از خیابان میرداماد جهت شناسایی تاثیرات کالبدی نمای این خیابان بر آنان انجام شد. نتیجه این مصاحبه ها حاکی از نارضایتی و وجود تاثیرات منفی مانند اضطراب، استرس، ترس، عدم امنیت و عدم نشاط در افراد می باشد. دلایل کالبدی به وجود آورنده این تاثیرات منفی نیز شناسایی شده؛ و در نهایت راهکارهایی برای ایجاد هماهنگی و کلیت بخشی به جداره، در جهت ارتقاء سطح خوشایندی نماهای شهری برای شهروندان ارائه گردیده است. ذکر این نکته لازم است که پژوهش حاضر از روش های تحقیق توصیفی-تحلیلی، میدانی و موردی؛ و ابزار تحقیق مرور متون و منابع، اسناد تصویری، مشاهده، مصاحبه، عکس برداری و شبیه سازی برای پیش برد پروژه بهره گرفته است.

تبیین و نقد مبانی و اصول فلسفی تربیت اخلاقی در دوره قرون وسطی(آگوستین)و مدرن(جان لاک)و دلالت های آن در تربیت اخلاقی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1390
  صدیق دهقانی   محسن ایمانی نایینی

این پژوهش بر آن است به همسنجی آراء تربیتی سنت آگوستین و جان لاک بپردازد و نقاط افتراق و اشتراک آراء تربیتی این دو فیلسوف را نشان داده و وجوه تمایز و تشابه آن ها را باز نمایاند. در این راستا، پژوهش حاضر به ترتیب به حیات فردی و آثار دو فیلسوف، بستر فکری و تاریخی رشد یافتگی آن دو، ایضاح و شرح اجمالی آراء فلسفی، ایضاح آراء تربیتی و در نهایت به همسنجی و نقد آراء آن ها پرداخته است. سه فرض اساسی هدایت گر جریان پژوهش که طی بخش های مختلف آن به آزمون گذاشته شد عبارتند از: در دوره حاکمیت کلیسا امور، مبانی و اصول تربیت اخلاقی مبتنی بر مذهب مسیحیت بود و عقل و استدلال های عقلی در چارچوب شریعت و مذهب قابل طرح بودند. به عبارت دیگر عقل در ذیل شریعت قرار می گرفت. آگوستین نمونه ای بارز از فلاسفه باورمند به این نوع نگاه به تربیت بود. در دوران مدرن مبانی و اصول تربیتی بر مبنای انسان گرایی، علم گرایی و تجربه گرایی استوار شد. در فلسفه جان لاک باورمندی به این آموزه های نوین وی را از آگوستین جدا می سازد و انسان، هستی، ارزش ها و اخلاق از نگاه مدرن نگریسته می شوند. البته در فلسفه تربیتی جان لاک هنوز اصول و آموزه هایی از دوران حاکمیت کلیسا به چشم می خورد. بنابراین نمی توان درباره فلسفه تربیتی جان لاک گفت که این فلسفه به طور کامل از فلسفه تربیتی قرون وسطی پیوند خود را گسست.

بررسی مقایسه ای کار خانگی زنان در اسلام و رویکردهای فمینیستی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1389
  روح اله حاتمی   عزت السادات میرخانی

موضوع کار خانگی زنان پس از عصر روشنگری به موازات سایر مسائل زنان در محافل گوناگون مورد توجه و بازخوانی قرار گرفت و اهمیت و جایگاه آن از دیگاه های مختلف مورد تحلیل و نقادی واقع گردید. در این پژوهش به کار خانگی زنان یا به دیگر تعبیر، خانه داری، از منظر دین اسلام و رویکردهای فمینیستی پرداخته می شود. در فصل اول کلیاتی مانند اهداف، فرضیات و پیشینه تحقیق مطرح می شود. با آن که در طول تاریخ و در سراسر جهان، خانه داری به مثابه وظیفه زن بر او تحمیل شده، اما در اسلام کار خانگی نه تنها وظیفه زنان به شمار نمی آید، و در فقه اسلامی، به واسطه ی نفقه، اجرت المثل، نحله و اجرت شیر دادن برای آن دستمزد تعیین شده است.. فصل دوم با عنوان مبانی نظری، در برگیرنده چهار بخش واژه شناسی، تاریخچه کار خانگی در ایران و جهان، فرهنگ و فلسفه کار از دیدگاه دینی و جامعه شناسی و تقسیم کار اجتماعی است و فصل سوم با نام مبانی کار خانگی در اسلام، به بنیادهای اسلامی و الهی ای می پردازد که بر آن اساس کار خانگی در این دین تعریف و تبیین می شود. ازجمله بخشهای فصل سوم می توان به هستی شناسی دینی، خانواده در اسلام و نقش زن و مادر از دیدگاه دین اشاره کرد. در خانواده های مسلمان پیش از آن که زن در خدمت مرد باشد، مرد به حکم وظیفه اسلامی در خدمت زن بوده و وسیله آسایش او را فراهم می سازد. اسلام زنانی مثل مریم، فاطمه زهرا و هاجر سلام ا... علیهنَّ را همچون الگویی نه تنها برای زنان که برای همگان چه در خانه و چه در اجتماع معرفی می کند. در اسلام هیچ نوع کار یدی برعهده زن گذاشته نشده، بر اهمیت نقش مادری تأکید می شود و همچنان که زنان به همسرداری و خانه داری تشویق می شوند و شوهرداری آنان با جهاد یکسان دانسته شده، مردان نیز ترغیب می شوند تا در کار خانه به زنان خود کمک کنند. فصل چهارم کار خانگی زنان را در قرآن و سنت پیامبر (ص) و معصومان بررسی می کند. فصل پنجم به سرچشمه های بروز فمینیسم در تاریخ غرب، رویکردهای فمینیستی و دیدگاه آنها در مورد خانه داری می-پردازد و در پایان و در بخش نتیجه گیری، مقایسه ای میان اسلام و فمینیسم در موضوع خانه داری انجام می شود. به طور کلی فمینیسم مباحثه یا گفتمانی است که از جنبش ها و نظریه های گوناگونی تشکیل شده است که به تحلیل تفاوتها و نابرابری-های جنسیتی، ریشه های شکل گیری آنها و مبارزه برای برابری برای زنان می پردازند. تحلیل کار خانگی در اقتصاد، تاریخ، و انسان شناسی فمینیستی مسأله ای است محوری. بیشتر فمینیست ها دستمزد خانوادگی را «اساس» تقسیم جنسی کار کنونی می داند. فمینیستهای لیبرال، معتقدند که در ازدواج و تشکیل خانواده، همه منافع و رشدها برای مرد و همه عقب ماندگی‏ها و زیانها برای زن است. در حالی که فمینیست های مارکسیست برآنند که استثمار زنان در خانواده به سود سرمایه داری است، رادیکال فمینیست ها اصرار می ورزند که این استثمار به سود تمام مردان تمام می شود. آنان مادری کردن را نماد آشکار تقسیم کار جنسی دانسته و منسوخ شدن نقش زن خانه دار و تمامی نقش های جنسیتی را به عنوان بهترین استراتژی در جهت آزادی زنان پیشنهاد می نماید. مارکس و انگلس در «مانیفست کمونیست» از الغای خانواده و اجتماعی شدن کار خانگی می گویند. رزا لوکزامبورگ در «سوسیالیستی شدن جامعه» از الغای کار خانگی می گوید و فمینیست های مادی، خودشان و نبردشان برای عمومی کردن کار خانگی، را محور ایدئولوژیک جنبش فمینیستی می دانند. در گرایش فمینیسم پست مدرن که از سوی کسانی مانند ژولیا کریستوا، لوس ایریگاری و هلن سیکسو و عمدتاً در فرانسه رهبری می شود، برخلاف گرایش لیبرال زنان دیگر نمی کوشند تا «مشابه» مردان شوند، بلکه آنان خود را به مثابه دیگری و «متفاوت» از مردان می پذیرند؛ آنان تفاوتهایی مانند مادری و زیبایی را نشانه برتری آنان می دانند. لیسا وگل بر آن است که کار خانه ارزش های عینی و ملموس تولید می کند؛ به همین دلیل کاریست نسبتاً غیر بیگانه ساز و می تواند تصویری اجمالی از جامعه ی آتی باشد که حول کار غیر بیگانه ساز سازمان یافته باشد.

تدوین اصول معماری فضاهای باز مسکونی با هدف افزایش فعالیت های کودکان 10 تا11سال (نمونه موردی: شهر شیراز)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1393
  کورش عطاریان   مجتبی انصاری

موضوع رساله حاضر، بررسی رابطه و اثر متقابل میان فضاهای باز مسکونی و فعالیت¬هایی است که موجب ارتقا فعالیت¬هایی کودکان می شود. فضایی که در گذشته به عنوان بستری برای تربیت صحیح و رشد و سلامت روحی و فیزیکی نقش خود را ایفا کرده است فرآیند کلّی این تحقیق، طراحی دستگاه نظری و آزمون آن در محدوده ای از شهر شیراز است. دستگاه نظری رساله براساس دو نوع تئوری، شامل تئوری¬های ساختاری و کنش¬گرایانه که تبیین کننده مفاهیم مربوط به رابطه کودک با محیط مصنوع و طبیعی در فضاهای باز سکونتی بوده، ساخته شده¬است. دستگاه نظری رساله، شامل یک مدل مفهومی و یک مدل نظری است. مدل مفهومی از طریق تئوری¬های ساختاری نظریه بوم شناختی ادراکی (اکولوژیک)، الگو¬های توانش گیبسون، مدل زیست بوم شناختی برونفنبرنر و الگو¬های تربیت دینی کودک است. در مدل مفهومی مفهوم معنا داری و اهمیت دادن کودکان به مکان، فعالیت¬های جمعی و شناختی کودکان، حفظ حریم خلوت، بازی و حرکت آزادانه تعریف شده است. روش تحقیق در این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی و پیمایش است که بر تحلیل تجربی استوار است. مدل نظری از طریق پرسشنامه، مصاحبه سازمان یافته، مشاهده است. برای آزمون تجربی و پیمایش، در بین چهار منطقه شهر داری شهر شیراز انتخاب شده و 4 گونه مسکونی آپارتمانی بلند مرتبه (بیش از 3 طبقه)، منزل مسکونی تک مستغلاتی، مجتمع های مسکونی، خانه سنتی (اکثراً حیاط مرکزی) به عنوان نمونه موردی انتخاب شده اند. جامعه آماری شامل سیصد و چهل کودک و والدین آن ها در محدوده مطالعاتی است. علاوه بر اخذ اطلاعات رفتاری کودکان و نگرش والدین، فضای باز مسکونی ایده آل کودک نیز به صورت بیان تصویری مورد بررسی قرار گرفته است. داده های اجتماعی و فعالیتی اقتصادی کودکان و خانواده توسط پژوهشگر تحلیل و توصیف شده است. متغیر های مورد مطالعه شامل طیف متغیر های زمینه ای و متغیر های مورد استفاده در مدل نظری و فرضیات است. متغیر های زمینه ای شامل، شرایط اقتصادی اجتماعی- فرهنگی، خانواده، سابقه حضور در محله مورد مطالعه و تحصیلات، برنامه کاری، نگرش ادراکی به محیط همسایگی والدین و کودکان و وجود خواهر یا برادر بزرگ تر در خانواده است و بنابر نوع آزمون در زمره متغیر های کنترل قرار می گیرند. آزمون مدل نظری نشان می دهد که چهار شرط ذکرشدۀ معناداری و اهمیت به مکان برای کودک حفظ حریم خلوت، بازی و فعالیت آزادانه و ارتقا فعالیت¬های معرفتی رابطه معنی داری با تنوع فضاهای باز سکونتگاهی داشته اند. در این رساله مشخص شد که فضای باز سکونتگاهی سنتی در برابر دیگر سکونتگاه های مورد پژوهش، تاثیر بیشتری بر ارتقا فعالیت های کودکان داشته. همچنین به عنوان بستری برای تربیت دینی کودکان بر الگوهای تربیت اسلامی کودکان تطابق داشته است. کلمات کلیدی: فضاهای باز مسکونی، کودک، معماری مسکن، ارتقا فعالیت های کودک

بررسی مبانی و پیامدهای تربیتی دیدگاه معرفت شناختی ژیل دلوز و نقد آن بر اساس معرفت شناسی صدرائی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1387
  علی ایمانزاده   محسن ایمانی نایینی

چکیده ندارد.

اعتماد بین فردی در قرآن و حدیث و تأثیر آن در تربیت انسان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1387
  معصومه طبیبی   نهله غروی نایینی

نوشتار حاضر، مطالعه ای در دستیابی به جایگاه اعتماد بین فردی در قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) است و می کوشد عوامل و موانع آن را از منظر کلام وحی و سخنان ائمه هدی بررسی نموده و به بیان تأثیر آن در زندگی انسان بپردازد. اعتماد بین فردی را به طور ساده می توان چنین تعریف کرد: حسن ظن فرد نسبت به افراد جامعه که موجب واگذاری سرّ، مال و ... به دیگری می شود. با بررسی آیات کتاب وحی و سخنان نورانی اهل بیت (ع)، روشن می شود از سویی، ایمان به خداوند متعال، مطمئن ترین خاستگاه برقراری و تداوم روابط حسنه است و از سوی دیگر، ضعف ایمان با افزایش ریسک در روابط اجتماعی، رابطه مستقیم دارد. معیت افرادی که با اسلام و ایمان بیگانه اند، نه تنها در این دنیا، بلکه در آخرت نیز جز خسران به همراه نخواهد داشت. ایمان و اعتقادات معنوی و الهی، حبل متینی است که هرگونه پیمان شکنی و نیرنگ در مقابل آن رنگ می بازد. در سایه ارتباط با مومن است که فرد به آرامش رسیده و از هرگونه تشویش رهایی می یابد و احساس امنیت می کند و در پی آن، ارتباط افراد جامعه گسترش و تسهیل می یابد. همچنین وجود اعتماد به عنوان سرمایه ای اجتماعی، از میزان هزینه های مادی - که برای کنترل و انجام اقدامات پیشگیرانه و یا جبران خسارت، مصرف می شود- می کاهد.

بررسی میزان حمایت قانونگذار از همسر اول در ازدواج مجدد شوهر
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1388
  محبوبه پورشفیعی   طوبی شاکری گلپایگانی

موضوع این تحقیق «بررسی میزان حمایت قانونگذار از همسر اول در زمان ازدواج مجدد شوهر» است و بخش عمده¬ای از تحقیق بر این محور تنظیم گردیده است. تعریف مفهوم و تعیین مصادیق «عدالت» و «حمایت» از بخش¬های مورد بررسی در این تحقیق است. برای مبانی تحقیق از حکم نفقه از دیدگاه امام خمینی (ره) استفاده شده و از نظریه¬های روانشناختی برای شناسایی حمایت¬های مورد نیاز زن سود برده شده است. بررسی صحت و سقم استدلالات ذکر شده پیرامون تعدد زوجات نیز موضوع این تحقیق بوده است. در بررسی¬های انجام شده، مشخص شد که هیچ یک از دلایل ذکر شده برای توجیه تعدد زوجات اعتبار علمی ندارند و نشان داده شد که میزان حمایت قانونگذار از همسر اول فقط در حد پرداخت نفقه و رفع نیازهای فیزیولوژیک و اجازه¬ی طلاق است و هیچ حمایت دیگری از زن به عمل نمی¬آید. ماده¬ی 16 قانون حمایت خانواده مصوب 1353 تنها ماده¬ای است که به حقوق زن در زمان ازدواج مجدد شوهر اشاره دارد، لکن این ماده فاقد ضمانت اجرایی است و توان حمایت از زن را ندارد. حق طلاقی که در ازای ازدواج مجدد مرد متاهل به زن داده شده است، حق طلاق نیست، وکالت در طلاق است. حق طلاق همچنان با مرد است و زن باید از طریق طلاق خلع یا مبارات اقدام کند که منجر به بذل مال و از دست رفتن قسمتی از حقوقش خواهد شد. طلاق نیز انحلال خانواده، تضییع حق زن و فرزندان و از بین بردن سرمایه¬ی مادی و معنوی زن در زندگی خانوادگی است.