کمبود آب و ناکارآمدی روش های استفاده آن از عوامل اصلی محدود کننده توسعه بخش کشاورزی بویژه در نواحی خشک و نیمه خشک محسوب می شود. این در شرایطی است که بیشتر اراضی کشاورزی ایران در این نواحی واقع شده اند و با تنش خشکی روبرو هستند. شرایط مذکور، لزوم مطالعه عکس العمل گیاهان را در برابر شرایط کم آبی مضاعف می گرداند. در این تحقیق عکس العمل گیاه دارویی گل مکزیکی در شرایط تنش آبی بررسی گردید. به این منظور، گیاه گل مکزیکی (agastache foeniculum [pursh] kuntze) تحت تیمارهای رطوبتی آبیاری کامل (100% ظرفیت زراعی)، تنش آبی ملایم (85% ظرفیت زراعی)، تنش آبی متوسط (70% ظرفیت زراعی)، تنش شدید (55% ظرفیت زراعی) و ترکیب این تیمارها در دوره رشد رویشی و زایشی (85-100، 70-100 و 100-85 درصد ظرفیت زراعی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط مزرعه و گلخانه بررسی گردید. خصوصیات مورفولوژیکی (ارتفاع بوته، طول و تعداد شاخه های جانبی، قطر ساقه، تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر و خشک برگ، ساقه و ریشه)، فیزیولوژیکی (پتانسیل آب برگ، میزان نسبی آب برگ، تبادلات گازی، فلوئورسانی کلرفیل و دمای برگ) و بیوشیمیایی (پرولین، قندهای محلول کل، عناصر غذایی، درصد و اجزای اسانس) گیاه مذکور در طول دوره آزمایش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از این است که تنش خشکی موجب کاهش صفات مورفولوژیکی در شرایط مزرعه و گلخانه می شود. بیشترین عملکرد پیکر رویشی تر و خشک در شرایط مزرعه (سال اول) در تیمار 100-85 و شرایط مزرعه (سال دوم) و شرایط گلخانه در تیمار شاهد مشاهده شد. تنش خشکی موجب کاهش صفات فیزیولوژیکی، از جمله هدایت روزنه ای، نرخ تعرق، فتوسنتز، کارایی فتوسنتز، پتانسیل آب برگ و میزان نسبی آب برگ گردید. صفات دمای برگ، کارایی مصرف آب و کارایی فتوشیمیایی نظام نوری ii تحت تاثیر تنش خشکی قرار نگرفت. همچنین مقدار کلرفیل و عناصر نیتروژن، کلسیم و منیزیم در شرایط تنش خشکی، کاهش یافت، در حالیکه پرولین و قندهای محلول افزایش یافتند. متیل کاویکول و لیمونن، اجزای اصلی اسانس گل مکزیکی را تشکیل داده و تحت تاثیر تنش خشکی قرار نگرفتند. بیشترین عملکرد اسانس در شرایط مزرعه (سال اول) در تیمار 100-85 و شرایط مزرعه (سال دوم) و شرایط گلخانه در تیمار 100 درصد ظرفیت زراعی مشاهده گردید. به طور کلی، در شرایط کمبود آب، تیمار 55 و 100-85 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب برای کشت مزرعه و گلخانه توصیه می گردد.

گیاه دارویی مرزه خوزستانی (satureja khuzistanica jamzad) یک گیاه بومی می باشد که در مناطقی از جنوب ایران پراکنش دارد. این گیاه به عنوان ضد درد و ضدعفونی کننده در جنوب ایران استفاده می شده است. مونوترپن کارواکرول عمده ترین ترکیب اسانس گیاه مرزه خوزستانی را تشکیل می دهد (90%?). کارواکرول دارای خواصی همچون: آنتی اکسیدانت، ضد میکروبی، ضد التهاب، ضد درد و کاهنده قند خون می باشد. مونوترپن ها مثل همه ترپن های دیگر از ایزوپنتنیل دی فسفات (ipp) و ایزومر آن دی متیل آلیل دی فسفات (dmapp) منشاء می گیرند. تولید ipp در گیاهان عموما" به وسیله مسیرهای متیل اریتریتول فسفات کلروپلاستی (mep) و استات موالونات سیتوسلی (mva) صورت می گیرد. زیمایه 1-دئوکسی گزیلولوز 5-فسفات ردوکتاز ایزومراز (dxr) زیمایه کلیدی مسیر mep و زیمایه 3-هیدروکسی متیل 3-متیل گلوتاریل کوآنزیم a ردوکتاز (hmgr) زیمایه کلیدی مسیر mva می باشند. مسیر mva به وسیله موینولین که یک متابولیت ساخته شده بوسیله قارچ های خاکزی است و مسیر mep به وسیله علف کش و آنتی بیوتیکی به نام فوسمیدومیسین مهار می شوند. فوسمیدومیسین و موینولین به عنوان بازدارنده های اختصاصی زیمایه های dxr و hmgr شناخته شده اند. در این پژوهش، به منظور درک بهتر نقش مسیرهای mep و mev در بیوسنتز ترکیبات ترپنی مهم در گیاه مرزه خوزستانی، از بازدارنده های فوسمیدومیسین و موینولین استفاده شد. به همین منظور ریز شاخه های مرزه خوزستانی در محیط ls به مدت 21 روز تحت اثر غلظت های مختلف (0، 10، 25، 50، 75 و 100 میکرومولار) بازدارنده های فوسمیدومیسین و موینولین قرار گرفتند و تغییرات صورت گرفته در رشد، کرک ها، استرول های گیاهی مهم، کلروفیل ها و کاروتنوئیدها و میزان کارواکرول مقایسه و ارزیابی شدند. همچنین تأثیر بازدارنده های فوسمیدومیسین و موینولین بر بیان ژن های hmgr، dxs و dxr و فعالیت زیمایه dxr در ریز شاخه های مرزه خوزستانی سنجش شد. نتایج نشان دادند که فوسمیدومیسین و موینولین تغییراتی را در میزان کارواکرول، رشد، تراکم کرک ها، استرول های گیاهی مهم، کلروفیل ها و کاروتنوئیدها، بیان سه زیمایه hmgr، dxs، dxr و فعالیت زیمایه dxr ایجاد کردند. فوسمیدومیسین در همه غلظت ها سبب کاهش شدید میزان کارواکرول در ریز شاخه های مرزه خوزستانی شد و بیان ژن dxr در غلظت های 50، 75 و 100 میکرو مولار فوسمیدومیسین افزایش نشان دادند. بازدارنده موینولین در غلظت های 10، 25 و 50 میکرومولار بر میزان کارواکرول و بیان ژن dxr بی تأثیر بود اما غلظت های 75 و 100 میکرومولار از این بازدارنده سبب افزایش میزان کارواکرول و بیان ژن زیمایه dxr شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که بیوسنتز مونوترپن کارواکرول در گیاه مرزه خوزستانی عمدتا" از مسیر mep صورت می گیرد و بیان ژن و فعالیت زیمایه dxr در بیوسنتز این مونوترپن نقش کلیدی دارد. شناخت بیشتر مکانیسم های کنترل کننده بیوسنتز کارواکرول و نیز مسیرهای پیام رسانی تهیج بیوسنتز این مونوترپن در گیاه مرزه خوزستانی می تواند در به کارگیری ابزارهای مهندسی متابولیت جهت افزایش عملکرد اسانس در این گیاه موثر باشد.

چکیده ندارد.

زعفران گیاهی تک لپه از تیره iridaceae است که از طریق بنه در زیر خاک تکثیر می شود. این گیاه بومی ایران بوده و دارای دو مرحله خواب و بیداری در چرخه زندگی خود می باشد که در این مراحل ویژگی های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی متفاوتی را از خود نشان می دهد. ترکیبات فنلی یک گروه از ترکیبات ثانوی در گیاهان هستند که به دلیل خواص پاد اکسایشی، ضد میکروبی و دارویی خود، مورد توجه بسیاری از محققان قرار دارند. ترکیبات فنلی شامل فنل های ساده، فنلیک اسیدها، کومارین ها، تانن ها و فلاونوئیدها می باشند. گیاه زعفران به دلیل اثرات دارویی فراوان، در طب سنتی به طور گسترده مورد استفاده قرار می گرفته است و در حال حاضر تحقیقات فراوانی بر روی آن در دست انجام است. استخراج فنل ها توسط متانول 80% صورت گرفت و میزان کل این ترکیبات توسط معرف فولن سیوکالتو و سدیم کربنات اشباع به روش اسپکتروفوتومتری تعیین گردید. جهت شناسایی ترکیبات فنلی موجود در بنه از دستگاه gc-ms استفاده شد. برای این کار نمونه ها در حضور bht و توسط کلریدریک اسید هیدرولیز و با متانول استخراج گردید. سپس توسط mstfa+1%tmis مشتق سازی شده و به دستگاه gc-ms تزریق شد. مطالعاتgc-ms هم وجود ترکیبات فنلی از جمله گالیک اسید ، p هیدروکسی بنزوئیک اسید، p کوماریک اسید، سالسیلیک اسید، سینامیک اسید، وانیلین، ترانس فرولیک اسید، سیرنژیک اسید و کافئیک اسید را تایید کرد. نتایج سنجش میزان ترکیبات فنلی کل به روش اسپکتروفتومتر در کنار آنالیز رنگ نگاری گازی- طیف سنجی جرمی نشان داد که میزان ترکیبات فنلی در اواخر دوره بیداری بیشتر از دوره خواب است. در تحقیق دیگری پلی فنل اکسیداز به روش رنگ نگاری تعویض یونی، خالص سازی نسبی گردید. سپس عصاره از نظر میزان پروتئین و زیمایه بررسی گردید و در مطالعات سینتیکی فعالیت زیمایه در غلظت های مختلفی از گهرمایه اندازه گیری شد. در مطالعات sds-page و page دو نوار پروتئینی و دونوار زیمایه ای بدست آمد که دلیلی بر وجود دو ایزوفرم از زیمایه است. مطالعات سینتیکی اشباع هم تنها یک جایگاه زیمایه ای را برای اتصال گهرمایه پیروگالل نشان داد. فعالیت پلی فنل اکسیداز در دوره خواب بیشتر از دوره بیداری است که با غلظت ترکیبات فنلی کل رابطه ای معکوس دارد. در مطالعه های سینتیک اشباع هم افت شدید فعالیت با افزایش غلظت گهرمایه دیده می شود که مربوط به مهار زیمایه توسط گهرمایه می باشد.

تغییرات فعالیت پراکسیدازی، اکسین اکسیدازی و پلی فنل اکسیدازی و تغییرات میزان اکسین و ترکیبات فنلی در بنه و جوانه انتهائی زعفران مزروعی ارتباط نزدیکی با مراحل نموی در این گیاه داشت . بطوری که تشکیل گل و رشد بعدی آن در جوانه بوسیله میزان بالایی از ترکیبات فنلی، تراز پائینی از اکسین و همچنین فعالیتهای افزایش یافته پراکسیدازی، اکسین اکسیدازی و پلی فنل اکسیدازی همراهی می شد.

اثر تیمارهای متفاوت شوری سدیم کلرید(0 ، 50 ، 100 ، 200 ، 300 میلی مولار) در مراحل مختلف رشد و نمو(پنجه زنی، تورم غلاف ، گلدهی و گرده افشانی) دو رقم گندم(قدس : حساس به شوری، بولانی : مقاوم به شوری) بر غلظت یونهای سدیم، پتاسیم، کلسیم، عناصر نیتروژن و فسفر، میزان رشد نسبی، مقدار آب نوشاخه و ریشه، غلظت پرولین، غلظت کربوهیدارتهای محلول در آب ، غلظت کربوهیدراتهای احیاکننده، غلظت و الگوی الکتروفورزی sds-page پروتئین های برگ و بذر، فعالیت سینتیکی و الگوی الکتروفورزی page آنزیمهای آنتی اکسیدان(پراکسیدا، آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز)، فعالیت سینتیکی نیترات ردوکتاز و پرولین دهیدروژناز، فعالیت سینتیکی و الگوی الکتروفورزی page مالات دهیدروژناز و پلی فنل اکسیداز برگ ، درصد رویش بذرها، غلظت سدیم و پتاسیم ریشه چه دانه رستها، ایزوالکتریک فوکوسینگ و الکتروفورز دوبعدی پروتئین های بذر مورد بررسی قرار گرفت . در مجموع در پاسخ به تیمارهای شوری مشاهده شد که: 1 - سدیم انباشته شده در قدس بیشتر از بولانی بود. 2 - کاهش پتاسیم، کلسیم، نیتروژن و فسفر، میزان رشد نسبی، مقدار آب نوشاخه و ریشه قدس بیشتر از بولانی بود. 3 - غلظت پرولین و کربوهیدراتهای احیاکننده در قدس بیشتر از بولانی بود. 4 - افزایش کربوهیدراتهای محلول در آب در بولانی بیشتر از قدس بود. 5 - فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان و ظهور ایزوزیم جدید پراکسیدازی در بولانی بیشتر از قدس بود. 6 - کاهش فعالیت نیترات ردوکتاز و پرولین دهیدروژناز در قدس بیشتر از بولانی بود. 7 - تفاوت چشمگیری از نظر رفتار پلی فنل اکسیداز و مالات دهیدروژناز بین قدس و بولانی مشاهده نشد. 8 - کاهش سنتز پروتئین در عصاره های پروتئینی محلول برگ قدس بیشتر از بولانی بود. همچنین افزایش و ظهور پروتئینهای جدید در بولانی آشکارتر از قدس بود. 9 - افزایش سنتز پروتئین و همچنین افزایش شدت و یا ظهور پلی پپتیدهای جدید در بذر بولانی بیشتر از قدس بود. 10 - کاهش درصد رویش بذر قدس بیشتر از بولانی بود. 11 - افزایش غلظت سدیم و کاهش غلظت پتاسیم ریشه چه دانه رستهای قدس بیشتر از بولانی بود. 12 - با توجه به رفتار قدس و بولانی به تیمارهای شوری می توان به حساس تر بودن قدس به شوری در مقایسه با بولانی پی برد.

سه گونه اسفرزه) plantago ovata forsk (، پسیلیوم) p. psyllium l. (و بارهنگ نیزه ای) p. lanceolata l. (از گیاهان متعلق به تیره بارهنگ) plantaginaceae (هستند که دارای مقادیر معتنابهی موسیلاژ در بذرها و اندامهایشان می باشند وبدین لحاظ کاربردهای داروئی و صنعتی فراوانی یافته اند . کارهای پژوهشی این رساله در سه قسمت اندازه گیری محتوا (وزن خشک) و تولید(محتوا x وزن خشک) و موسیلاژ اندامهای این گونه ها طی رشد و نمو در مزرعه ; القای تشکیل کالوس در قطعات جدا کشت برگ و مقدار موسیلاژ سنتز شده در آنها ت تیمارهای مختلف ; و بالاخره بررسی ترکیب شیمیائی موسیلاژ بذر، برگ و کالوس ; به منظور مقایسه این متابولیت از نظر کمی و کیفی در مزرعه و محیطهای کشت تنظیم گردیده اند . بر اساس آزمایشهای مزرعه ای علی رغم کاهش محتوای موسیلاژی اندامها با گذشت زمان، تولید این متابولیت افزایش می یابد و در اواخر دوره زندگی به حد بیشینه خود می رسد. در میان سه گونه مورد مطالعه اسفرزه و بارهنگ نیزه ای به ترتیب با دارا بودن بیشینه مقدار موسیلاژ بذر و برگ 23 /8 (و) 17 /41 و همچنین دوره رشد و نمو کوتاه، بازده زراعی بیشتری را نسبت به پسیلیوم دارا هستند . کشت قطعات برگ دانه رستهای 6 روزه در محیطهای ms و nt تحت تیمارهای مختلف هورمونی نشان دادند که کالزائی در اسفرزه نسبت به دو گونه دیگر، که ریشه زا نیز دارند، به نحو مطلوبتر صورت می گیرد. در محیطهای کشت مذکور، رشد در مقادیر برابری از اکسین و کینتین بهتر از سایر تیمارها انجام می شود و محتوای موسیلاژی کالوسها بین 13 - 7 تغییر می نماید. با کاهش غلظت عناصر محیط کشت به، و حد معمول، ریشه زائی کمتر شده و مقدار موسیلاژ در هر سه گونه و بخصوص در اسفرزه افزایش قابل ملاحظه ای می یابد. مقدار موسیلاژ تولید شده در محیط کشت بهینه) 26 / 14 (، از حداکثر مقدار موسیلاژ بذرها) 23 /8 (بیشتر می باشد . طبق بررسیهای شیمیائی، ترکیب منومری مشابهی در اندامهای همتای گونه های مذکور وجود دارد، در حالیکه این ترکیب بین بخشهای متفاوت یک گونه نامشابه می باش به عبارت دقیقتر موسیلاژ بذرها، و برگها و کالوسها بترتیب دارای ساختمان پایه گزیلان و گالاکتان هستند. قندهای رامنوز برای موسیلاژ بذر اسفرزه و بارهنگ نیزه ای و گالاکتوز برای موسیلاژ بذر پسیلیوم برای اولین بار گزارش می شوند که با توجه به منابع در دسترس ، احتمال می رود که گونه های ایرانی از این نظر کموتایپ باشند .

زیتون درختی مهم با ارزش اقتصادی فراوان است . از جمله گیاهان ارزشمندی است که به دلیل عمر زیاد و سازگاری آن ، در نقاط مختلف جهان بویژه در کشورهای حوزه مدیترانه کشت می شود.

سویا از تیره ‏‎fabaceae‎‏ و اسم علمی آن ‏‎glycine max l.‎‏ می باشد . این گیاه بومی شرق آسیا است .سویا به دو منظور اصلی غذایی و صنعتی کشت می شود:1)استفاده از روغن.2)استفاده از پروتئین. دانه های خشک سویا 14 تا 20درصد روغن، 30تا 40درصد پروتئین دارا می باشد. روغن سویا غنی از اسیدهای چرب غیراشباع بوده و به مقدار زیاد جهت تهیه روغن خوراکی استفاده می شود.پروتئین سویا در تغذیه دام و انسان کاربرد دارد. پروتئین سویا سرشار از اسیدهای آمینه ضروری بوده ، اما از نظر اسیدآمینه متیونین و تریپتوفان ضعیف می باشد. ولی به مقدار زیاد اسیدآمینه لیزین دارد. همچنین از گیاه سویا می توان بعنوان مرتع ، علوفه خشک، سیلو، کود سبز و یا علوفه تازه استفاده کرد.پژوهش حاضر جهت بررسی تاثیر غلظتهای مختلف ‏‎nacl‎‏بر روی میزان رشد و تغییرات کمی و کیفی اسیدهای چرب ، پروتئین کل، پرولین و قندهای محلول و غیرمحلول سنتز شده توسط کالوس های سویای حاصل از قطعات جدا کشت محور زیر لپه چند رقم سویا در محیط کشت ‏‎ms‎‏ انجام گرفت. نتایج بدست آمده نشان دادند که تیمارهای مختلف هورمونی از نظر غلظت و نیز روشنایی و تاریکی ، اثرات متفاوتی بر روی رشد و اندامزایی و ظاهر کالوس ها داشت، بطوریکه بعضی از تیمارها واجد رشد بسیار خوب و بعضی از آنها علائم نکروزه شدن و در بعضی از تیمارها ریشه زایی مشاهده شد.

تاکسونهایی از گروه گو نهای خاردار در ایران جهت بررسی برخی الگوها تکاملی از لحاظ ریخت شناسی و کاریوتیپ مورد مطالعه قرار گرفتند. در این بررسی ریخت شناسی 35 صفت برای ‏‎otu‎‏ 12 مورد نظر مطالعه و ماتریس اطلاعات حاصل از طریق روشهای آنالیز فاکتور و خوشه بندی های ‏‎single linkage , upgma, ward‎‏ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند نتایج ‏‎ward , upgma‎‏ یکسان بود. همچنین نتایج ‏‎single linkage‎‏ با روش آنالیز تجزیه به مولفه های اصلی مورد تایید قرار گرفت.برای مطالعه صفات کاریوتیپی مرحله متافاز سلولهای مریستم ریشه نمونه ها مورد بررسی قرار گرفت. تعداد کروموزوم ها ، طول بازوهای بلند و کوتاه ، اندازه گیری و کاریوتیپ برای هر ‏‎otu‎‏ تعیین گردید. سپس مقادیر ‏‎tf% , l/s% , x‎‏ محاسبه گردیدند.

از آنجائیکه کشور ایران در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا واقع شده است .مصرف بهینه و صرفه جویی در مصرف آب باید هر چه بیشتر مدنظر قرار گیرد. یکی از راههای جلوگیری از مصرف نامناسب آب در کشاورزی کاشت گیاهان مقاوم به کمبود آب درمناطق خشک و نیمه خشک می باشد.زیتون یکی از گیاهان مقاوم به شرایط خشک و نیمه خشک می باشد، که می تواند نمونه پیشنهادی خوبی برای کاشت در این مناطق باشد. به منظور بررسی و شناخت مکانیسمهای مقاومت به خشکی در جهت توسعه کشت باغهای زیتون ، آزمایشی ، به انجام رسید. در پژوهش حاضر پاسخهای فیزیولوژیکی ، ریخت شناسی و بیوشیمیایی پنج رقم زیتون به نامهای ماری، زرد، روغنی، بلیدی و میشن تحت تنش خشکی بررسی شده است.