چکیده در این پایان نامه که عنوان آن "تعهّد در شعر جواهری" است، مردم میهنمان با اندیشه ها و فرهنگ نمونه ای از شاعران معاصر عرب است که آنها نیز با فرهنگ ایرانی و مذهب تشیع مأنوس و مرتبط هستند آشنا می شوند. و یقین داریم که تأثیر پذیری از آنها باعث غنای هرچه بیشتر فرهنگ ما می شود و از سوی دیگر فرهنگ ما می تواند در اندیشه و افکار آنها تأثیر گذار باشد، و این تبادل فرهنگی باعث تقویت ارتباط فرهنگی کشور ما و دیگر کشور های عربی خواهد شد، به خصوص که از دیر باز ما با فرهنگ همدیگر مأنوس بوده ایم. و البته این ارتباط و انس بین ما و زادگاه این شاعر بیشتر و عمیقتر بوده است. روشی که در تدوین این پایان نامه به کار گرفته شده است روش تحلیل محتوی است، و برای رسیدن به نتیجه مطلوب در درجه اول بر دواوین و دو جلد کتاب خاطرات شاعر با عنوان "ذکریاتی" تکیه شده است، و همچنین از برخی کتب که در مورد شاعر نوشته شده و یا به تحلیل اشعار وی پرداخته اند و نیز برخی تحقیقات و مجلات و سایتهای اینترنتی استفاده شده است. بنابراین این پایان نامه به بررسی عقیده جواهری در مورد کاربرد شعر و نقش آن در جامعه، و بخصوص نقش شعر خودش در این راستا می پردازد. وی نقش شاعر را از لحاظ کمک کردن و خدمت نمودن به جامعه و انسانیت همانند نقش "انبیا"، و شعر را وسیله ای برای آگاهی بخشیدن به مردم میهن و قوم خود و بلکه همه انسانیت می داند، و عقیده دارد که خود او در این زمینه پیشگام است و شعرش را در خدمت اهداف و آرمانهای جامعه و حقیقت و انسانیت قرار داده است، و به وسیله شعرش با ظلم و ستم و بی عدالتی مبارزه نموده است. شایان ذکر است که وی حتّی از فکر کمونیستی تأثیر پذیرفته است و از برخی اصول فکری آنها که به زعم وی انسانی بوده اند و یا می توانسته اند برای مصالح میهنی و قومی وی مفید واقع شوند، حمایت کرده است. این پایان نامه کلّاً شامل هفت فصل با عناوین زیر است؛ 1- فصل اول: محمّد مهدیّ الجواهریّ؛ زندگینامه، محیط و شعر او 2- فصل دوم: اوضاع سیاسی در عراق قرن بیستم 3- فصل سوم: تعهّد و ادبیات 4- فصل چهارم: ملّی گرایی در شعر جواهری 5- فصل پنجم: عناصر اصلاح سیاسی در شعر جواهری 6- فصل ششم: قوم گرایی در شعر جواهری 7- فصل هفتم: سوسیالیزم در شعر جواهری

چکیده «تناص»، یک مفهوم هنری بر مبنای زیبا شناختی است که همواره در پی ارزش بخشیدن به متن از جنبه های محتوایی و هنری می باشد که اخیراً در پژوهش های غربی و عربی حضوری پررنگ داشته است. این اصطلاح نقدی، درواقع عصاره ای از چند متون می باشد که با اسلوبی جدید و در قالبی نوین پا به عرصه وجود نهاده است. لذا بررسی این پدیده در اشعار و متون شاعران و نویسندگان در دوره-های مختلف ادبی قابل تأمل است. ناصیف یازجی، شاعر عصر نهضت، به دلیل اثرپذیری از کتب مقدس اسلام و مسیحیت و اشعار شاعران پیشین، نه تنها انواع و اشکال تناص در اشعارش به کار گرفته شده، بلکه منابع و مصادر تناص نیز دراشعارش متنوع است. از جمله مهم ترین این منابع، اشعار متنبی، شاعر بزرگ عباسی است که هم در معانی و الفاظ و هم در اسلوب شعری بسیار از او متاثر گشته است. در پایان نامه حاضر درصدد آنیم تا به بررسی و مقایسه اشعار متنبی و ناصیف یازجی در قالب این نظریه نقدی بپردازیم و انواع مصادیق تناص- اقتباسی، امتصاصی و اسلوبی- به کارگرفته شده در اشعار یازجی با اشعار متنبی را یافته و با ذکر نمونه های شعری مورد تحلیل قرار دهیم. بدین ترتیب می توان به میزان اثرپذیری این شاعر معاصرعرب از اشعار متنبی پی برد.

با توجه به اهمیت ترجمه ی قرآن کریم، مترجمان زیادی اقدام به ترجمه ی قرآن کرده و برای این کار از سبکها و روش های مختلفی استفاده کرده اند. یکی از این ترجمه ها که به فارسی روان و رسا نگارش شده است، ترجمه ی آیت الله مکارم شیرازی می باشد. مشخصه ی این ترجمه در روانی آن است. عبارات آن بسیار ساده و قابل فهم برای عموم است. مترجم محترم در این راه توفیق خوبی حاصل کرده است. اگرچه این ترجمه با وجود ناهماهنگی که در روش و شیوه ترجمه دارد، اما سبک ساده و روان و امروزی آن قابل توجه است. اکثر جملات ترجمه شده با جملات آیات مطابقت دارد، و سعی شده تا حجم متوسط توضیحات تفسیری با پرانتز مشخص شود. واژه گزینی و معادل یابی های مترجم گرامی مطابق با نثر معیار می باشد، اگر چه مترجم گرامی برخی مواقع عین واژه ها و یا ترکیبات عربی را در ترجمه می آورد. سبک ترجمه ی ایشان دارای ویژگی های سبک متن اصلی و متن مقصد می باشد. در این نوشتار، نگارنده بر آن است به تحلیل ترجمه ی آیت الله مکارم شیرازی از نظر تبیین و توصیف و تحلیل ویژگی ها و اسلوبهای ادبی این ترجمه از قبیل شیوه ی نوشتاری، رعایت آیین نگارش، گزینش واژگان، ساختار جملات و عبارات و ... به کار گرفته شده، بپردازد. کلید واژه: قرآن کریم، سبک ترجمه، آیت الله مکارم شیرازی، همسانی و ناهمسانی

اعتدال و میانه روی از اصول مهم و ریشه داری است که حضرت علی (ع) در کتاب پر ارج نهج البلاغه به آن پرداخته است. در این رساله، اعتدال از جهات مختلف اعم ازقلمرو فردی و اجتماعی بررسی شده است. قلمرو فردی اعتدال شامل اقوال، کردار، راه رفتن، سخن گفتن، محبت به خانواده و امور عبادی است. در حوزه ی اجتماعی نیز بهاعتدال در حقوق، برخوردهای دوستانه، روابط خصمانه، اخلاق اجتماعی،اعتدال سیاسی و حکومتی پرداخته شد. در ادامه به تأثیرات ایجابی اعتدال همانند؛ سعادت، آرامش، رهائی از فقر، و گشایش در امور و در باب تأثیرات سلبی عدم اعتدال، همچون افراط، تفریط، انحراف، اسراف، تعدی و قدرت طلبی مورد بررسی قرار گرفت.سپس به اسباب و عوامل توسّل به صفت اعتدال همانند تقوی، یادمرگ، صبر واستقامت، و زهد بیان شد. نتایج پژوهش نشان داد که اعتدال، بستر همه ی کمالات انسانی و زمینه ساز مدینه ی فاضله می باشد که با رعایت هر چه تمام تر آن از آسیب-های فکری، فرهنگی، رفتاری و ... مصون می مانیم و همچنین گذرگاه مطمئن و آزمایش شده ای برای رشد موزون و هماهنگ تمام ابعاد شخصیتی بشراست.

نوستالژی یا غم غربت حالتی است روانی که به دلایل مهمی از جمله مهاجرت، دوری از وطن ، وغم ا ز دست دادن نزدیکان و دوری از معشوق در فرد به وجود می آید.شاعران به دلیل احساسات وعاطفه ی چشمگیر بنا به دلایلی که ذکر شد دچار حالتی نوستالژیک می گردند. یکی از این شاعرانِ غربت-زده، نزار قبانی شاعر سوری می باشد. این شاعر بزرگ ترین عاشقانه سرا وشناخته شده ترین و پرمخاطب ترین شاعر معاصر در جهان عرب است. وی به دلیل مسافرت های زیادی که داشته، بارها طعم غربت را تجربه کرده وبازتاب نوستالژی در شعرش متجلی شده است. لذا در این پژوهش بر آنیم تا گونه های نوستالژی را در اشعار نزار قبانی که به دو بخش واقع گرا و آرمان گرا تقسیم می شود مورد بررسی قرار دهیم. روش تحقیق در این پایان نامه به صورت توصیفی-تحلیلی می باشد. به طور کلی می توان گفت که نزار قبانی عاشقانه سرایی است که نوستالژی بن مایه اصلی اشعار وی می باشد. اشعار نوستالژیک وی هم واقع گرا و برگرفته از زندگی حقیقی است و هم آرمان گرا است، او در اشعار خود یا در زندگی گذشته خود-دوران کودکی و عاشقانه- سیر می کند و یا گذشته پرافتخار اعراب را یادآور می شود. و یا این که آینده ای را متصور می شود که بر پایه گذشته است.

چکیده جمال الدین محمد بن محمد مصری، معروف به ابن نباته مصری، شاعر و نویسنده ی قرن هفتم هجری از جمله شاعرانی است که در عصر مملوکی می زیست؛ از این رو شعرش از خصوصیت و ویژگی های آن دوره برخوردار است. او در دیوانش بیش از هر چیز به مدح پرداخته است و مدح دولتمردان در شعر او بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، این انتخاب ریشه در فقر و فلاکتی داشته که شاعر با آن دست به گریبان بوده است. این پژوهش به بررسی و تحلیل مدح دولتمردان در شعر ابن نباته می پردازد و بیشتر ویژگیهای محتوایی وسبکی مدح را در شعر او مورد بررسی قرار می دهد. این پژوهش از سه فصل تشکیل شده که درفصل اول، مفاهیم و تعاریف بیان شده و در فصل دوم، ویژگی های محتوایی که شامل؛ کرم، شجاعت، فضایل علمی، منزلت ادبی، قدرت حکومتی واصل نسب ممدوحان است، را مورد بررسی قرار می دهد. در فصل سوم، به بررسی ویژگیهای سبکی که شامل؛ به کارگیری صنایع مختلف ادبی، استفاده ازاصطلاحات نحوی، عروض و تصوف است، می پردازد. نکته مهم در شعر ابن نباته اقتباس از قرآن کریم است. او در اشعارخود از شواهد قرآنی بسیاری، از جنبه لفظی و معنوی، بهره برده است که این بیان گر نوعی برجسته سازی مفاهیم قرآنی است. او غالباً در اسلوب و مضامین مقلد پیشینیان بوده و ابتکار کمی به خرج داده است، در واقع همین مدایح اوست که به وی اعتبار خاصی در میان شاعران آن دوره بخشیده است.

چکیده: شناخت سعادت از اول خلقت بشر جزء مجهولات همیشگی بوده و انسان ها از آغاز در پی این بوده اند که سعادت حقیقی و راه رسیدن به آن چیست؟ در مورد سعادت حقیقی در قرآن و کتب روایی بسیار بحث شده و آن چیزی جز رسیدن به کمال خویشتن یعنی عبد خالص بودن برای خالق نیست. مسلماً برای عبودیت؛ باید آن را شناخت تا بتوان به درستی او را پرستید. یکی از مصادیق شناخت، شناخت خویشتن است. که می توان از طریق آیات انفسی بدان راه یافت. در این پایان نامه به بررسی و تحلیل آیات انفسی در نهج البلاغه پرداخته شده است. در ابتدا معنای آیه و انفس در لغت و اصطلاح ذکر و پس از آن به تعریف آیات انفسی از دیدگاه قرآن کریم اشاره شده است و مصادیق آن، که شامل خلقت انسان به عنوان بعد جسمانی انسان و بعد روحانی و مترادفات آن در کلام امام علی (علیه السلام) مورد نظر قرارگرفته است، تا بدان وسیله از شریف ترین بعد وجودی انسان آگاهی یافته و به شناخت حقیقت انسان پی برده و در پایان به بحث فطرت در انسان پرداخته شده و به نشانه ها وآثار امور فطری که برای شناخت هر چه بهتر خالق متعال موثر است اشاره شده است و هدف از این موارد افزایش معرفت ذات انسان نسبت به خویشتن و معرفت خداوند متعال است. کلید واژه: نهج ا لبلاغه، ا مام علی ( علیه السلام) ، آیات انفسی

عبدالرحیم محمود از شاعران شهید معاصر فلسطینی است که با درک مشکلات جامعه و انعکاس آن در شعر خود، سعی دارد وجدان جامعه را تحریک و چهره¬ی واقعی صهیونیسم را بر ملا سازد. این شاعر نه تنها در حوزه¬ی ادبیات بلکه عملاً پا به میدان مبارزه با استعمار و اشغال گذاشت و تا رسیدن به درجه¬ی رفیع شهادت، استقامت و پایداری نمود. این پژوهش به بررسی حوزه¬های معنایی بارز و برجسته¬ی مربوط به مقاومت اختصاص دارد و حوزه¬¬¬های معنایی چون: وطن، جهاد و شهادت، جنگ و ابزار جنگی و غیره را در دیوان او با دیدگاه هم زمانی بررسی می¬نماید. شیوه¬ی کار در ابتدا بررسی تمامی واژگان دالّ بر این حوزه¬ها از طریق مراجعه به فرهنگ لغت¬ها است و سپس این واژگان، در درون بیت، با توجه به بافت، تجزیه و تحلیل می¬شود و روابط معنایی بین آن¬ها از جمله؛ ترادف، تضاد، اشتمال و جزءواژگی و غیره تعیین می¬گردد. طرح مختصری از مباحث معنا شناسی مورد نیاز در این پژوهش موجب روشن¬تر شدن فضای کار گردیده است، روش این تحقیق تجزیه و تحلیل زبانی و معنایی است و هدف، آن است تا اشعار این شاعر شهید و قهرمان با استفاده از مفاهیم هم¬نشین و جانشین در حوزه¬ی معنایی تحلیل گردد؛ تا اینگونه راه به عمق اندیشه¬های شاعر ببریم و از طریق عبور از حوزه¬های معنایی نسبت به افکار این شاعر بیدار دل و اوضاع و احوال جامعه¬ی وی آگاه گردیم.