نام پژوهشگر: گلناز گلستانیان

نقش تروریسم در تهدید امنیت بین الملل
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1388
  گلناز گلستانیان   جلال دهقانی فیروزآبادی

بدون تردید ، هر برهه‏ای از تاریخ نظام بین المللی ، شاهد روندهایی است که بر رفتار واحدهای سیاسی نقشی تأثیرگذار و تعیین کننده داشته‏اند . این مقوله‏ها بیشتر شامل آن دسته از مواردی است که در محیط بین المللی به صورت جاری درآمده است و به واسطه غلبه داشتن بر رفتار دولتها اثرگذار هستند . امروز ، پس از گذشت دو دهه از فروپاشی نظام دو قطبی و پایان جنگ سرد ، محیط بین المللی شاهد روندهای نوینی است که خود را به واحدهای سیاسی تحمیل کرده ، بر کیفیت داده‏ها و خروجی سیاست خارجی اعضاء موثر بوده و روابط بین المللی را در عرصه میان دولت ها و همچنین در عرصه روابط دولت ها با سازمان های بین المللی دستخوش تحولات شگرفی نموده است ، که از آن جمله می توان به پیدایش بازیگران جدید در عرصه ی بین المللی ، طرح مسائل و موضوعات فراملی و ظهور پدیده هایی که بیش از آنکه خصوصیات و ویژگی های ملی داشته باشند ، از ماهیتی جهانی برخوردارند اشاره کرد . از این میان شاید مهم ترین چالش پیش روی نظام بین المللی ، بازیگران غیر دولتی و وفاداران فراملی آن ها و عدم توانایی حکومت ها در بسیاری از نقاط جهان برای مقابله با این بازیگران به دلیل ماهیت جهانی آن ها باشد . با ورود به عصر جهانی شدن و همزمان با گسترش یافتن ارتباطات ، فضایی ایجاد گردید که این بازیگران غیر دولتی تلاش کنند تا در بسیاری از بخش ها از نقش حکومت ها بکاهند و مهار این بخش ها را خود به عهده بگیرند ؛ این نیروها که برخی از آن ها از قبل شناخته شده و برخی جدید هستند شامل جنبش های قومی و مذهبی ، شبه نظامیان ، سازمان های تروریستی ، بخش فعالیت های اقتصادی غیر قانونی و ... می شود که از این میان توجه جهانی به گروهها و سازمان های تروریستی به جهت وقوع حوادث تروریستی یازدهم سپتامبر در سال 2001 میلادی ، جلب گردید .در واقع از این زمان بود که مسئله تروریسم و چگونگی مبارزه با آن به یکی از پارادایم های تجزیه و تحلیل روابط بین الملل و سیاست جهانی تبدیل شد ؛ این در حالی است که با پایان جنگ سرد ، بسیاری از تحلیل گران معتقد به پارادایمی اقتصاد محور در مطالعات امنیتی گشته بودند . به اعتقاد آن ها ، با فروپاشی نظام دو قطبی و از بین رفتن تهدیدهای دوران جنگ سرد ، روز به روز از نقش بعد نظامی امنیت کاسته و به جای آن توجه به ابعاد دیگر امنیت بالاخص بعد اقتصادی افزوده خواهد شد ؛ اما وقوع این حادثه ، تأثیر آن در تحول معادلات امنیت در گستره ی جهانی و نوع موضع گیری قدرت های بزرگ دنیا بالاخص ایالات متحده امریکا در وقایعی همچون حمله به افغانستان و عراق ، تماماً دلالت بر این موضوع داشتند که معادلات امنیتی در این دوره به میزان زیادی نظامی گرا شده اند . با این حال ، بررسی های انجام شده در خصوص مبانی نظری و مفهوم شناسی تروریسم نشان داده است که با وجود اهمیت موضوع تروریسم و درگیری تعداد زیادی از دولت ها در سطح ملی و بین المللی با این پدیده ، هنوز امکان دستیابی به اجماع نظر در خصوص این پدیده از جهت نظری ، نقش آن در امنیت بین الملل و نحوه مقابله با آن وجود ندارد . چراکه آن چه تروریسم را در این دوران از دوران های قبل متمایز می سازد و شناخت آن را پیچیده تر می نماید ، این است که امروزه تروریسم از سطح ملی و از حوزه های داخلی به سیاست جهان سریز کرده است و همین امر باعث شده است تا تروریسم از طریق رخنه های موجود در نظام همکاری بین المللی به مسئله ای مهم برای امنیت بین الملل ظاهر گردد .در این پایان نامه ، سوال اصلی عبارتند از اینکه : تروریسم چگونه امنیت بین الملل را تهدید می کند ؟ و فرضیه تحقیق هم عبارتند از اینکه : تروریسم از طریق ایجاد جنگ بین کشورها و برهم زدن ثبات داخلی آن ها ، امنیت بین الملل را تهدید می کند .