چکیده: هدف از این تحقیق ارزیابی اثر مکمل سازی جیره با گلوتامین بر عملکرد و مورفولوژی دستگاه گوارش جوجه های گوشتی، تحت شرایط استرس گرمایی بود. دویست قطعه جوجه گوشتی نر یکروزه (راس 308) در این آزمایش استفاده شد. جوجه ها وزن شدند و بطور تصادفی به 4 گروه مساوی با 5 تکرار برای هر کدام (هر تکرار حاوی 10 جوجه) تقسیم شدند. همه جوجه ها با جیره های آغازین و رشد، مشابه تغذیه شدند. اما سطوح متفاوت صفر، 25/0، 5/0 و 1 درصد گلوتامین را از یک روزگی تا آخر دوره آزمایشی دریافت کردند. داده های حاصل از آزمایش با استفاده از روش glm نرم افزار sas و بر پایه طرح کاملاً تصادفی مورد آنالیز قرار گرفتند. مقایسه میانگین ها در سطح 5 درصد با استفاده از آزمون دانکن صورت گرفت. نتایج حاصله نشان داد که افزودن گلوتامین هیچ تاثیری بر مصرف خوراک، ضریب تبدیل خوراک در دوره های آغازین (1-21 روزگی)، رشد (22-42 روزگی) و کل دوره (1-42 روزگی) ندارد (05/0<p). اگرچه تفاوت معنی داری بین افزایش وزن تیمارهای مختلف در دوره آغازین مشاهده نشد (05/0<p)، ولی در دوره رشد افزایش وزن جوجه های تغذیه شده با 5/0 درصد گلوتامین بطور معنی داری بالاتر از مقدار مربوط به سایر تیمارها بود (05/0>p). در کل دوره نیز جوجه های تغذیه شده با 5/0 درصد گلوتامین بطور معنی داری افزایش وزن بالاتری در مقایسه با جوجه های تغذیه شده با تیمارهای شاهد و 25/0 درصد گلوتامین داشتند (05/0>p). تفاوت معنی داری بین تیمارهای مختلف برای طول و وزن نسبی قسمت های مختلف روده در سنین 21 و 42 روزگی مشاهده نشد (05/0<p). جوجه های تغذیه شده با سطح 5/0 درصد گلوتامین طول ویلی دودنوم بالاتری در سن 21 روزگی در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی داشتند (05/0>p). در سن 42، طول ویلی و تعداد سلول های جامی دودنوم پرندگان تغذیه شده با 25/0 درصد گلوتامین بطور معنی داری بالاتر از مقدار مربوط به سایر تیمارهای آزمایش بود (05/0>p). در سن 21، طول ویلی و ضخامت لایه عضلانی ژوژنوم پرندگان تغذیه شده با سطح 5/0 درصد و 1 درصد گلوتامین بطور معنی داری بالاتر از مقدار مربوط به سایر تیمارهای آزمایش بود (05/0>p). در سن 42 روزگی نیز، پرندگان تغذیه شده با 1 درصد گلوتامین طول ویلی و تعداد سلول های جامی ژوژنوم بیشتری در مقایسه با سایرین داشتند (05/0>p). تفاوت های معنی داری برای پارامترهای مختلف مورفولوژیکی ایلئوم در سنین 21 و 42 روزگی مشاهده نشد (05/0<p). بطور کلی استفاده از 5/0 درصد گلوتامین باعث بهبود مورفولوژی دستگاه گوارش و عملکرد جوجه های گوشتی، تحت استرس گرمایی می شود. کلمات کلیدی: استرس گرمایی، جوجه های گوشتی، عملکرد، گلوتامین، مورفولوژی روده

دویست و پنجاه جوجه ی نر یک روزه سوی? راس (308) در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار و 5 تکرار به ازای هر تیمار (10 جوجه در هر تکرار) به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف پودر دان? سماق بر عملکرد، وضعیّت آنتی اکسیدانی خون، فراسنجه های خونی و خصوصیّات لاشه جوجه های گوشتی تحت استرس گرمایی انجام گرفت. همه ی جوجه ها، جیره های آغازین (1 تا 21 روزگی) و رشد (22 تا 42 روزگی) مشابه ولی سطوح مختلف صفر (شاهد) و 25/0، 5/0، 1 درصد پودر دان? سماق یا 100 میلی گرم در کیلوگرم ویتامین e را دریافت کردند. نتایج آزمایش اخیر نشان داد که جوجه های تغذیه شده با سطوح 25/0، 5/0 سماق و 100 میلی گرم در کیلوگرم ویتامین e افزایش وزن بدن بالاتری در مقایسه با جوجه های سایر تیمار های آزمایشی در دور? آغازین داشتند (05/0>p). تفاوت معنی داری بین افزایش وزن بدن جوجه-های تیمار های آزمایشی در دوره رشد و کلّ دوره (1 تا 42 روزگی) مشاهده نشد (05/0<p). بعلاوه، تفاوت معنی داری بین تیمار های آزمایشی برای مصرف خوراک در دوره های آغازین، رشد و کلّ دوره آزمایشی مشاهده نگردید (05/0<p). ضریب تبدیل خوراک جوجه های تغذیه شده با سطح 5/0 درصد پودر دانه سماق و ویتامین e پایین تر از مقدار مربوط به جوجه های تغذیه شده با سطح 1 درصد پودر دان? سماق در دوره آغازین بود (05/0>p). تفاوت معنی داری بین تیمار ها برای ضریب تبدیل خوراک در دوره-های رشد و کلّ دوره مشاهده نشد (05/0<p). علاوه بر این در مقایسات مستقل، مصرف سماق باعث بهبود افزایش وزن بدن و ضریب تبدیل خوراک در مقایسه با گروه شاهد در دوره آغازین شد (05/0>p). تفاوت معنی داری بین تیمار ها برای ظرفیت آنتی-اکسیدانی کل و فعالیت آنزیم های سوپر اکسید دسموتاز و گلوتاتیون پر اکسیداز خون در سن 42 روزگی مشاهده نشد (05/0<p). همچنین تفاوت معنی داری برای مالون دی آلدئید خون تیمارهای مختلف در سن 42 روزگی دیده نشد (05/0<p). غلظت پروتئین تام خون جوجه های تغذیه شده با همه سطوح مختلف پودر دانه سماق و همچنین ویتامین e به طور معنی داری کمتر از مقدار مربوط به جوجه های تیمار شاهد بود (05/0>p)، استفاده از سطوح مختلف پودر دانه سماق تاثیری بر وزن نسبی ران، سینه، چربی محوط? بطنی، کبد و قلب و همچنین طول و وزن نسبی روده کوچک نداشت (05/0<p). هیچکدام از فراسنجه های کلسترول، تری-گلیسرید و هموگلوبین تحت تاثیر تیمار های آزمایشی قرار نگرفتند (05/0<p). در مقایسات مستقل نیز مصرف پودر دان? سماق در مقایسه با گروه کنترل باعث افزایش هماتوکریت خون گردید (05/0>p). بنابراین مصرف پودر دانه سماق باعث بهبود عملکرد جوجه های گوشتی تحت استرس گرمایی در دوره آغازین شد اما تأثیری بر عملکرد در دوره های رشد و کلّ دوره و همچنین آنزیم های آنتی اکسیدانی، خصوصیّات لاشه و فراسنجه های خونی به غیر از پروتئین کل نداشت.

در این مطالعه، اثر تزریق داخل تخم مرغی سطوح مختلف 0 ،042/0، 084/0 و 168/0 میلی گرم نیتریت سدیم به ازای هر تخم مرغ بر رشد و توسع? جنین و بعضی از فراسنجه های خونی جوجه های تفریخ شده بررسی شد. تزریق نیتریت سدیم تأثیری بر کیفیت جوج? یکروزه، درصد جوجه درآوری و مرگ و میر و همچنین وزن اندام های قلب و کبد نداشت (05/0<p). اما وزن جوجه های حاصل از تخم مرغ های تزریق شده با نیتریت سدیم پایین تر از وزن جوجه های حاصل از تخم مرغ های شاهد بود (05/0>p). همچنین پروتئین تام خون جوجه های تفریخ شده از تخم مرغ های تزریق شده با نیتریت سدیم کمتر از مقدار مربوط به جوجه های شاهد بود (05/0>p). تفاوت معنی داری بین جوجه های تیمارهای مختلف برای کلسترول، تری گلیسرید، هماتوکریت و هموگلوبین خون مشاهده نشد (05/0<p). همچنین فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز وگلوتاتیون پراکسیداز تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (05/0<p). میزان مالون دی آلدئید خون جوجه های تزریق شده با 084/0 میلی گرم نیتریت سدیم بیشتر از گروه شاهد و جوجه های حاصل از تخم مرغ های تزریق شده با 042/0 میلی گرم نیتریت سدیم بود (05/0>p). همچنین ظرفیت کل آنتی اکسیدانی خون جوجه های تزریق شده با 042/0 و 168/0 میلی گرم نیتریت سدیم در مقایسه با جوجه های گروه شاهد پایین تر بود (05/0>p). به طور کلی تزریق داخل تخم مرغی نیتریت سدیم تأثیری بر کیفیت جوجه، جوجه درآوری، مرگ و میر و کلسترول کل، تری گلیسرید، هماتوکریت و هموگلوبین و فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز وگلوتاتیون پراکسیداز خون جوجه های تفریخ شده نداشت ولی وضعیت ظرفیت آنتی اکسیدانی و پروتئین خون این جوجه ها را کاهش می دهد و در نتیجه منجر به افزایش مالون دی آلدئید خون می گردد که در نهایت کاهش وزن بدن بدن جوجه های تفریخ شده را باعث می شود.

این تحقیق به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف لیزین (90، 100 و110درصد سطح احتیاجات راس) و پیریدوکسین(3، 6 و9 میلی گرم در کیلوگرم) برعملکرد، وضعیت آنتی اکسیدانی، فراسنجه های خونی و خصوصیّات لاشه جوجه های گوشتی تحت استرس گرمایی انجام گرفت.450قطعه جوجه نر یک روزه سوی? راس (308) در 9 تیمار و 5 تکرار (10 جوجه در هر تکرار) در قالب طرح فاکتوریل 3×3 مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که هیچ یک از سطوح لیزین و پیریدوکسین تأثیری بر افزایش وزن بدن، مصرف خوراک و ضریب تبدیل خوراک در دوره آغازین و رشد نداشتند (05/0p>). تأثیر لیزین بر افزایش وزن بدن در کل دوره آزمایشی معنی دار بود (05/0p<) و پرندگان تغذیه شده با سطوح بالای لیزین، افزایش وزن کمتری در مقایسه با پرندگان سایر تیمارهای آزمایشی داشتند. تأثیر لیزین و پیریدوکسین بر مصرف خوراک و ضریب تبدیل خوراک در کل دوره معنی دار نبود (05/0p>). اگرچه تفاوت معنی داری برای مالون دی آلدئید پلاسمای جوجه های تیمارهای مختلف در سن شش هفتگی وجود نداشت ولی پرندگان تغذیه شده با سطح متوسط لیزین (100 درصد احتیاجات راس)، میزان مالون دی آلدئید پلاسمای کمتری در مقایسه با سایرین داشتند. میزان تری گلیسیرید، پروتئین کل پلاسما و فعالیت سوپراکسید دسموتاز خون تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (05/0p>). فعالیت آنزیم گلوتاتیون-پراکسیداز تحت تأثیر لیزین قرار گرفت (01/0p<) و پرندگان تغذیه شده با سطوح متوسط لیزین (100درصد احتیاجات راس) فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز خون کمتری در مقایسه با پرندگان گروه کنترل داشتند. لیزین تأثیری بر میزان هماتوکریت خون نداشت (05/0p>) اما سطح متوسط (6 میلی گرم در کیلوگرم) و بالای (9 میلی گرم در کیلوگرم) پیریدوکسین باعث افزایش میزان هماتوکریت خون گردید (05/0p<). هر دوی لیزین (05/0p<) و پیریدوکسین (01/0p<) میزان کلسترول خون را تحت تأثیر قرار دادند. در پایین ترین سطح لیزین، هر دو سطح 6 و 9 میلی گرم پیریدوکسین کلسترول خون را افزایش دادند. همچنین در سطح متوسط لیزین، 6 میلی گرم در کیلوگرم پیریدوکسین باعث افزایش کلسترول خون شد ولی در بالاترین سطح لیزین افزایش پیریدوکسین تأثیری در میزان کلسترول نداشت. جوجه های تغذیه شده با بالاترین سطح لیزین، مقدار کلسترول خون بیشتری در مقایسه با جوجه های تغذیه شده با سطح پایین تر آن داشتند. به طور کلی افزایش سطح لیزین به بالاتر از نیازهای سویه راس در شرایط استرس گرمایی منجر به کاهش هر دوی افزایش وزن بدن و وزن نسبی ران جوجه های گوشتی می گردد که می تواند ناشی از افزایش نیاز به آرژنین در بدن باشد. افزودن لیزین به جیره از طریق کاهش نسبت انرژی به پروتئین، منجر به کاهش چربی حفره بطنی می شود. اگرچه افزودن پیریدوکسین باعث افزایش میزان هماتوکریت خون می گردد ولی تأثیری بر عملکرد یا سایر پارامترهای اندازه گیری شده دیگر نداشت. بعلاوه مزیتی در استفاده توأم لیزین و پیریدوکسین بر هیچ یک از پارامترهای آزمایش اخیر مشاهده نشد.

چکیده اثرات سطوح مختلف استات روی (صفر، 30 و60 میلی گرم در کیلوگرم) وسولفات منیزیم (صفر، 300 و600 میلی گرم در کیلو گرم) بر عملکرد، خصوصیات لاشه، وضعیت آنتی اکسیدان خون و برخی فراسنجه های خونی جوجه های گوشتی تحت شرایط استرس گرمایی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور از 450 قطعه جوجهء نر یکروزه ی سویه ی راس (308) در 9 گروه 50 تایی استفاده شد و هر گروه در 5 قفس 10 تایی قرار گرفتند و5 قفس به هر یک از تیمار های آزمایشی اختصاص پیدا کرد. تیمار های آزمایشی در قالب یک آزمایش فاکتوریل 3×3 بر پایهء طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. همه ی پرند گان جیره ی آغازین ( از 0 تا 21 روزگی) و پایانی (از 22تا42 روزگی ) مشابه ولی دارای سطوح متفاوت منیزیم و روی را دریافت کردند. نتایج حاصله نشان داد که استفاده از استات روی باعث بهبود مصرف خوراک، افزایش وزن و ضریب تبدیل خوراک در کل دوره شد (01/0>p). اما استفاده از سولفات منیزیم تاثیر معنی داری بر عملکرد جوجه ها در کل دوره نداشت (05/0<p). افزودن منیزیم و روی به طور معنی داری وزن نسبی کبد را کاهش دادند (01/0>p). بعلاوه افزودن روی وزن ژژنوم و طول دئودنوم را کاهش داد (01/0>p). همچنین استفاده از روی باعث افزایش معنی دار هموگلوبین خون گردید (01/0>.(p سطح 30میلی گرم در هر کیلو گرم روی فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز و سوپراکسید دسموتاز را بدون توجه به سطوح مختلف منیزیم کاهش داد (05/0>p). هیچ کدام از روی و یا منیزیم تاثیری برکل ظرفیت آنتی اکسیدانی خون در سن 6 هفتگی نداشتند (05/0<p). میزان مالون دی آلدئید خون به طور معنی داری با مکمل سازی روی کاهش یافت (05/0>p). کاهش میزان مالون دی آلدئید خون به وسیله روی در سطوح بالاتر منیزیم مشاهده نشد (05/0<p) (اثر متقابل روی و منیزیم). واژه های کلیدی: استرس گرمایی، استات روی، جوجه های گوشتی، خصوصیات لاشه، وضعیت آنتی اکسیدانی خون، سولفات منیزیم، عملکرد، فراسنجه های خونی

چکیده دو آزمایش برای تعیین اثرات نیترات و آنتی اکسیدان های ویتامین e و سلنیوم بر ظرفیت آنتی-اکسیدانی، عملکرد تولیدی و برخی فراسنجه های خونی مرغان بومی آذربایجان غربی صورت گرفت. در آزمایش اول از 100 قطعه مرغ بومی از سن (25 تا 32 هفتگی) استفاده شد. این مرغ ها به دو گروه شاهد و آزمایشی (تغذیه شده 2/4 گرم نیترات سدیم در کیلوگرم جیره) تقسیم شدند. نیترات سدیم تاٌثیر معنی داری بر تولید تخم مرغ، استحکام و ضخامت پوسته و عدد هاو در هفته های 28 و29 نداشت (05/0p>) اما در سه هفته بعدی (30،31و32) تخم مرغ تولیدی و توده ی تخم مرغ تولیدی توسط نیترات سدیم کاهش یافت ) 05/0 (p<. علاوه بر این نیترات سدیم تاًثیر معنی داری بر رنگ زرده نداشت (05/0p>). همچنین تولید تخم مرغ و توده ی تخم مرغ تولیدی در طول زمان افزایش یافت ) 05/0 (p< هیچ اثر متقابلی بین تیمار و زمان برای پارامترهای وزن تخم مرغ، تود ه ی تخم مرغ تولیدی و درصد تخم مرغ تولیدی مشاهده نشد (05/0p>). هیچ اثر متقابلی بین تیماروزمان برای استحکام پوسته مشاهده نشد (05/0p>). هیچکدام از فراسنجه های پروتئین کل، تری گلیسرید کل و فعالیت آنزیم های آلانین آمینوترانسفراز، آسپارتات آمینوترانسفراز و لاکتات دهیدروژناز در سن 32 هفتگی تحت تاًثیر مصرف نیترات سدیم قرار نگرفت (05/0p>). نیترات سدیم باعث کاهش کلسترول و ظرفیت آنتی-اکسیدانی در سن 32 هفتگی شد )001/0 (p< در آزمایش دوم از قطعه250 مرغ استفاده شد. این مرغ ها به 5 گروه آزمایشی تقسیم شدند. گروه های آزمایشی شامل گروه شاهد، نیترات (جیره شاهد مکمل شده با 2/4 گرم در گیلوگرم جیره نیترات سدیم )، ویتامین e (جیره شاهد حاوی نیترات مکمل شده با 150 واحد بین المللی آلفاتوکوفرول استات )، سلنیوم ( جیره شاهد حاوی نیترات مکمل شده با 3/0 میلی گرم در کیلوگرم جیره سلنیت سدیم)، ویتامین e و سلنیوم (جیره حاوی نیترات مکمل شده با 3/0 میلی گرم سلنیت سدیم و 150 واحد بین المللی در هر کیلوگرم جیره) بودند. جیره های آزمایشی تاًثیری بر وزن تخم مرغ، تولید تخم مرغ و توده-ی تولیدی در 35 هفتگی نداشتند، ولی نیترات سدیم باعث کاهش وزن تخم مرغ در هفته های بعدی شد (36 تا 39) (05/0p<). مصرف جیره های آزمایشی (ویتامین e، سلنیوم و یا هر دو) همه پارامترهای کمی و کیفی تخم مرغ را به جز رنگ زرده به سطح نرمال رساند (05/0p>). عدد هاو در طول زمان افزایش، کاهش یافت ) 05/0 (p<. علاوه براین هیچ اثر متقابلی در زمان و تیمار برای هیچکدام از پارامتر های کیفی مشاهده نشد (05/0p>). همچنین هیچکدام از فراسنجه های هموگلوبین، پروتئین کل و یا فعالیت آنزیم های سوپراکسید دسموتاز و گلوتاتیون پروکسیداز خون در 39 هفتگی تحت تاٌثیر تیمار های آزمایشی قرار نگرفت (05/0p>). ظرفیت کل آنتی اکسیدانی و تری گلیسرید خون توسط نیترات سدیم کاهش یافت و مصرف (ویتامین e، سلنیوم و یا هر دو) باعث افزایش این فراسنجه ها شد (05/0p<). اگرچه میزان کلسترول خون تغییر زیادی نداشت ولی مصرف (ویتامین e، سلنیوم و یا هر دو) باعث افزایش کلسترول خون گردید (05/0p>).

در سال های اخیر بخش بازار گوشت جوجه های گوشتی به علت تقاضای بالا برای گوشت جوجه افزایش یافته است. بنابراین بهتر است که سیستم های مدیریتی و تولیدی تا حدی توسعه یابد که شایسته عرضه به بازار باشد. این پدیده بوسیله انتخاب زنتیکی، بهبود شرایط تغذیه ای و بهداشتی خوراک و گله قابل دستیابی است . یکی از علت های بهینه سازی تولید جوجه گوشتی، کاهش، مصرف خوراک به ازای هر واحد افزایش وزن بدن (ضریب تبدیل خوراک) است. در این صورت جوجه های گوشتی در دوره زمانی کوتاهتری به وزن مورد نظر می رسند و ضریب تبدیل خوراک کاهش می یابد و دوره تولید کوتاهتر می شود. مکمل سازی جیره های جوجه های گوشتی با اسیدهای آمینه مزیت های زیادی در صنعت طیور دارد(dozier و همکاران،2008). تغذیه با جیره های حاوی پروتئین کم باعث اختلال در عملکرد جوجه های گوشتی می شود(berres وهمکاران، 2010). اما در صورتی که پروتئین کم جیره با اسیدهای آمینه خاص مکمل سازی شود، عملکرد جوجه های گوشتی ممکن است بهبود یابد(berres وهمکاران، 2010). از طرف دیگر بیماری و استرس های مانند دمای بالای محیطی باعث کاهش مصرف خوراک، وزن زنده و بازدهی مصرف خوراک در جوجه های گوشتی می شوند. بنابراین تأثیر منفی بر عملکرد جوجه های گوشتی می گذارند. یکی از روش های مورد استفاده برای حذف یا تعدیل اثرات دمای محیطی بالا بر عملکرد جوجه های گوشتی دستکاری جیره خوراکی است(debski و همکاران، 2004). استرس یا تنش به مجموعه عوامل غیر مشخصی گفته می شود که مکانیسم های دفاعی بدن را تحت تاثیر قرار داده و منجر به کاهش عملکرد، سلامتی و تولید بهینه حیوان می گردند (sahin و همکاران، 2009). با توجه به اثرات منفی تنش گرمایی بر کاهش عملکرد جوجه های گوشتی (daghir، 2008) به نظر می رسد مصرف مکمل گلوتامین بر بهبود عملکرد جوجه های گوشتی در شرایط تنش گرمایی مفید باشد(dai و همکاران ،2011). بررسی های انجام شده توسط محققین نشان داده است که گلوتامین یکی از شایع ترین اسیدهای آمینه در جریان خون می باشد و 30 تا50 درصد اسیدهای آمینه نیتروزن دار پلاسما و ذخایر اسیدی آزاد بدن راتشکیل می دهد(newsholme و همکاران،1985). گلوتامین دارای دو گروه آمونیاکی است یکی از آنها گلوتامات و دیگری آمونیاک آزاد در جریان خون می باشد. به همین علت گلوتامین به عنوان شاتل نیتروژن عمل می کند که از بدن در برابر سطوح بالای آمونیاک حفاظت می کند(labow وهمکاران،2001). پس گلوتامین می تواند به عنوان یک بافر عمل کند و می تواند آمونیاک اضافی را بگیرد و آنرا به منظور سنتز اسیدهای آمینه قندهای آمینی، گلوکز، پروتئینها، نوکلئوتیدها، گلوتاتیون و اوره مورد استفاده قرار دهد(souba و همکاران،1993). این قابلیت ذخیره و آزاد سازی نیتروژن، گلوتامین رابه عنوان بزرگترین ناقل نیتروژن بین بافت ها معرفی می کند. گلوتامین سوخت متابولیکی اصلی انتروسیت های روده کوچک، لنفوسیت ها، ماکروفاژها و فیبروبلاست ها می باشد(cynober و همکاران،1999; andrews و همکاران، 2002) و در برخی گونه ها به عنوان یک اسید آمینه ضروری در شرایط التهاب از جمله عفونت و جراحت مطرح است(newsholme و همکاران،2001). اثرات سودمند مکمل سازی گلوتامین در انسان و موش مشاهده شده است ولی تحقیقات کمی در طیور انجام گرفته است. در شرایط تنش نفوذ باکتری ها به جریان خون افزایش می یابد و عفونت ایجاد می شود(adjei وهمکاران،1994)، ولی مکمل سازی جیره با گلوتامین وقوع این عفونت ها را در هنگام جراحت وبیماری های تروما کاهش می دهد (newsholme و همکاران،2001). سطح 5/0 گلوتامین می تواند در شرایط تنش موجب افزایش وزن بدن و بهبود عملکرد در شرایط تنش گردد(dai وهمکاران،2011) و این اثر را از طریق بهبود مورفولوژی روده کوچک (murakami وهمکاران،2007) و بهبود وضعیت آنتی اکسیدانی از طریق افزایش سنتز سوپراکسید دسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز ایجاد می کند (kul و همکاران، 2008). گلوتاتیون می تواند مستقیما با رادیکال های آزاد واکنش داده و آنها را غیر فعال سازد. گلوتاتیون پراکسیداز نیز قادر است با کاهش هیدروپراکسید سلول را از آسیب های اکسایشی حفظ کند علاوه بر این مجموعه آنزیمی سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز اولین خط دفاعی سلول در برابر سمیت ناشی از رادیکال های آزاد هستند (ranjbar وهمکاران، 2002). بنابراین با توجه نقش مهم گلوتامین در خنثی سازی رادیکال های آزاد و همچنین نقش گلوتامین در سنتز گلوتاتیون به نظر می رسد که مکمل سازی اسید آمینه گلوتامین در شرایط تنش گرمایی باعث بهبود وضعیت انتی اکسیدانی بدن جوجه های گوشتی و رشد آنها خواهد شد.تاثیر سطوح مختلف گلوتامین بر مصرف خوراک در جدول 1-4 نشان داده شده است. در اولین هفته، مصرف سطوح 25/0 و 1 درصد گلوتامین به طور معنی داری مصرف خوراک را در مقایسه با جیره شاهد کاهش داد(05/0>p). سطح 5/0 درصد هم به طور عددی مصرف خوراک را در مقایسه با جیره شاهد کاهش داد. مصرف گلوتامین در هفته های دوم تا ششم و کل دوره تاثیری بر مصرف خوراک نداشت (05/0 <p). افزایش وزن تیمارهای آزمایشی در هیچ کدام از هفته های سنی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (05/0 <p). (جدول 2-6) اما درکل دوره، مصرف سطح 5/0 درصد به طور معنی داری افزایش وزن را در مقایسه با شاهد افزایش داد (05/0>p) در حالی که تفاوت معنی داری بین تیمارهای آزمایشی برای افزایش وزن مشاهده نشد. ضریب تبدیل خوراک در هیچ کدام از هفته های آزمایشی و یا کل دوره تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (05/0 <p). (جدول 3-6). بعلاوه در مقایسات مستقل نیز مکمل سازی گلوتامین اثر معنی داری بر پارامترهای مختلف عملکردی نداشت (05/0 <p). تاثیر سطوح مختلف گلوتامین بر وزن اندامهای داخلی در جدول4-6 نشان داده شده است. هیچ تفاوت معنی داری بین تیمارهای آزمایشی برای وزن سینه، ران، کبد، قلب وچربی حفره بطنی در سن 42 روزگی مشاهده نشد (05/0 <p). در مقایسات مستقل نیز مصرف گلوتامین تأثیر معنی داری بر پارامترهای مختلف وزن اندام های داخلی بدن نداشت (05/0 <p). همانطوری که در جدول5-6 نشان داده شده است، مصرف سطوح مختلف گلوتامین تاثیری بر کلسترول، تری گلیسرید،کل پروتئین و هموگلوبین خون در سن 42 روزگی نداشت (05/0 <p). بعلاوه در مقایسات مستقل نیز مکمل سازی گلوتامین تأثیر معنی داری بر پارامترهای مختلف فراسنجه های خونی نداشت (05/0 <p). اثرات گلوتامین بر فراسنجه های آنتی اکسیدان خون در جدول 6-6 نشان داده است. تفاوت معنی داری بین تیمارهای آزمایشی برای مالون دی آلدئید، گلوتاتیون پراکسیداز، سوپراکسید دسموتاز و ظرفیت کل آنتی اکسیدانی خون جوجه های گوشتی در سن 42 روزگی وجود نداشت (05/0 <p). بعلاوه در مقایسات نیز مصرف گلوتامین تأثیر معنی داری بر پارامترهای مختلف وضعیت آنتی اکسیدانی خونی نداشت (05/0 <p).

چکیده : در این تحقیق اثرات چهار سطح پودر فلفل قرمز تند(صفر، 0/5، 1 و1/5 درصد) در مقایسه با 15 میلی گرم در کیلوگرم آویلامایسین بر عملکرد و برخی فراسنجه های خونی جوجه های گوشتی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور از 300 قطعه جوج? نر یکروز? سوی? راس (308) در 5 گروه 60 تایی استفاده شد و پنج تکرار به هر یک از تیمارهای آزمایشی اختصاص پیدا کرد. تیمارهای آزمایشی در قالب یک طرح کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. هم? پرندگان جیر? آغازین ( ازصفرتا 21 روزگی) و پایانی (از 22تا42 روزگی ) مشابه ولی سطوح متفاوت پودر فلفل قرمز تند را دریافت کردند. افزایش وزن جوجه های تغذیه شده با سطح یک درصد فلفل به طور معنی داری بالاتر از مقدار جوجه های تغذیه شده با جیر? شاهد و 5/1 درصد فلفل بود (05/0>p). ضریب تبدیل خوراک جوجه های تغذیه شده با سطح 1درصد فلفل پایین تر از مقدار شاهد بود. وزن بورس و طحال جوجه های تغذیه شده با بالاترین سطح فلفل بالاتر از مقدار مربوط نسبت به سایر جوجه های آزمایشی بود(05/0>p). بعلاوه کلسترول جوجه های تغذیه شده با بالاترین سطح فلفل (5/1 درصد) کمتر از مقدار مربوط به تیمار شاهد و خوراک دهی شده با آویلامایسین بود (05p<0/). به طور کلی مصرف 1 درصد فلفل تند در جوجه های گوشتی بهترین رشد را باعث شد. اگرچه سطح بالاتر فلفل تند (5/1 درصد) تاثیری بر افزایش وزن نداشت اما باعث کاهش سطح کلسترول پلاسما شد.

دویست و بیست قطعه جوجه ی نر یکروزه نژاد راس (308) به طور تصادفی در 5 گروه به منظور بررسی اثرات مصرف 4/27 میلی گرم نیترات سدیم یا سطوح مختلف صفر، 2/0، 4/0 و 6/0 درصد عصاره ی آویشن در آب آشامیدنی حاوی نیترات سدیم بر عملکرد، برخی فراسنجه های خونی و کیفیت، میزان مواد مغذی ورنگ گوشت جوجه های گوشتی انجام گرفت . تفاوت معنی داری بین تیمارها برای افزایش وزن و مصرف خوراک در دوره های آغازین، رشد، پایانی و کل دوره آزمایشی مشاهده نشد (05/0p>). در دوره آغازین، نیترات تاثیری بر ضریب تبدیل نداشت ولی مصرف بالاترین سطح عصاره ی آویشن باعث افزایش ضریب تبدیل گردید (05/0p<). در دوره ی رشد، پایانی و کل دوره هم تفاوت معنی داری بین ضریب تبدیل تیمارهای آزمایشی مشاهده نشد (05/0p>). همچنین وزن نسبی ران، سینه، کبد، قلب، شش، طحال، چربی محوطه ی بطنی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (05/0p?). استفاده از سطوح مختلف عصاره ی آویشن یا نیترات تاثیری بر میزان گلوکز، کلسترول و تری گلیسرید، اسید اوریک، کراتینین، پروتئین کل، مالون دی آلدئید، ظرفیت کل آنتی اکسیدانی، فراسنجه های گازهای خون و همچنین فعالیت آنزیم های آسپارتات-آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز خون جوجه های گوشتی در 42 روزگی نداشت (05/0p?). در مقایسات مستقل مصرف نیترات به تنهایی تمایل به افزایش فعالیت آنزیم آلانین آمینو ترانسفراز و مالون دی آلدئید داشت (06/0p=) و میزان فعالیت آلانین آمینوترانسفراز خون و مالون دی آلدئید خون جوجه های دریافت کننده ی عصاره ی آویشن در مقایسه با جوجه های دریافت کننده نیترات سدیم کمتر بود. مصرف نیترات میزان hdl را به طور معنی داری در مقایسه با تیمار شاهد افزایش داد (05/0p<) ولی مصرف سطوح 2/0و 4/0 درصد آویشن به همراه نیترات باعث کاهش میزان hdl گردید. در مقایسات مستقل هم مصرف عصاره ی آویشن منجر به کاهش hdl خون گردید. مصرف نیترات منجر به افزایش عددی اوره خون گردید در حالی که مکمل سازی عصاره ی آویشن، سطح آن را کاهش داد (05/0p<). مصرف عصاره آویشن یا نیترات تاثیری بر میزان مواد مغذی گوشت ران (خاکستر، پروتئین خام، چربی خام واسیدیته) جوجه های گوشتی بجز رطوب ندارد. مصرف نیترات میزان رطوبت گوشت را به طور معنی داری کاهش داد در حالی که مکمل سازی عصاره ی آویشن، سطح آن را افزایش داد(05/0p<). در مقایسات مستقل هم مصرف عصاره ی آویشن منجر به افزایش رطوبت گوشت گردید (05/0p<). همچنین شاخص های رنگ گوشت روشنی(l) ، کاهش قرمزی (a) و زردی (b) تحت هیچکدام از تیمارهای آزمایشی واقع نشد (05/0p>). بعلاوه میزان نیتریت گوشت جوجه های تیمارهای مختلف آزمایشی مشابه بود (05/0p>). به طور کلی مصرف عصاره ی آویشن تاثیری بر عملکرد جوجه های مصرف کننده ی نیترات ندارد ولی از طریق کاهش اکسیداسیون ldl باعث کاهش بیان ژن نیتریک اکساید و در نهایت کاهش سطح hdl خون جوجه های گوشتی می گردد. اگرچه مصرف 4/27 میلی گرم نیترات در آب آشامیدنی باعث ایجاد آسیب های کلیوی و در نتیجه افزایش اوره خون در جوجه های گوشتی در اوآخر دوره آزمایش (42 روزگی) می گردد ولی تغییری در عملکرد، فراسنجه های آنتی اکسیدان خون و همچنین گازهای خونی ایجاد نمی کند که بیانگر عدم ایجاد مت هموگلوبینمیا و پراکسیداسیون است. اما مصرف عصاره ی آویشن در جوجه های تحت تیمار نیترات از طریق کاهش آسیب های کلیوی آخر دوره ناشی از نیترات باعث کاهش اوره خون می گردد. مصرف نیترات یا عصاره ی آویشن تاثیری بر میزان مواد مغذی (بجز رطوبت) و رنگ گوشت ران جوجه-های گوشتی ندارند. اثرات آنتی اکسیدانی عصاره ی آویشن با حذف رادیکال های آزاد از دهیدراته شدن سلول های گوشت ران جلوگیری کرده و در نتیجه رطوبت گوشت را افزایش داده است.

دویست و بیست قطعه جوجه ی نر یکروزه نژاد راس (308) به طور تصادفی در 5 گروه به منظور بررسی اثرات مصرف 4/27 میلی گرم نیترات سدیم یا سطوح مختلف صفر، 15/0، 3/0 و 6/0 درصد عصاره ی رزماری در آب آشامیدنی حاوی نیترات سدیم بر عملکرد، برخی فراسنجه های خونی و آنتی اکسیدانی و کیفیت، میزان مواد مغذی و رنگ گوشت جوجه های گوشتی انجام گرفت . تفاوت معنی داری بین تیمارها برای مصرف خوراک در دوره های آغازین، رشد، پایانی و کل دوره آزمایشی مشاهده نشد (05/0p>). همچنین افزایش وزن بدن در دوره های آغازین، رشد و کل دوره آزمایشی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (05/0p>) ولی در دوره پایانی تیمارهای دریافت کننده عصاره رزماری به طور معنی داری افزایش وزن بیشتری داشتند (05/0p<). نیترات باعث افزایش ضریب تبدیل خوراک گردید اما عصاره رزماری، اثرات منفی نیترات بر ضریب تبدیل را برطرف کرد (05/0 p<). وزن کبد تحت تاثیر نیترات افزایش عددی داشت اما بالاترین سطح رزماری منجر به کاهش وزن کبد گردید (05/0 p<). همچنین وزن نسبی شش نیز در مقایسات مستقل تحت تاثیر تیمارها قرار گرفته است (05/0p<). عصاره رزماری یا نیترات اثری بر فعالیت آنزیم آلانین آمینو ترانسفراز نداشتند (05/0 p>) ولی نیترات باعث افزایش فعالیت آنزیم آسپارتات-آمینوترانسفراز شد و دو سطح بالای عصاره رزماری منجر به کاهش عددی فعالیت این آنزیم گردیدند. مصرف نیترات منجر به بالا رفتن عددی hdl خون گردید اما سطوح 3/0 و 6/0 درصد عصاره رزماری، hdl خون جوجه های دریافت کننده نیترات را کاهش داد (05/0 p<). میزان گلوکز خون تحت تاثیر نیترات کاهش یافت (05/0 p<) و این کاهش توسط هر سه سطح عصاره رزماری تشدید شد (05/0 p<). تفاوت معنی داری بین تیمارها برای میزان اوره و مالون دی آلدئید در سن 42 روزگی وجود نداشت (05/0 p>). مصرف 15/0 و 3/0 % عصاره رزماری کراتینین خون را کاهش دادند (05/0 p<). اسید اوریک با مصرف نیترات کاهش یافت ولی سطح 3/0 % عصاره رزماری آنرا به سطحی مشابه شاهد افزایش داد (05/0 p<). ظرفیت آنتی اکسیدان کل خون با مصرف نیترات کاهش یافت در حالی که مصرف سطح 3/0 عصاره رزماری باعث بازگشت آن به سطح نرمال شد (05/0 p<). علاوه بر این، در مقایسات مستقل مصرف رزماری اسید اوریک و ظرفیت آنتی اکسیدان کل را افزایش داد ولی به طور معکوسی باعث کاهش میزان کراتینین و اوره خون گردید (05/0 p<). ph و درصد اشباع شدن اکسیژن با هموگلوبین خون تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (05/0 p>). بی کربنات به طور عددی با مصرف نیترات کاهش یافت در حالی که تمام سطوح عصاره رزماری موجب بازگشت آن به سطح شاهد شدند (05/0 p<). فشار اکسیژن توسط مصرف نیترات کاهش یافت و مصرف سطوح متوسط و بالای عصاره رزماری (3/0 و 6/0 درصد) موجب افزایش آن سطح به شاهد شدند (05/0 p<). در مقابل، فشار دی اکسید کربن با مصرف نیترات افزایش پیدا کرد و مکمل سازی سطوح مختلف عصاره رزماری موجب کاهش آن شدند (05/0 p<). مصرف عصاره رزماری یا نیترات تاثیری بر میزان مواد مغذی گوشت ران (خاکستر، پروتئین خام، چربی خام واسیدیته) جوجه های گوشتی بجز رطوبت نداشت. مصرف نیترات میزان رطوبت گوشت را به طور معنی داری کاهش داد در حالی که مکمل سازی همه سطوح عصاره ی رزماری، سطح آن را افزایش داد (05/0p<). در مقایسات مستقل هم مصرف عصاره ی رزماری منجر به افزایش رطوبت گوشت گردید (05/0p<). همچنین شاخص های رنگ گوشت روشنی(l) ، کاهش قرمزی (a) و زردی (b) تحت هیچکدام از تیمارهای آزمایشی واقع نشد (05/0p>). بعلاوه میزان نیتریت گوشت جوجه های تیمارهای مختلف آزمایشی مشابه بود (05/0p>). بطور کلی عصاره رزماری از طریق اثرات آنتی اکسیدانی منجر به رفع عوارض مصرف نیترات (آسیبهای کبدی و ششی و کاهش رطوبت گوشت) در جوجه های گوشتی شده و در نهایت باعث بهبود عملکرد، رطوبت گوشت و وضعیت گازهای خونی می گردد. کلمات کلیدی: آسپارتات آمینوترانسفراز، اسید اوریک، hdl، رطوبت گوشت، طرفیت آنتی اکسیدان کل، عملکرد

آزمایش اول برای بررسی تاثیر تنش گرمایی بر عملکرد، خصوصیات لاشه و برخی فراسنجه های خونی جوجه های گوشتی انجام گرفت. یکصد جوجه نر یک روزه راس (308) به صورت طرح کاملا تصادفی در دو تیمار و 5 تکرار و هر تکرار شامل 10 جوجه در آزمایش اول استفاده شد. تیمارهای شامل تیمار شاهد (دمای عادی) و تیمار تحت تنش گرمایی بودند. تنش گرمایی در دوره پایانی (روز 24-42) و در دمای 1± 32 به صورت دوره ای (8صبح تا 5 بعد از ظهر) اعمال گردید. نتایج نشان داد که تنش گرمایی باعث کاهش هر دوی مصرف خوراک و افزایش وزن جوجه های گوشتی در دوره پایانی و کل دوره شد (p<0.05). همچنین ضریب تبدیل خوراک جوجه های تحت تنش نسبت به شاهد در دوره پایانی و کل دوره افزایش پیدا کرد (p<0.05). در این آزمایش تنش گرمایی باعث کاهش کلسترول و پروتئین و افزایش گلوکز و اسید اوریک گردید (p<0.05). تنش گرمایی همچنین باعث کاهش وزن نسبی سینه، قلب و چربی بطنی شد (p<0.05). بعلاوه هماتوکریت جوجه های گوشتی تحت تنش پایین¬تر از مقدار مربوط به جوجه¬های تحت دمای عادی بود (p<0.05). هدف از آزمایش دوم بررسی تاثیر پودر گیاهان آویشن و پونه بر عملکرد، خصوصیات لاشه و برخی فراسنجه های خونی جوجه های گوشتی در شرایط تنش گرمایی بود. برای این منظور، دویست قطعه جوجه نر یک روزه سویه راس در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و 5 تکرار به ازای هر تیمار (10 جوجه در هر تکرار) در شرایط تنش گرمایی استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل جیره شاهد، 5/0 درصد پونه، 5/0 درصد آویشن و 5/0 درصدو مخلوط آویشن و پونه (25/0 درصد هز هر کدام) بودند. نتایج نشان داد که افزایش وزن در دروه پایانی و کل دوره با مصرف مکمل¬های گیاهی در مقایسه با شاهد افزایش پیدا کرد (05/0p<). مصرف آویشن و مخلوط آویشن و پونه باعث کاهش ضریب تبدیل خوراک شدند (05/0p<). مصرف همه مکمل¬های گیاهی منجر به افزایش چربی حفره بطنی گردیدند ولی میزان افزایش ناشی از مصرف آویشن بالاتر از مقدار مربوط به پونه و یا مخلوط پونه و آویشن بود (05/0p<). مصرف پونه به تنهایی میزان تری¬گلیسرید خون را در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی افزایش داد (05/0p<). همچنین مصرف آویشن و پونه به صورت جدا از هم باعث کاهش اوره خون گردیدند (05/0p<). بعلاوه جوجه¬های دریافت کننده آویشن هماتوکریت بالاتری در مقایسه با جوجه های دریافت کننده تیمار شاهد و دریافت کننده پونه داشتند (05/0 p<). تنش گرمایی از طریق کاهش مصرف خوراک و دریافت مواد مغذی باعث بدتر شدن عملکرد و کاهش وزن نسبی سینه جوجه¬های گوشتی می¬گردد. اما مصرف مجزا یا توام پودر آویشن و پونه احتمالا از طریق بهبود هضم خوراک و همچنین کاهش آسیبهای کلیوی باعث بهبود افزایش وزن و ضریب تبدیل خوراک می¬گردد.

این تحقیق در قالب دو آزمایش همزمان صورت گرفت. آزمایش اول برای بررسی تاثیر تنش گرمایی بر عملکرد، خصوصیات لاشه و برخی فراسنجه¬های خونی جوجه¬های گوشتی انجام گرفت. یکصد جوجه نر یک روزه راس (308) به صورت طرح کاملا تصادفی در دو تیمار و 5 تکرار (هر تکرار شامل 10 جوجه) در آزمایش اول استفاده شد. تیمارها شامل تیمار شاهد (دمای عادی) و تیمار تحت تنش گرمایی بودند. تنش گرمایی در دوره پایانی (روز 24-42) و در دمای 1± 32 به صورت دوره ای (8صبح تا 5 بعد از ظهر) اعمال گردید. نتایج نشان داد که در دوره پایانی وکل دوره آزمایشی، تنش گرمایی باعث کاهش مصرف خوراک و افزایش وزن گردید (01/0>p). در دوره پایانی، جوجه های تحت تنش گرمایی بالاترین ضریب تبدیل خوراک را داشتند (05/0>p). تری-گلیسرید خون پرندگان تحت تنش¬گرمایی افزایش یافت (05/0>p). میزان چربی بطنی در تنش¬گرمایی افزایش یافت اما وزن نسبی ران کاهش یافت (05/0>p). تنش¬گرمایی باعث کاهش طول دئودنوم و ژوژنوم جوجه¬های گوشتی در پایان دوره آزمایشی گردید (05/0p<). تنش گرمایی باعث کاهش هماتوکریت خون جوجه¬های گوشتی گردید (01/0p<). بیشترین میزان دمای رکتال را هم جوجه¬های تحت تنش داشتند (05/0p<). تنش¬گرمایی باعث افزایش میزان لاکتات دهیدروژناز (ldh) گردید (01/0p<). همچنین جوجه¬های تحت تنش بیشترین میزان مالون دی¬آلدئید (mda) را نیز داشتند (05/0p<). تنش¬گرمایی موجب افزایش میزان کلر خون در جوجه¬های گوشتی گردید (05/0p<). همچنین میزان سدیم و پتاسیم در جوجه¬های تحت تنش کاهش یافت (01/0p<). هدف از آزمایش دوم بررسی تاثیر پودر گیاهان دارچین و زردچوبه بر عملکرد، خصوصیات لاشه و برخی فراسنجه¬های خونی جوجه¬های گوشتی در شرایط تنش¬گرمایی بود. برای این منظور، دویست قطعه جوجه نر یک روزه سویه راس در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و 5 تکرار به ازای هر تیمار (10 جوجه در هر تکرار) در شرایط تنش¬گرمایی استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل جیره شاهد، 5/0 درصد دارچین، 5/0 درصد زردچوبه و مخلوط دارچین و زردچوبه (25/0 درصد از هر کدام) بودند. نتایج نشان داد که مصرف همه¬ی تیمارهای آزمایشی توانست کاهش مصرف خوراک و افزایش وزن ناشی از تنش¬گرمایی را تا حدی برطرف سازد (01/0p<). ضریب تبدیل خوراک در دوره¬ی پایانی در جوجه¬های تحت تنش بیشترین مقدار بود و تیمارهای آزمایشی باعث کاهش ضریب تبدیل خوراک گردیدند (01/0p<). همچنین تفاوت معنی¬داری برای ضریب تبدیل خوراک در کل دوره بین تیمارهای آزمایشی وجود نداشت (05/0p>). تنش¬گرمایی باعث افزایش گلوکز خون گردید در حالی که مصرف دارچین آنرا کاهش داد‏(05/0‏p<‎‏)‏. همچنین تری¬گلیسرید خون تحت تنش¬گرمایی افزایش یافت و توسط همه تیمارهای آزمایشی (زردچوبه، دارچین و مخلوط هر دو) به سطح عادی کاهش پیدا کرد (05/0>p). کمترین میزان دمای رکتال را جوجه-های تغذیه شده با مخلوط دارچین و زردچوبه داشتند (05/0p<). تنش¬گرمایی باعث افزایش میزان لاکتات دهیدروژناز (ldh)، مالون¬دی¬آلدئید (mda)، آلانین آمینوترانسفراز (alt) و اسید اوریک خون گردید و مصرف تیمارهای آزمایشی باعث کاهش این مقادیر شدند (01/0p<). تنش¬گرمایی موجب افزایش میزان کلر خون جوجه¬های گوشتی گردید و اعمال تیمارهای آزمایشی منجر به کاهش آن شد (05/0p<). بعلاوه تفاوت معنی¬داری برای میزان سدیم و پتاسیم خون بین تیمارهای آزمایشی مشاهده نشد (05/0p>).

هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر سطوح مختلف ال¬کارنیتین بر عملکرد، خصوصیات لاشه و فراسنجه¬های خونی جوجه¬های گوشتی تحت تنش گرمایی است. در این آزمایش از دویست قطعه جوجه گوشتی نر یکروزه سویه راس 308 در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و 5 تکرار و 10 جوجه در هر تکرار استفاده شد. تیمار¬های آزمایشی شامل جیره-ی پایه (گروه شاهد) و جیره¬ی پایه همراه با سطوح 100، 200 و 300 میلی¬گرم در کیلو¬گرم ال¬کارنیتین در شرایط تنش گرمایی بودند. جیره¬های آزمایشی در دوره¬ی پایانی (25-42 روزگی) و در شرایط تنش حرارتی (1±32 درجه سانتی¬گراد به صورت دوره¬ای از 9 صبح تا 5 بعد از ظهر) استفاده گردید. نتایج نشان داد که جوجه¬های تغذیه شده با بالاترین سطح ال¬کارنیتین در دوره¬ی پایانی، افزایش وزن بالاتری در مقایسه با جوجه¬های تیمار شاهد و سطوح پایین¬تر ال¬کارنیتین داشتند (0/05>p). در کل دوره پرورش، مصرف 300 میلی¬گرم در کیلوگرم ال¬کارنیتین باعث بالاترین افزایش وزن گردید (0/05>p). بعلاوه ضریب تبدیل خوراک جوجه¬های تغذیه شده با سطوح متوسط و بالای ال¬کارنیتین (200 و 300 میلی¬گرم) در دوره پایانی، پایین¬تر از گروه کنترل بود (0/05>p). همچنین در مقایسات مستقل هم مکمل¬سازی ال¬کارنیتین باعث بهبود افزایش وزن و ضریب تبدیل خوراک در هر دو دوره پایانی و کل در مقایسه با شاهد شد (0/05>p). مصرف بالاترین سطح ال¬کارنیتین باعث کاهش معنی دار چربی محوطه¬ی بطنی (0/05>p)، و افزایش گلوکز خون گردید (05/0>p). بعلاوه، در مقایسات مستقل هم مصرف ال¬کارنیتین باعث افزایش گلوکز و کاهش چربی حفره بطنی در مقایسه با شاهد گردید (0/05>p). مکمل سازی جیره با ال¬کارنیتین اثری بر فراسنجه¬های خونی (اوره، کراتینین، مالون¬دی¬آلدئید، آسپارتات¬آمینوترانسفراز، آلانین¬آمینوترانسفراز و لاکتات¬دهیدروژناز) جوجه¬های گوشتی نداشت (0/05<p). ولی مصرف 300 میلی¬گرم در کیلوگرم ال¬کارنیتین باعث افزایش میزان اسید¬اوریک خون گردید (0/05>p).

چکیده: تعداد 250 قطعه جوجه ی گوشتی یک روزه ی سویه ی راس 308 با میانگین وزن 39 گرم در 5 تیمار و 5 تکرار برای هر یک جهت بررسی اثرات سطوح مختلف ال ترئونین (100، 110، 120، 130 و 140 درصد نیازهای سویه راس) بر عملکرد، فراسنجه های خونی، خصوصیات لاشه و فراسنجه های مورفولوژیکی دستگاه گوارش تحت تنش گرمایی استفاده گردید. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین جوجه های تغذیه شده با سطوح مختلف ترئونین تحت تنش گرمائی در دوره های آغازین (10-1 روزگی) ، رشد (24-11 روزگی)، پایانی (42-25 روزگی) و کل دوره (42-1 روزگی) برای افزایش وزن، مصرف خوراک و ضریب تبدیل خوراک مشاهده نشد (05/0 p>). هیچکدام از اندام-های داخلی تحت تاثیر افزودن ال ترئونین قرار نگرفتند (05/0p>). تفاوت معنی داری بین طول نسبی هیچکدام از قسمت های روده جوجه های تیمارهای مختلف آزمایشی مشاهده نشد(05/0p>). وزن نسبی دئودنوم و ایلئوم نیز تحت تاثیر تیمارهای مختلف آزمایشی قرار نگرفتند (05/0p>). وزن نسبی ژژنوم جوجه های تغذیه شده با سطح 130 درصد ترئونین به طور معنی داری پایین تر از مقدار مربوط به جوجه های تیمار شاهد بود (05/0< p). در مقایسات مستقل، وزن ژوژنوم جوجه های تغذیه شده با ال ترئونین کمتر از مقدار مربوط به جوجه های تیمار شاهد بود(05/0< p). استفاده از سطوح مختلف ترئونین در جیره تاثیری بر میزان اوره، کراتین، اسید اوریک، آلبومین و پروتئین کل جوجه های گوشتی در سن 42 روزگی نداشت (05/0p>). استفاده از ترئونین تاثیری برمیزان آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز خون جوجه های گوشتی در سن 42 روزگی نداشت (05/0p>). تعداد سلول-های جامی دوازدهه تحت تاثیر سطوح مختلف ترئونین قرار گرفت (05/0>p) و جوجه های تغذیه شده با سطح110% ترئونین، دارای بیشترین مقدار سلول های جامی شکل در مقایسه با جوجه های تغذیه شده با 130 درصد ترئونین بودند. طول پرز جوجه های تغذیه شده با سطوح 120، 130 و 140 درصد ترئونین به طور معنی داری بالاتر از مقدار مربوط به جوجه های شاهد و تغذیه شده با پایین ترین سطح ترئونین بود (05/0>p). به طور کلی، اگرچه افزودن 110 درصد باعث افزایش تعداد سلولهای جامی روده کوچک جوجه های گوشتی تحت تنش گرمایی می گردد اما تاثیری بر عملکرد، خصوصیات لاشه و فراسنجه های خونی نمی گذارد. کلمات کلیدی: تنش گرمایی، سلول جامی شکل، جوجه گوشتی، عملکرد، وزن ژوژنوم.

بررسی تغییرات خونی، بیوشیمیایی و عملکردی در آزمایش اول و دوم و تاثیر ویتامین e، سلنیوم و زردچوبه در آزمایش سوم و چهارم بر بروز آسیت مورد مطالعه قرار گرفت. در آزمایش اول، 250 جوجه نر یکروزه راس به دو گروه مساوی دارای 5 تکرار تقسیم شدند. نصف جوجه ها در دمای کنترل پرورش یافتند. نصف دیگر در هوای سرد برای القای آسیت پرورش یافتند (در هفته اول و دوم، پرندگان این گروه به ترتیب در دمای 32 و 30 درجه سانتی گراد پرورش داده شدند ولی در طول هفته سوم، روزی 2 درجه کاهش داده شد و و به زیر 15 درجه سانتی گراد در روز 14 رسید و تا پایان آزمایش بین 10 تا 15 درجه سانتی گراد باقی ماند). نتایج گازهای خونی نشان داد که ph، بی کربنات و فشار دی اکسید کربن برای دوگروه مشابه بود ولی فشار اکسیژن پرندگان تحت سرما در هفته های 3، 5 و 6 پایین تر (0/05>p ) از پرندگان شاهد بود. همچنین اشباع شدن هموگلوبین با اکسیژن تحت سرما در هفته 5 و 6 پایین تر (0/05>p ) از درصد اشباع شدن پرندگان شاهد بود. مقدار قند خون پرندگان تحت سرما در هفته 4 و 6 بالاتر (0/05>p ) از پرندگان شاهد بود. پروتئین کل خون پرندگان تحت سرما در هفته ششم کمتر از پرندگان شاهد بود (0/05>p ). مصرف خوراک پرندگان تحت سرما در هفته های 3، 4، 5 و کل دوره پایین تر (0/05> p ) ازمقدار مربوط به تیمار شاهد بود. متوسط افزایش وزن پرندگان تحت سرما در هفته 4 وکل دوره مطالعه پایین تر (0/05>p ) از تیمار شاهد بود. ضریب تبدیل پرندگان تحت سرما در هفته سوم کمتر(0/05>p ) از پرندگان تیمار شاهد بود. بطن راست و نسبت rv/tv و درصد مرگ و میر ناشی از آسیت پرندگان تحت سرما بالاتر (0/05> p ) از مقادیر مربوط به تیمار شاهد بود. به طور کلی نتایج آزمایش اول نشان داد که القای آسیت باعث کاهش عملکرد، اکسیژن خون، اشباع شدن هموگلوبین با اکسیژن، پروتئین خون و افزایش گلوکز خون، وزن نسبی بطن راست، نسبت rv/tvو مرگ و میر ناشی از آسیت شد. در آزمایش دوم، 160 جوجه نر یکروزه راس در دوگروه مساوی دارای 4 تکرار قرار گرفتند. گروهی از این جوجه ها با یک جیره شاهد تغذیه شدند (تیمار شاهد) ولی جوجه های گروه دیگر با همان جیره شاهد حاوی 1/5 قسمت در میلیون هورمون تری یدوتیرونین برای القای آسیت تغذیه شدند. در طول مطالعه، میانگین افزایش وزن بدن پرندگان تغذیه شده با جیره شاهد در همه هفته ها و کل دوره و میانگین مصرف خوراک در همه هفته ها و کل دوره به غیر از هفته پنجم بالاتر (0/05>p ) از مقادیر مربوط به پرندگان تغذیه شده با جیره حاوی هورمون تری یدوتیرونین بودند. میانگین ضریب تبدیل پرندگان تغذیه شده با جیره حاوی هورمون تری یدوتیرونین در هفته های 4 و 5 و کل دوره بالاتر (0/05>p ) از پرندگان تغذیه شده با جیره شاهد بود. وزن بورس فابرسیوس، بطن راست، قلب، نسبت rv/tv و درصد مرگ و میر ناشی از آسیت پرندگان تغذیه شده با جیره حاوی هورمون تری یدوتیرونین در آخر دوره آزمایش (هفته ششم) بالاتر(0/05>p ) از نتایج مربوط به پرندگان تغذیه شده با جیره شاهد بودند. درصد اشباع شدن هموگلوبین با اکسیژن هفته چهارم و کل دوره، بیکربنات در همه هفته ها و کل دوره بجز هفته دوم و ph هفته چهارم مربوط به پرندگان تغذیه شده با جیره شاهد بالاتر(0/05>p ) از مقادیر بدست آمده برای پرندگان تغذیه شده با جیره حاوی هورمون تری یدوتیرونین بود. فشار دی اکسید کربن پرندگان تغذیه شده با جیره شاهد در هفته چهارم کمتر از مقدار بدست آمده برای پرندگان تغذیه شده با جیره شاهد حاوی هورمون تری یدوتیرونین بود. غلظت t3 سرم پرندگان تغذیه شده با جیره حاوی هورمون تری یدوتیرونین در هفته های دوم، چهارم و ششم و غلظت t4 پرندگان تغیذه شده با جیره شاهد در هفته ششم و کل دوره بالاتر(0/05>p ) از مقادیر آن در پرندگان تیمار دیگر بود. فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز و مقدار مالون دی آلدئید سرم پرندگان تغذیه شده با جیره حاوی هورمون تری یدوتیرونین و مقدار ویتامین e سرم پرندگان تغذیه شده با جیره شاهد در هفته ششم به طور معنی داری بالاتر از مقادیر به دست آمده برای تیمار دیگر بود. به طور خلاصه نتایج بدست آمده از آزمایش دوم نشان داد که تغذیه تری یدو تیرونین عملکرد، غلظت ویتامین e و t4 سرم، ph، بیکربنات و درصد اشباع شدن هموگلوبین با اکسی‍ژن را کاهش و وزن نسبی بطن راست، قلب و بورس فابرسیوس، غلظت t3 و مقدار مالون دی آلدئید سرم، فشار دی اکسید کربن و فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز سرم را افزایش می دهد. در آزمایش سوم، 480 جوجه برای بررسی تاثیر سطوح مختلف ویتامین e (15، 75 و 150 واحد بین المللی در کیلوگرم جیره) و سلنیوم (0/15 و 0/3 میلی گرم در کیلوگرم) در قالب یک آزمایش فاکتوریل 2*3 بر بروز آسیت، وضعیت آنتی اکسیدانی بدن، عملکرد، وزن اندامهای داخلی، قسمتهای مختلف قلب، غلظت هورمونهای تیروئیدی سرم و پارامترهای بیوشیمیایی خون جوجه های گوشتی تغذیه شده با 1/5 قسمت در میلیون هورمون تری یدوتیرونین استفاده شد. افزودن ویتامین e، وزن بدن و مصرف خوراک را در هفته اول و دوم افزایش داد در حالی که افزودن سلنیوم باعث افزایش وزن بدن هفته سوم و مصرف خوراک هفته اول و کاهش ضریب تبدیل کل دوره شد. ph هفته چهارم، درصد اشباع شدن هموگلوبین با اکسیژن هفته ششم و کل دوره خون جوجه ها به طور معنی داری با افزودن ویتامین e افزایش یافت در حالی فقط درصد اشباع شدن هموگلوبین با اکسیژن هفته ششم توسط افزایش سلنیوم افزایش پیدا کرد. افزودن ویتامین e به طور معنی داری مقدار ویتامین e سرم هفته ششم جوجه ها را افزایش داد در حالی که فعالیت گلوتایتون پراکسیداز سرم هفته ششم را کاهش داد. گلوکز خون هفته چهارم و کل پروتئین هفته دوم به طور معنی داری تحت تاثیر ویتامین e قرار گرفتند در حالی که سلنیوم، باعث تغییرات معنی دار کل پروتئین خون در هفته چهارم و کل دوره شد. افزودن هر دوی ویتامین e یا سلنیوم به جیره جوجه های گوشتی، مرگ و میر ناشی از آسیت را در هفته اول به طور معنی داری کاهش دادند. به طور خلاصه، سطح 75 واحد ویتامین e یا 0/3 میلی گرم سلنیوم در کیلوگرم جیره به تنهایی برای بهبود عملکرد و کاهش مرگ و میر ناشی از آسیت در هفته اول کافی بود و مزیتی در سطوح بالاتر ویتامین e و یا ترکیب ویتامین e و سلنیوم برای بهبود پارامترهای اندازه گیری شده مشاهده نشد. در آزمایش چهارم، 320 جوجه نر یکروزه راس برای بررسی تاثیر سطوح صفر (شاهد)، 0/25 درصد (کم)، 0/5 درصد (متوسط) و 0/75 درصد (زیاد) زردچوبه در قالب یک طرح کاملا تصادفی بر بروز آسیت، وضعیت آنتی اکسیدانی بدن، عملکرد، وزن اندامهای داخلی، قسمتهای مختلف قلب و پارامترهای بیوشیمیایی خون جوجه های گوشتی تغذیه شده با 5/1 قسمت در میلیون هورمون تری یدوتیرونین استفاده شد. نتایج آزمایش نشان داد که جیره های حاوی هر یک از سطوح زردچوبه مصرف خوراک را در هفته اول (0/05>p ) و دوم (0/01>p ) و افزایش وزن (0/05>p ) را در هفته اول افزایش داد. مصرف خوراک هفته چهارم (0/01>p ) و کل دوره آزمایشی (0/05>p ) و افزایش وزن کل دوره آزمایشی (0/05>p ) پرندگان تغذیه شده با 0/5 درصد زردچوبه به طور معنی داری بالاتر از مقدار مربوط به پرندگان تیمار شاهد بود. بی کربنات خونی پرندگان تغذیه شده با 0/5 درصد زردچوبه در هفته چهارم به طور معنی داری بالاتر از مقادیر مربوط به پرندگان تغذیه شده با جیره شاهد و پرندگان تغذیه شده با جیره حاوی 0/5 درصد زردچوبه (0/05>p ) بود. درصد اشباع شدن هموگلوبین با اکسیژن پرندگان تغذیه شده با هر یک از سطوح زردچوبه در هفته دوم بالاتر (0/01>p )از مقدار مربوط به پرندگان شاهد بود. در هفته چهارم درصد اشباع شدن هموگلوبین با اکسیژن پرندگان تغذیه شده با سطوح 0/5 و 0/25 درصد زردچوبه (0/01>p ) و در کل دوره آزمایشی درصد اشباع شدن هموگلوبین با اکسیژن پرندگان تغذیه شده با سطوح 0/5بالاتر (0/05>p ) از مقدار مربوط به پرندگان تیمار شاهد بود. در هفته ششم میزان مالون دی آلدئید سرم پرندگان تغذیه شده با جیره حاوی 0/75 درصد زردچوبه به طور معنی داری بالاتر از مقدار مربوط به پرندگان تغذیه شده با جیره های حاوی 0/5 و 0/25 درصد زردچوبه بود (0/05>p ). افزودن هر یک از سطوح زردچوبه، مرگ و میر هفته اول جوجه ها را در مقایسه با پرندگان شاهد کاهش داد (0/01>p ) در حالی در کل دوره آزمایشی، فقط افزودن سطح 0/5درصد زردچوبه میزان مرگ ومیر ناشی از آسیت را در مقایسه با پرندگان شاهد کاهش داد (0/05>p ). به طور کلی نتایج آزمایش نشان داد که فقط سطح 0/5 درصد زردچوبه در بهبود عملکرد، کاهش مرگ ومیر ناشی از آسیت کل دوره آزمایشی و بهبود پارامترهای مرتبط با گازهای خونی موثر است.