نام پژوهشگر: ایوب حیدرزاده
ایوب حیدرزاده همت الله پیردشتی
بمنظور بیان توان آللوپاتیک برخی از ارقام برنج و نحوه اثر بازداشتی آنها بر روی خصوصیات فیزیولوژیک و مورفولوژیک علف هرز سوروف مجموعه ای از آزمون های زی سنجی در چند مرحله با آرایش فاکتوریل و بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. مرحله اول آزمون ها شامل تیمار بذور و گیاهچه های علف هرز سوروف با سه غلظت (3-10، 4-10و 5-10) از محلول آماده شده ی فنولیک اسید های شناخته شده (فرولیک اسید، ام-کوماریک اسید، پی-کوماریک اسید، وانیلیک اسید، پی-هیدروکسی بنزوییک و سینامیک اسید) در ارقام آللوپاتیک برنج بود. کمترین مقدار طول ریشه چه، طول ساقه چه و طول کل گیاهچه متعلق به تیمار سینامیک اسید بود. آزمایشات مرحله دوم شامل بررسی خواص آللوپاتیک ارقام برنج (سه رقم برنج داخلی و سه رقم برنج خارجی) با استفاده از استخراج ترشحات ریشه آنها، و شناسایی فنولیک اسیدهای احتمالی درون ترشحات ریشه (شش فنولیک اسید مورد مطالعه در قسمت قبل) با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع با کارکرد بالا (hplc). برای بررسی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاهچه های سوروف، ترشحات ریشه در سه غلظت (صفر، 50 و 100 درصد) روی آنها اعمال شد. کمترین مقدار طول ریشه چه، طول ساقه چه، طول کل گیاهچه، وزن تر، سرعت جوانه زنی و درصد جوانه زنی برای گیاهچه های سوروف تیمار شده، در غلظت 100 درصد از ترشحات ریشه رقم ir60 مشاهده گردید. در مورد صفات فیزیولوژیک، کمترین محتوای نیتروژن گیاهچه های تیمار شده در غلظت 100 درصد از ترشحات ریشه رقم تایچانگ و ir60 مشاهده شد. کمترین محتوای کلروفیل در گیاهچه های سوروفی دیده شد، که با ترشحات ریشه رقم ندا در غلظت 50 و 100 درصد تیمار شده بودند. در مورد محتوای فنولیک اسید هر یک از ارقام برنج مورد مطالعه نیز بالاترین و کمترین محتوای فنولیک اسید بترتیب با 9/07 و 0/016 میلی گرم در لیتر متعلق به رقم ir60و دشتی سرد بود. نتایج نشان از همبستگی معنی دار (*0/821- = r) بین محتوای فنولیک اسید و صفت وزن خشک گیاهچه ها تیمار شده داشت. مرحله سوم شامل بررسی اثرات بازدارندگی عصاره برگ، ساقه و ریشه ارقام برنج مورد مطالعه، و محتوای فنولیک اسید هر یک از ارقام در عصاره اندام هوایی آنها (مخلوط عصاره برگ و ساقه) بود. با توجه به نتایج حاصل، در مورد وزن تر کمترین مقدار مربوط به عصاره برگ رقم ندا بود و بالاترین مقدار وزن تر در تیمار عصاره برگ رقم سپیدرود مشاهده شد. بالاترین میزان بازدارندگی برای وزن خشک گیاهچه های سوروف متعلق به تیمار عصاره برگ رقمir60 بود، و کمترین مقدار بازدارندگی مربوط به تیمار عصاره ساقه رقم سپیدرود بود. در مورد سرعت جوانه زنی، کمترین مقدار اندازه گیری شده در تیمار عصاره برگ رقم تایچانگ مشاهده شد. برای صفت درصد جوانه زنی پایین ترین مقدار (بیشترین مقدار بازدارندگی) درصد جوانه زنی مربوط به عصاره برگ رقم ir60 بود. در مورد محتوای کلروفیل بالاترین مقدار بازدارندگی در تیمار عصاره ساقه رقم ندا و عصاره برگ رقم ir60 اندازه گیری شد، با توجه به نتایج کروماتوگرافی (hplc) بالاترین محتوای فنولیک اسید در عصاره اندام هوایی رقم دشتی سرد با 87/75 میلی گرم در لیتر و کمترین محتوای فنولیک اسید مربوط به رقم ندا با 10/94 میلی گرم در لیتر اندازه گیری شد. با توجه به نتایج حاصل از آزمایش های انجام شده، در میان صفات مورفولوژیک بررسی شده گیاهچه (طول ریشه چه، ساقه چه و کل گیاهچه، وزن خشک و تر)، حساس ترین صفت از نظر پاسخ به قدرت بازدارندگی عصاره و ترشحات اعمال شده، طول ریشه چه بود و در میان صفات فیزیولوژیک مورد بررسی نیز بالاترین میزان حساسیت مربوط به مقدار کلروفیل b بود.
فاطمه ظاهری جویباری محمد اسماعیلی
به منظور بررسی اثر تیمار¬های شیمیایی و بیولوژیکی در رفع تنش توام سرما و غرقاب در مرحله رویشی کلزا مطالعه¬ای بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار در سال 92-91 در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری به اجرا درآمد. این مطالعه، در دو مرحله بصورت زی ¬سنجی و بررسی خصوصیات فیزیولوژیک و مورفولوژیک ارقام کلزا در پاسخ به تنش سرما و غرقاب انجام شد. در مرحله اول ارقام مورد مطالعه شامل زرفام، اکاپی، هایولا و ساری گل (در 4 سطح)، دما به عنوان عامل دوم در 4 سطح (16و 12، 8، 4 سانتی گراد) اعمال گردید و عامل سوم شامل تیمار¬های شیمیایی و بیولوژیکی در 5 سطح (اسید سالیسیلیک 1/0 میلی مولار، کلرید کلسیم 5 میلی¬مولار ، سولفات کلسیم 5 میلی¬مولار ، نیتروکسین و شاهد) انجام شد. صفات مورد ارزیابی در مرحله زی¬سنجی شامل درصد، سرعت و شاخص جوانه¬زنی، وزن تر و خشک گیاهچه، طول ریشه¬چه و ساقه¬چه بود. در نهایت 3 تیمار (سولفات کلسیم 5 میلی¬مولار ، نیتروکسین و شاهد) به همراه تنش توام سرما و غرقاب در مرحله گلدانی مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله دوم، در مرحله روزت، تیمار تنش توام سرما و غرقاب برای گلدان ها اعمال شد. از صفات فیزیولوژیک اندازه¬گیری شده در این تحقیق می توان به محتوای کلروفیل a، b، کلروفیل کل، کارتنوئید و درصد پروتئین اشاره نمود. ازجمله صفات مورفولوژیک اندازه¬گیری شده در این مرحله، ارتفاع گیاهچه، وزن تر، وزن خشک اندام هوایی به همراه ریشه ، شاخص سطح برگ بوده است. نتایج حاصل در مرحله اول نشان داد که اثر تنش در مقایسه با تیمار شاهد روی کل شاخص¬ها معنی¬دار بود. همچنین اثر تیمارهای شیمیایی و بیولوژیک بر صفاتی نظیر: طول گیاهچه، درصد جوانه¬زنی، سرعت جوانه¬زنی و شاخص جوانه¬زنی در سطح 1% معنی دار بود.