مریم ولی پور نوروزی امیر آینه بند
به منظور بررسی اثر نسبت های مختلف n-p-k و زمان های مختلف کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم، آزمایشی طی سال زراعی 88-1387 در مزرعه ی تحقیقاتی شماره یک گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. این آزمایش بصورت کرت های یک بار خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی شامل زمان های مختلف کاشت در سه زمان (5 آبان، 25 آبان و 15 آذر) و فاکتور فرعی نیز شامل نسبت های مختلف n-p-k در چهار سطح 1- شاهد (0-0-0)، 2- بهینه (80-90-110)، 3- 40% کمتر از بهینه ( 40-50-70) و 4- 40% بیشتر از بهینه ( 120-130-150) بود. صفات مورد اندازه گیری عبارت بودند از عملکرد دانه، اجزای عملکرد، درصد پروتئین، خصوصیات کیفی دانه و کاه و خصوصیات علف های هرز. نتایج نشان داد که تأخیر در کاشت (15 آذر) سبب کاهش ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور، وزن هزار دانه، عملکرد کاه و درصد پروتئین دانه ی گندم شد. همچنین بیشترین مقدار عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک و درصد پروتئین در تیمار کودی 40% بیشتر از بهینه بدست آمد. علیرغم عدم تفاوت معنی دار بین سه تیمار کودی مورد آزمایش، بیشترین تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، وزن تک سنبله و طول سنبله از تیمار کودی بهینه بدست آمد. بعلاوه تأخیر در کاشت سبب کاهش درصد نیتروژن دانه و افزایش مقدار فسفر و پتاسیم دانه شد. همچنین با تأخیر در کاشت خصوصیات کیفی کاه گندم نیز کاهش یافت. نتایج حاصل از بررسی علف های هرز نشان داد که تأخیر در کاشت سبب افزایش تراکم و وزن خشک علف های هرز پهن برگ خواهد شد. با افزایش نسبت های n-p-k نیز تراکم و وزن خشک علف های هرز بطور معنی داری کاهش یافت. در تاریخ های کاشت زودهنگام، فراوانی علف های هرز باریک برگ بیشتر از پهن برگ بود و از نظر گونه ی غالب علف هرز نیز با افزایش سطوح کودی، فراوانی علف های هرز باریک برگ افزایش یافت. بنابراین اگر چه تاریخ های مختلف کاشت اثر معنی داری بر عملکرد دانه نداشت، اما بدلیل افزایش تراکم و وزن خشک علف های هرز پهن برگ و باریک برگ در تاریخ های کاشت 5 آبان و 15 آذر این زمان های کاشت توصیه نمی شوند. همچنین کاربرد کود در سطح بهینه علاوه بر تولید عملکرد دانه ی مطلوب در کنترل علف های هرز نیز موثر بود. لذا جهت دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار در این آزمایش تاریخ کاشت 25 آبان و سطح کودی بهینه (80-90-110) توصیه می شود.
