گندم از مهمترین گیاهان زراعی دنیا به شمار میرود. بیش از 6/1 اراضی قابل زراعت در دنیا به گندم اختصاص داشته و در سال 2005 از 220 میلیون هکتار کل سطح زیر کشت گندم در دنیا، 631 میلیون تن محصول برداشت شده است. خشکی از مهمترین عوامل محدود کننده کشت و توسعه محصولات کشاورزی از جمله گندم می باشد. اصلاح برای مقاومت به خشکی در مناطق دیم به علت وجود و پیجیده بودن اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط و غیر قابل پبش بینی بودن طول دوره تنش، شدت تنش و تاثیر آن در مراحل مختلف رشدی گیاه روند کندی داشته است. پیشرفت های اخیر در روش های بیولوژی ملکولی این امید را بوجود آورده که با شناسایی پروتئین ها و ژن های کاندیدای مقاومت به خشکی در افزایش عملکرد گندم در مناطق دیم گام های اساسی برداشت. در این پژوهش از راهکار .....

گندم گیاهی است که در اکثر مناطق خشک رشد می کند و مهمترین عامل محدود کننده عملکرد گندم در این مناطق کمبود آب می باشد. هدف از این مطالعه تعیین صفات سیستم ریشه ای شامل طول، مساحت، وزن خشک، عمق نفوذ، نسبت وزن خشک اندام هوایی به ریشه، صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک در تعدادی از ژنوتیپ های گندم بهاره تحت شرایط تنش خشکی بود. به منظور تحقق اهداف مذکور، 33 لاین گندم بهاره با منشأ جغرافیایی متفاوت در درون لوله های pvc تحت سطوح آبیاری متفاوت کشت داده شدند. لاین ها و سطوح آبیاری تیمارهای طرح فاکتوریل بودند و گلدان ها در یک طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در گلخانه گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه زنجان چیده شدند. لوله های pvc دارای قطر 20 سانتی متر و ارتفاع 130 سانتی متر بودند و در درون هر گلدان 13 عدد کیسه نایلونی پر شده با خاک مخلوط قرار داده شد. گیاهان تا زمان آغاز تنش خشکی به طور مداوم هر روز آبیاری شدند. تنش خشکی در مرحله چکمه با قطع آبیاری بوته های تیمار تنش اعمال شد. صفات ریشه در مرحله پس از گرده افشانی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای بررسی این صفات، نایلون های پلاستیکی حاوی خاک و ریشه از درون لوله های pvc خارج شدند. بعد از شستشوی دقیق خاک از ریشه ها از کل سیستم ریشه ای توسط اسکنر (کانن، lide 600f) عکس گرفته شد. بعد از اتمام کار عکسبرداری صفات ریشه توسط نرم افزار gsa image analyser اندازه گیری شدند.نتایج تجزیه واریانس تفاوت معنی داری را بین ژنوتیپ های گندم برای تمام صفات ریشه ای نشان داد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بوته های گندم به تنش خشکی به صورت کاهش در طول، مساحت و وزن خشک ریشه، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی و صفات هوایی مانند محتوای نسبی آب و تولید بیوماس واکنش نشان دادند. در شرایط تنش خشکی لاین سیمیت- 1 بزرگترین سیستم ریشه ای را در 30 سانتی متر بالایی ستون خاک داشت، درحالیکه سیمیت- 10 بزرگترین سیستم ریشه ای را در عمق 120-90 سانتی متری داشت. در همه ی ژنوتیپ ها تراکم ریشه ای تولیدی در 30 سانتی متر بالایی خاک یافت شد. تنوع ژنوتیپی برای صفات ریشه که در این مطالعه در اعماق متفاوت یافت شد، نشان دهنده آن است که گزینش و اصلاح برای این صفات در گندم امکان پذیر است. تقسیم آسمیلات بین ریشه و اندام هوایی نیز به طور مستقیم با در دسترس بودن آب برای گیاهان در ارتباط بود و در بوته های کاملاً آبیاری شده بیشترین مقدار بود و این نسبت در بوته های تحت تنش تقلیل یافت. لاین های با سیستم ریشه ای عمیق مقاومت بیشتری به تنش خشکی نشان دادند، به دلیل آنکه توانایی این گیاهان برای دسترسی به آب موجود در لایه های عمیق بیشتر بود. تجزیه کلاستر صفات ریشه در شرایط تنش خشکی نشان داد که ژنوتیپ های گندم از 2 گروه مجزا تشکیل شدند. گروه 1 شامل 14 ژنوتیپ و گروه 2 شامل 19 ژنوتیپ بود. به طور کلی لاین های گندم موجود در گروه 1 صفات ریشه ای ضعیفتری نشان دادند، در حالیکه گروه 2 از ژنوتیپ های با صفات ریشه ای برتری تشکیل شده بود.

گلرنگ از دیرباز به عنوان گیاهی مقاوم در برابر شرایط تنش شوری و خشکی شناخته شده است. با توجه به اینکه ایران یکی از غنی ترین مناطق جهان از لحاظ ذخایر ژنتیکی گلرنگ به حساب می آید، ارزیابی ژنوتیپ های داخلی و خارجی گلرنگ امکان شناسایی ارقام گلرنگ متحمل به شوری که بطور کارآمدی در جهت اصلاح و افزایش عملکرد دانه و عملکرد روغن در مناطق شور کشور به کار گرفته شوند، را فراهم خواهد ساخت. به منظور ارزیابی تحمل به شوری ژنوتیپ های گلرنگ ، 64 ژنوتیپ گلرنگ به صورت طرح لاتیس ساده 8×8 با دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی آب و خاک رودشت اصفهان در شرایط آب و خاک شور کشت گردیدند. صفات زراعی، فیزیولوژیک و صفات مرتبط با کیفیت دانه شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در بوته، عملکرد دانه در هکتار، عملکرد بیولوژیک، محتوای کلروفیل a و b، کاهش دمای کانوپی (ctd)، محتوای روغن، محتوای پروتئین و عملکرد روغن مورد اندازه گیری قرار گرفت. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد مطالعه، برای کلیه صفات ارزیابی شده اختلاف معنی داری وجود داشت. وراثت پذیری برای اغلب صفات مورد مطالعه بالا بود و بالاترین آن به وزن هزار دانه (2/98) و پایین ترین وراثت پذیری عمومی به صفت محتوای کلروفیل a (3/54) اختصاص داشت. نتایج حاصل از بررسی ضرائب همبستگی فنوتیپی نشان داد که بین عملکرد دانه در بوته و تعداد طبق در بوته همبستگی مثبت وبسیار بالایی وجود داشت. همچنین بین عملکرد دانه در بوته و تعداد شاخه در بوته و تعداد دانه در طبق نیز همبستگی مثبت و معنی-داری وجود داشت. با توجه به مقایسه میانگین ها و روابط بین صفات در شرایط تنش شوری مشخص گردید که گزینش بر اساس دمای کانوپی پایین تر و محتوای مجموع کلروفیل a و b سبب دست یابی به عملکرد دانه بیشتر می گردد. نتایج تجزیه رگرسیون مرحله ای برای عملکرد دانه در بوته نشان داد، که تعداد طبق در بوته به تنهایی 1/63 درصد و به همراه تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه در مجموع 3/86 درصد از تغییرات عملکرد دانه در بوته را تبیین نمودند. بر اساس تجزیه ضرائب مسیر برای عملکرد دانه در بوته مشخص شد که از بین صفات مورد بررسی صفت تعداد طبق در بوته بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه در بوته داشت. اثر غیر مستقیم این صفت از طریق تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه بر عملکرد دانه در بوته منفی بود. تجزیه کلاستر بر اساس صفات زراعی و صفات مرتبط با کیفیت دانه بر مبنای میانگین استاندار شده ژنوتیپ ها، 6 گروه کاملاً مجزا را شناسایی کرد. قرار گرفتن ژنوتیپ های داخلی و خارجی در یک گروه نشان دهنده قرابت آنها بوده است. همچنین دسته بندی ژنوتیپ های جمع آوری شده از مناطق با آب و هوای مختلف در یک گروه، بیانگر عدم تطابق بین تنوع ژنتیکی و تنوع جغرافیایی می باشد. رفتار ژنوتیپ های کردستان 8، gila، اصفهان 4، lvr-51-51 و ژنوتیپ شماره 50 تحت شرایط مزرعه شور امکان استفاده از آنها را به عنوان ژ نوتیپ های متحمل به شوری از لحاظ عملکرد دانه در هکتار، در شرایط تنش شوری پیشنهاد می کند. ژنوتیپ شماره 60، بالاترین میزان عملکرد روغن در هکتار را داشت که می توان از آن به عنوان متحمل ترین ژنوتیپ از لحاظ عملکرد روغن در شرایط تنش شوری نام برد. وجود تنوع ژنتیکی کافی از نظر اکثر صفات مورد بررسی در ژنوتیپ های مورد ارزیابی امکان استفاده از این صفات را برای گزینش و استفاده در برنامه های اصلاحی آینده فراهم می آورد.

کمبود آب در گیاهان مشکل شناخته شده ای است. نخستین تعدیلات فیزیولوژیکی در واکنش به تنش خشکی تغییرات چشمگیر بیان ژن را به دنبال دارد. درک اساسی از فرایندهای فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و شبکه های تنظیم ژنی برای اصلاح گیاهان زراعی و افزایش تحمل خشکی در آن ها ضروری است. اهمیت تکنیک real-time pcr در مطالعات بیان ژن در حال افزایش است.گزارشات معنی دار کمیت mrna هدف به هدف از نرمالیزاسیون کنترل متغیرهای مختلفی مثل تفاوت در کمیت و کیفیت مواد آغازین، کارایی متفاوت واکنش آنزیمی رونویسی معکوس به منظور تولید cdna از rna یا تفاوت در فعالیت های عمومی ترجمه بین سلول ها یا بافت ها می باشد. نرمالیزاسیون صحیح و معتبر نیاز دارد تا تغییرات واقعی مختص ژن را بشناسیم.

به منظور بررسی اثر دوره های تداخل علفهای هرز بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و ویژگیهای جامعه علفهای هرز ارقام با تیپ رشدی مختلف لوبیا قرمز آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، در سال 1388 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار به اجرا درآمد. فاکتور اول شامل دوره های تداخل علفهای هرز در پنج سطح(تداخل تا مراحل اولین برگ سه برگچه ای) (v3، سومین برگ سه برگچه ایv4))، تشکیل جوانه گل(r1)، تداخل تمام فصل و عدم تداخل در طول فصل) و فاکتور دوم ارقام لوبیا قرمز شامل رقم صیاد(نیمه رونده- تیپ2 ) و رقم گلی(رونده- تیپ3) بود. در طی فصل، ارتفاع، سطح برگ و وزن خشک لوبیا جهت محاسبه آنالیزهای رشد و تعداد، وزن خشک و گونه علف های هرز و در آخر فصل، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در غلاف، وزن صددانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک جهت برآورد عملکرد و اجزای عملکرد و تعداد، وزن خشک و گونه علفهای هرز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تأثیر دوره های تداخل و رقم لوبیا بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بسیار معنی دار بود، اما اثر متقابل آنها معنی دار نبود. با افزایش دوره تداخل علف های هرز، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بطور معنی-داری کاهش یافت. تداخل تمام فصل عملکرد دانه رقم صیاد و گلی را به ترتیب 68 و 5/57 درصد کاهش داد. همچنین مشخص شد که در بین اجزای عملکرد لوبیا، حساس ترین جزء به تداخل علفهای هرز تعداد غلاف در بوته بود که تداخل تمام فصل تعداد غلاف در بوته رقم صیاد و گلی را به ترتیب 80 و 41 درصد کاهش داد. اثر دوره های تداخل و رقم لوبیا بر تعداد دانه در غلاف لوبیا نیز معنی دار بود و آن را کاهش داد که میزان کاهش در رقم صیاد بیشتر از رقم گلی بود. وزن صددانه لوبیا تحت تأثیر دوره های تداخل و رقم قرار نگرفت. افزایش دوره های تداخل باعث افزایش ارتفاع لوبیا شد. با افزایش دوره های تداخل علفهای هرز ماده خشک کل، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی هر دو رقم لوبیا به شکل معنی داری کاهش یافت و در تمام شاخص های رشدی، رقم صیاد کاهش بیشتری نسبت به رقم گلی داشت. با افزایش دوره های تداخل، تعداد کل علف های هرز ابتدا یک روند افزایشی و سپس یک روند کاهشیدر هر دو رقم داشت. وزن خشک کل علف های هرز با افزایش دوره های تداخل روند افزایشی داشت و بیشترین وزن خشک کل در تداخل تمام فصل در هر دو رقم به دست آمد. در رقم گلی تراکم و وزن خشک کل علف های هرز کمتریاز رقم صیادبود واین رقم در مقایسه با رقم صیاد قدرت رقابت بالاتری در مقابل علف های هرز داشت.

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر دما و زمان نگهداری دانه گرده چهار لاین برگشت دهنده باروری بر قابلیت زیست دانه گرده و بارور سازی لاین نرعقیم آفتابگردان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوی به اجرا در آمد. 4 لاین برگشت دهنده باروری در 4 تاریخ با فواصل زمانی 20 روز در بهار 1387 کشت شد و دانه های گرده جمع آوری و در دو دمای 4 و 20- درجه سانتی گراد به مدت 6-1 هفته ذخیره شد. تلاقی لاین های نرعقیم با استفاده از گرده های ذخیره شده صورت گرفت. قابلیت زیست دانه های گرده لاینهای برگرداننده از طریق رنگ آمیزی و صفات دانه بندی، وزن صددانه و قطر دانه در لاین مادری اندازه گیری شد. بر اساس نتایج حاصل بین لاین ها، دماها و زمان های نگهداری دانه گرده از نظر زیست دانه گرده و قابلیت ایجاد دانه بندی در لاین نرعقیم اختلاف بسیار معنی داری وجود داشت. لاین rghk50 با برخورداری از بالاترین زیست دانه گرده بیشترین میزان دانه بندی لاین نرعقیم را بوجود آورد. ذخیره دانه گرده در دمای 4 درجه سانتی گراد در مقایسه با 20- منجر به حفظ بهتر زیست دانه گرده شد و دانه بندی بالاتری را ایجاد کرد اما بیشترین زیست دانه گرده (33/21%) و بیشترین میزان دانه بندی (74/33%) با نگهداری دانه گرده لاین rghk50 در دمای 20- حاصل شد. افزایش زمان نگهداری دانه گرده تأثیر منفی بر صفات اندازه گیری شده داشت و با افزایش مدت نگهداری به بیش از دو هفته کاهش شدیدی در زیست دانه گرده و قابلیت ایجاد دانه بندی مشاهده شد. با این حال زیست گرده لاین rghk50 تا سه هفته به نحو مطلوب تری حفظ شد. در مجموع با توجه به محدودیت زمان گلدهی لاینهای این برد آفتابگردان نگهداری کوتاه مدت (دو هفته) دانه گرده در دمای 4 درجه سانتی گراد می تواند در برنامه های اصلاحی مشکل عدم همزمانی لاینهای والدی را برطرف کند ولی به نظر می رسد نگهداری دراز مدت دانه گرده نیازمند کاهش رطوبت در دماهای کمتر می باشد.

کلرپیریفوس یکی از حشره کش های مورد استفاده در بخش کشاورزی بوده که بطور گسترده مصرف می شود و باعث آلودگی های وسیعی شده است. بررسی های زیادی در مورد اثرات سمیت کلرپیریفوس در محیط زیست انجام گرفته و یافتن باکتری های تجزیه کننده آن به منظور پاکسازی محیط های آلوده بسیار مورد توجه بوده است. در این تحقیق، یک باکتری موثر در تجزیه کلرپیریفوس (با نام m20) از پساب کارخانجات تولید سموم ارگانوفسفره جدا شد و بر اساس ویژگی های فنوتیپی و شباهت فیلوژنتیکی ژن 16s rrna و مرجع برگی، به عنوان alcaligenes faecalis معرفی گشت. این باکتری در محیط کشت کشت نمکی (msm) غنی شده با ppm450 کلرپیریفوس به عنوان منبع کربن رشد کرد. میزان باکتری تلقیح شده به محیط 106 سلول باکتری در هر میلی لیتر از محیط کشت بوده است. تجزیه کلرپیریفوس توسط سویه m20 بوسیله uv اسپکتروفتومتر مورد بررسی قرار گرفت. بررسی ها نشان داد که کلرپیریفوس و اولین محصول هیدرولیز آن یعنی tcp، در محیط مایع تجزیه شده اند و می توان چنین نتیجه گرفت که باکتری m20 از هر دو ترکیب به عنوان منبع انرژی برای رشد خود استفاده نموده است. بر اساس دانش ما، این اولین گزارش از یافتن باکتری تجزیه کننده کلرپیریفوس و tcp، در ایران است. این باکتری می تواند در پاکسازی پساب ها و خاک های آلوده مورد استفاده قرار گیرد.

در این پژوهش به منظور افزایش تحمل گندم به تنش های غیر زیستی ناقل پلازمیدی p6u-ubi-fvt1 به اندازه ی 12951 جفت باز دارای ژن مقاومت به هیگرومایسین تحت پیشبر یوبیکوئیتون و ترمیناتور35s در ناحیه t-dna خود به عنوان ژن نشانگر گیاهی ،ژن فلاودوکسین تحت پروموتر یوبیکوئیتون و ترمیناتور نوپالین سنتتاز که به صورت معکوس با ژن نشانگر در وکتور مذکور قرار داده شده است و همچنین ژن مقاومت به استرپتومایسین و اسپکتینومایسین به عنوان نشانگر باکتریایی مورد استفاده قرار گرفت. بیان ژن فلاودوکسین از اغتشاشات ایجاد شده در چرخه انتقال الکترون فتوسنتزی که به دنبال بروز تنش های غیر زیستی رخ می دهد جلوگیری کرده و باعث افزایش تحمل به این تنش ها می شود .صحت وجود ژن در ناقل پلازمیدی با برش آنزیم های kpni و sali و حضور دو قطعه 2265 جفت بازی و 10686 جفت بازی به روش هضم آنزیمی تائید شد. به منظور انتقال این وکتور به ارقام گندم از دو روش تفنگ ژنی و از ریز نمونه کالوس جنین زا و جهت انتقال ژن به روش اگروباکتریم از سویه های lba4404، agl0، eha101 و c58 و ریز نمونه جنین نارس استفاده شد. جهت تائید صحت انتقال ژن از آزمون pcr برای ژن نشانگر و ژن اصلی و دات بلات برای ژن اصلی استفاده شد.

این آزمایش در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان جهت مطالعه عوامل تعیین کننده قدرت منبع در ارقام گلرنگ در شرایط تنش خشکی و کنترل به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. عامل اصلی آزمایش آبیاری در دو سطح تنش خشکی و شاهد و عامل فرعی ارقام بهاره گلرنگ در 4 سطح، شامل ارقام گلدشت، mec85، سینا و زنده رود بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنش خشکی بر کلیه صفات به جز فعالیت آنزیم کاتالاز تاثیر معنی داشت. ارقام از لحاظ کلیه صفات به جز عملکرد بیولوژیک ، درصد روغن و فعالیت آنزیم های پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز اختلاف معنی داری را نشان دادند. اثر متقابل تنش خشکی و رقم بر صفات تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، درصد و عملکرد روغن معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که با اعمال تنش خشکی پارامترهای تعیین کننده فعالیت منبع، همچنین شاخص سطح برگ و دوام سطح برگ به عنوان عوامل تعیین کننده اندازه منبع و صفات زراعی به طور معنی داری کاهش و فعالیت آنزیم های پراکسیداز، گلوتاتیون ردوکتاز و محتوای مالون دی آلدهید به طور معنی داری افزایش یافتند. بیشترین عملکرد دانه و روغن به ترتیب 2098 و 94/612 کیلوگرم در هکتار در تیمار شاهد و کمترین آن ها 1085 و 12/292 کیلوگرم در هکتار در تیمار تنش خشکی حاصل شد. در بین ارقام آزمایشی در هر دو شرایط تنش خشکی و کنترل رقم های گلدشت و سینا بالاترین قدرت منبع را توسط دارا بودن بالاترین میزان شاخص سطح برگ و دوام آن (اندازه منبع) و سرعت فتوسنتزی (فعالیت منبع) نشان دادند. رقم های مذکور در شرایط تنش خشکی نسبت به شاهد نیز کمترین درصد کاهش عوامل تعیین کننده قدرت منبع و بیشترین افزایش فعالیت آنزیم های پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز را دارا بودند. مجموعه این عوامل، بالاترین اجزای عملکرد، شاخص برداشت و عملکرد دانه را در این دو رقم سبب شد. بیشترین عملکرد دانه در شرایط کنترل در رقم سینا (4/2323 کیلوگرم در هکتار) و در شرایط تنش خشکی در رقم گلدشت (8/1337 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد.

سیلیس دومین عنصر فراوان در زمین به شمار می رود. اگرچه این عنصر به عنوان یک ماده مغذی غیر-ضروری برای اکثر گیاهان محسوب می شود، اما جذب آن توسط گیاه مزیت های فراوان دارد و مقاومت در برابر تنش های زنده و غیر زنده را افزایش می دهد. به منظور ارزیابی تجمع نانو ذرات فایتولیت، عملکرد و اجزای آن در جمعیت های جو تحت شرایط تنش خشکی انتهایی، تعداد 1833 توده جو از مرکز تحقیقات بین المللی کشاورزی در مناطق خشک (ایکاردا) اخذ شد. توده ها در مزرعه ایستگاه تحقیقاتی خیرآباد زنجان در اسفند سال 1389 در طرح آگمنت با 24 تکرار و چهار رقم شاهد (ماکویی، سهند، بهمن، آبیدر) کاشته شدند. بعد از رسیدگی از هر توده سه بوته نمونه برداری شده و عملکرد نمونه ها به همراه اجزای آن ها مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس ارزیابی های اولیه 100 توده با عملکردهای حداکثر و حداقل انتخاب شده و میزان سیلیس آن ها اندازه گیری شد. براساس نتایج بدست آمده غلظت سیلیس در دانه های جو تنوع زیادی نشان داد و از حدود 100 پی پی ام در دانه توده ig32562 تا 400 پی پی ام در دانه توده ig36057 متغیر بود. غلظت سیلیس دانه جوهای شش ردیفه کمتر از جوهای دو ردیفه بود و بیش از 64 درصد سیلیس کل در دانه ها تجمع داشت. اما غلظت سیلیس در دانه توده های جو با توجه به منشأ آن ها تغییر نکرد. تجزیه خوشه ای، یکصد توده جو را در شش گروه متفاوت قرار داد. به منظور عکس برداری از نانو ذرات فایتولیت هشت توده با توجه به نتایج آزمایش قبلی انتخاب و در سال 1390 در گلخانه کاشته شد. همبستگی زیادی بین غلظت سیلیس جوهای برداشت شده در دو سال مختلف بدست آمد و نشان داد که تنوع غلظت سیلیس در دانه های جو عمدتاً به صورت ژنتیکی کنترل می شود. تصاویر بدست آمده از میکروسکوپ الکترونی روبشی تنوع زیادی را در اشکال و اندازه اجسام سیلیکایی نشان داد. در ژنوتیپ دو ردیفه شاهد آبیدر و توده شش ردیفه شماره 932 نانو ذرات فایتولیت به شکل خمره ای ذخیره شده بودند ولی شکل این ذرات در توده شماره 1812 به صورت مخروطی، در توده 127 به صورت کروی و در توده 1757 به صورت مکعبی بود.

مطالعه ملکولی تنش های غیرزیستی در گندم به دلیل پیچیدگی و اندازه بزرگ ژنوم آن با مشکلاتی روبرو می باشد. با نگرش به بخش بیان شده ژنوم گندم از طریق تجزیه est های آن، می توان به بخشی از مشکلات فوق غلبه کرد. این تحقیق با هدف شناسایی ژن های تحت شرایط نرمال، تنش شوری و خشکی و تعیین گروه های کارکردی کتابخانه ها انجام پذیرفت. 11 کتابخانه cdna پس از اخذ از پایگاه داده ncbi و دانشگاه هاروارد با استفاده از نرم افزار egassembler دسته بندی و هم گذاری شدند و سپس با استفاده از نرم افزار clc protein workbench بلاست شدند. نتایج بلاست نشان داد بیشترین شباهت توالی های ترجمه شده به ژنوم ترجمه شده آرابیدوپسیس در تنش خشکی به ترتیب به کل بافت ها، ریشه و سپس برگ تخصیص یافته است. در تنش شوری بیشترین توالی های مشابه مختص به بافت تاج گل، سپس غلاف و کمترین آنها مختص بافت ریشه بود. بالاخره در شرایط نرمال جوانه بذری دارای بالاترین درصد تشابه و ریشه دارای کمترین درصد تشابه بود. ژن ها در ریشه بر اساس هستی شناسی ژن شناسایی و گروه بندی شدند. تعیین گروه های کارکردی در 11 کتابخانه نشان داد که بعضی از اجزای سلولی مثل کلروپلاست، پلاستید، سیتوسول و غشای پلاسمایی در پاسخ به تنش یا پاسخ به محرک های زیستی یا غیرزیستی با داشتن عملکردهای مولکولی خاص مثل فعالیت ترانسفرازی، فعالیت هیدرولازی بیشترین درصدها را دارا بودند. ژن های ریشه بر اساس همردیفی انجام شده با پایگاه داده آرابیدوپسیس مورد شناسایی قرار گرفت که بعضی از گروه های مهم مورد بررسی قرار گرفت.

وسعت دید فناوری نانو نه تنها در مقیاس نانو نبوده، بلکه آنچنان گسترده است که با نو آوری هایش در تمامی زمینه ها رسوخ پیدا کرده است. مطلوبیت در شاخص بهره برداری از این فناوری نوظهور، نیازمند انجام مطالعات پایه و بنیادین است و بررسی خطرات زیستی احتمالی ناشی از کاربرد نانوذرات از جمله این پژوهش هاست که همپوشانی بالایی بین مبانی و کاربرد را داشته و در پایداری این فناوری نقش به سزایی ایفا می کند. با توجه به دانش ما پیرامون مطالعات در زمینه نانو سمیت شناسی، تاکنون تحقیقات بصورت مجزا بر روی سیستم های گیاهی و میکروبی و به صورت منفرد بوده؛ لذا با توجه به اهمیت بررسی رفتارهایی که نانوذرات می توانند بر پله اول زنجیره غذایی و نیز بر دومین فرایند مهم و حیاتی گیاهان داشته باشند؛ هدف تحقیق که تاکنون در دنیا انجام نگرفته بود سمیت شناسی نانونقره بر مدل همزیستی تثبیت نیتروژنی قرار داده شد تا بتواند کمکی جهت تصمیم گیری های کلان در سطوح مدیریتی و استانداردسازی، برای اجازه، نحوه، نوع، میزان و محل کاربرد این ذرات باشد. پژوهش حاضر شامل چهار بخش بررسی سمیت نانوذرات و یون نقره بر باکتری های سینوریزوبیوم ملیلوتی، بررسی سمیت بر گیاه مدل ترانکاتولا طی مراحل ریشه زایی و سیتولوژی سلولهای ریشه، بررسی فرایند همزیستی و شاخص های گره زایی، و ردیابی جذب و انتقال نانوذرات نقره به اندام های هوایی است که چهار نگرانی را بدنبال داشت. طی غربالگری حساسیت نسبت به نانوذرات نقره، تنها 2/1 درصد از جمعیت سینوریزوبیومی بومی کشور، توان زنده مانی در غلظت 25 میلی گرم بر لیتر را داشتند؛ اما خط رشد ویژه باکتری ها حتی در غلظت های بسیار پایین تر نیز متغیر بود. سمیت نانونقره نسبت به حالت یونی در تمامی هم سنجی های گروهی به طور مشهود افزایش داشت. نانوذرات با ابعاد کوچکتر سمیت بیشتری را اعمال می کردند. تیمارهای نانونقره موجب جوانه های بدشکل و آسیب دیده، حذف ریشه های مویین بر روی گیاه چه های بذور ترانکاتولا و کاهش در شاخص های جوانه زنی می شدند. در فرایند همزیستی نیز تراکم گره زایی و اندازه گره ها به شدت کاهش می یافت و سمیت بر همزیستی در شرایط تیماری نانو بر اندازه گره ها ملموس تر بود. نتیجه و نگرانی نهایی این که تصاویر الکترونی و آنالیزهای شیمی تر نشان دهنده توانایی جذب و انتقال نانوذرات به بافت های ساقه و برگ ها بودند؛ و دارای این مفهوم ضمنی است که کاربرد نامعقول این ذرات، علاوه بر سمیت در هر دو شریک باکتریایی، گیاهی و فرایند همزیستی تثبیت بیولوژیک نیتروژن؛ ممکن است زنجیره ای از سمیت غذایی نانوذرات را نیز در آینده ایجاد کند. کلمات کلیدی: نانوتاکسیکولوژی، استانداردسازی، نانونقره، مدل همزیستی یونجه ترانکاتولاـ باکتری سینوریزوبیوم ملیلوتی.

به منظور بررسی و مقایسه 64 رقم تجاری گندم، آزمایشی در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان به صورت طرح لاتیس مربع ساده با 2 تکرار در دو محیط شاهد و تنش خشکی انجام گرفت. در محیط تنش اواخر اردیبهشت ماه تنش خشکی با قطع آبیاری اعمال شد به صورتی که قطع آبیاری تا رسیدن پتانسیل آب خاک به حدود 2- مگا پاسکال و ظهور علائم تنش مانند لوله ای شدن برگ ها در هنگام سپیده دم ادامه یافت و سپس آبیاری مجدد صورت گرفت. نتایج به دست آمده از تجزیه واریانس نشان داد که در بین ارقام از لحاظ تمامی صفات مورد مطالعه تفاوت معنی دار وجود داشت. اثر تنش خشکی بر صفات میزان انتقال مجدد مواد فتوسنتزی، کارایی ساقه در انتقال مجدد مواد فتوسنتزی، سهم ساقه در عملکرد دانه، ارتفاع ساقه، طول پدانکل، تعداد پنجه بارور، وزن سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن صد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. بیشترین میزان انتقال مجدد در شرایط شاهد، مربوط به رقم های شاه پسند، پیشگام، سرداری، کرج1 و نیک نژاد و کمترین آن مربوط به رقم های کرج3، هیرمند، کوهدشت، پارسی و قدس بود. بیشترین میزان انتقال مجدد در محیط تنش خشکی را ارقام رصد، شاه پسند، نیک نژاد، سرداری و شهریار و کمترین میزان را ارقام بهار، پارسی، بیات، توس و زرین به خود اختصاص دادند. ارقامی که بیشترین کارائی انتقال مجدد ساقه در شرایط کنترل را داشتند شامل ارقام شاه پسند، فلات، پیشگام و نیک نژاد بودند و کمترین میزان این صفت را ارقام رصد، هیرمند، کوهدشت و کرج3 به خود اختصاص دادند. بالاترین میزان کارایی انتقال مجدد ساقه در شرایط تنش خشکی مربوط به ارقام رصد، نیک نژاد، اروند و شهریار و کمترین میزان مربوط به ارقام پارسی، کراس البرز، زرین و بهار بود. بیشترین میزان قندهای محلول ساقه را رقم پیشگام و کمترین میزان را رقم آزادی داشت. ارقامی که میزان انتقال مجدد بیشتری در شرایط تنش خشکی داشتند، ثبات عملکرد بالاتری نیز در شرایط تنش خشکی داشته اند. بیشترین عملکرد دانه به میزان6611 کیلوگرم در هکتار مربوط به رقم طبسی و در شرایط کنترل حاصل شد. در شرایط تنش خشکی بیشترین عملکرد را رقم پاستور(4590 کیلوگرم در هکتار) داشت که می تواند به عنوان رقم مناسب برای شرایط تنش خشکی پیشنهاد شود. از بین ارقام مورد مطالعه رقم فلات با میانگین عملکرد 4/5052 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد را در هر دو محیط داشت. ارقام اوحدی، مهدوی و رصد و آذر بیشترین ثبات عملکرد را در شرایط تنش خشکی داشتند و به عنوان رقم مقاوم در این تحقیق شناخته شدند.

تنش های زیستی و غیرزیستی مهمترین عوامل محدودکننده عملکرد گیاهان زراعی مانند گندم می باشند. خانواده ی ژنی wrky رمزکننده گروه بزرگی از عوامل رونویسی هستند که در تنظیم ژن های پاسخ دهنده به تنش های زیستی و غیرزیستی دخیل می باشند. بنابراین شناسایی و مطالعه ی این خانواده ی ژنی گامی موثر در راستای یافتن راهکارهایی هدفمند برای تحمل گیاهان به تنش ها خواهد بود. در پژوهش حاضر، اطلاعات مربوط به اعضای خانواده ی wrky گندم از پایگاه های اطلاعاتی مرتبط مانند planttfdb، gramineatfdb، graingenes و embl جمع آوری شد. برای یافتن اعضای جدید، توالی های حفظ شده خانواده ی wrky برنج در داده های پایگاه ncbi (اعم از nr، estو htgs) به وسیله ابزارtblastn جستجو شدند. هم پوشانی estها در پایگاه اطلاعاتیtigr (est annotator) بدست آمد. توالی هایی مثل est و cdna (فاقد پروتئین) توسط نرم-افزارهای dnastar، ncbi orf finder ترجمه شدند. ساختار پروتئینی این خانواده از طریق پایگاه اطلاعاتی pdb و منابع علمی بررسی شد. همردیفی و آنالیز فیلوژنتیکی با استفاده از نرم افزار های mega4 و bioedit انجام گردید. الگوی بیانی این خانواده ی ژنی با استفاده از داده های ریزآرایه و est در پایگاه های plexdb، genevestgator، ddd ncbi و tigr بررسی شد. هستی شناسی و عملکرد ژن های wrky در پایگاه agrigo مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، 95 عضو از خانواده ی ژنی wrky در گندم یافت شد. برای 76 عضو پیدا شده ساختار حفظ شده خانواده wrky به طورکامل وجود داشت و برای دیگر اعضاء، توالی کامل پروتئین پیدا نشد. ویژگی خاص پروتئین های این خانواده وجود پهنه wrky با حدود 60 اسید آمینه است که شامل توالی حفاظت شده ی wrkygqk در انتهای آمین و ساختار انگشت مانند روی در انتهای کربوکسیل (با توالی حفاظت شده cx7cx23hxc و یا cx4–5cx22–23hxh) می باشد که برای ایجاد ساختار فضایی ویژه این خانواده و اتصال بهdna ضروری می باشند. عوامل رونویسی wrky در گندم همانند سایر گیاهان بر مبنای تعداد پهنه های wrky و ساختار انگشت روی آنها در سه گروه قرار گرفتندکه شامل 16 عضو از گروه i، 38 عضو از گروه ii و 22 عضو از گروه iii بود. در گروه ii به ترتیب 6، 13، 11، 6 و 2 عضو در زیرگروه های iia، iib، iic، iid و iie قرار گرفتند. زیرگروه های iiia و iiib در گروه iii نیز به ترتیب دارای 10 و 12 عضو بودند. بررسی دقیق مناطق حفاظت شده و آنالیز فیلوژنتیکی موید نظریه_های موجود بود مبنی بر این که گروه i (دارای دو پهنه wrky) قدمت بیشتری نسبت به دیگر گروه ها دارد و گروه ii این خانواده با از دست دادن پهنه wrky انتهای آمینی گروه i (و حفظ پهنه wrky انتهای کربوکسیل آن) ایجاد و در طی تکامل گسترش پیدا کرده اند و گروه iii بعد از گروه های i و ii در پاسخ به تنش ها و در راستای سازگاری بیشتر گیاه با شرایط تنشی بوجود آمده اند. همچنین در میان زیرگروه های ii، iib قرابت ژنتیکی نزدیک تری نسبت به گروه i دارد بنابراین احتمالاً این زیرگروه اولین زیرگروه بعد از تکامل گروه i می باشد در حالی که شباهت زیرگروه iia به گروه iii بیشتر است و احتمالاً این زیرگروه بعد از زیرگروه های دیگر گروه ii بوجود آمده است. 7 عضو از این خانواده، با توجه به بیان افتراقی آنها در پاسخ به تنش خشکی در ارقام حساس و متحمل گندم، به عنوان ژن های کاندید در تحمل به خشکی انتخاب شدند که 4 عضو از آنها مربوط به گروه iii می باشند. امید است تنظیم بهینه بیان این ژن ها، موجب افزایش تحمل به تنش و حفظ و پایداری عملکرد در شرایط تنش شود.

به منظور تجزیه بیان ژن های دخیل در ذخیره سازی و انتقال مجدد ذخایر ساقه و قندهای محلول آزمایشی در 20ام اسفند ماه سال 1388 در گلخانه تحقیقاتی گروه اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در قالب یک طرح کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سطوح آبیاری (آبیاری نرمال و تنش خشکی) و فاکتور فرعی شامل 10 ژنوتیپ گندم بود. نمونه برداری در سه مرحله جهت بررسی روند ذخیره سازی و انتقال مجدد از ساقه انجام گردید. نتایج آزمایش نشان داد تنش خشکی به طور کلی بر صفات عملکردی، صفات ذخیر ای، قندهای محلول و بیان ژن های دخیل اثر معنی داری دارد. بین ژنوتیپ ها نیز از نظر صفات فوق الذکر تفاوت معنی داری مشاهده شده و اثر متقابل سطوح آبیاری و ژنوتیپ معنی دار بود. پس از بررسی صفات مربوط به انتقال مجدد و تحلیل نتایج با صفات عملکردی، دو ژنوتیپ c14 و c6 (به ترتیب متحمل و حساس) جهت تجزیه بیان ژن های درگیر در انتقال مجدد انتخاب شدند. نتایج تجزیه بیان ژنی نشان داد که میزان و زمان فعالیت (بیان) ژن های مورد مطالعه هم از نظر نوع فعالیت و هم در ژنوتیپ متحمل و حساس تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی متفاوت است؛ بطوریکه ژن های درگیر در ذخیره سازی (1-sst و 6-sft) در زمان گرده افشانی و ژن های درگیر در هیدرولیز و انتقال مجدد (1-feh و sut1) 10 روز بعد از گرده افشانی فعالیت بیشتری داشتند. همچنین در زمان گرده افشانی فعالیت ژن های درگیر در ذخیره سازی در ژنوتیپ متحمل نسبت به ژنوتیپ حساس بیشتر بود و تنش خشکی موجب القای بیان ژن 6-sft شد. ژن های 1-feh و sut1 تحت تنش خشکی در مرحله گرده افشانی افزایش بیان داشتند که بیانگر تسریع فعالیت این ژن ها توسط تنش می باشد.

به منظور بررسی توان آللوپاتیکی ارقام گندم در بازداری از جوانه زنی و رشد گیاهچه های چاودار و جودره با استفاده از آنالیز تصویری سه آزمایش انجام گرفت. آزمایش اول، جهت تعیین منبع و رقم مناسب عصاره انجام شد. این آزمایش بصورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی به اجرا درآمد. در بین ارقام از لحاظ توان بازدارندگی بر جوانه زنی و رشد گیاهچه چاودار و جودره تفاوت معنی داری مشاهده شد. به طوریکه بیشترین بازدارندگی جوانه زنی، در نتیجه تیمار بذور چاودار و جودره با عصاره ساقه شهریار مشاهده شد. بنابراین از این عصاره برای آزمایش دوم استفاده شد. در آزمایش دوم تاثیر غلظت های مختلف عصاره ساقه رقم شهریار (10، 25، 50، 75 و 100 درصد) بر سرعت رشد ساقه چه و ریشه چه چاودار و جودره در طول زمان، مساحت و زاویه گسترش ریشه با استفاده از آنالیز تصویری و وزن خشک ساقه چه و ریشه چه چاودار و جودره در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار بررسی شد. روش استفاده شده بطور مناسبی توانست روند رشد گیاهچه چاودار و جودره را در طول زمان مشخص نماید. آزمایش سوم به منظور بررسی تاثیر آللوپاتیکی نه رقم گندم بر رشد چاودار و جودره (در زمانی که گیاه زراعی و علف هرز به طور همزمان در کنار هم رشد می کردند) با استفاده از آنالیز تصویری انجام شد. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. آذر2 و فلات موثرترین ارقام بودند که به ترتیب باعث کاهش 94 و 52 درصدی طول ریشه چه چاودار و جودره نسبت به شاهد شدند. با توجه به نتایج، زاویه ریشه تحت تاثیر مواد آللوکمیکال قرار گرفت که توصیه می شود به عنوان صفت جدید در بررسی تاثیرات آللوپاتیکی مورد استفاده قرار گیرد.

یکی از مهم ترین عوامل در گسترش موفق سطح زیر کشت درختان زیتون، شناسایی و انتخاب رقم مناسب برای هر منطقه می باشد. با توجه به افزایش سطح زیر کشت زیتون در بیست سال اخیر در کشور، همچنین با توجه به اینکه ایران به عنوان یکی از خاستگاه های زیتون در جهان مطرح می باشد، شناسایی و حفاظت از ارقام بومی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این پژوهش از نشانگرهای مورفولوژیک و 20 نشانگر ریزماهواره جهت بررسی میزان تنوع در داخل ارقام زرد و روغنی و ارتباط بین طبقه بندی بر اساس صفات مورفولوژیک و مولکولی استفاده گردید. با استفاده از 18 نشانگر ریزماهواره، در مجموع 52 آلل تکثیر شد که 46 آلل (46/88%) چند شکل بودند. میانگین محتوای اطلاعات چندشکلی (pic) 366/0 بود که بیشترین مقدار در جایگاه gapu89 و کمترین مقدار آن در جایگاهudo99-043 بود. کمترین مقدار احتمال یکسانی که نشان دهنده تنوع حداکثر کلون ها و قدرت تمایز بالای نشانگرها می باشد، در نشانگرهای gapu89، gapu72، udo99-012 و gapu71b به دست آمد. تجزیه خوشه ای داده های مولکولی، در حد تشابه 54 درصد کلون های مورد مطالعه را به پنج گروه تفکیک کرد. همچنین تجزیه خوشه ای با استفاده از صفات مورفولوژیک کمی و کیفی وجود سه و دو گروه اصلی را نشان داد. در تجزیه به مولفه های اصلی، صفات وزن تر میوه، وزن تر گوشت میوه در مولفه اول و صفات شکل میوه و هسته و درصد تشکیل میوه نهایی در مولفه دوم بیشترین تأثیر را در جدایی کلون ها به خود اختصاص دادند. نتایج به دست آمده جهت تشخیص کلون های این ارقام در مراحل اولیه رشد نهال ها، جهت احداث و توسعه باغ های یکنواخت و همچنین اهداف اصلاحی قابل استفاده است.

بروز بیماری آتشک که از بیماریهای بسیار مهم و خطرناک درختان میوه دانه دار، از جمله گلابی می باشد، در طی سال های اخیر در بعضی مناطق کشت، خسارات هنگفتی را به باغ ها بویژه در مناطق کرج و قزوین وارد ساخته است. بعلاوه، خسارت این بیماری از سایر نقاط استان تهران و مناطقی از آذربایجان غربی و شرقی نیز گزارش شده است ( حسن زاده، 1374 ). با توجه به اینکه مناطق نامبرده از مهمترین مناطق تولید گلابی در کشور می باشند، پرورش درختان گلابی در این مناطق نیز مورد تهدید جدی قرار گرفته است و به خاطر خسارات سنگین بیماری و نیز تحمیل هزینه های کنترل، تولید گلابی در مناطق آلوده رفته رفته غیر اقتصادی می شود ( داوودی و همکاران 1384 ). بیماری آتشک گلابی (fire blight) در اثر آلودگی به باکتری erwinia amylovora ایجاد می گردد که یکی از شدیدترین و مخرب ترین بیماریهای مهم درختان میوه دانه دار به خصوص سیب (malus domestica) و گلابی (pyrus communis) محسوب می شود. معمولا اولین علائم بیماری در فصل بهار به صورت سوختگی شکوفه ظاهر می گردد. شکوفه ها ابتدا حالت آبسوخته پیدا کرده، کمی بعد چروکیده و پژمرده گشته و به رنگ قهوه ای تا سیاه در می آیند. عامل بیماری از طریق دمگل پیشرفت کرده و برگهای مجاور خود را آلوده می کند. برگها نکروزه و خشک می شوند. با پیشرفت بیماری شاخه های انتهایی درخت سوخته و انتهای این نوع شاخه ها به شکل سر عصایی در می آیند. با آلوده شدن تعداد زیادی از شاخه ها به همراه برگهای خشکیده، درخت ظاهری آتش گرفته به خود می گیرد ( van der zwet, 2002 ). در مجموع علایم نکروز و ترشح شیرابه باکتریایی روی شاخه و میوه آلوده از مهم ترین علایم پیشرفت بیماری می باشد ( داوودی و همکاران، 1384 ). کنترل و مهار بیماری آتشک برای کشاورزان و باغداران امری بسیار دشوار است . بیماری آتشک با کاربرد یک روش منفرد قابل کنترل نبوده و بهترین نتیجه زمانی حاصل می شود که پرورش دهندگان برنامه کنترل شیمیایی را همراه با رعایت بهداشت باغ، هرس، ریشه کنی، تنظیم برنامه تغذیه ای درخت و کنترل حشرات ناقل تعقیب نمایند. بر این اساس روش های کنترل بیماری را می توان به: رعایت بهداشت و قرنطینه، هرس، ریشه کنی، تغذیه درخت، پیش آگاهی، کنترل شیمیایی و استفاده از ارقام مقاوم تقسیم بندی نمود ( نیک نژاد کاظم پور و همکاران، 1386 ). در میان روش های کنترل بیماری، استفاده از ارقام مقاوم موثرترین روش به حساب می آید. در بین ارقام متعلق به گونه گلابی معمولی یا اروپایی ( pyrus communis ) هیچکدام از ارقام نسبت به این بیماری مقاومت کامل ندارند و به نظر می رسد که ارقام مقاوم یا متحمل ژن های مقاومت را از گونه های مقاوم تر جنس pyrus نظیرp. ussuriensis و p. calleriana دریافت کرده اند. در گونه سیب یاmalus pumila مقاومت بیشتری نسبت به این بیماری مشاهده می شود. از سوی دیگر رویارویی سیب های وحشی بومی آمریکای شمالی با عامل بیماری در طی سالیان دراز چشم انداز امیدوار کننده ای را در راستای اصلاح ارقام سیب مقاوم به آتشک پیش روی اصلاح کنندگان درختان میوه دانه دار قرار می دهد ( نیک نژاد کاظم پور و همکاران، 1386 ). نظر به اینکه منابع مقاومت بسیار محدود است استفاده از موتاسیون را می توان به عنوان روشی برای ایجاد مقاومت پیشنهاد کرد. انتخاب برای مقاومت به بیماری در شرایط آزمایشگاهی در محصولات باغی یک پدیده ی دخیل در برهم کنش بین میزبان و عامل بیماری زا می باشد. کشت بافت گیاهی اساس کار کنترل ساختار گیاه و برآوردن نیاز به تغییر در کشاورزی مدرن در باغبانی و جنگل داری می باشد. در حال حاضر به وسیله ی کشت بافت می توانیم کشتهای کالوس مورد آزمایش را بر اساس تغییرات سوماکلونال انتخاب کنیم. برهم کنش میزبان و عامل بیماری زا، مقاومت به بیماری و ژرم پلاسمی که دارای افزایش قدرت مقاومت به بیماری است و انتخاب در جهت اصلاح مقاومت به بیماری در محصولات باغی، جایگزینی برای مهندسی ژنتیک می باشند (chandra, et al. 2010). چندین نوع ماده موتاژن شیمیایی شامل ems ( ethyl methan sulphonate )، 5bu ( 5-bromo-deoxyuridine ) ، ( maleichydrazide ) mhو nan3 (sodium azide) برای تولید این گونه تغییرات بکار می روند. سدیم آزید یک موتاژن شیمیایی و ابزاری مناسب در جهت افزایش ویژگی های اگرونومیک در محصولات گیاهی است. این ماده جهش-زا برای تولید مقاومت گیاهان مختلف در جهت بهبود عملکرد و کیفیت ویژگی های آنها در برابر پاتوژن های مضرمورد استفاده قرار می گیرد. سدیم آزید با ایجاد موتاسیون نقطه ای در ژنوم گیاهان و از طریق تاثیر برمتابولیت در گیاه دارای موتاسیون، تولید پروتئینی با عملکرد متفاوت در مقایسه با گیاهان نرمال می کند. گیاهان موتانت شده با سدیم آزید توانایی زیست تحت شرایط نامطلوب را دارند و عملکرد در آنها بهبود یافته ، همچنین افزایش تحمل تنش ها، طولانی تر شدن عمر مفید را می توان در مقایسه با گیاهان نرمال در آنها مشاهده کرد. انتخاب گیاهان موتانت بر پایه خصوصیات مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و نشانگرهای dna است (khan, et al. 2009). استفاده از مواد موتاژن برای اصلاح درختان می تواند بر محدودیتهای تحمیلی در اصلاح در طول دوره ی جوانی نهال های گیاهی غلبه کند (hansche and beres, 1980). این مساله در مورد اصلاح گلابی نیز صادق می باشد که دوره ی جوانی حدود 4 سال و گاهی اوقات طولانی تر دارد تا گیاه از حالت نهال جوان به دوره گل دهی برسد .(zimmerman, 1996) مواد موتاژن بر روی درختان میوه برای معرفی صفات مهم زراعی از جمله کاهش سایز گیاه، زودرس کردن میوه، تغییر رنگ، خودسازگاری، آبکی کردن میوه مورد استفاده قرار گرفته اند (donini, 1982; lapins, 1982). استفاده از مواد موتاژن و تیمارهای موتاژنیک روی گلابی توسط بروجس و وان هارتن (1983) گزارش شده است. کارهای زیادی در زمینه ی القاء موتاسیون نیز با ems انجام شده است. تاثیر بالای ems برای ایجاد تنوع شبیه تغییرات فنوتیپی در شکل برگهای سیب زمینی، کاهش اندازه ی میوه و افزایش مقاومت به بیماری در سیب زمینی مشاهده شده است .( yudhvir, 1996 ) ems بطور معمول برای القاء موتاسیون مورد استفاده قرار می گیرد به این دلیل که باعث عدم جفت شدگی بین جفتهای مکمل بازی ازطریق ایجاد نوکلئوتیدهای اضافی می گردد که این مساله باعث تغییرات اساسی پس از تکثیر می شود (watanabe, 2007). تولید موتاسیون بوسیله ems تکنیک استانداردی برای ایجاد موتاسیونهای نقطه ای است ( greene et al. 2003 ). حساسیت ژنوتیپ های مختلف سیب و گلابی به بیماری آتشک بوسیله ی تلقیح مصنوعی ساقه های انتهایی و/ یا شکوفه ها با اروینیا امیلوورا تعیین می شود. معمولا استرینهای این باکتری میزبان اختصاصی در گونه ندارند و بطور معمول از سیب به گلابی و دیگر گیاهان میزبان بیماریزا هستند. (vanneste, 1995) . اگر چه نشان داده شده که استرینهایی از گونه ی rubus بطور اختصاصی عمل می کنند sobiczewski et al. 2008 )). بعضی معتقدند برای جداسازی نژادهای حساس به آتشک از اینوکلومی شامل مخلوطی ازنژادهای با بیماری زایی بالا را که از میزبانهای مختلف در طبیعت وجود دارند جدا کرده و استفاده کرد زیرا بازتابی از آلودگیهای متقاطع موجود در طبیعت می باشند (lespinasse and aldwinckle, 2003). طبق نظر برخی از محققین مخلوط نژادها ممکن است باعث اثرات متقابل مختلف بین آنها شده و نتیجه به صورت کاهش بیماریزایی پس از تلقیح بروز کند (paulin and lespinasse, 1990). هدف ازاین بررسی ایجاد مقاومت به بیماری آتشک از طریق استفاده از تنوع سوماکلونال و نیز موتاژن های شیمیایی می باشد . نظر به اینکه منابع مقاومت بسیار محدودی به صورت طبیعی وجود دارد این روش ها احتمالا خواهند توانست در تولید ارقام مقاوم به بیماری نقش ارزنده ای داشته باشند.

خشکی یکی از تنش های مهم محیطی می باشد که گیاهان را از جهات مختلفی تحت تا ثیر قرار می دهد و وقوع گسترده آن منجر به خسارات اقتصادی در بخش کشاورزی می گردد. عملکرد سیلیکون حفاظت گیاهان در برابر تنش های زنده و غیر زنده مختلف است. بمنظور تعیین غلظت سیلیکون، 64 رقم گندم نان در شرایط مزرعه در قالب طرح لاتیس تحت تیمارهای کنترل آبیاری- تنش خشکی کشت داده شد. میزان غلظت عنصر سیلیکون در مرحله گلدهی در ارقام متفاوت بود. ارقام گزینش شده یاواروس و نوید با افزایش غلظت سیلیکون در شرایط تنش خشکی، هامون و n -80 با عدم افزایش سیلیکون در تنش، جهت ردیابی و الگوی بیان ژنهای درگیر در جذب عنصر سیلیکون در گلخانه تحت دو تیمار نرمال- خشکی کشت گردیدند. در شرایط گلخانه ده روز بعد جوانه زنی، گیاهچه های بدست آمده با قطع آبیاری تحت تیمار خشکی قرار گرفتند. محصولات واکنش الگوی متفاوتی از بیان ژنها را در ارقام مختلف نشان داد. بیان ژن tasi1 در واریته نوید تحت تیمار های کنترل وخشکی اختلاف معنی داری نشان داد که بیانگر تاثیر تنش خشکی بر افزایش بیان این ژن در واریته نوید است. بیان ژن tasi1 در سایر واریته‎ ها تحت تیمار های مورد مطالعه اختلاف معنی داری وجود نداشت. بیان ژن tasi2 نیز در سایر واریته ها تحت تیمارهای کنترل و خشکی تفاوت معنی داری نداشت. که نشان دهنده عدم القاء خشکی و تنظیم بیان این ژن در سطح رونویسی است. کلمات کلیدی : تنش خشکی، ژنهای ناقل سیلیکون، real-time pcr

روش های اصلاح نباتات کلاسیک هرچند موفقیت های زیادی را برای مناطق هدفی که از پتانسیل بالای کشت و تولید برخوردار هستند به همراه داشته، لیکن با واقعیت های مناطق کم پتانسیل، موسوم به مناطق حاشیه ای چندان سازگار نبوده است. اصلاح نباتات مشارکتی به عنوان یک راه کار، و به صورت بهره گیری از نظرات کشاورزان و مشارکت آن ها در برنامه های اصلاحی به منظور تولید و معرفی ارقام مناسب جهت کشت درمناطق حاشیه ای مطرح گردیده است. در پژوهش حاضر تعداد 400 مزرعه گندم در شهرستان ماهنشان، به عنوان جامعه هدفی که از مناطق حاشیه ای نیز برخوردار می باشد، در طول سه سال زراعی 89-88 الی 91-90 انتخاب، و تعداد 30 صفت زراعی، محیطی و تیمارهای کودی و آبی اعمال شده از سوی کشاورز در آن ها یادداشت گردید. انجام تجزیه رگرسیون گام به گام برای هر سال زراعی و نیز مجموع سه سال نشان داد تمامی انواع کود، آبیاری، ارتفاع، آهن، بر ، منگنز ، پتاسیم، بافت شنی خاک، درصد آهک، میزان ماده آلی، میزان شوری، و صفات زراعی تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، طول ریشک و وزن هزاردانه روی عملکرد گندم تأثیرگذار هستند. تجزیه ضرایب مسیر صفات زراعی، اثرات مستقیم و غیرمستقیم آن ها را روی عملکرد مشخص نمود. جهت تعیین دهستان های برخوردار از این صفات اقدام به مقایسه آن ها در قالب طرح کاملاً تصادفی نامتعادل و مقایسه میانگین این صفات مابین دهستان ها گردید؛ کاربرد تکنیک زمین آمار، و نیز بررسی اثر متقابل ارقام با مکان نشان دهنده تطابق نتایج آن ها با نتایج حاصل از مقایسه میانگین صفات مابین دهستان ها بود. نتایج نشان داد که دهستان های قزل گچیلو و ماهنشان به عنوان مناطق کم پتانسیل در شهرستان می توانند مورد توجه اصلاح-گران قرار گیرند.

استفاده پایدار و سالم از محیط زیست و منابع طبیعی و ملاحظات مرتبط با سلامت انسان از مهم ترین موضوعات مورد دغدغه بشر است(rosenberg et al; 1993). این ملاحظات به شدت با کشاورزی، اکولوژی و محیط زیست مرتبط می باشد. در این بین، زیست شناسی به خصوص زیست شناسی گیاهی مهم ترین نقش را ایفا می نماید، و با توجه به این که گیاهان تنها منبع تجدید شونده و هم چنین مواد و انرژی سازنده را تشکیل می دهند، بنابراین زیست گیاهی قدرتمند ترین ابزار برای استفاده مناسب از منبع گیاهی می باشد (2001.(bazzaz, 2001, aharoni et al; 2001, charlesworth et al; تنوع گونه های گیاهی در پهنه دشت ها و کوهساران ایران سبب شده تا برخی صاحب نظران جهان، ایران را به صورت مخزنی از گیاهان دارویی و معطر معرفی کنند (khali poor asbagh, 2006). گیاهان دارویی از هزاران سال پیش به عنوان یکی از مهم- ترین منابع دارویی کاربرد داشته اند که مخازن غنی از متابولیت های ثانویه و مواد موثره ی اولیه بسیاری از دارو ها می باشند ((tripathi and tripathi, 2003. بابونه آلمانی (matricaria chamomilla l.) یکی از قدیمی ترین و پر مصرف ترین گیاهان دارویی شناخته شده در جهان و از معدود گیاهانی است که جنبه صنعتی پیدا کرده و از لحاظ صنعتی-دارویی، سر شاخه های گل دار آن مورد توجه می باشد. منشاء این گیاه را آسیای صغیر دانسته اند ولی در تمام نقاط جهان به صورت خودرو می روید و به طور معمول جهت استفاده از اسانس آبی رنگ آن کشت می شود، و با توجه به کاربرد روز افزون آن در صنایع دارو سازی، آرایشی و بهداشتی، عطر سازی و تهیه چاشنی های غذایی، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشد (hornok, 1992). گیاهان اغلب در معرض مجموعه ای از شرایط تنش زا قرار می گیرند و این شرایط آن ها را از رسیدن به پتانسیل ژنتیکی کامل بازداشته و تولیدات گیاهی را در پهنه جهانی محدود می سازد(bray, 2001) . دو تنش محیطی مهم که تولید محصولات زراعی، باغی و دارویی را کاهش می دهند، خشکی و شوری می باشند (homaee et al; 2002). شوری یکی از مهم ترین عواملی است که سبب کاهش و گاهی اوقات نابودی رستنی های مناطق خشک و نیمه خشک می گردد.شوری زیاد باعث به هم خوردن تعادل یون ها در سلول های گیاهی، ایجاد تنش اکسیداتیو و کاهش رشد گیاه می گردد و در عین حال در میزان اسانس گیاهان دارویی تأثیر گذار می باشد(kong et al, 2005) . از آن جا که گیاهان قادر به جابه جایی و تغییر محیط خود نیستند، دارای استراتژی های توسعه یافته ای برای تحمل و سازگار شدن به انواع تنش ها می باشند(kunkel and brooks, (2002 . در واقع گیاهان از طریق فرآیند های فیزیولوژیکی، بیو شیمیایی و سلولی و مولکولی به این تنش ها پاسخ داده و خود را با شرایط محیطی منطبق و یا متحمل می سازند al;1995)bohnert et). به محض درک و تشخیص تغییرات درون سلولی مسیر های پیام رسانی مختلفی به منظور تبدیل تنش فیزیکی به یک پاسخ بیو شیمیایی مختلف شروع شده و هر یک از آن ها بیان دسته خاصی از ژن های پاسخ دهنده به تنش را سبب می شوند. فعالیت کامل تمام این آبشار های پیام رسانی القاء شده منجر به انطباق گیاه و در نتیجه تحمل تنش در آن می شوند. فراورده های این ژن ها بر اساس نوع عملکرد شان به دو گروه طبقه بندی می گردند: گروه اول شامل پروتئین های عملکردی است که به طور مستقیم از گیاه در مقابل تنش محافظت می نمایند، از آن جمله می توان به چپرون ها، پروتئین های کانال آبی، آنزیم های کلیدی برای سنتز اسمولایت ها (همانند پرولین، بتائین و قند ها)، آنزیم های سم زدا (همانند کاتالاز و اسکوربات پراکسیداز)، پروتئین های محافظت کننده از درشت مولکول ها (همانند پروتئین های lea و اسموتین) و پروتئین های اواخر دوره جنین زایی اشاره نمود. گروه دوم شامل عوامل پروتئینی بوده که هدایت سیگنال ها و بیان سایر ژن ها را طی تنش تنظیم می کنند، از این دسته می توان به مواردی از جمله پروتئین کیناز ها، آنزیم های درگیر در متابولیسم فسفولیپید ها و عوامل رونویسی اشاره نمود (رهایی و همکاران، 1388).عوامل رونویسی، پروتئین هایی هستند که می توانند رونویسی ‍ژن های هدف پایین دست را از طریق اتصالات مستقیمی که به پروموتور ژن هدف دارند مهار و یا فعال کنند (riechmann et al; 2000).پروتئین های wrky عضوی از این عوامل رونویسی می باشند و خانواده بزرگی از فاکتور های رونویسی zinc- ?nger را تشکیل می دهند و در فرآیند های بیولوژیکی مختلف تحت شرایط تنش یا نرمال توسعه یافته اند(eulgem et al; 2000; ulker and somssich, 2004; eulgem and somssich, 2007..( گیاهان هم چنین سیگنال های خارجی متنوعی برای درک و پاسخ گویی به انواع تنش-ها را دارند که از طریق روش سیگنال های چند گانه عمل می نمایند .(kunkel and brooks, 2002)فیتوهورمون ها ترکیبات مهمی در روش سیگنال های چند گانه می باشند که به صورت هم افزایشی و یا هم کاهشی برای تنظیم رشد گیاهی، توسعه و پاسخ دفاعی عمل می کنند. فیتوهورمون ها با دخالت در بیان ژن های مختلف? گیاهان را در مقابل تنش های مختلف محیطی محافظت می نمایند. متیل جاسمونات ها گروه جدیدی از هورمون ها می باشند و نقش مهمی در تنظیم فرآیند نمو و مورفوژنز دارند (gao et al; 2004). جاسمونات ها واکنش های فیزیولوژیک زیادی در گیاهان انجام می دهند، این ترکیبات در بسیاری از گونه های گیاهی برای مقابله با تنش های اسمزی موجود هستند (آرتکا، 1379). ترانسکریپتوم و آنالیز بیان ژن به شکل اساسی در پیشرفت درک ما از مسیر های متابولیکی و سیگنالینگ در امتداد مسیر های سلولی و رشدی نقش عمده ای ایفا می کند (paolaccci et al; 2009). حجم عظیم اطلاعات مرتبط با تغییر در پروسه های فیزیولوژیکی گیاه می تواند به عنوان راهنمایی برای درک وظیفه ژن استفاده شود. مولکول mrna به دلیل برقراری ارتباط بین dna و پروتئین، در مرکز توجه علوم زیستی و دارویی قرار گرفته است. آنالیز بیان ژن به عنوان یک ابزار ارزشمند برای روشن کردن مسیر های سیگنالی در طی شرایط فیزیولوژیکی و پاتولوژیکی تلقی می گردد (bustin, 2002). به تازگی امکان شناسایی ژن با تعداد کپی پایین با استفاده از تکنیک واکنش زنجیره ای پلیمراز (pcr) وجود دارد. هم چنین تکنیک real-tim pcr توانایی کمیت سنجی رونوشت های کمیاب را دارد (vangroevweghe et al; 2006). طبق مطالعات صورت گرفته مشخص گردیده، عوامل wrky توسط هورمون هایی نظیر سالیسلیک اسید (sa)، آبسیزیک اسید (aba)، جیبرلین ها (ga)، متیل جاسمونات ها (meja) و ... تنظیم شده و نقش مهمی در تنظیم سیگنال های هورمونی داشته و باعث ایجاد مقاومت به انواع تنش های زیستی و غیر زیستی در گیاهان می گردند (ramamoorthy et al; 2008). در این مطالعه با تکیه بر این دانسته ها، اهداف زیر مورد بررسی قرار گرفتند: 1. بررسی تاثیر متیل جاسمونات بر بیان ژن هایwrky. 2. بررسی نقش ژن های wrky در مقابله با تنش شوری در گیاه بابونه آلمانی. به منظور بررسی نقش این عوامل تنظیمی و الگوی بیان آن ها در زمان تنش در گیاه بابونه آلمانی، آزمایشی با عوامل محلول پاشی با متیل جاسمونات در سطوح صفر، 30،60، 90 و 120 میکرو مولار و شوری 3/2، 8/6، 8 و7/10 دسی زیمنس بر متر (m/ds) با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان انجام گردید. محلول پاشی در زمان 3 تا 4 برگی (3 تا 4 هفته پس از کاشت) صورت پذیرفت. جهت استخراج rna کل، از قسمت های هوایی گیاه بابونه استفاده شد. آنالیز real-time pcr، نشان داد بیان ژن های mcwrky1 و mcfds در پاسخ به تنش در گیاه بابونه آلمانی تغییر می کند.

ایران در کمربند بیابانی جهان قرار دارد و به عنوان منطقه ای خشک و نیمهخشک منظور می شود. متوسط بارندگی در کشور در حدود 250 میلی متر است که این میزان یکسوم متوسط بارندگی در جهان می باشد. از سوی دیگر از حدود 5/18 میلیون هکتار اراضی کشاورزی، 2/6 میلیون هکتار (5/33 درصد)، به کشت دیم اختصاص دارد. در حدود 2/1 میلیون هکتار از اراضی زیر کشت دیم، بارندگی به میزان بیش از 400 میلی متر دریافت می نمایند. از مجموع حدود 400 میلیارد مترمکعب نزولات جوی سالانه درایران، رقمی در حدود 280 میلیارد مترمکعب آن از طریق تبخیر از سطح آزاد و تعرق گیاهی به هوا بر می گردد و بقیه آن مقدار آبی است که در رودخانه ها جاری و در منابع زیرزمینی ذخیره می شوند و در واقع بخش اعظم آب های ایران به دلایلی مورد بهره برداری در کشاورزی قرار نمی گیرند ( آهنگری، 1386). مناطق خشک و نیمهخشک جهان دارای مساحت تقریبی 7/44 میلیون کیلومترمربع می باشد و حدود 39 درصد (به مساحت 4/17 میلیون کیلومترمربع) از آن را، مناطق نیمهخشک تشکیل می دهد(سایت فائو، 2008). ایران به طور کلی در اقلیم خشک و نیمه خشک قرار دارد که قسمت عمده نزولات در زمستان و اوایل بهار اتفاق می افتد. با توجه به این نوع اقلیم و کمبود منابع آبی قابل دسترس و خشکی محیط، عملکرد دانه به شدت کاهش می یابد. در مناطق خشک و نیمه خشک میزان بارندگی محدود می باشد(معمولاً کم تر از 300 میلی متر). همچنین با توجه به متغیر بودن میزان توزیع بارندگی در سال های مختلف، پیش بینی و توزیع آن بسیار مشکل است. تحت شرایط توزیع غیریکنواخت بارندگی، عملکرد دانه نیز در سال های متوالی نوسانات زیادی را نشان می دهد. اصلاح ارقام گندم، برای سازگاری به مناطق خشک و نیمه خشک کشور، تنها از طریق به گزینی بر اساس عملکرد دانه، چندان موفقیت آمیز نبوده است (اندرزیان، 1379). گندم مهمترین محصول گیاهی رشد یافته است و 17درصد از زمین های زراعی و 55 درصد کربوهیدرات مورد نیاز مردم جهان را به خود اختصاص داده است. تنش های زنده و غیر زنده فاکتورهای محدود کننده ی مهمی برای بازده و کیفیت دانه در محصول گندم بشمار می آید(gill et al., 2004). گندم گیاهی است که در سطح وسیعی از شرایط آب و هوایی جهان رشد کرده و در حقیقت از سازگارترین گونه های غلات بودهاست. این گیاه از نظر تولید و سطح زیر کشت در ایران، از مهم ترین گیاهان زراعی بشمار می رود. امروزه به دلیل اهمیت زیاد این گیاه، به ویژه در تغذیه انسان و همچنین در صنعت پرورش دام و طیور و بسیاری از صنایع دیگر و افزایش میزان تولید اقتصادی، مورد توجه زیادی قرار گرفته است (عبدمیشانی و نجات بوشهری،1376). تنش خشکی از مهمترین و مرسوم ترین تنش های غیرزنده است که تولیدات کشاورزی را با محدودیت روبه رو ساخته و بازده تولید در مناطق نیمه خشک و دیم را کاهش داده است. کرامر تنش خشکی را کمبود نزولات آسمانی در محیط گیاه تعریف می کند که بر اثر آن گیاه آسیب می بیند و میزان این آسیب بستگی به نوع گیاه، ظرفیت نگهداری آب در خاک و شرایط جوی موثر بر تبخیر و تعرق دارد (kramer and boyer, 1995). راجرام و همکاران اظهار داشتند که بالغ بر 32 درصد از سطح زیر کشت گندم در کشورهای در حال توسعه، به نوعی یکی از انواع تنش های خشکی را در مدت فصل رشد و نمو محصول تجربه می کنند (rajaram et al., 1993). طبق گزارش مرکز آمار ایران (1384)، از مجموع 9/14 میلیون هکتار اراضی زیرکشت در ایران 64/6 میلیون هکتار به کشت گندم اختصاص دارد که 43/61 درصد آن را اراضی دیم تشکیل می دهد. در این مناطق میزان بارندگی عمدتاً کم و توزیع سالیانه آن نامنظم بوده و بنابراین تنش خشکی مهمترین محدودیت در تولید آن است. یکی از راه های مقابله با تنش خشکی اصلاح گیاهان متحمل و مقاوم به خشکی است. برای پایداری کشاورزی و محیط زیست، اصلاح گیاهان زراعی برای تحمل به تنش خشکی دارای اهمیت زیادی است(yu et al., 2008). این تنش همزمان بر صفات دیگر نیز تأثیر گذاشته و منجر به کاهش عملکرد می گردد. در طی دوره های پایدار یا موقت خشکی، بازده محصولات کاهش می یابد و آب در دسترس برای کشاورزی محدود می شود. بنابراین به روش ها و مکانیسم های نوین جهت مقابله با خشکی، به منظور بهبود رشد گونه های مختلف زراعی نیاز می باشد .(barnab?s et al., 2008; collins et al., 2008) بنابراین تحمل به خشکی می تواند با شناسایی صفاتی که اثر معنی داری بر عملکرد و عوامل ژنتیکی کنترل کننده آن ها دارد مورد مطالعه قرار گیرد(ceccarelli and grando, 2009). در این رابطه شناخت و درک اینکه هر یک از گیاهان و یا ارقام خاص چگونه با تنش خشکی مقابله می کنند، حائز اهمیت است (royo et al., 2000). چگونگی تنظیم بیان ژن ها در تنش خشکی، از مهمترین راهکارهای شناسایی اساس فیزیولوژیکی مقاومت به تنش به شمار می رود. mirnaها، rnaهای کوچک تنظیمی و غیرکدکننده 24–18 نوکلئوتیدیاند که نقش مهمی را در بیان ژن ها از طریق تجزی? mrnaیا سرکوبی ترجمه ایفا می کنند(jones-rhoades et al., 2006). مولکول های mirna تک رشته ای هستندو طی فرایندی از rnaهایی با ساختار ساقه حلقه ای توسط آنزیم های خانواده دایسر به وجود می آیند(bartel and chen, 2004). اولین بار mirna، توسط لی و همکاران در سال 1993 درنماتد(caenorhabditis elegans) کشف شد و مشخص شد که توالی های آنها در ارتباط با تنظیم ترجمه است(lee et al., 1993; wightman et al., 1993). mirna در گیاهان، ده سال زودتر از جانوران شناسایی و مورد بحث قرار گرفته است. mirnaهای گیاهی در پاسخ به تنش های گوناگون مثل اکسیداتیو، کمبود مواد معدنی مغذی، دهیدراسیون و حتی محرک های مکانیکی پاسخ های پیچیده ای نشان می دهند(lu and huang, 2008; yan et al., 2008). در واقع علاوه بر تنظیمات رشد و توسعه، مهمترین عمل mirnaها در گیاهان، تنظیم فرایند های مختلف سلولی به منظور سازگار کردن گیاهان به تنش های محیطی می باشد(zhou et al., 2010). شناسایی مکانیسم های مولکولی دخیل در پاسخ به تنش خشکی می تواند راه را برای مطالعات مرتبط با تولید گیاهان مقاوم به خشکی فراهم نماید. تنش خشکی باعث تغییر در تنظیم بیان ژن می شود و شناسایی چگونگی این تنظیمات نقش مهمی را در درک هرچه بهتر نحوه پاسخ گیاه به تنش ایفا می کند. با مطالعه رونویسی می توان rnaهای کوچک دخیل در پاسخ به تنش خشکی را شناسایی کرد. بعضی از mirnaها در تنظیم بیان ژن در شرایط تنش نقش داشته و با شناسایی آن ها و ژن های هدف آن ها می توان تغییرات اعمال شده در تنظیم بروز ژن و شبکه های درگیر را شناسایی نمود. از آنجائیکه افزایش تحمل گیاهان در برابر عوامل تنش زا نیازمند تشخیص ژن ها، پروتئین ها و سایر عوامل دخیل در تحمل تنش ها می باشد. امروزه، انجام مطالعات مولکولی با بهره گیری از تکنیک هایپیشرفته نظیر توالی یابی با کارایی بالا امکان مطالعه mirnaها را در سطح وسیع، میسر کرده است. در واقع، با بکارگیری این تکنیک ها می توان الگوی بیان و فعالیت mirnaهارا در بافت ها، ژنوتیپ ها یا شرایط محیطی خاص مورد بررسی قرار داد. با توجه به قرارگیری ایران در مناطق خشک و نیمه خشک و لزوم مقابله با تنش خشکی جهت حصول حداکثر تولید در محصول گندم، درتحقیق حاضر نقش mirnaها در مقابله با تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور شناسایی نقش mirnaها در پاسخ به تنش خشکی، mirnaهایی که در پاسخ به تنش خشکی نقش دارند با استفاده از توالی یابی با کارایی بالا در گندم شناسایی شد. در این مطالعه، 37 mirnaها از قبل شناخته شده در چهار کتابخانه ی نرمال و تنش خشکی شناسایی شد. به علاوه 437 mirna کاندید شناسایی شد. نتایج روش توالی یابی با کارایی بالا نشان داد که mir1118، mir1120، mir1125، mir1127، mir1135، mir156، mir159a،mir159b ،mir160 ، mir164،mir167a ، mir398 و mir399 در پاسخ به تنش خشکی افزایش بیان داشتند. از میان mirnaهای جدید، 14 mirna، در پاسخ به تنش خشکی نقش داشتند. همچنین ژن های هدف mirnaهای پاسخ دهنده به تنش خشکی، در فرایندهای سلولی در گیاهان نظیر نمو، رونویسی، دفع مسمومیت، مواد مغذی و سازگاری نقش داشتند. در این تحقیق، 13 mirna از قبل شناسایی شده و 14 mirna جدید که در تنش خشکی نقش دارند با استفاده از توالی یابی با کارایی بالای srnaهای گندم شناسایی شد. این یافته ها برای فهمیدن نقش mirnaهای پاسخ دهنده به تنش های غیر زنده مهم است.

سالیسیلیک اسید یک مولکول پیام رسان بسیار مهم است که پاسخ گیاهان به تنش ها را کنترل می کند. در پژوهش حاضر، پاسخ متفاوت کولتیوارهای گندم نان به شوری و پرایمینگ بذر با سالیسیلیک اسید مورد مطالعه قرار گرفت. در آزمایش اول، پاسخ کولتیوارهای ایرانی (قدس، روشن، شیراز) و هندی (کارچیا) گندم به سطوح مختلف شوری (0 و 2 گرم کلرید سدیم در کیلوگرم خاک) مطالعه شد. برای بررسی تاثیر پرایمینگ سالیسیلیک اسید، در کاهش اثرات تخریبی تنش شوری در کولتیوارهای گندم، سه غلظت مختلف از محلول سالیسیلیک اسید (0، 600 و 1200 میکرو مولار) تهیه گردید. آزمایش در سه تکرار به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، در گلخانه به اجرا درآمد. به منظور اندازه گیری غلظت یون ها و در نتیجه، پی بردن به میزان انتقال یون به شاخسار گیاه، هضم بخش هوایی نمونه ها به روش «هضم تر» با سالیسیلیک اسید-سولفوریک اسید انجام شد. گیاهان پرایم شده در مقایسه با گیاهان شاهد از لحاظ میزان تجمع سدیم در شاخسار، تفاوت های معنی داری داشتند. پرایم 600 میکرومولار سالیسیلیک اسید موجب کاهش تجمع سدیم در شرایط تنش شوری در ژنوتیپ قدس گردید. اعمال تنش شوری و کاربرد سالیسیلیک اسید، در هیچ یک از ژنوتیپ ها، تغییرات معنی داری در غلظت پتاسیم ایجاد نکرد. همچنین، پرایم سالیسیلیک اسید اثر معنی داری بر غلظت کلسیم در شاخسار ژنوتیپ ها نداشت. شوری موجب کاهش معنی دار وزن خشک ژنوتیپ ها گردید. در آزمایش دوم گیاهان پرایم شده با سالیسیلیک اسید که تحت تنش شوری 5/1 گرم کلرید سدیم در کیلوگرم خاک، رشد کرده بودند، زیتوده بیشتری در ریشه و شاخسار تولید کردند. در این مرحله، دو رقم قدس (حساس به شوری) و بم (متحمل به شوری) برای آزمودن این که آیا پرایمینگ با سالیسیلیک اسید می تواند مقاومت گندم به شوری را افزایش دهد انتخاب شدند و اثر سالیسیلیک اسید بر روی سطوح بیان ژن های کدکننده ی آنتی پورترهای nhx1 و sos1 در ریشه ی رقم متحمل به شوری مورد مطالعه قرار گرفت. سطوح بیان این ژن ها در گیاهان پرایم شده با سالیسیلیک اسید در مقایسه با گیاهان پرایم شده با آب، بالاتر بود. نتایج ما تایید می کند که در رقم متحمل گندم به تنش شوری، مکانیسم های متفاوتی اعم از اجتناب از ورود یون سدیم به سلول یا تجمع سدیم در اندامک های سلولی، برای تحمل تنش شوری توسعه یافته است. اثر پرایمینگ با سالیسیلیک اسید روی بیان آنتی پورتر nhx1بیش از sos1 بود. به نظر می رسد، سالیسیلیک اسید با فعال کردن کینازهایی همچون sos2 که در مسیر انتقال پیام تنش شوری قرار دارند باعث القای بیان برخی از ژن ها از جمله sos1 و nhx1 و افزایش مقاومت به تنش شوری می گردد.

به منظور بررسی تأثیر شوری و سالیسیلیک اسید بر روی برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک چهار رقم جو، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به اجرا در آمد. تیمار های آزمایش شامل پرایمینگ با پنج سطح سالیسیلیک اسید (0، 350، 700، 1050 میکرومولار) و تیمار شاهد یا بذر های تیمار نشده، سه سطح شوری (0، 7 و 14 دسی زیمنس) و چهار رقم جو (ریحان و والفجر حساس به شوری، افضل و نصرت متحمل به شوری) بود. نتایج نشان داد درصد رطوبت کل گیاه، ریشه و بخش هوایی، وزن خشک کل گیاه، ریشه و بخش هوایی، نسبت وزنی ساقه به ریشه، طول و مساحت ریشه، طول و مساحت بخش هوایی، نسبت طولی ساقه به ریشه، ارتفاع گیاه، چگالی وزنی ریشه، محتوای نسبی آب، میزان آب برگ، درصد آب نهایی برگ، محتوای آب اولیه و آب از دست رفته برگ، هدایت روزنه ای، بیشینه عملکرد کوانتومی فتوسیستم ii، کلروفیل a و b، کلروفیل کل، کارتنوئید، وزن ویژه و سطح ویژه برگ، فیلوکرون، آلفا آمیلاز، سدیم و پتاسیم تحت تأثیر سالیسیلیک اسید و شوری و رقم قرار گرفتند. بیش ترین افزایش در اکثر صفات در بذر های رقم ریحان (حساس به شوری) با غلظت 700 میکرومولار سالیسیلیک اسید و تحت شرایط عدم تنش شوری مشاهده شد که با بذر های رقم افضل (متحمل به شوری) تفاوت معنی داری نداشتند. با توجه به اینکه تیمار پرایمینگ در ارقام حساس به شوری هم موجب بهبود رشد گردید، بنابراین پرایمینگ بذر ها ب عنوان یک روش برای بهبود و افزایش کارکرد ارقام حساس به شوری پیشنهاد می شود.

جو یکی از پنج غله زراعی مهم در جهان است که به طور گسترده برای تهیه غذای بشر و حیوانات استفاده می شود. با وجود این، عملکرد جو نیز مانند سایر محصولات زراعی تحت تأثیر تنش خشکی قرار می گیرد. بهبود ظرفیت پر شدن دانه ها با استفاده از ذخایر ساقه، یکی از مهمترین اهداف به نژادی غلات تحت تنش های محیطی (مانند گرما و خشکی) می باشد. به منظور بررسی ذخایر ساقه و اجزای عملکرد، آزمایشی در سال1391 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو مکان متفاوت (زنجان و پایگاه تحقیقات دیم واقع در شهرستان خدابنده) بر روی ژنوتیپ های شاهد ایرانی و توده های بومی اخذ شده از ایکاردا انجام گردید. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین حاکی از اختلافات بین ژنوتیپ ها از لحاظ انتقال مجدد و دیگر صفات بود. ژنوتیپ های 932، 935 و 1515 بیشترین انتقال مجدد را به خود اختصاص دادند. اگر چه واریانس ژنتیکی قابل توجهی در ژنوتیپ های مورد آزمایش مشاهده گردید، محاسبه وراثت پذیری عمومی نشان داد، صفات وراثت پذیری پایینی دارند. آنالیز های چند متغیره بر روی صفات مهم صورت گرفت و پس از تجزیه به عامل ها سه عامل شناسایی شد که 81/79 درصد از تغییرات کل را تبیین کردند. عامل اول 95/32 درصد از تغییرات را توجیه نمود. عامل دوم که تحت تأثیر مثبت انتقال مجدد و کارایی انتقال مجدد با عملکرد بود 08/27 درصد از تغییرات کل را توجیه نمود که به عنوان عامل انتقال اسیمیلات ها نام گذاری گردید. عامل سوم نیز 77/18 درصد از تغییرات را توجیه نمود. نتایج تجزیه کلاستر ژنوتیپ ها را در سه گروه با دو گروه با عملکرد پایین و یک گروه با عملکرد بالا قرار داد. مقایسه عملکرد در دو مکان مختلف نشان داد که ژنوتیپ جو21 در هر دو شرایط یک ژنوتیپ پایدار می باشد. تجزیه و تحلیل مکانهای صفات کمی دخیل در انتقال مجدد بر روی جمعیت نقشه یابی دابل هاپلوئید owb ((oregon wolfe barley اخذ شده از دانشگاه اوریگان انجام و تعداد سه qtl برای صفات انتقال مجدد مکان یابی گردید.

امروزه تحلیل شبکه های اجتماعی یکی از چالش های تحقیقاتی بسیار موثر در حوزه وب کاوی است که مورد توجه بسیاری از محققین قرار دارد. یکی از مسائل مهم در این زمینه، مسئله شناسایی انجمن ها می باشد. انجمن ها در واقع گروه هایی از افراد هستند که بین آن ها ارتباطات انبوهی نسبت به سایر افراد وجود دارد. بیشتر الگوریتم های موجود، انجمن ها را تنها از روی ساختار گراف یا توپولوژی شبکه های اجتماعی شناسایی می کنند؛ در نتیجه این الگوریتم ها تنها بیانگر ارتباطات قوی بین افراد هستند و نمی توانند موضوع انجمن را به خوبی انتقال دهند و حتی ممکن است افراد در انجمن های شناسایی شده، دارای علاقه مندی های متفاوتی باشند. برای حل این مشکل، در این پایان نامه یک الگوریتم موضوعی – ساختاری جهت شناسایی انجمن ها ارائه شده است که ابتدا با استفاده از یک الگوریتم خوشه بندی نرم فازی، افراد با موضوع های مشترک را در یک گروه قرار می دهد؛ فازی بودن باعث می شود که انجمن ها بتوانند با هم همپوشانی داشته باشند و سپس با استفاده از یک روش ساختاری، ارتباطات انبوه در هر خوشه را یافته و انجمن ها را شناسایی می کند. کارائی الگوریتم پیشنهادی بر روی مجموعه داده واقعی بلاگ کاتالوگ ارزیابی شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که این روش با در نظرگرفتن هر دو جنبه موضوع و ساختار می تواند معنای انجمن را بهتر انتقال دهد و در مواردی که موضوع انجمن نیز حداقل به اندازه ارتباطات مهم باشد، می-تواند بسیار موثر باشد.

داده های جریانی داده هایی هستند که به مرور زمان و در حجم زیاد تولید می شوند، به طوری که امکان ذخیره نمودن تمام آن ها در یک مکان وجود نداشته و نیاز به پردازش آن در زمان محدود است. امروزه به دلیل گستردگی کاربرد، کاوش داده های جریانی از اهمیت فزاینده ای برخوردار است. در روش های سنتی طبقه بندی فرض می شود که داده ها دارای توزیع ایستا می باشند. در حالی که این فرض برای کاربردهای اخیر که در آن حجم بزرگی از داده ها با سرعت بالا تولید می شوند صحیح نمی باشد. از این رو دیگر الگوریتم های کلاسیک طبقه بندی برای حل چالش های این گونه داد ه ها مناسب نیستند، در واقع ویژگی هایی همچون ورود پیوسته، لزوم طبقه بندی سریع، تکامل داده ها و وقوع تغییر مفهوم منجر به ضرورت ایجاد تکنیک های متفاوتی شده است. در این پایان نامه جهت طبقه بندی داده های جریانی در حضور تغییر مفهوم یک رهیافت جدید مبتنی بر درخت تصمیم ارائه شده است. در الگوریتم پیشنهادی به منظور ساخت درخت های کوچک تر و توجه به پدیده تکامل کلاس ها، از معیار تقسیم مبتنی بر کلاس استفاده شده است. همچنین جهت افزایش سرعت طبقه بندی، از روش تعیین نقطه تقسیم بر مبنای توزیع برچسب کلاس استفاده شده است. استفاده از روش فوق برای نخستین بار در بین صفات اسمی انجام گرفته است. روش پیشنهادی در این پایان نامه در جهت تشخیص تغییر مفهوم استفاده از نمودارهای کنترل کیفی در یادگیرنده های بیزی ساده ی ساخته شده در برگ-های درخت تصمیم می باشد. برای ارزیابی کارایی الگوریتم از داده های آزمایشگاهی و واقعی استفاده شده است و نتایج حاصل از آن نشان می دهد که الگوریتم ارائه شده مزیت هایی از نظر صحت، اندازه درخت و زمان تشخیص تغییر مفهوم نسبت به الگوریتم های موجود دارد.

تنش های زیست محیطی موجب کاهش شدید در تولید محصولات کشاورزی در سراسر جهان می شود. در میان تنش های غیرزنده، تنش شوری از عوامل مهم تهدید کننده عملکرد به شمار می رود. علاوه بر این، افزایش شوری اثرات ویرانگری بر زمین های زراعی گذاشته و انتظار می رود زمین های زراعی جهان تا اوسط قرن بیست و یکم در اثر شوری 50 درصد کاهش یابد (mahajan and tuteja, 2005). شوری یک مشکل شایع کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان می باشد (rengasamy, 2010). اراضی شور دنیا در اثر فعالیت های بی رویه کشاورزی پیوسته درحال گسترش بوده که عمدتاً به دلیل آبیاری بی رویه با آب حاوی نمک های محلول و همچنین با افزایش شوری آب های زیرزمینی رخ می دهد (haghnia, 2004). از کل اراضی کشاورزی جهان، 800 میلیون هکتار آن با مشکل شوری روبرو بوده که این مقدار برابر با 20 درصد اراضی قابل کشت می باشد .(nakhoda et al., 2012) کشور ما از نظر اقلیمی در منطقه خشک و نیمه خشک دنیا قرار دارد، از این رو شوری خاک و آب آبیاری علاوه بر خشکی یکی از مشکلات عمده زراعت کشور به شمار می رود. شوری خاک و آب آبیاری سبب بروز تغییرات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیائی متعددی در گیاهان می شود. ضمن اینکه تحمل به شوری در گیاهان نیز خصوصیتی ثابت نبوده و ممکن است در مراحل مختلف رشد هر گونه، متفاوت باشد .(sairam and srivastava, 2001) جو یکی از قدیمی ترین گیاهان زراعی است که از اهمیت بالایی برخوردار است و به طور معمول در زمین هایی که برای کشت سایر غلات چندان مناسب نیست، کشت می شود (emam, 2007). دانه آن علاوه بر مصرف تغذیه ی انسان، در صنعت داروسازی و کارخانجات نشاسته سازی به دلیل دارا بودن مالت استفاده شده و همچنین به عنوان منبع اصلی تامین انرژی، پروتئین و فیبر برای دام استفاده می شود .(khan et al., 2010) سیستم ریشه ساختار سه بعدی پیچیده ای دارد که از مهم ترین وظایف آن جذب آب و مواد غذایی می باشد و در استقرار گیاه در خاک نقش مهمی دارد. سلامتی و بقاء گیاه به ساختار، فرم و سن ریشه بستگی دارد (ma et al., 2001). ریشه ها در مواجه با تنش های مختلف محیط ازجمله تنش های خشکی و شوری، نقش مهمی در عملکرد گیاهان زراعی ایفا می کنند (کافی و دامغانی، 1386). گیاهان مقاوم به شوری در طبیعت به طرق مختلفی نسبت به تنش شوری سازگاری یافته اند که شامل دامنه ای از تغییرات ریخت شناسی، آناتومیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی است (zhu, 2001 sakamoto and murata, 2002., ). معماری سیستم ریشه نتیجه فرآیندهای رشد و نمو می باشد. معماری ریشه به دو مفهوم شکل سیستم ریشه و ساختار آن می باشد. همچنین شکل مکانی ریشه ها که مربوط به فضای خاکی است که توسط ریشه اشغال می شود. کمیت معماری ریشه مانند عمق و گسترش ریشه، تراکم و طول ریشه با اندازه گیری متغیرها به دست می آید. توصیف ساختار ریشه شامل اجزای تشکیل دهنده سیستم ریشه و ارتباط آنها با هم می باشد. در ضمن تمایز ریشه بر ساختار ریشه اثر می گذارد (shipley and meziane, 2002).

بدون شک برآورد پارامترهای ژنتیکی از جمله وراثت¬پذیری نقش مهمی را در طراحی استراتژی اصلاحی بازی می¬کند. استفاده از صفات گیاهچه¬ای قابل توارث که همبستگی بالایی با صفات گیاه بالغ نشان می دهند، در غربال کردن ژنوتیپ¬ها در مراحل اولیه رشد گیاه موثر خواهد بود. در تحقیق حاضر با استفاده از 50 لاین خویش آمیخته مضاعف جمعیت owb وراثت¬پذیری خصوصی صفات ریشه گیاهچه (زاویه، سطح، طول تجمعی، طول بلندترین ریشه، وزن تر و خشک ریشه، طول تار کشنده و قطر ریشه)، درصد جوانه زنی و سرعت انتقال مواد در شرایط تنش شوری و نرمال محاسبه شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار و در گلدان¬های حاوی پرلیت اجرا شد. ریشه¬ها روزانه عکسبرداری شده و تصاویر بدست آمده توسط نرم¬افزار مورد تجزیه قرار گرفتند. وراثت¬پذیری خصوصی برای صفات زاویه ریشه، طول بلندترین ریشه، طول تجمعی، سطح، طول تار کشنده، قطر ریشه و سرعت انتقال مواد درشرایط نرمال و در شرایط تنش متوسط بود اما وراثت¬پذیری وزن تر ریشه در شرایط نرمال، متوسط و در شرایط تنش کم بود این در حالی است که وراثت¬پذیری پائین برای وزن خشک ریشه در هر دو شرایط بدست آمد و در نهایت وراثت پذیری درصد جوانه¬زنی در شرایط تنش متوسط و در شرایط نرمال صفر مشاهده شد. در این تحقیق چهار qtl برای مساحت ریشه بر روی کروموزوم¬های یک، پنج، شش وهفت، دو qtl برای بلندترین طول ریشه روی کروموزوم¬های یک و شش و سه qtl برای طول تجمعی ریشه روی کروموزوم های یک، دو و شش برای شرایط نرمال و یک qtl برای هر سه صفت برای شرایط تنش روی کروموزوم یک ردیابی شد

رازیانه با دارا بودن خواص دارویی مهم، کاربرد وسیعی در طب سنتی ایران دارد. رشد کند و استقرار ضعیف، عدم ایجاد پوشش گیاهی مناسب به دلیل شاخص سطح برگ پایین و دوره رشدی طولانی، این گیاه را به رقیبی ضعیف در رقابت با علف¬های هرز ، بخصوص در سال اول کشت، تبدیل نموده است و برای کشت موفقیت¬آمیز آن کنترل علف¬های¬هرز امری ضروری به نظر می¬رسد. بنابراین این آزمایش به منظور ارائه روش تلفیقی جهت کنترل علف¬های هرز رازیانه،در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، در بهار سال 1391 انجام شد.تیمارها شامل، نوع علف-کش (پندیمتالین و تریفلورالین)، دز علف¬کش (صفر، 50، 75 و 100 درصد دز توصیه شده) و کنترل¬ تکمیلی (بدون کنترل تکمیلی، یک¬بار وجین دستی 50 روز پس از کاشت و مالچ کاه و کلش گندم) بودند. همچنین یک تیمار وجین علف هرز در کل طول فصل نیزبه عنوان شاهد در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که کاهش زیست¬توده علف¬های هرز و عملکرد رازیانه به طور معنی¬داری تحت تاثیر نوع علف¬کش، مقادیر علف¬کش، وجین دستی و مالچ قرار گرفتند. در شرایط عدم کنترل علف¬ هرز، عملکرد رازیانه تا 4/98 درصد کاهش یافت. پندیمتالین نسبت به تریفلورالین علف¬های هرز را بهتر کنترل کرد. نتایج آزمایش همچنین نشان داد که کاربرد علف¬کش¬های خاک¬مصرف زیست¬توده علف-های هرز را کاهش داد، اما بدون افزودن کنترل فیزیکی نتوانست به مدت طولانی در طول فصل رشد علف¬های هرز را کنترل کند. مشاهده شد مقادیر کاهش یافته علف¬کش¬ها اگر همراه با وجین دستی باشند می¬توانند موثرتر باشند، تا اینکه به تنهایی به کار برده شوند یا اینکه با مالچ تلفیق شوند. به طور کلی، دز توصیه شده پندیمتالین وقتی با یک¬بار وجین 50 روز پس از کاشت استفاده شد، بیشترین عملکرد و بیشترین کاهش در زیست¬توده علف¬های هرز حاصل شد که این کنترل مناسب علف هرز و عدم خسارت محصول را منعکس می¬کند.

به منظور بررسی اثر تیمار استات کلسیم بر روی خصوصیات کیفی میو? زردآلوی رقم شکرپاره prunus armeniaca cv. shakar-pareh) (، در طول دور? انبارمانی و با هدف دست یابی به حفظ کیفیت نگه داری و افزایش قابلیت حمل و نقل و انبارمانی، آزمایشی به صورت فاکتوریل شامل غلظت استات کلسیم ( 0، 64/12 و 61/31 میلی مول) و زمان انبارمانی (10، 20 و 30 روز)، در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. پس از تیماردهی، میوه ها در شرایط نگه داری دمای 4 درج? سانتی گراد و رطوبت نسبی 5 ± 90 درصد به مدت یک ماه انبار شدند. میزان تغییرات کاهش وزن، سفتی بافت میوه، مواد جامد محلول ( tss)، اسید قابل تیتراسیون ((ta، نسبت مواد جامد محلول به اسید قابل تیتراسیون ((tss/ta، اسیدیته (ph)، مقدار کاروتنوئید، میزان اسید آسکوربیک، وزن تر و خشک میوه، درصد رطوبت میوه، حجم کل میوه، میزان پوسیدگی و غلظت عناصر کلسیم، منیزیم و پتاسیم در گوشت میوه در روزهای 10، 20، 30 مورد اندازه گیری قرار گرفت. داده ها توسط نرم افزارهای sas، spss و excel و از طریق آزمون snk در سطح احتمال 5 درصد تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصله نشان داد که استات کلسیم اثر معنی داری بر روی صفات مورد مطالعه داشته است . در طی دور? انبارمانی، میزان کاهش وزن، مواد جامد محلول، ph ، شاخص طعم ، کاروتنوئید، وزن خشک، غلظت منیزیم و پتاسیم افزایش معنی داری، در حالی که سفتی بافت میوه، اسیدآسکوربیک، اسید قابل تیتراسیون، حجم، وزن تر، میزان رطوبت و غلظت کلسیم کاهش معنی داری داشته است. در طی دور? انبارمانی تفاوت معنی داری بین تیمار شاهد و استات کلسیم در تمام فاکتورهای اندازه گیری شده، مشاهده شد. تیمار استات کلسیم به طور معنی داری مانع از کاهش وزن و هم چنین باعث حفظ سفتی بافت میوه ها گردیده است. در این شرایط بیش ترین میزان اسید قابل تیتراسیون، اسیدآسکوربیک و سفتی در تیمارهای 61/31 میلی مول استات کلسیم و کم ترین آن ها در تیمار شاهد مشاهده شد. نتایج نشان داد که کیفیت میوه های زردآلو با استفاده از تیمار استات کلسیم به دلیل تأخیر انداختن فرایند رسیدگی، بهبود یافته است.

در این پژوهش اثر تنش خشکی بر میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان سوپراکسید دیسموتاز (sod)، پراکسیداز (pox)، کاتالاز (cat)، گلوتاتیون ردوکتاز (gr) و آسکوربات پراکسیداز (apx)، در بافت¬های برگی 19 ژنوتیپ گندم پاییزه متعلق به سه گروه حساس، بینابین و متحمل به خشکی تحت سه شرایط کمبود آب (عادی، تنش متوسط و تنش شدید) در سه مرحله گیاهچه-ای، پنجه زنی و گلدهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش¬ها به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار پیاده شدند. فعالیت آنزیم¬های آنتی اکسیدان sod، catو pox با الکتروفورز در ژل¬های ¬آکریلامید افقی 5/7% و gr، apx با استفاده از روش سنجش اسپکتروفتومتری اندازه¬گیری شد. ابتدا به منظور تأیید گروه¬بندی تحمل به خشکی ژنوتیپ¬های گندم با استفاده از برخی صفات زراعی و فیزیولوژیکی، آزمایش ارزیابی اولیه به عمل آمد. نتایج نشان داد که در شرایط تنش شدید گروه¬بندی اولیه بخصوص در مورد اکثریت ژنوتیپ¬های حساس و متحمل صادق است. در مرحله گیاهچه¬ای تنش کمبود آب از طریق ایجاد تنش اسمزی توسط پلی¬اتیلن¬¬گلیکول با سطوح صفر، 4- و 8- بار فراهم شد. بر روی ژل¬ها به¬ترتیب دو، هفت و یک ایزوفرم برای sod،pox و catمشاهده شدند. تنش خشکی شدید موجب افزایش فعالیت آنزیم¬هایpox7 ، cat، gr وapx به ترتیب به میزان 53، 61، 129 و 149 درصد گردید، در حالی¬ که، فعالیتsod2 در تنش متوسط به میزان 55% نسبت به شرایط عادی افزایش نشان داد. اثر متقابل تنش × گروه به جز sod1، pox2 و pox6 برای کلیه آنزیم¬های دیگر معنی¬دار بود. ترکیب گروه متحمل و تنش شدید بیشترین فعالیت آنزیمی را در کلیه موارد به خود اختصاص داد و اختلاف آن با ترکیب گروه متحمل و حالت عادی معنی¬دار بود. در دو گروه دیگر (بخصوص در گروه حساس) اختلاف اثر تنش متوسط و تنش شدید برای آنزیم¬های cat، pox1، pox5، pox7 و gr معنی¬دار نبود، در حالی¬ که این اثر برای pox3، pox4، sod2 و apx معنی¬دار به دست آمد. تنش خشکی در مرحله پنجه زنی در سه شرایط آبی عادی (fc90%)، تنش متوسط (fc60%) و تنش شدید (fc30%) به صورت گلدانی در مزرعه اعمال شد. در این مرحله چهار ایزوزیم پایدار برای pox، یک ایزوزیم برای cat و دو ایزوزیم برای sod شناسایی و بررسی شد. تنش خشکی شدید موجب افزایش معنی¬دار فعالیت آنزیم¬های pox2، sod2، cat،gr وapx به ترتیب به میزان 86، 15، 31، 31 و 65 درصد گردید. از بین آنزیم¬های مورد اشاره، ایزوزیم¬های sod کمترین تغییر فعالیت را نشان دادند و بنابراین آنزیم sod احتمالاً در مرحله پنجه¬زنی نقش کمتری در محافظت گیاه ایفاء می¬کند. اثر متقابل تنش × گروه برای pox2، pox3، gr و apx معنی¬دار بود. در این مرحله ترکیب گروه متحمل و تنش شدید در کلیه موارد و ترکیب گروه بینابین و تنش شدید در تمامی موارد به جزapx بیشترین فعالیت آنزیمی را به خود اختصاص دادند. در حالی¬که گروه گندم¬های حساس در برابر شرایط تنش خشکی واکنش معنی داری در مرحله پنجه¬زنی از خود نشان ندادند. در مرحله گلدهی برای cat تنها یک ایزوزیم، برای sod دو ایزوزیم و برای poxهشت ایزوزیم شناسایی و بررسی شد. تنش خشکی اثر معنی¬داری بر افزایش فعالیت آنزیم¬های cat، pox1،gr وapx به¬ترتیب 29، 78، 81 و 74 درصد داشت، در حالی که فعالیت ایزوزیم¬های sod (sod1 و sod2) بدون تغییر ماند. مقایسه میانگین فعالیت gr در مرحله گلدهی نشان داد که برخلاف مراحل گیاهچه¬ای و پنجه¬زنی، فعالیت آنزیم gr در این مرحله در گروه¬ متحمل نسبت به گروه حساس 22 درصد کمتر برآورد گردید. اثر متقابل تنش × گروه برای pox1، pox2، pox3، pox5، gr و apx معنی¬دار بدست آمد. در مورد ایزوزیم¬های pox، ترکیب گروه متحمل و تنش شدید بیشترین فعالیت آنزیمی را به خود اختصاص داد، ولی گندم¬های گروه حساس در برابر تنش خشکی پاسخ معنی¬داری نشان ندادند. در حالی¬که در دو آنزیم gr و apx ترکیب گروه حساس و تنش شدید همانند گروه متحمل و تنش شدید بیشترین فعالیت آنزیمی را داشتند، ولی گندم¬های گروه بینابین واکنش یکسانی در شرایط محیطی نشان دادند. بررسی ارتباط فعالیت ایزوزیم¬های مورد مطالعه با عملکرد و سایر صفات زراعی در شرایط تنش خشکی شدید در مرحله گلدهی نشان داد که ایزوزیم¬ pox1 تأثیر مثبت بر طول سنبله اصلی، طول ریشک و عملکرد دانه داشته¬ است. همچنین ایزوزیمsod1 تحت تنش متوسط خشکی و در مرحله گلدهی با داشتن بیشترین اثر مسقیم ارتباط معنی¬داری با طول ریشک و عملکرد به¬جا گذاشته است. در صورت تأیید این ارتباط¬ها در پژوهش¬های تکمیلی، می¬توان از آن¬ها به عنوان نشانگر¬های موثر مرتبط با عملکرد در گندم استفاده کرد.

شوری خاک یکی از مهم ترین تنش های غیرزیستی است که موجب کاهش عملکرد غلات می شود. بهبود تحمل تنش شوری در گیاهان به دلیل پیچیدگی صفات مرتبط با آن، با محدودیت هایی مواجه بوده است. معمولا ارزیابی میزان تحمل تنش شوری در غلات، به علت سهولت اندازه گیری ها، عمدتا از طریق سنجش میزان یون سدیم انجام می گیرد، در حالی که ویژگی دفع سدیم به تنهایی موجب بروز تحمل تنش شوری نمی باشد. در این تحقیق تحمل تنش شوری در گندم به صورت سه جزء اصلی تحمل اسمزی تنش، دفع و یا عدم جذب یون سدیم و تحمل بافتی مورد مطالعه قرار گرفت. مکانیسم های فیزیولوژیکی و مولکولی این سه جزء در 6 رقم گندم بهاره، در سطوح سلولی، اندامک ها و نیز کل بخش هوایی گیاه مورد بررسی قرار گرفت. اعمال تنش شوری 12 روز پس از جوانه زنی و به صورت تدریجی انجام گردید. بررسی صفات مورد مطالعه نشان داد که سطوح بالای تنش شوری میزان کلروفیل برگ، محتوای نسبی آب، سطح برگ، میزان یون کلسیم، وزن تر وخشک گیاه را در تمام طول دوره آزمایش کاهش و میزان نشت الکترولیت ها، میزان انتقال ذخایر فتوسنتزی از ساقه به دانه، عناصر سدیم و پتاسیم را افزایش داد. نتایج حاصل از اندازه-گیری مقادیر یون های سدیم، پتاسیم و نیز کلسیم نشان داد که با افزایش سن گیاه در ارقام مقاوم بم و دزفول میزان تجمع یون سدیم نسبت به سایرین کمتر بود ولی در برگ های پیر شرایط تنش شوری، میزان سدیم نسبت به شرایط کنترل به شدت افزایش نشان داد. ولی در ارقام حساس قدس و کویر چنین افزایشی مشاهده نشد. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تنش شوری در غلظت 4/0 و 8/0 گرم نمک در کیلوگرم خاک، موجب افزایش درصد کاهش عملکرد دانه و عملکرد زیست توده شد. از بررسی صفات مورد مطالعه چنین استنباط می شود که ژنوتیپ متحمل بم با استفاده از ترکیب دو مکانیسم تحمل بهتر از سایرین عمل کرده است. همچنین گیاهانی که از تحمل بافتی و تحمل اسمزی بهتری بهره می برند و یا گیاهانی که از تحمل یونی و اسمزی مناسبی برخوردارند تحمل کل بیشتری نسبت به سایر ارقام که تنها از یک مکانیسم استفاده می کنند نشان می دهند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

دانه های روغنی از مهمترین محصولات کشاورزی در سطح جهان می باشند. از سال 1998 تا 2002 میانگین تولید جهانی دانه های روغنی در جهان 312 میلیون تن در سال بوده است (ماتسون و همکاران، 2004). بر اساس گزارش شرکت توسعه کشت دانه های روغنی کشور در سال زراعی 82-1383 میزان دانه کلزای خریداری شده از کشاورزان حدود 95287 تن بوده (صنیعی، 1384). کلزا در قلمرو گیاهان آوندی ، در گروه گیاهان گلدار ، در رده گیاهان دو لپه ای ، در راسته کاپارالس ، خانواده براسیکاسه ، جنس براسیکا و گونه ناپوس قرار دارد (آلیاری و همکاران 1379؛ یو اس دی ای، 2004). تجارت جهانی عمدتا روی دو گونه b. napus و b. rapa متمرکز شده است. دانه های این گیاه بطور معمول حاوی 40% یا بیشتر روغن و کنجاله ای حدود 35-40% پروتئین می باشد (آلیاری و همکاران 1379). تلاش های گسترده در کانادا در سال 1974 منجر به تولید ارقام کلزا با اسید اروسیک پایین در روغن و گلوکوزینولات اندک در کنجاله گردید. این ارقام را برای تشخیص از سایر ارقام کلزا، رقم های دو صفر یا کانولا نام نهادند (آلیاری و همکاران 1379 ). brassica napu بر اساس گزارش ایکاردا (2002)، سطح زیر کشت کلزا در ایران 48 هزار هکتار با میانگین عملکرد 43/1 تن در هکتار بود که نسبت به میانگین تولید جهانی در وضعیت بالاتری قرار داشت. سطح زیر کشت کلزا بر اساس گزارش شرکت تهیه و تولید دانه های روغنی در سال 82-83، 79198 هکتار بوده است و در سال زراعی 83-84 این روند 139721 هکتار پیش بینی شده بود (خبرنامه طرح تولید دانه های روغنی کشور، 1383).