نام پژوهشگر: مهسا جعفری
مهسا جعفری وحید ذوالاکتاف
میزان ارتفاع پرش در بسیاری از ورزش ها از جمله والیبال، هندبال، بسکتبال، ژیمناستیک، و شیرجه دارای اهمیت است. در تحقیق حاضر، تلاش بر این است که از طریق بررسی رابطه پیش پرش با ارتفاع پرش گامی در جهت افزایش دانش با هدف بهبود روش های تمرینی پرش جفت برداشته شود. بررسی اثر 6 هفته تمرین با ارتفاع های مختلف پیش¬پرش بر میزان پیشرفت در پرش عمودی جفت¬پا و اینکه بهترین ارتفاع پیش¬پرش جهت تمرین و مسابقه والیبال چه مقدار می¬باشد. هدف فرعی: تعیین میزان ارتفاع اضافه پرش، هنگام پیش¬پرش از روی موانع کوتاه (10، 20، و 30 سانتیمتری)، در والیبالیست¬های مبتدی و ماهر دختر و پسر. در پروژه اصلی، 35 دختر و 42 پسر دانشجوی 19 تا 25 ساله شرکت نمودند. از هر جنسیت، آزمودنی ها به روش تصادفی جفت شده در 4 گروه تمرینی بدون مانع، مانع 10، مانع 20، و مانع 30 سانتیمتری قرار گرفتند و به مدت 6 هفته در برنامه های تمرینی خاص خود شرکت نمودند. میزان پرش توسط آزمون های پرش سارجنت استاندارد و اصلاح شده پیش و پس از دوره¬ی آموزشی اندازه¬گیری شد. تحلیل¬های آماری از طریق آنووای یک¬سویه و آنووا برای داده¬های مکرر انجام شد. در پروژه فرعی، 30 والیبالیست دختر (شامل 15 والیبالیست ماهر و 15 والیبالیست مبتدی) و 25 والیبالیست پسر (شامل 10 والیبالیست ماهر و 15والیبالیست مبتدی) شرکت نمودند. برای اندازه¬گیری میزان اضافه پرش آزمودنی¬ها، صفحه¬ای مدرج در پشت مانع بر روی دیوار نصب و پرش¬ها توسط دوربین فیلم¬برداری ضبط گردید. سپس با استفاده از نرم¬افزار کوئینتیک فیلم¬ها با سرعت آهسته بازنمایش داده شدند و میزان اضافه پرش آزمودنی¬ها از روی موانع 10، 20، و 30 سانتیمتری ثبت گردید. داده های این پروژه توسط آنوا برای داده های مکرر تحلیل آماری شد. پمیانگین (±انحراف معیار) وزن و قد برای پسران در برابر دختران به ترتیب (22/1±) 3/67 در برابر (96/0±) 8/55 کیلوگرم و (93/0±) 177 در برابر (71/0±) 163 سانتیمتر به دست آمد. نسبت به پیش¬آزمون، هر دو گروه دختر و پسر در پس¬آزمون پرش سارجنت پیشرفت غیرمعنادار داشته¬اند (05/0≤p). همچنین نشان داده شد که پرش با پیش¬پرش به طور کلی بهتر از پرش درجاست. با این وجود، بین پیش¬پرش¬های 10، 20، و 30 سانتیمتری تفاوت معناداری وجود نداشت. از این یافته نتیجه گرفته شد که پیش¬پرش 10 سانتیمتری اولویت دارد، چون نیاز به انرژی کمتری دارد. بخصوص در مسابقات که قرار است فرد صدها پرش پی¬در¬پی داشته باشد، پیش¬پرش از روی مانع 10 سانتیمتری باعث خستگی کمتر وی خواهد شد. پروژه فرعی: نتایج نشان داد که در هر دو گروه دختر و پسر، مقدار اضافه پرش از روی موانع 10، 20، و 30 سانتیمتری مشابه بود (05/0≤p). در مجموع، اضافه پرش برای دختران مبتدی و ماهر به ترتیب (5±)21 و (4±)15 سانتیمتر (05/0≥p)، و برای پسران مبتدی و ماهر به ترتیب (5±)23 و (4±)15 سانتیمتر بود (05/0≥p). در هر دو جنسیت، مهارت اسپک گروه های تجربی (با مانع) بیشتر از گروه کنترل پیشرفت نمود. این پیشرفت فراتر از میزان پیشرفت محدودی بود که در ارتفاع پرش صورت پذیرفته بود. دلیل احتمالی آن است که تمرینات با مانع باعث شده¬اند تا بازیکنان عادت نمایند از درصد بالاتری از ظرفیت پرش خود در حین بازی استفاده کنند. از یافته¬های فرعی می توان 3 نتیجه گرفت: 1) برای هر فرد خاص، انجام مهارت پیش¬پرش جفت از روی موانع 10 تا 30 سانتیمتری تقریباً مشابه است و اضافه پرش های او در پرش¬ های کوتاه یکسان می ماند. 2) بالا رفتن سطح مهارت موجب هماهنگی بیشتر توانایی های بصری و حرکتی شده و اضافه پرش و در نتیجه هزینه انرژی پرش کمتر می شود. 3) از این نظر تفاوتی میان دختران و پسران وجود ندارد. در تبیین یافته های فوق باید توجه داشت که ترس از برخورد با مانع موجب اضافه پرش می شود. تمرین موجب بهبود مهارت (هماهنگی بهتر بین حرکات پا با گیرنده های بصری) و در نتیجه کاهش اضافه پرش می شود. به مربیان توصیه می شود در تمرینات از کوتاه ترین موانع استفاده نمایند، چرا که افراد به طور ناخودآگاه حداقل حدود 15 تا 20 سانتیمتر پیش¬پرش خواهند داشت.