نام پژوهشگر: مهدیه پرواز
مهدیه پرواز سهیلا صلاخی مقدم
چکیده شخصیت و شخصیت پردازی یکی از عناصر برجسته ی داستان محسوب می شود؛ تا آن جا که حیات داستان بدان وابسته است. در رمان های رضا امیرخانـی، شخصیت اهمّیّت ویژه ای می یابد. این پژوهش تلاش می کند این عنصر برجسته را با رویکرد به شخصیت و انواع آن، نمودهای شخصیت، شیوه-های شخصیت پردازی، پروتوتیپ شخصیت ها و نقش آن ها در طرح داستان، پیوند شخصیت با دیگر عناصر داستانی و ابتکار موجود در رمان نویسی امیرخانی، بررسی و تحلیل نماید؛ بدین ترتیب خواننده ی این پژوهش با تکنیک های شخصیت پردازی امیرخانی و تحلیل پیچیدگی شخصیت ها در رمان آشنا می شود. تحلیل و بررسی رمان های امیرخانی نشان می دهد که غالب شخصیت های داستانی را مردان تشکیل می دهند، اما این گزینش موجب کمرنگی نقش و حضور زن ها نگردیده است. در سیر داستان نویسی امیرخانی زنان به تدریج از نقش های قالبی دور و به شخصیت های مکمّل و منحصربه فرد نزدیک می گردند. کودکان نیز حضور متوسطی در رمان دارند و به صورت دوره ای از زندگی، بدان ها پرداخته می شود. در میان انواع شخصیت بیشترین درصـد متعلّق به شخصیت های نوعی است. شخصیت های امیرخانی غالباً چندبعدی و پیچیده اند. در شیوه ی شخصیت پردازی نیز، تلاش او بر این است که از نحوه ی اطلاع رسانی غیرمستقیم و نمایشی به صورت ترکیبی از گفتار و زبان، کنش و تداعی معانی بهره جوید. حضور نویسنده در داستان از ترفندهایی است که در برخی داستان های او به باورپذیری آن انجامیده است و در برخی دیگر نوعی هشدار و بازخوانی و تأمّل در متن و محتوا را می رساند.