حمل و نقل در سیستم های اقتصادی اعم از تولیدی و خدماتی از جایگاه مهمی برخوردار است و بخش قابل توجهی از(تولید ناخالص ملی) هر کشوری را به خود اختصاص می دهد. به همین جهت محققان نسبت به بهبود مسیرها، حذف سفرهای غیرضروری و یا ایجاد مسیرهای کوتاه جایگزین، اقدام نموده اند. مباحثی مانند فروشنده دوره گرد، مسیریابی وسیله نقلیه و غیره در همین راستا توسعه یافته اند. در این پایان نامه پس از بیان کلیات تحقیق، مرور کاملی بر روی تاریخچه مسأله مسیریابی وسایل نقلیه و آشنایی با انواع مدل های موجود در این زمینه انجام شده است. با رجوع به ادبیات موضوع و توجه به مشکلات و محدودیت هایی که در دنیای واقعی امکان رخداد آن برای هر شرکت توزیع یا تولیدکننده انبوه وجود دارد، محدودیت های عملیاتی را در نظر گرفته و براساس آن مسأله مورد نظر تعریف و مدل سازی شد. برای حل مدل پیشنهادی، به منظور دستیابی به بهترین جواب ممکن جهت کاهش هزینه به عنوان تابع هدف مسأله و بودن آن، از میان روش های فراابتکاری موجود، الگوریتم کلونی مورچه -با توجه به سابقه این متد در حل مسایلی از این دست- را انتخاب کرده ایم. با توجه به ساختار پایه ای این روش، الگوریتم مورچه چندگانه را به فراخور پیچیدگی مسأله ، طراحی و ضمن آزمون نمودن صحت نتایج الگوریتم پیشنهادی، یک الگوریتم ابتکاری کوتاه ترین مسیر اصلاح شده ای را ارایه و از آن به عنوان یک حد بالا برای اعتبارسنجی نتایج، مورد استفاده قرار داده ایم. نتایج به دست آمده نشان می دهد که الگوریتم پیشنهادی از کارایی مناسبی برخوردار است