در سیستم « اقناع وجدانی»، که دو اصل؛ « تحصیل آزاد ادلّه » و «ارزیابی آزاد ادلّه» حاکمیت دارد، شیوه ی تهیّه و تحصیل دلایل خارج از چارچوب قانونی و مشروع نیست، بلکه رویکرد عقلایی بیرونی و درونی قابل توجّهی دارد. طبق اصل اوّل؛ طرفین دعوی و قاضی در تهیّه و ارائه ی ادلّه آزاد هستند. طبق اصل دوّم؛ قاضی در کمال آزادی، ارزش ادلّه ی ابرازی را ارزیابی نموده و در پذیرش یا رد آنها آزاد است. گردش و جریان دلیل در دعاوی کیفری بسیار آسان تر و انعطاف پذیرتر از دعاوی مدنی است. پذیرش و رد دلیل، بررسی جنبه های گوناگون و متفاوت دلیل، قدرت اثبات کنندگی دلیل و اختیارات قاضی در تجزیه ی آن، قابل مقایسه با نوع مدنی نیست. این ویژگی ها که در این سیستم خود را نشان می دهد، وجه دیگری از استقلال آن را بیان می کند. اختیارات قاضی در جمع آوری ادلّه و اثربخشی به آنها زیاد است و به دور از ایرادات مستقیم طرفین ذینفع می تواند به رد دلایل اقدام کند یا بخشی از دلایل را نپذیرد. طرفین دعوا در تهیّه و ارائه ی دلیل در امور کیفری آزاد هستند. امّا قاضی می تواند از روشی که طرفین دعوا برای او پیش بینی می کنند پیروی نکرده، بلکه خود با نوای وجدان به بررسی و جستجوی دلیل پرداخته و وجدان خویش را اقناع نماید. بنابراین فقط دلایل و شواهد اقناع کننده ارزش و اعتبار قضایی دارد. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی سعی شده با بررسی ابعاد سیستم « اقناع وجدانی» یا نظام آزاد ادله در فرایند دادرسی کیفری، نحوه و چگونگی اقناع وجدانی قاضی در رسیدگی های کیفری اثبات گردیده و راهکارهای عملی ارائه شود.