نام پژوهشگر: فاطمه سیاه مشته
فاطمه سیاه مشته جواد کرامت
شیوه اصلی برای شناخت بسته بندی ها ، تقسیم آنها به «انعطاف پذیر»، «نیمه منعطف» و «سخت» است. استفاده از بسته بندی های نیمه منعطف برای غذاهای نیمه آماده روز به روز در حال افزایش است. ظروف بکار رفته در این تحقیق نیز جزء این دسته بوده، که از دو لایه اصلی یعنی آلومینیوم و پلی پروپیلن که نوعی ماده پلاستیکی است تشکیل شده اند. برای بهبود کارایی این پلاستیک ها در طی فرآیند، شکل دهی و حتی استفاده از این مواد به عنوان بسته های غذایی، انواع مختلف افزودنی ها مانند ضد اکسنده ها، تثبیت کننده ها، روان کننده ها، مواد ضد استاتیک و غیره به آن افزوده می شود. اما امرزوه سلامت بسته بندی ها خصوصاً به دلیل مهاجرت این افزودنی ها به محصول درون بسته مورد سوال قرار گرفته است. مهاجرت از دو جنبه مورد بررسی قرار می گیرد: مهاجرت عام یا کلی که عبارتست از مجموع مواد منتقل شده از بسته به ماده غذایی (اعم از مواد شناخته شده و شناخته نشده). در این حالت طبق استانداردهای اتحادیه اروپا ادعا بر این است که اگر مهاجرت کلی زیر 10 میلی گرم بر دسی متر مربع از سطح ماده بسته بندی یا 60 میلی گرم بر کیلو گرم ماده غذایی باشد، در این حالت بسته هیچ خطری را به دنبال نخواهد داشت. اما ممکن است ترکیبی که مهاجرت نموده حتی در مقادیر پایین بسیار خطرناک باشد. بنابراین بیان مقادیر مهاجرت کلی به تنهایی نمی تواند بی ضرر بودن بسته را تضمین نماید. مهاجرت خاص یا ویژه که عبارتست از اندازه گیری انتقال یک ترکیب خاص و شناخته شده از بسته به ماده غذایی. اندازه گیری مهاجرت کلی تنها در شبه غذاها امکان پذیر است. از سه شبه غذای اتانول 10%، استیک اسید 3% و آب فوق دیونیزه برای اندازه گیری مهاجرت کلی استفاده شد. ظرف ها در شش تکرار با شبه غذاهای مذکور پر شده و تحت فرایند استریلیزاسیون قرار گرفتند. پس از آن توسط روش وزنی میزان مهاجرت کلی محاسبه شد. برای هر سه نوع شبه غذا میزان مهاجرت کلی زیر میزان اعلام شده توسط اتحادیه اروپا بود. در این تحقیق از آنجایی که اساس ساختار بسته های نیمه منعطف آلومینیوم یا ترکیبات آن بوده و این عنصر به عنوان عامل مسئول بیماری های عصبی خصوصاً آلزایمر شناخته شده است، بنابراین به عنوان ماده مهاجرت کننده ویژه انتخاب شد. از آنجایی که میزان ph خوراک مرغ بین دو شبه غذای آب و استیک اسید 3% قرار دارد, علاوه بر خوراک، این دو شبه غذا نیز برای اندازه گیری مهاجرت ویژه مورد بررسی قرار گرفتند و دقیقاً مانند خوراک مرغ فرایند حرارتی شدند. مهاجرت آلومینیوم در این مواد بلافاصله بعد از استریلیزلسیون و در طی دو ماه نگهداری در 45 درجه سانتیگراد توسط دستگاه icp-oes مورد بررسی قرار گرفت. همچنین میزان محتوای آلومینیوم خوراک قبل از استریلیزاسیون محاسبه شد. از نتایج این طور برداشت شد که مهاجرت در شبه غذای آب بسیار پایین و در خوراک مرغ از شبه غذاها بیشتر بود. تاثیر مدت زمان نگهداری در میزان مهاجرت چشمگیر بود. بر اساس جذب روزانه 1 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن مصوب توسط کمیته کارشناسی fao/who در زمینه افزودنی ها، نشت آلومینیوم از بسته های نیمه منعطف ممکن است میزانی آلومینیوم به رژیم غذایی اضافه کند اما میزان بدست آمده برای نمونه های نگهداری شده ممکن است برای کودکان و نوجوانان خطرناک باشد.