ملخّص البحث الحکمه فی شعر أبی تمام والمتنبّی: دراسه موازنه إعداد: الطالبه سامیه دهقان بیر إنّ الحکمه من الأقوال التی تهدف إلی الإرشاد والنصیحه غالبا. وهی من إحدی المضامین التی یتطرّق إلیها الشعراء فی أشعارهم. ومن الشعراء الذین عنوا عنایه خاصه بهذا المضمون هما أبوتمام والمتنبّی. فقد أتیا بحکم مختلفه فی مضامین متنوعه. نحن فی هذه الرساله لدراسه حکمهما تطرقنا إلی هذه المراحل؛ أوّلاً: إستخراج الأبیات الحکمیّه من دیوان الشاعرین. ثانیاً: وضعها تحت العنوان التی تنتمی إلیه. ثالثاً: جمع حکم الشاعرین التی ترتبط بعضها بعضاً موضوعاً ومفهوماً. ورابعاً: دراسه حکم الشاعرین التی تکون ذا إرتباط مع الآخری من حیث العنوان الذی وضعناها له. وخامساً: بیان الفروق والتشابه بین حکم الشاعرین وموازنه بعضها مع بعض. فالمنهج المستخدم فی هذا البحث هو منهج الموازنه والتحلیل. الکلمات المفتاحیّه: الحکمه، أبوتمام، المتنبّی، العصر العبّاسی, الموازنه.

چکیده حوزه ی فراخوانی شخصیت های پیامبران بسیار گسترده است. کمتر دیوانی را می توان یافت که از فراخوانی داستان های پیامبران خالی باشد. این فراخوانی، ارزش های فنی و معنایی گوناگونی را برای شعر معاصر عربی به ارمغان آورد. با آن که، حوزه ی فراخوانی این نماد ها بسیار گسترده است؛ اما پژوهشگران به شکل مستقل و دقیق به آن نپرداختند؛ بلکه ضمن دیگر نمادها آن را بررسی کردند و برخی از زوایای آن همچنان پنهان باقی مانده است. به طور یقین، جدا کردن حوزه ی این نمادها، کمک شایانی به کشف و روشن شدن زوایای پنهان آنها می نماید. این کار تلاشی است جهت تحقق این امر می باشد و در عین حال برای تبیین نقش داستان های پیامبران در افزایش ارزش های فنی قصیده و گسترش حوزه ی معنایی آن است. این رساله، ابتدا کلیاتی تاریخی درباره ی سنت ها ، مصادر و دلایل گرایش شعرای معاصر به این سنت ها، ارائه می کند. در گام بعدی، برخی از تکنیک های به کارگرفته شده در باز پروری ظرفیت های پنهان داستان های پیامبران را مورد بررسی قرار می دهد. در آخرین گام نیز ، مهم ترین درون مایه ها و دلالت های معنایی حاصل از فراخوانی این داستان ها را تحلیل و بررسی می نماید. شیوه ی در پیش گرفته شده در این رساله، شیوه ی تحلیلی تطبیقی است. حوزه ی کاری آن نیز شامل اشعار شعرای نسل نخست نوگرایان ، برخی از شعرای نسل دوم نوگرایان و شعرای مقاومت فلسطین است. کلید واژه: پیامبران، دلالت، نماد، شعر معاصر، درونمایه