خلاصه: هدف از انجام این تحقیق تعیین ارزش غذایی (ترکیبات شیمیایی، قابلیت هضم ماده خشک و پروتئین خام وخصوصیات تجزیه پذیری) تفاله سیب، هسته خرما و تفاله خرما با استفاده از روش های in situو in vitro بود. در این تحقیق از 2 رأس گوسفند فیستوله گذاری شده جهت انجام آزمایشات in situو in vitro استفاده شد. برای انجام آنالیزهای آماری داده ها در قالب طرح کاملا تصادفی از نرم افزار sas و جهت بررسی و تحلیل داده های تجزیه پذیری از برنامه کامپیوتری naway استفاده شد. ترکیبات شیمیایی تفاله سیب شامل پروتئین خام، چربی خام، ndf، adf و خاکستر خام به ترتیب 46/8، 22/6، 32/55، 3/41 و 88/2 در صد، برای هسته خرما به ترتیب 33/5، 1/1، 32/59،31/50 و 85/1درصد، و برای تفاله خرما به ترتیب 44/6، 82/0، 2/68، 65/63 و 04/1 درصد بود. در روش تولید گاز، حجم گاز تولیدی ساعت 48 انکوباسیون برای تفاله سیب، هسته خرما و تفاله خرما به ترتیب 06/243، 72/141 و 75/106 میلی لیتر در گرم ماده خشک بود. که بیشترین مقدار، مربوط به تفاله سیب و کمترین مقدار، مربوط به تفاله خرما می باشد. در روش in situ در صفر ساعت انکوباسیون تفاله سیب (4/23%) بیشترین و تفاله خرما (9/8%) کمترین میزان ناپدید شدن ماده خشک را داشتند. پس از 96 ساعت انکوباسیون تفاله سیب (44/80%) بیشترین و تفاله خرما (78/46%) کمترین میزان ناپدید شدن ماده خشک را داشتند. در صفر ساعت انکوباسیون، هسته خرما (2/17%) بیشترین و تفاله خرما(06/7%) کمترین میزان ناپدید شدن پروتئین خام را داشتند. پس از 96 ساعت انکوباسیون تفاله سیب (89/78%) بیشترین و تفاله خرما (42/46%) کمترین میزان ناپدید شدن پروتئین خام را داشتند. از تجزیه پذیری ماده خشک و پروتئین خام مواد غذایی، می توان در تعیین مقدار غذای مصرفی و جیره نویسی در راستای تأمین مقدار مطلوب مواد غذایی مورد نیاز برای عملکرد بهتر جمعیت میکروبی شکمبه و دام سود برد. مقدار me بدست آمده از روش تولید گاز برای تفاله سیب، هسته خرما و تفاله خرما به ترتیب 39/9، 27/5 و 58/4 مگا ژول بر کیلو گرم ماده خشک بود. مقدار mp بدست آمده برای تفاله سیب، هسته خرما و تفاله خرما به ترتیب 3/51، 58/34 و 23/46 گرم در کیلو گرم ماده خشک بود.