در سال های اخیر نگرانی های در حال افزایشی مبنی بر کاهش باروری افراد ماده تحت تأثیر آلاینده های زیست محیطی از جمله فلزات سنگین وجود دارد. از این رو، این تحقیق با هدف مطالعه اثرات هیستولوژیک و هیستومتریک استات سرب بر ساختار بافتی تخمدان طی روند تکامل پس از تولد موش های صحرایی نژاد ویستار انجام گرفت. برای این منظور، نوزادان ماده موش صحرایی به گروه های کنترل و آزمایش تقسیم شدند. مادران موش های صحرایی گروه آزمایش طی دوره شیردهی از طریق آب آشامیدنی تحت تأثیر استات سرب با دوزهای100 و300 میلی گرم بر لیتر قرار گرفتند. تخمدان نوزادان در گروه های مختلف مورد مطالعه در مراحل مختلف تکامل پس از تولد از محوطه شکمی خارج و بعد از توزین با کمک ترازوی دیجیتال، در محلول بوئن تثبیت شد. جهت انجام مطالعات میکروسکوپی، پس از آماده سازی نمونه های بافتی، برش هایی به ضخامت6-5 میکرومتر تهیه و با روش هماتوکسیلین- ائوزین مورد رنگ آمیزی قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد که وزن تخمدان در گروه های در معرض در مقایسه با گروه کنترل در مراحل ابتدایی روند تکامل پس از تولد افزایش و در مراحل انتهایی روند تکامل پس از تولد کاهش می یابد. تغییرات بافتی در ساختار فولیکول های تخمدانی در گروه های در معرض استات سرب مشاهده گردید، بطوریکه تعداد فولیکول های آترتیک بطور معنی داری(05/0>p) افزایش نشان داد. علاوه براین، افزایش معنی دار تعداد فولیکول های آغازی(05/0>p) و کاهش معنی دار(05/0>p) تعداد فولیکول های اولیه، ثانویه و آنترال و نیز قطر فولیکول های ثانویه و آنترال در گروه های آزمایش مشاهده شد. همچنین، مساحت نسبی فولیکول های سالم در همه مراحل تکاملی پس از تولد و نیز اجسام زرد در ماه های دوم و سوم در گروه های آزمایش بطور معنی داری (05/0>p) کاهش نشان داد. علاوه بر این، مساحت نسبی فولیکول های آترتیک و بافت بینابینی در همه مراحل تکاملی پس از تولد در دو گروه دریافت کننده استات سرب نسبت به گروه کنترل افزایش معنی داری (05/0>p) یافت. بطوریکه این افزایش در گروه دوز بالا چشمگیرتر بود. بنابراین، نتایج این مطالعه نشان می دهد که استات سرب می تواند روند تکامل پس از تولد تخمدان موش صحرایی را تحت تأثیر قرار داده و موجب کاهش فعالیت فولیکولوژنز موش های صحرایی بالغی که طی دوره نوزادی در معرض آن قرار داشته اند، شود.