نام پژوهشگر: محمد آزادبخت

بررسی تنوع ژنتیکی گل گاو زبان ایرانی(echium amoenum fisch.&mey.) با نشانگر مولکولی rapd و تنوع اسید چرب گامالینولنیک (gla) با روش tlc
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران 1388
  نورالدین حسین پورآزاد   قربانعلی نعمت زاده

کشور ایران از جمله منابع مهم ذخایر ژرم پلاسم گل گاو زبان ایرانی می¬باشد. این گیاه دارای بذور غنی از اسیدهای چرب ضروری سری امگا3و امگا6 بوده که در محتویات مکمل¬های دارویی جهت پیشگیری از بیماری¬های عصبی هم چون ام اس (m.s) بکار می رود. از روش کروماتوگرافی لایه نازک (tlc) جهت تعیین میزان تنوع اسید چرب گاما لینولنیک ((gla و20 آغازگر از نشانگر مولکولی rapd جهت تعیین تنوع ژنتیکی در 16 اکوتیپ از این گیاه استفاده گردید. در بررسی مولکولی تعداد 385 باند در بین اکوتیپ¬های مختلف چند شکلی خوبی نشان دادند که مبنای آنالیزهای ژنتیکی با نرم افزار ntysys-pc (2.02 e) واقع شدند. برای تعیین میزان فاصله ژنتیکی بین اکوتیپ¬ها، از ضریب تشابه دایس استفاده گردید. با استفاده از الگوریتم upgma دندروگرامی بر مبنای ماتریس تشابه تهیه شد که محدوده تشابه بین 0/33 تا 0/77 بود. تجزیه کلاستر، اکوتیپ¬های مختلف را در سطح تشابه (55/0) در 9 گروه اصلی تقسم بندی نمود. نتایج تجزیه به مؤلفه های اصلی بر اساس داده های مولکولی با تجزیه کلاستر تطابق نسبتا خوبی نشان داد. ضریب همبستگی کوفنتیک (0/82) نشان دهنده مناسب بودن الگوریتم گروه بندی بود. هم چنین جهت ارزیابی تنوع gla در اندامها ابتدا استخراج روغن از ریشه، برگ و بذر با استفاده از سیستم سوکسله و حلال هگزان انجام پذیرفت. جداسازی و شناسایی gla با روش tlc در فاز ثابت سلیکاژل60 اف 254، فاز متحرک (هگزان- دی اتیل اتر- اسید استیک گلاسیال) و با استفاده از معرف فسفومولیبدیک اسید انجام پذیرفت. جهت تایید داده های حاصله از روش tlc از روش کروماتوگرافی گازی (gc) استفاده گردید. نتایج حاصله ازgc و نتایج حاصله از سنجش مساحت لکه¬های حاصله از روش tlc با نرم افزار autocad 2007))، به منظور گروه¬بندی از نظر تنوعgla در اکوتیپهای مختلف، به نرم افزارspss12.0 انتقال یافتند. بدین منظور از معیار مربع فاصله اقلیدسی و الگوریتم سلسله مراتبی از نوع تجمعی و روش اتصال داخل گروه¬ها استفاده گردیده و دندروگرام مربوطه رسم شد که اکوتیپ¬ها را از نظر تنوع gla در فاصله ژنتیکی11 در 3 گروه طبقه بندی نمود. میزان متوسط gla در ریشه (0/109±0/08)، برگها (0/39±0/07) و در بذور این گیاه (4/12±0/13) درصد با روش gc محاسبه گردید. بطوریکه اکوتیپ اشگورات (e5) دارای حداکثر میزان gla در روغن بذر (4/909) و روغن برگ (0/89) و اکوتیپ سوچلما (so16) نیز حداکثر gla (0/6) درصد را در ریشه داشت. در محتوی روغن هیچ یک از اکوتیپ¬ها اثری از ترکیب سمی اسید چرب اروسیک مشاهده نگردید. مقایسه دندروگرام حاصله از بررسی مولکولی و شیمیایی بیانگر ارتباط نزدیک این دو نشانگر در سنجش میزان فاصله ژنتیکی و شیمیایی بود. یافته های این پروژه به عنوان اطلاعات پایه در برنامه های بهنژادی و بیوتکنولوژی بوده و می¬توان از این نتایج در نقشه¬یابی ژنهای دخیل در سنتز اسید چرب گامالینولنیک و شناسایی نشانگرهای پیوسته با این ژنها استفاده نمود. هم چنین این نتایج بعنوان داده های شیموتاکسنومی در طبقه بندی درون و بین گونه ای جنس echium می توانند استفاده گردند.

بررسی آنتی اکسیدانت های غیرآنزیمی در بزاق غیرسیگاری هایی که با سیگاری زندگی می کنند (passive smokers)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده علوم پایه 1393
  محمد آزادبخت   محمودرضا آقامعالی

دود سیگار به علت داشتن رادیکال های آزاد اکسیژن و حدود 4000 دیگر ترکیبات سمی به عنوان یک عامل مضر، هم برای حفره تنفسی و هم محیط درونی بدن به اثبات رسیده است. بزاق به عنوان اولین محیط بیولوژیکی بدن که در معرض دود سیگار قرار می گیرد باید دارای سیستم دفاعی آنتی اکسیدانتی برای کاهش و یا حذف کامل فعالیت های سمی دود سیگار باشد. در نتیجه هدف از تحقیق حاضر مقایسه ی سطح آنتی اکسیدانت های بین مردان غیر سیگاری در معرض دود سیگار و مردان غیر سیگاری است. در عمل، نمونه های بزاق از 25 مرد غیر سیگاری و 25 مرد در معرض دود سیگار جمع آوری شد. ظرفیت آنتی اکسیدانتی بزاق در مراحل بعدی توسط روش های شیمیایی مختلف اندازه گیری شد. بر اساس نتایج حاصل، تفاوت آماری معنی داری در ظرفیت آنتی اکسیدانتی کل، غلظت فنل تام و فعالیت برداشت رادیکال آزاد بزاقی بین دوگروه مشاهده نشد اما غلظت اوریک اسید بزاقی در افراد در معرض دود سیگار به طور قابل ملاحظه ای کمتر از افراد غیر سیگاری بود. از طرفی، در تحقیقی هم زمان در آزمایشگاه ما که برای بررسی آنتی اکسیدانت های آنزیمی بزاق در همین دو گروه انجام گرفت، تفاوت های معنی دار مشاهده گردید. بنابراین اندازه گیری فاکتورهای آنتی اکسیدانتی در بزاق انسان ممکن است هم ارزش تشخیصی داشته باشد و از طرفی در ارزیابی سلامت و عملکرد غدد تولید کننده بزاق مفید باشد.

بررسی کشت بافت و مطالعه اثر القاء کننده های سیتوشیمیایی بر درصد آلکالویید تام datura stramonium l.
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم کشاورزی 1387
  سکینه امیری   غلامعلی رنجبر

جنس datura متعلق به خانواده سیب زمینی می باشد. گیاهان این جنس بخصوص datura stramonium l. آلکالوئید های فعال بیولوژیکی همچون تروپان آلکالوئیدها را تولید می کنند. تکنینک های مختلف کشت بافت در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور بررسی کالزایی در ریزنمونه های برگ و جنین ازمحیط های کشت مختلف و هورمون های مختلف گیاهی و منابع مختلف کربن استفاده گردید. سه محیط کشت مورد استفاده، محیط کشت b5، ms و heller بود. هورمون کینتین به عنوان سیتوکنین در چهار سطح و هورمون 2,4-d به عنوان اکسین در سه سطح استفاده گردید. شش منبع مختلف کربن شامل ساکاروز، گلوکز، فروکتوز، گالاکتوز، مالتوز و لاکتوز بود. بهترین محیط کشت کالزایی برای ریزنمونه برگ، محیط کشت پایه ms محتوی قند ساکاروز با ترکیب هورمونی 5/0 میلی گرم در لیتر کینتین به همراه 2 میلی گرم در لیتر 2,4-d بود در حالیکه ریزنمونه جنینی بیشترین میزان کالزایی را در محیط کشت پایه ms محتوی قند لاکتوز به همراه 2 میلی گرم در لیتر هورمون 2,4-d نشان داد. در بین ریزنمونه های مختلف برگ، بساک، میوه، جنین و ریشه، بیشترین میزان کالوس را ریزنمونه برگ نشان داد. بررسی اندام زایی در کالوس های حاصل از ریزنمونه های برگ و جنین با استفاده از سه سطح هورمون ba و چهار سطح هورمون naa در دو نوع محیط کشت b5 و ms صورت گرفت . بهترین محیط باززایی در کالوس های حاصل از ریزنمونه های برگ، محیط b5 حاوی 3 میلی گرم در لیتر ba و 1 میلی گرم در لیتر naa بود، در حالیکه در کالوس های حاصل از جنین بیشترین میزان اندام زایی در محیط b5 که با 2 میلی گرم در لیتر ba و 1 میلی گرم در لیتر naa تکمیل شده بود، مشاهده شد. کشت ریزنمونه های کوتیلدونی به منظور ریزازدیادی در محیط های b5، ms تغییر یافته که با هورمون ba در چهار سطح و naa نیز در چهار سطح تکمیل شده بود، مورد بررسی قرارگرفتند. محیط ms تغییر یافته حاوی 2 میلی گرم در لیتر ba و 1 میلی گرم در لیتر naa بیشترین درصد ریزازدیادی را به خود اختصاص داد. جنین زایی در محیط ms حاوی هورمون 2,4-d در دو سطح 5/0 و 1 میلی گرم در لیتر به عنوان منبع اکسین مورد مطالعه قرار گرفت و بیشترین درصد جنین زایی در سطح 5/0 میلی گرم در لیتر بدست آمد. در نهایت به منظور مطالعه ریشه زایی از محیط ms حاوی 5/0 و 1 میلی گرم در لیتر iba استفاده گردید و بالاترین درصد ریشه زایی را محیط حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر به خود اختصاص داد. همچنین با بررسی درصد آلکالویید تام در گیاهانی که تحت تأثیر القاء کننده های سیتوشیمیایی شامل تریفلورالین در چهار سطح 0، 5/7، 15 و 5/22 میکرومولار و کلشی سین در چهار سطح 0، 125/0، 25/0 و 5/0 گرم در لیتر در مدت زمان های 24 و 48 ساعت قرارگرفته بودند مشخص گردید که بیشترین درصد آلکالویید تام در تریفلورالین در غلظت 5/22 میکرومولار در 48 ساعت و در کلشی سین در غلظت 5/0 گرم در لیتر در 48 ساعت بدست آمد.