چکیده صرع(epilepsy) یکی از بیماری های بسیار مهم سیستم اعصاب مرکزی است که از زمان های قدیم شناخته شده است و گفته می شود %1-5/0 از افراد در جوامع صنعتی به آن مبتلا می شوند. مطالعات سابق نشان داده اند که استروژن و پروژسترون به عنوان دو هورمون مهم سیستم تولیدمثلی زنان، در بروز صرع نقش زیادی ایفا می کنند، بدینگونه که استروژن دارای خاصیت تشنج زایی و پروژسترون، دارای خاصیت ضد تشنجی است. تغییرات سطح این دو هورمون در شروع و مدت زمان حملات ناشی از صرع تاٌثیرگذار است و در ایجاد نوعی از صرع به نام صرع قاعدگی (catamenial epilepsy)موثر می باشد که به صورت افزایش دو برابری تمایل به تشنج در لحظات قابل حمله در طول سیکل جنسی تعریف می شود و تقریبا در یک سوم از زنان مبتلا به صرع رخ می دهد. والپروات سدیم (sodium valproate) یکی از پرکاربردترین داروهای ضد صرع با خاصیت مهارکنندگی آنزیم های متابولیزه کننده کبدی است و بر این اساس احتمال داده می شود که با توجه به مهار متابولیسم کبدی توسط و نیز با توجه به تغییرات دوره ای سطح استروژن و پروژسترون در طول چرخه استروس، اثر ضد صرعی این دارو در مراحل مختلف چرخه استروس متفاوت باشد. لذا هدف از این مطالعه بررسی اثرات ضد صرعی داروی والپرات سدیم در مراحل مختلف چرخه استروس در موش های صحرایی می باشد. به این منظور در این آزمایش 72 موش صحرایی بالغ در چهار گروه مورد استفاده قرار گرفت: گروه کنترل منفی که برای بررسی رفتار طبیعی حیوانات بدون القای تشنج و تزریق دارو در مراحل مختلف سیکل استروس مورد استفاده قرار گرفت. گروه کنترل مثبت که برای بررسی اثرات تشنج زایی پنتیلین تترازول یا ptz (pentylenetetrazol) بدون تزریق داروی ضد صرع در مراحل مختلف سیکل استروس مورد استفاده قرار گرفت. دو گروه دیگر برای بررسی اثرات ضد تشنجی دوزهای mg/kg 75 و mg/kg 100 والپروات سدیم در مراحل مختلف سیکل استروس مورد استفاده قرار گرفت. در همه گروه ها قبل از شروع آزمایش ها همزمان سازی فحلی با تزریق داروهای منوپور ((menopur و کوریومون(choriomon) انجام می گرفت. القای تشنج با تزریق درون صفاقی دوز mg/kg 80 پنتیلن تترازول انجام می گرفت، که در گروه های درمان 30 دقیقه پس از تزریق والپرات سدیم انجام می شد. سپس میانگین زمانی برای رسیدن به مراحل مختلف تشنج، امتیاز تشنجی و مشخصات رفتاری موش های صحرایی به مدت 20 دقیقه پس از تزریق پنتیلن تترازول مورد ارزیابی و ثبت قرار می گرفت. برای به حداقل رساندن اثرات ریتم شبانه روزی همه آزمایش ها در ساعت 12-9 صبح انجام می شد. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که داروی والپرات سدیم دارای اثرات مشخص ضد صرع می باشد که این اثرات به طور معنی داری در مراحل مت استروس و دی استروس از مراحل پرواستروس و استروس بیشتر است که به دلیل اثرات ضد تشنجی پروژسترون و بالاتر بودن سطح آن در مراحل لوتئال نسبت به مراحل فولیکولار در چرخه استروس می باشد. از سوی دیگر والپروات سدیم بدلیل خاصیت مهارکنندگی آنزیم های متابولیزه کننده هورمون های استروئیدی ممکن است سطح پروژسترون را افزایش داده و این افزایش یافتن سطح پروژسترون باعث تقویت اثرات ضد تشنجی آن گردیده باشد. واژه های کلیدی: استروژن، پروژسترون، والپروات سدیم، تشنج