این تحقیق به منظور تعیین انرژی قابل متابولیسم حقیقی پودر ضایعات کشتارگاهی طیور و بررسی تاثیر استفاده از سطوح مختلف پودر ضایعات کشتارگاهی طیور بر عملکرد، کیفیت تخم مرغ و پارامترهای خونی مرغان تخم گذار اجرا شد. ترکیب شیمیایی دو نمونه از پودر ضایعات کشتارگاهی طیور مطابق روش های استاندارد تعیین گردید. بر اساس روش تجزیه تقریبی میانگین ماده خشک، پروتئین خام، عصار? اتری و خاکستر خام به ترتیب 5/91، 0/57، 8/23، 53/6 درصد بودند. مقدار کلسیم و فسفر به ترتیب 30/1، 430/0 درصد تعیین شد. برای تعیین انرژی قابل متابولیسم حقیقی 3 نمونه از پودر ضایعات کشتارگاهی طیور با روش سیبالد از 24 قطعه جوج? گوشتی نر 80 روزه با میانگین وزنی 80 ± 2280 گرم استفاده شد. میانگین انرژی قابل متابولیسم حقیقی سه نمونه به ترتیب 2798، 3518 و 3220 کیلوکالری در کیلوگرم بود. به منظور بررسی تاثیر استفاده از سطوح مختلف پودر ضایعات کشتارگاهی طیور بر عملکرد مرغان تخم گذار تعداد 160 قطعه مرغ تخم-گذار سوی? های- لاین در سن 42 هفتگی انتخاب شدند و در قفس های تخم گذار 4 تایی قرار گرفتند. جیره های غذایی آزمایشی شامل جیر? غذایی کنترل (فاقد پودر ضایعات کشتارگاهی طیور) و جیره های غذایی حاوی 2 ،4، 6 و 8 درصد پودر ضایعات کشتارگاهی طیور بودند که طبق توصیه احتیاجات مواد مغذی های-لاین w-36 تنظیم گردیدند. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار به مدت 10 هفته اجرا شد. نتایج حاصله نشان داد با افزایش سطح پودر ضایعات کشتارگاهی طیور در جیره های غذایی وزن تخم مرغ، درصد تولید تخم مرغ، گرم تخم مرغ تولیدی و میزان مصرف خوراک به طور معنی داری کاهش یافت (05/0p<). بیشترین وزن تخم مرغ و درصد تولید تخم مرغ مربوط به گروه کنترل (به ترتیب 28/67 گرم و 71/83 درصد) و کمترین آن در جیر? غذایی حاوی 8 درصد پودر ضایعات کشتارگاهی طیور (به ترتیب 78/65 گرم و 70/76 درصد) مشاهده شد. با افزایش سطح پودر ضایعات کشتارگاهی طیور در جیره های غذایی ضریب تبدیل خوراک به طور معنی داری افزایش یافت (05/0p<). بیشترین ضریب تبدیل خوراک در جیر? غذایی حاوی 8 درصد پودر ضایعات کشتارگاهی طیور (237/2) و کمترین آن در گروه کنترل و جیر? غذایی دارای 2 درصد پودر ضایعات کشتارگاهی طیور (به ترتیب 017/2 و 019/2) مشاهده شد. طول و عرض تخم مرغ، ضخامت پوسته، حجم و سطح تخم مرغ تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفتند. بیشترین واحد هاو (38/80) و رنگ زرد? تخم مرغ (بر اساس مقیاس رنگ رش 18/7) در جیر? غذایی حاوی 8 درصد پودر ضایعات کشتارگاهی طیور مشاهده شد (05/0p<). درصد زرده و سفیده تخم مرغ تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفتند. پارامترهای خونی شامل گلوکز، کلسترول، تری گلیسرید، کلسیم، فسفر، لیپوپروتئین با چگالی پایین و لیپوپروتئین با چگالی بالای سرم خون تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده، در جیره های غذایی مرغان تخم گذار در اواسط دور? تخم گذاری می توان تا 2 درصد از پودر ضایعات کشتارگاهی طیور بدون هیچ گونه اثرات مضر بر عملکرد مرغان تخم گذار، کیفیت تخم مرغ و متابولیت های خونی استفاده نمود.

اسید آمینه ال – گلوتامین فراوان ترین اسید آمینه موجود در پلاسما و عضلات اسکلتی است که به عنوان منبع انرژی برای سلول های با سرعت تکثیر زیاد از قبیل سلول های دستگاه گوارش و سیستم ایمنی عمل می کند. فن آوری تزریق داخل تخم مرغ روش عملی در تزریق برخی از مواد مغذی مورد نیاز جنین های در حال رشد است. سطوح مختلف اسید آمینه ال – گلوتامین (صفر، 5، 10، 15 و 20 میلی گرم) به کیسه زرده در روز هفتم رشد جنین در آزمایش اول تزریق شد. نتایج آشکار ساخت که تزریق 20 میلی گرم گلوتامین به کیسه زرده می تواند عملکرد رشد قبل و پس از تفریخ، خصوصیات مورفولوژی ژژونوم و عملکرد سیستم ایمنی را ارتقاء دهد. اثر تزریق سطوح مختلف گلوتامین (صفر، 10، 20، 30 و 40 میلی گرم) به مایع آمنیوتیک در روز 5/17 انکوباسیون بر عملکرد رشد قبل و پس از تفریخ جوجه های گوشتی در آزمایش دوم بررسی شد. نتایج نشان داد که با تزریق 40 میلی گرم گلوتامین وزن تفریخ و افزایش وزن روزانه در مقایسه با گروه شاهد به ترتیب 6/3 و 8/3 درصد بیشتر بود. تزریق 40 میلی گرم گلوتامین ارتفاع ویلی و عمق کریپت ژژونوم جوجه های گوشتی را در سن 3 و 24 روزگی افزایش و پاسخ های ایمنی هومورال و سلولی را ارتقاء داد. اثر سطوح مختلف تراکم مواد مغذی (توصیه راس و 5 درصد رقیق شده) و گلوتامین افزودنی به جیره غذایی (صفر، 5/0، 1، 5/1 درصد) بر عملکرد رشد، مورفولوژی ژژونوم و پاسخ ایمنی جوجه های گوشتی در آزمایش سوم بررسی شد. نتایج نشان داد که در دوره رشد و پایانی، تراکم مواد مغذی توصیه شده و گلوتامین افزودنی در جیره غذایی موجب بهبود ضریب تبدیل خوراک و افزایش ارتفاع ویلی و عمق کریپت ژژونوم شد. بطور کلی با تنظیم جیره های غذایی با تراکم مواد مغذی توصیه راس و افزودن 5/0 درصد گلوتامین، عملکرد رشد بهبود یافت و افزدون یک درصد گلوتامین به جیره و تراکم مواد مغذی توصیه راس پاسخ های ایمنی را ارتقاء داد. در آزمایش چهارم، هدف تعیین مدت زمان افزودن 5/0 درصد گلوتامین به جیره جهت بهبود عملکرد رشد، افزایش توسعه دستگاه گوارش و ارتقاء پاسخ های ایمنی بود. نتایج نشان داد که با استفاده از 5/0 درصد گلوتامین در کل دوره عملکرد رشد پرندگان بهبود یافت. جوجه های تغذیه شده با 5/0 درصد گلوتامین افزودنی در کل دوره (41-0 روزگی) و یا در دو دوره آغازین و رشد (24-0 روزگی)، عملکرد رشد بهتر، طول ویلی ژژونوم بلندتر و عملکرد سیستم ایمنی بهتری نسبت به آنهایی داشتند که گلوتامین را فقط در دوره آغازین؛ رشد و یا پایانی و یا در دو دوره رشد و پایانی دریافت نمودند. در آزمایش پنجم 40 میلی گرم گلوتامین در روز 5/17 انکوباسیون به مایع آمنیوتیک تزریق و پس از تفریخ، جوجه ها با جیره های حاوی سطوح مختلف گلوتامین (صفر، 5/0، 1 و 5/1 درصد) تغذیه شدند. نتایج نشان داد که تغذیه جنینی 40 میلی گرم گلوتامین در اواخر دوران جوجه کشی و افزودن یک درصد گلوتامین به جیره عملکرد رشد قبل و پس از تفریخ، بازده لاشه و پاسخ ایمنی سلولی بهبود می یابد.