نماتدهای گره ریشه (meloidogyne spp.) از جمله مهم‏ترین نماتدهای بیمارگر گیاهان می‏باشند. یکی از روش‏های موثر برای کنترل این نماتدها، کنترل زیستی است. باکتری‏های اندوفیت به‏عنوان یکی از عوامل کنترل زیستی مطرح می‏باشند که در این بررسی مورد مطالعه قرار گرفتند. جمعیت بیمارگر مورد استفاده در تحقیق از گلخانه خیار آلوده در ارومیه جداسازی شده و پس از خالص‏سازی و تکثیر با استفاده از داده های ریخت شناسی و مولکولی به‏عنوان گونه meloidogyne incognita شناسایی گردید. باکتری‏های اندوفیت از ریشه، ساقه و برگ‏های گوجه‏فرنگی‏های نمونه‏برداری شده از برخی مزارع آذربایجان غربی جداسازی و کشت شدند. از بین جدایه‏ها، 22 جدایه با توجه به ویژگی‏های ظاهری انتخاب شده و برخی آزمون‏های بیوشیمیایی بر روی آن‏ها انجام گرفت. طی دو آزمایش جداگانه، اثر بازدارندگی جدایه‏ها بر میزان تفریخ تخم نماتد و فعالیت و زنده‏مانی لاروهای سن دوم بررسی گردید. با توجه به نتایج حاصل شش جدایه با بهترین تاثیر انتخاب گردیده و تست‏های بیوشیمیایی تکمیلی و شناسایی مولکولی آن‏ها انجام گرفت. طبق نتایج شناسایی مولکولی جدایه شماره 1 گونه ای از جنس (bacillus sp.)، جدایه شماره 2 گونه ای از جنس (pseudoxantomonas sp.)، جدایه شماره 7 (serratia sp.) و جدایه-های شماره 5، 10 و 11 جزو گونه های از جنس (pseudomonas sp.) شناسایی شدند. ترکیبات تیماری مختلف از جدایه‏های منتخب و نماتد بر روی رقم حساس گوجه فرنگی (super strain b) در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. گیاهان مایه‏زنی شده با نماتد به تنهایی و جدایه‏های باکتریایی به تنهایی به‏عنوان شاهد در نظر گرفته شدند. آزمایش تحت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت و داده‏ها 42 روز پس از مایه‏زنی ثبت شدند. نتایج نشان دادند که جدایه‏های 1 و 7 با تفاوت معنی‏داری از شاهد تنها نماتد سبب کاهش تعداد گره در ریشه شدند. از نظر تعداد کیسه تخم، جدایه‏های 1، 7، 10 و 11 کاهش معنی‏داری نسبت به شاهد داشتند. از نظر تعداد تخم در کیسه تخم تمامی جدایه‏ها در مقایسه با شاهد، مقدار کمتری را دارا بودند که نشان‏دهنده کاهش اندازه کیسه تخم تحت تاثیر باکتری می‏تواند باشد. تعداد لارو سن دوم خاک تیمارها در جدایه‏های 2، 1 و 7 نسبت به شاهد کاهش نشان داد. جمعیت نهایی نماتد در گلدان‏های آزمایشی تنها در جدایه شماره 7 با تفاوت معنی‏داری کم‏تر از شاهد بود و فاکتور تولیدمثلی در جدایه‏های 7 و 11 با تفاوت معنی‏داری از شاهد کمترین مقادیر را نشان داد.

نماتدهای گره ریشه یکی از زیان بارترین بیمارگرهای خیار هستند. ارقام مقاوم به نماتدهای گره ریشه در مقایسه با ارقام حساس، بازده سالیانه بهتری دارند و یک روش سالم ، کم هزینه و موثر برای مدیریت نماتدهای بیمارگر گیاهی به شمار می رود. در تحقیق حاضر 7 رقم خیار (cucumis sativus) شامل 6 رقم گلخانه ای و یک رقم محلی از نظر عکس العمل آن ها به نماتد گره ریشه (meloidogyne incognita) توسط مایه زنی با جمعیت 1600 لارو سن دوم، مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش بر پایه طرح کاملا تصادفی با پنج تکرار انجام گرفت. گیاهان در شرایط گلخانه و با دمای 3±27 درجه سانتی گراد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و هشت ساعت تاریکی نگهداری شدند. برخی صفات رشدی گیاه و صفات مربوط به تکثیر و تولیدمثل نماتد اندازه گیری و جمعیت نهایی، فاکتور تولیدمثلی و شاخص گال و کیسه تخم ارزیابی شدند. نتایج نهایی آزمایش نشان داد که تمام ارقام به آلودگی با نماتد گره ریشه حساس بودند.