دراین پژوهش به منظور بررسی مفاهیم ،آزادی ، برابری ، عدالت ، قدرت وحقوق در مکاتب معتزله واشاعره ضمن تعریف ، توضیح و تفسیر این مفاهیم از نگاه اندیشمندان ومکاتب متعدد از یونان باستان تا دوران معاصر در قسمت مبانی نظری ، نظریه ( گریز از آزادی ) اریک فروم به عنوان چارچوب نظری تحقیق ، به اجمال بیان شده است ، وتفسیر اریک فروم از مفاهیم مذکور و رایطه مفهوم آزادی با مفاهیم برابری ، عدالت ، قدرت و حقوق تشریح شده است .سپس درباره روش کیفی تحقیق و رویکردهای مهم روش کیفی خصوصا هرمنوتیک و پدیدار شناسی به اختصار مطالبی بیان شده است و گزیده ای از روش های تحقیق کیفی پژوهش تاریخی وتحلیل محتوای کیفی ، که این تحقیق در قالب آن انجام گرفته است ، ذکر شده است ، در ادامه پس از آشنایی اجمالی با مکاتب معتزله و اشاعره ، نظر این مکتب درباره ی مفاهیم مورد بحث، تحلیل و تفسیر شده است ، ودر نتایج ، ویژگی های مکاتب معتزله و اشاعره ، روش شناسی مکاتب معتزله و اشاعره ، علل افول وشکل گیری مکاتب معتزله واشاعره ، نظر مکاتب معتزله واشاعره درباره مفاهیم پنج گانه مذکور ، رابطه مفهوم آزادی با مفاهیم برابری ، عدالت ، قدرت وحقوق ، در مکاتب معتزله و اشاعره ، تفسیر و تشریح شده است . و در تحلیل نهایی عقلانیت معتزله به عنوان مهم ترین علت افول این مکتب و مناسک گرایی و توجه به احساسات مذهبی به عنوان مهم ترین علت شکل گیری مکتب اشاعره ، براساس چارچوب نظری تحقیق ، نظریه گریز از آزادی اریک فروم، تفسیر وتحلیل شده است . براساس نتایج بدست آمده در این پژوهش ، مفاهیم آزادی ، برابری ، عدالت ، قدررت وحقوق در مکتب معتزله انعکاس یافته و مورد تایید است ، به نحوی که در مکتب معتزله ، عدالت به عنوان مفهوم محوری و اصلی ، مبنای تعریف و تفسیر مفاهیم آزادی ، برابری ، قدرت وحقوق قرار می گیرد ولی در مکتب اشاعره این مفاهیم انعکاس ندارد وقابل تایید و بررسی نیستند. لذا در مکتب معتزله نظریه منسجمی درباره ی مفاهیم پنجگانه رفاه اجتماعی با محوریت مفهوم عدالت وجود دارد ، که به شیوه سیستماتیک و منطقی ، می تواند راهکارهایی برای اداره جامعه و چگونگی تحقق جامعه ای رفاهی ارائه دهد .