نکیسا بخشی زاده عبدالامیر محیسنی
سن گندم، eurygaster integriceps put. از آفات مهم و کلیدی گندم و جو در منطقه فیروزآباد استان اردبیل می باشد. تحقیق حاضر طی سال های 1388 و 1389 در مزارع گندم دیم و با استفاده از کادر های یک، نیم و ربع متر مربع انجام گرفت. مقایسه سه کادر مورد مطالعه جهت نمونه برداری از جمعیت سن مادر نشان داد که کادر ربع متر مربع با داشتن بالاترین سطح دقت و کمترین هزینه نمونه برداری بر دو کادر دیگر ارجحیت دارد. الگوی توزیع فضایی جمعیت سن مادر با استفاده از مدل های توزیع، شاخص های پراکنش و روش های رگرسیونی بررسی شد. بر اساس مدل های توزیع، درصد مطابقت پراکنش جمعیت سن مادر با توزیع دو جمله ای منفی بیشتر از توزیع پویسون بود. شاخص های پراکنش شامل نسبت واریانس به میانگین، شاخص ازدحام لکه ای، شاخص k و شاخص موریسیتا نیز جهت تعیین نوع الگوی پراکنش جمعیت سن مادر مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج ارایه شده توسط همه شاخص ها، نشانگر تجمعی بودن پراکنش سن مادر در منطقه فیروزآباد بود. همچنین بر اساس مقادیر r2 به دست آمده از روش های رگرسیونی، هر دو شاخص پراکنش تیلور و ایوائو پراکنش فضایی سن مادر را از نوع تجمعی نشان دادند. خطوط تصمیم گیری بالا و پایین در مدل نمونه برداری دنباله ای والد برای سن مادر با استفاده از سه کادر یک، نیم و ربع متر مربع برای سه تیمار شامل سمپاشی با دلتامترین (دسیس) ساخت ایران، دلتامترین (دسیس) ساخت آلمان و فنیتروتیون ساخت ایتالیا محاسبه شد. همچنین به منظور تخمین جمعیت سن مادر، مدل های نمونه برداری دنباله ای با دقت ثابت به روش گرین و کنو با سه سطح دقت 1/0، 15/0 و 25/0 طراحی شد. اعتبارسنجی هر یک از مدل های نمونه برداری دنباله ای (گرین و کنو) با استفاده از 10 الی 15 سری از داده های جداگانه مورد ارزیابی قرار گرفت. در مدل نمونه برداری گرین برای رسیدن به سطح دقت 25/0 (دقت قابل قبول در برنامه های ipm) در سه کادر یک، نیم و ربع متر مربع به ترتیب 21، 23 و 29 کادر مورد نیاز بود. همچنین در مدل نمونه برداری کنو نیز برای رسیدن به سطح دقت 25/0 در سه کادر فوق به ترتیب 22، 25 و 31 کادر لازم بود. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که روش نمونه برداری دنباله ای نسبت به روش معمولی تعداد نمونه مورد نیاز را بین 38 تا 88 درصد کاهش داد. بنابراین استفاده از روش نمونه برداری دنباله ای می تواند روش مناسبی برای تخمین جمعیت سن گندم جهت تصمیم گیری مدیریت این آفت در مزارع گندم دیم باشد.
