چکیده بیماری هپاتیت b شایع ترین عفونت ویروسی مزمن شناخته شده انسان و شایع ترین علت سیروز کبدی و اصلی ترین عامل کارسینوم کبد در ایران به شمار می رود. اگرچه فاکتورهای تعیین کننده پیامد عفونت با ویروس هپاتیت b (hbv) به خوبی شناخته نشده اند اما پاسخ میزبان و عوامل محیطی نقش تعیین کننده ای در روند بیماری دارند. همچنین بررسی های انجام شده در تقابل پاسخ میزبان و ویروس، نقش موتاسیون های ویروسی در پاتوژنز بیماری هپاتیت b و در ارتباط با کارسینوم هپاتوسلولار (hcc) بیش از پیش مشخص شده است. امروزه توصیف پروتئین های پلاسما از آنجایکه دارای پتانسیلی برای فراهم کردن بیومارکرها در تشخیص کلینیکی و درمان و همچنین برای فهم بهتر بیماری های انسانی است، به طورویژه مورد توجه قرار گرفته است. همچنین برخی حالتهای بالینی بر اساس افزایش یک پروتئین ویژه در پلاسما تعریف میشود و بسیار مشگل میتوان متقاعد کرد که بیماریی وجود دارد که الگوی تغیرات پروتئینی ویژه ای را در مایعات بدن ایجاد نمی کند. مطالعه بر روی 29 بیمار مزمن هپاتیت b نشان داد موتاسیون های ویروس در ناحیه core ضمن تغییر در اپی توپ های b cell و cytotoxic t cell و اپی توپ های t helper وامکان فرار از سیستم ایمنی و افزایش تکثیر ویروس، از طرفی سبب تداخل در فرایندهای بیولوژیک سلول و تقابل با پروتئین های سلول به عنوان عامل اپی ژنتیک پیشرفت بیماری کبدی از طریق موتاسیون های انتهای کربوکسیلی پروتئین core می شوند. بررسی پروتئین های پلاسما نشان داد پلاسما به عنوان یکی از پیچیده ترین نمونه های پروتئینی به لحاظ مقادیر بالای آلبومین (55 %) و طیف بالقوه گسترده در فراوانی سایر پروتئین ها و شدت نا متجانس بودن گلیکوپروتئین های آن ویژه گردیده است. از سولفات آمونیم جهت خارج نمودن آلبومین و ایجاد تصویری از پروتئین های پلاسما بوسیله الکتروفورز دو بعدی در ژل اکریل آمید و طیف سنجی جرمی استفاده نمودیم. غلظت پروتئین های کلاسیک که اغلب در بافت کبد سنتز میشوند به طور معنی دار در بیماران با درجه بالایی از فیبروز کاهش نشان دادند اما یافته مهم افزایش فراگمنت ها ی اپولیپوپروتئین a-i به عنوان یک ترکیب آنتی اکسیدان در بیماری پیشرفته کبدی میتواند دلیلی بر افزایش استرس اکسیداتیو در سیر بیماری باشد.

مطالعات بیشتر بیان نموده اند که ---- باعث ایجاد موتاسیون g to a-در ژنوم hbvمی گردد که حاصل آن حذف آنتی ژن hbeو کاهش hbv-dnaدر پلاسما می باشد.درهر حال به نظر می رسد که مکانیسم عملکرد a3gجلوگیری از بسته بندی hbv-dna در داخل ذرات ویروسی باشد.(4).همچنین xu et al پیشنهاد نموده است که apobec3 دآمینازها دارای نقشی در سرطانزایی hccاز طریق ایجاد موتاسیون ها در hbx(ناحیه همپوشان باbcp ) می باشند(5). علی رغم نقش محافظتی a3g، هیچ مطالعه ای در زمینه میزان بیان a3gدر کبد بیماران مبتلا به هپاتیت bمزمن بر اساس تکثیرhbv و موتاسیون های g to aدر ناحیه bcpصورت نگرفته است.بنابراین ما49نمونه کبدی از بیماران naive(بیمارانی که تحت درمان دارویی قرار نگرفته اند) مبتلا به hbv(باhbs-agمثبت و hbe-ag منفی)،که 31 مورد از آنها دارای hbv-dna قابل تشخیص بودند که ناحیه pre core,وbcp از ژنوم hbv درآنها تعیین توالی شدند(نوکلئوتیدهای1615-1935) و 18یمار دیگر فاقد hbv-dna قابل تشخیص بودند را در طی ژانویه 2006تا جولای 2008 در بیمارستان شریعتی در دانشگاه علوم پزشکی تهران مورد بررسی قرار دادیم.تفاوت آماری مهمی بین گروههای مورد مطالعه از نظر سن و جنس مشاهده نگردید،با این وجود میزان آنزیم altو طیف اندیس فعالیت پاتولوژیکی در بیماران دارای hbv-dna قابل تشخیص در مقایسه با بیماران باhbv-dna غیر قابل تشخیص ،در سطح بالاتری قرار داشت. در میان 31 بیمار با hbv-dna قابل تشخیص،26 مورد از آنها حاوی موتاسیون های g to a با طیف 1-5 جهش g to a با فراوانی بیشتر در نوکلئوتیدهای 1727,1757,1764,1896,1899 بودند. بافتهای دپارافینه شده جهت بررسی بیان a3g با بکارگیری آنتی بادی پلی کلونال خرگوشی ضد d-24)a3g)(santa cruz biotechnology,inc.usa ) با روش استاندارد پراکسیداز آویدین –بیوتین در تکنیک ایمنوهیستوشیمی مورد استفاده قرار گرفتند.برشهای بافت کانسر سینه انسان نیز بعنوان کنترل مثبت مورد استفاده قرار گرفت.سیتوپلاسم رنگ آمیزی شده در این روش بعنوان نمونه مثبت از جهت بیان پروتئینهای a3g در نظر گرفته شد.با این وجود 45 مورد(91.8 %) از بیوپسی های کبد دارای نتایج منفی از نظر تکنیک ایمنوهیستوشیمی بودند و 4 مورد(22.2 %) از بیماران دارای نتیجه مثبت بودند که در آنها هیچگونه hbv-dna قابل تشخیص مشاهده نشد که می تواند دلیلی بر موتاسیون وسیع g to a در ناحیه bcp باشد. مهار شدید تکثیر hbv توسط a3g در بعضی از مطالعات نشان داده شده است(3،4،6) .این اثر مهاری احتمالاً بدلیل مداخله a3g با کپسیداسیون pre genomic rna و مهار سنتز dna ویروسی در ذرات مربوطه می باشد.با این وجود مطالعات بیشتر با استفاده از روش 3dpcr نشان داده است که بیش از 35 % ژنوم hbv توسط انواع a3g شامل آنزیمهایa3g در in vivo ویرایش گردیده اند که میانگین 4±2 از موتاسیون های g to a در ناحیه bcp در 31 بیمار مورد مطالعه که با روش hemi-nested- pcr مورد بررسی قرار گرفتند هیچ ارتباطی بین بیان a3g با موتاسیون های مذکور را نشان ندادند.علی رغم این یافته،در میان نمونه های با hbv-dna غیر قابل تشخیص،بیان a3g دآمیناز در 22.2 % از بیماران مشاهده گردیده است.بطور معمول a3gتوسط بافت کبد بیان نمی گردد اما یکسری از مطالعات نشان داده اند که بیان a3g تحت تاًثیر اینترفرون آلفا در سلولهای کبدی می تواند کنترل گردد که بیانگر نقش a3g در التهاب می باشد(7).بنابراین عمل ویرایشگری a3g با حذف hbv-dna وجلوگیری از تکثیر ویروس در پاسخ به حضور اینترفرون آلفا می تواند بعنوان روش مفیدی در درمان هپاتیتb مورد استفاده قرار گیرد.

استفاده از ابزار های بیوانفورماتیک به عنوان روشی نوین در بررسی های ساختار های پروتئینی و نیز در بررسی فرم های مختلف یک پروتئین در موجودات مختلف جز روش های نوین مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه محققان سعی می کنند با بررسی الگوی بیان ژن ها در سطح rna و فرم های پروتئینی در موجودات مختلف به مکانیسم های بیان آن در موجودات مختلف دسترسی پیدا کنند. از اینرو بررسی نحوه ی بیان پروتئین های مهم درگیر در متابولیسم های داخل سلولی در انسان و گیاه و کاربرد های بالینی یافته های حاصل از آن در انسان یکی از چالش های مهم پیشروی محققین می باشد. یکی از ترکیبات بحث برانگیز در بیماری انسان ها پروستوگلاندین ها و آنزیم سیکلواکسیژناز سنتز کننده ی آن ها است. سیکلواکسیژناز ها که به پروستاگلاندین سنتتاز (pgts) نیز معروف اند از آنزیم های کلیدی در مسیر متابولیسم آراشیدونیک اسید هستند و آراشیدونیک اسید آزاد را به پروستوگلاندین h2 تبدیل کرده که خود پیش ساز سایر پروستوگلاندین هاست. محصولات این تبدیل در بسیاری از عملکرد های فیزیولوژیکی درگیر هستند و همچنین تنظیم کننده های مهمی در بسیاری از فرآیند های فیزیولوژیکی به شمار می آیند. دو ایزوفرم از آنزیم سیکلواکسیژناز (cox-1 & cox-2) وجود دارد که دارای اهمیت بیشتری هستند، هریک از این 2 ایزوفرم، دارای ساختار، توزیع بافتی و میزان بیان خاص خود هستند. به دلیل نقشی که cox-2 در ایجاد التهاب و تحریک میتوز دارد، افزایش بیان آن در تمامی بیماری-های التهابی گوارشی، بیماری های عصبی نظیر اسکلروز متعدد (ms)، آلزایمر و پارکینسون، بیماری های التهابی مفاصل و اکثر سرطان ها بویژه سرطان های دستگاه گوارش به اثبات رسیده است. از آنجا که، وجود و بیان ژن سیکلواکسیژناز-2 در گیاه گندم شناسایی نشده و توالی پروتئینی آن نیز در بانک های اطلاعاتی موجود نیست، در این پژوهش به شناسایی و جداسازی mrna آنزیم سیکلواکسیژناز-2 در گیاه گندم رقم سرداری با استفاده از تکنیک rt-pcr پرداخته شد. توالی پرایمر براساس نواحی حفاظت شده توالی آنزیم سیکلواکسیژناز-2 در موجودات مختلف طراحی گردید و قطعه ی تکثیر شده مورد توالی یابی قرار گرفت. مقایسه ی توالی آنزیم سیکلواکسیژناز-2 در انسان با آنزیم مشابه آن در گندم رقم سرداری توسط ابزار های بیوانفورماتیک متعددی صورت گرفت. نتایج این مقایسه، شباهت بیش از 50 درصد را میان توالی، عملکرد، ساختار و موقعیت درون سلولی این آنزیم در گندم و انسان را نشان داد. از آنجایی که نقص در سنتز پروستوگلاندین ها در فعالیت اسید های چرب ضروری بویژه اسید لینولئیک (امگا6) و بیماری های وابسته به آن نقش دارد، شاید بتوان از آنزیم مشابه ی آن در گیاه در رفع مشکلات ناشی از سیکلواکسیژناز-2 در انسان بهره برد.

در طبیعت، گیاهان در معرض تنش های مختلفی قرار دارند که یکی از مهم ترین تنش ها، نور ماورای بنفش است. در این تحقیق، اثرات نور ماورای بنفش نوع c بر روی گیاهچه های سه رقم گندم جهت شناسایی سیستم های دخیل در انتقال پیام دفاعی این گیاه از جنبه بیوشیمیایی و مولکولی مورد ارزیابی قرار گرفت. در ابتدا، نتایج فعّالیّت کمّی پراکسیداز ها نشان داد که عملکرد این آنزیم ها در ارقام سرداری و گاسپارد در مقابل نور uv-c مشابه باهم بوده و افزایش فعّالیّت آنزیمی در دو مرحله پس از تیمار انجام شده در صورتی که در رقم مروارید این افزایش فعّالیّت آنزیمی از همان ساعات اولیه سیر صعودی داشته است. نتایج بررسی کیفی پراکسیدازی آنزیم های پراکسیدازی در مقابل نور uv-c به ترتیب تعداد 9، 6 و 5 ایزوآنزیم پراکسیدازی را در سه رقم گندم سرداری، مروارید و گاسپارد نشان داده است. همچنین، نتایج بررسی کیفی آنزیم های کاتالازی در ارقام سرداری و گاسپارد 4 و در رقم مروارید 3 ایزوآنزیم را مشخص کرد. اثر نور uv-c بر روی dna سه رقم گندم نشان داد که شکستگی dna در ارقام سرداری و گاسپارد 48 ساعت پس از تیمار نسبت به نمونه های کنترل و در رقم مروارید، از همان ساعات اولیه پس از تیمار رخ داده است. بررسی تغییرات بیان ژن-های دخیل در متابولیسم مانند هگزوکیناز و دفاع گیاهی مانند pr1در سه رقم گندم در اثر تیمار با نور uv-c می-رساند که تغییرات بیان این دو ژن در ارقام سرداری و گاسپارد تقریباً از یک مدل پیروی می کنند و 10 ساعت پس از تیمار کاهش بیان از خود نشان داده اند و اما در رقم مروارید، بیان دو ژن hk و pr1 از همان ساعات اولیه افزایش داشته است. بنابراین، نتایج نشان می دهد که افزایش فعّالیّت آنزیم های پراکسیدازی و کاتالازی و تغییرات بیان ژن های pr-1 و hk در مسیر انتقال پیام نور uv-c در سه رقم سرداری، مروارید و گاسپارد رخ می دهد. شکستگی dna به همراه دیگر تغییرات در گندم نشان از احتمال وقوع مرگ برنامه دار سلولی در گندم است.