نقد روان شناختی در ساده ترین تعریف آن، نقدی است که متن ادبی را مورد بررسی های روان شناختی خود قرار داده، سعی می کند از دستاوردهای علم روان شناختی در تفسیر ظواهر آن، بهره گیرد تا به علل و اسباب مخفی در متن ادبی دست یازد. این نقد به بررسی روان شناختی صاحب اثر و خود اثر از طریق صاحب اثر ادبی می پردازد. به عبارت دیگر نقد روان شناختی محصول ارتباط بین علم روان شناسی، ادبیات و نقد است ارتباطی که ادب را به صاحب آن ربط می دهد. ظهور نقد روان شناختی در ادبیات به زمان پیدایش علم روان شناسی یعنی اواخر قرن نوزدهم، زمانی که فروید آن را کشف کرد برمی گردد. منتقد در این روش نقدی اهمیت زیادی برای استفاده از دستاورد های علم روان شناختی در تفسیر اثر ادبی قائل است. زیرا او معتقد است که اثر ادبی محصول انگیزه های درونی و ناخودآگاه هنرمند و بیانگر انگیزه های پنهان در ضمیر ناخودآگاه او است و در اینجا است که ضرورت استفاده از نقد روان شناختی پیش می آید. زیرا این روش، تنها روش نقدی است که برای تحلیل ضمیر ناخودآگاه بکار می رود. اثر ادبی در این نوع از نقد، آینه ای است که زندگانی هنرمند و خصوصیات شخصیتی او را از طریق تطبیق دستاورد های علم روان شناختی بر شخصیت و اثر ادبی او را برای ما مشخص می کند. از جمله کسانی که به نقد روان شناختی پرداخته اند می توان به کسانی همچون احمد امین، محمد خلف الله احمد، امین الخولی، العقاد، طه حسین، محمد النویهی و عزالدین اسماعیل اشاره کرد.